Modern Felsefe

                                               MODERN FELSEFE –HEGEL  

Mutlağa giden yol

Kanta karşı alman idealistler (var olan her ne varsa biline bilir)savını öne sürdüler

İdealistlere göre her bilgi zihnin ürünüdür.

Hegelde bu noktayı kabul ederek (her gerceklik ussaldır,ussal olan gerçektir)demiştir.

Kategorilerin yada tümellerin nesel statüye sahip olduğunu söylemek,onların bilen özneden bağımsız valıklar olduğunu söylemektir.

Hegel iki öne sürümde bulunur

1.bilinmeyen bir kendinde- varlık kabul edilemez

2.gerçekliğin doğası düşüncedir,sonul gerçeklik mutlak ideadir.bu durumda tüm gerçeklik yani evren mutlak ideanın bir açınımından başka bir şey değildir.

 

Mutlak varlığın doğası ve serüveni

Mutlak varlık

1.tek evrensel gerçekliktir

2.bilginin ve felsefenin biricik konusudur

3.salt bir bütünlüktür

4.kendi kendisinin oluş sürecidir

5.bu süreç cemberseldir

6.ulaşmak istediği sonul amacıbaşlangıçta erek olarak ortaya koymuştur.

7.mutlak nesnesi olan düşünmedir yani kendi kendini düşünen öznmedir.

8.bunu söylemekle mutlağın tin (gesit)olduğunu söyleriz.

Hegele göre gerçeklik salt bir töz değil aynı zaman da öznedir.

Evren yada olgusallık (kendini düşünen düşünce olarak )tanımlanabilir.

Mutlağın yaşamı üç ana evreden oluşur.

1.mantık(metafizik)___kendinde mutlağı inceler

2.doğa felsefesi   ___kendi için mutlağı inceler

3.tin felsefesi ___kendi ve kendi için mutlağı inceler

Mantık ve diyalektik süreç

Mantıktaki üç temel üçlü sırası ile şöyledir

1.varlık mantığı (tez)

2.öz mantığı (anti-tez)

3.kavram mantığı (sentez)

Varlık ve özmantığın sentezi __kavram mantığı oluyor.

1.varlık mantığı:bu alandaki üçlü şunlardır

1.varlık (tez)

2.yokluk (anti-tez)

3.oluş (sentez)

Varlık ve yokluğun sentezi __oluş

Varlık tezinden yokluk anti-tezi çıkar

  

Oluş varlık ile yokluğun birliğidir.

Hegel kantın bilgi kategorilerini varlık kategorilerine dönüştürür  bunlar_nitelik,nicelik,ölcü.

1.nitelik sözü edilen üçlüyü kapsar

2.üçlünün ögeleri birlik yada bütünlük olarak niceliği anlatır.

3.ölcü ise nitelik ve niceliğin sentezidir.

Yani nitelik (tez)

Nicelik (anti-tez )

Ölcü (sentez) konumundadır.

2.özmantığı: bul  andaki üçlü şöyledir.

1.öz

2.kuvvet

3.edimsellik

Hegel :öz ve varoluş-kuvvet ve beliriş-töz ve ilinek-neden ve sonuç-etki ve tepki-ilişkiyada bağıntı kategorilerini ele alır.

Öz:görünenin arkasında ya da altında yatan olarak düşünülür

Edimsellik: öz ve dış görüngüsel varlığın birliğidir.

3.kavram mantığı :bu alandaki üçlü şöyledir.

1.öznellik (tez)

2.nesnellik (anti-tez)

3.kavram yada idea (sentez)

1. öznellik:burada özne açısından tümel kavramın biliği önce yargıda bölünür ve daha yüksek bir düzeyde tasım(kıyas)ta yeniden kurulur.

2.nesnellik:bu bölümün üçlüsü

Mekanizim-kimyasallık-ereksellik

3.kavram mantığı yada idea:ideanın kendi momentleri

Yaşam

Bilgi

Ve ikisinin birliktelğini anlatan __mutlak ideadır.

Mutlak idea:

öznellik ve nesnelliğin usaal yaşamı ile zengilleştirilmiş bilgidir.

Mutlak ide kendisini nesnesinde ve nesnesini kendisi olarak bilen,öz bilinç -kişilik-kendini düşünce kavramı yada kategorisidir.

Doğa felsefesi

Doğa ideayı kendisininıdışında olarak yansıtır.

Mutlakın kendi belirtişindeki özgürlük kendiğilinden-özgürlüktür.

Doğa tez olarak ussal ideanın karşıtıdır.

Doğa ile ideanın birliği __ruh kavramın da dile gelir

Mantık en soyut kavramla __varlık ile başlar

Doğa felsefesinde en soyut şey olarak __uzay kavramı ile yola çıkar

Uzay ile ruhun arasında _doğa yer alır

Doğada,mekanik,fizik ve organik bir hüküm sürer

Ruh özgürlüğün dünyasıdır

Doğa zorunluluğun dünyasıdır.

HEGELİN TİN FELSEFESİ

Tin felsefesinde ele alnına konular:öznel tin,nesnel tin,mutlak tin…

1.öznel tin (tez)

2.nesnel tin (anti-tez)

3.mutlak tin (sentez)

Yani öznel tin ile nesnel tinin sentezi _mutlak tindir.

Mutlak tinselliğini: öncelikle bireysel zihinlerde daha sonra ailede,sivil toluluklarda ve develet gibi krumlarda kendini geliştirir.

Son olarak din,sanat ve felsefe gibi kurumlarda kendini  en yüksek düzeye ulaştırır.

Öznel tin :insan zihninin içsel çalışmalarını işaret eder

Nesnel tin: zihnin toplumsal ve politik kurumlarda ki dışsal cisimleşmelerine göndermede bulunur.

Bilginin doruğunda __mutlak tinin başarısı olan din,sanat ve felsefe yer alır.

1.Öznel tin:

Bu bölüm şöyle gelişiyor ilk olarak (öznel tinin adımları)

1.antroploji

2.tinin fenomolojisi

3.psikoloji

Bu bölümde hegel antopoloji alt başlıgında ruh kavramı ile ilgilenir.

Ruh mutlakın tin halinde kendine geldiği ilk yerdir. (ruh burada yalnız en alt düzeyde henüz ayrımlaşmamış biri olarak düşünülen öznel tin)

Daha sonraki aşama tinin fenomolojisi geliyor ,hegelin bu alanda ele aldığı kavramlar şöyle

Duyu deneyimi

Algı

anlama yetisi

arzu

öz -bilinç

efendi-köle diyalektiği

akıl  …gibi kavramlardır.

Not:duyu algısı bilincin ilk temel görünümüdür.

Son olarak psikolojinin ele kavramlar :

Niyet etme

Temsil etme

Anımsama

İmgelem

Bellek

Düşünce

Pratik itkilerin dürtülerin betimlenmeleir

Duyum sonrası arayışlar

Hegel bu aşamada sonlu tinin yada zihnin  hem kuramsal hemde pratik-eylem yanlarını inceler.

Kuramsal yanları:düşünme,bellek,imgelem ve sezgi olarak incelenir.

Pratik yanlar:dürtüler,itkiler,duygular ve istenç olarak incelenir.

Bu kuramsal ve pratik yanların birliği özgür istenç olarak senteze ulaşır.

2.nesnel tin:

Bu aşamada insan istenci düşünce ve dürtü (akıl ve yürek) özgürlükle birleşir.

Nesnel tini oluşturan diyalektik üçlü süreç şöyle.

1.hak yada yasa

2.öznel ahlak

3.toplumsal ahlak

1.hak yada yasa:bu birinci bölüm mülkiyet,sözleşme ve ceza ile örneklenebilen yasal hakları ve ödevleri içerir.

2.öznel ahlak :bu bölüm niyet ve vicdan ahlaklılığı ile ilgilidir.

Ahlaksal istenç özgür-istençtir.

Özgür istence dayalı eylen amaçlı eylemdir

Amaç:ahlakın ilk evresidir,ikincisi niyet ve iyiliktir

Tikel istencin kendinde isten.(ussal istenç) kavramı ile birliği iyidir,yani olgusallaşmış özgürlük dünyanın mutlak son ereği denebilicek şeydir.

3.toplumsal ahlak:bu üçüncü kısım kendi içinde yine bir üçlü adımı içerir

Aile

Sivil toplum

Devlet

Nesnel tinin ilk ve etik evresi ailedir.aile tümelin ilk örneğidir.

Hegelin tarih felsefesi

Hegel göre üç türlü tarih yazımı vardır

1.dolaylı tarih yazımı :olayları, eylemleri ,durumları betimler

2.düşünsel tarih:öğretici niteliktedir.

3.tarih felsefesi

Dünya tarihi hegele göre tinin kendisinin özgürlük olarak bilincine erişme sürecidir.

Sonsuz tin tarihte insan bilinci yoluyla edimselleştiği zaman dünya tini adını alır.

Mutlak tin

Mutlak tin ,sanat din ve felsefe üçlüsünden oluşur.

HEGELİN SANAT VE FELSEFE ANLAYIŞI

 

1.hegelin estetik kavramı:hegele göre güzellik duygusaldan ödünç alınan bir ussaldır.ussalığın duygusal cisimleşmesi üç ilkesel yolda gerçekleşir.

Sembolik,klasik,romantik sanat biçimleri

a.sembolik sanat:insanlık tarihinde ilk en uygun yol olarak sembolik sanat türü karşımıza çıkmaktadır.

Bu sanatın en güzel örnekleri mısır sanatında karşımıza çıkar.(mimari yapıtlar bu sanata uygundur)

b.klasik sanat:duyulur cisimleşmenin ikinci formudur.(bu sanata heykel uygundur)

c.romantik sanat:Hıristiyan dönemin sanat ürünleri ve hegelin kendi yönüne denk gelen her türlü sanatsal yaratmaya hegel bu kategoride yer verir.

2.sanat ürünlerinim sınıflanması

Hegel sanat ürünlerini mimari,heykel,resim,müzik ve şiir tarzında sınıflama yoluna gitti

Mimari :sembolik sanata uygundur.

Heykel:klasik sanata uygundur

Resim ,müzik,şiir:romantik sanata uygundur

Mimari:hegele göre en temel sanat türü mimaridir.insanların ilk denediği sanat türüdür.onun metaryeli tinsiz zihindir.ilk mimari ürün tapınaklardır.

Hegel ilk tapınakları yapan inasanları inşa ettikleri yeri temzileyen olarak imgeledi ve bunu sınırlılığın çalı çırpılarını temizlemek olarak betimledi.

Heykel:

Resim,şiir,müzik:bu sanat dalıyla heykel ve mimari arasındaki en büyük fark üç boyutlu olmamasıdır

Resim __iki boyutludur

Şiir__epik ,lirik,dramatik diye ayrılır.

Doğal güzel

Hegel estetik üzerine söylevlerin ikinci bölümünde doğal güzel üzerine bazı açıklamalarda bulunmaktadir.

Hegel doğal güzelliği (dünyanın düz yazısı)olarak niteler.

Din felsefesi

Dinsel bilinç üç ana moment yada evreden geçmiştir.

1.tümellik

2.tikellik

3.bireysellik

Birinci evre tümellik evresidir :bu evrede tanrı ayrımlaşmamış ,tümel ve sonsuz olarak biricik gerçekliktir.

İkinci evresi tikellik:bu aşamada tanrıyı düşünmekle kendim ile o sonlu ve sonsuz arasındaki ayrımı getirmiş olurum

Üçüncü evresi bireysellik:tikelin tümele,sonlunun sonsuza geri dönüşünü imler.

Dinlerin ayrımı :doğa üzerinde üç tür din tipi vardır.

1.İlki doğa dinleri :

1.büyü dini

2.çin ve hint dinleri

3.iran süriye ve mısır dinleri

 

2. tinsel bireysellik dinleri

Yahudi,yunan,roma dinleridir.

Yahudi dininde :tanrı aşkın yücelik olarak insanın ve dünyanın üzerinde yükselir.

Yunan dininde:tanrı mutlak güzel ve iyiyi temsil eder.

Roma dininde:jüpiterin görevi devleti egemenliği korumaktır.

3.hıristiyanlık

Bu dinde tanrı aşkın değil içkindir.

Not:vorstellung kavramı(tasarım):imgesel yada resimsel bir kavramdır.