HENÜZ BİTMEDİ...
Ünite 1
Ünite 1
1571 İnebahtı-Kıbrısın Fethi - 1574 Tunusun
fethi -1578 Fas'ın fethi - (2.Selim)
1579 Sokullunun Ölümü
1639 Kasr-Şirin 4.Murat - 1648 Vesfalya Antlaşması-
1683 2. Viyana Bozgunu - Merzifonulu Kara Mustafa Paşa-
1699 Karlofça ile Osm. Macaristandan çekildi.
1579 Sokullunun Ölümü
1639 Kasr-Şirin 4.Murat - 1648 Vesfalya Antlaşması-
1683 2. Viyana Bozgunu - Merzifonulu Kara Mustafa Paşa-
1699 Karlofça ile Osm. Macaristandan çekildi.
1703-1730 Lale devri - III.Ahmet - Damat İbrahim Paşa-1711
Prut Savaşı -Rus Orusu bozguna uğrar -Azak Kalesi Alınır-1718 Pasorafça
anlaşması - Osm. devleti Avusturya'ya mağlup olur-1729 İbrahim Müteferika matbayı
kurar1 Ekim 1730 Patronulu isyanıyla lale devri biter I. Mahmut tahta çıkar
I. Mahmut Devri 1730- 1754-1731 Humbaracı Ocağı kurulur/
1736 hendesehane topçular için- 1746 kağıt fabrikası kurulur
III. Mustafa 1754 - 1774-1768 Osm.Rus savaşı - Küçük
Kaynarca Anlaşması - Ruslar Karadeniz'e yerleşir- Ortodoks tebanın hamisi olur-
Kırım kaybedilir. Karlofça'dan sonra en ağır anlaşma.
I.Abdülhamit (1774-1789) Boğaz tahkim edilmiş- Sürat
Topçuları ocağı kuruldu
III. Selim 1789- 28 mayıs 1807 Kabakçı Mustafa İsyanı
24 şubat 1793 Nizamı Cedit kurulur – Masrafların
karşılanması için İrad-ı Cedit kuruldu
1729 da Londra’da 1797 de Paris, Viyana, Berlin’de daimi elçilik
açılır
Fransızlar 1789 da Mısıra saldırır. Osmanlı Fransızlara
karşı 3 ocak 1799 da Ruslarla, 5 ocak 1799 da anlaşır. İngiliz ve Ruslar
Fransayı 1801 de Mısırdan çıkarır. Karşılığında İng. Mısıra yerleşmek, Rusya
Ege ve Morayı kışkırtmayı düşünür. Osmanlı Fransayla anlaşır, 1805 de Mısıra
Mehmet Ali paşa atanır. Paşa İngilizleri Mısırdan çıkarır 1807.
1808 Nizamı Cedit lağvedlir.
II. Mahmut 1808-1839
7 ekim 1808 Senedi İtifak –Alemdar Mustafa Paşa hazırlar-
1-Yeniçeri ocağı düzenlenir 2- Ayanların malları babadan oğla geçer, hakları
korunur 3-Halktan haksız vergi ve ceza alınmayacak, suç işlendiğinde soruşturma
yapılmadan ceza verilmeyecek, reayaya zulm yapılmayacak. Kağıt üzerinde de
kalsa otorite ilk kez sınırlanıyor. İlk anayasalaşma hareketi.
• İlk isyan Sırplar tarafından çıkarılır. Eylül 1830 da
özerk Sırbıstan kurulur.• Şubat 1821 de Rum İspalati Eflakta ikinci isyan Mora’da
patladı.
Mehmet Ali Paşa isyanı bastırır. Rusların savaş tehdidi
karşısısndan 7 ekim 1826 da Akkerman anlaşması yapılır. İngiltere ve Rusya 1827
de Navarin'de Osmanlı donanmasını yakar. Avrupa devletlerinin baskısı ile 14
eylül 1829 da Edirne Anlaşması ile Yunanlılar Bağımsızlığını ilan eder.•
Kavalalı Mehmet Ali Paşa 1811 de Kölemen Beyliğini ortadan kaldırır 1818 de
vahabi isyanını bastırır. Batılı bir ordu kurar. Pamuk üretimi ile zenginleşir.
1833 de Suriye'yi ele geçirir Anadolu'ya girer. Ruslardan yardım istenir. 8 temmuz
1833 de Ruslarla Hünkar anlaşması yapılır. Boğazlar Ruslara açılır16 Eylül 1838
de Mısıra karşı İngilizlerden destek alınarak Balta limanı anlaşması yapılır,
Duyunu Umumiye varacak çok geniş ticari ayrıcalıklar verilir.
• 17 haziran 1826 da Yeniçeri ocağı kaldırılır. Vakayı
Hayriye denir.Asakir-i Mansure-i Muhammediye ocağı kurulur.• Avrupa’ya öğrenci
yollanmış. 1827 de tıp 1831 de Mızıka-i Hümayun 1834 de Mektebi Ulumi Harbiye
ile Mektebi Maarifi Adli ile Mektebi Ulum-ı Edebi açılmıştır• 1815 de saray
Topkapı’dan Dolmabahçe’ye taşınmış. 1828 e fes giyilmiştirs
Ünite 2
Türkiye’de Reform Arayışları
1839-1908
Tanzimat Fermanı : 3 Kasım 1839 –
Gülhane hattı hümayunu
·
Devlet tebaya vatandaş statüsü verir
·
Herkesin can.mal, namusu gğvence
altına alınır.
·
Yeni kanunlara ihiyaç duyulduğu ve
bunların meclis eliyle karar alma ve idaresi yapılacak
·
Mali denge ve vergilerin konması ve
toplanmasında vatandaşları ezmeyecek usullerin bulunması.
·
Fermanın mahkemelerde
tescillenmesi ve ruhuna aykırı olanların
yasaklanması ona bir anayasa havası vermekte
·
Yalnız devleti ve dini korumak değil,
ülkeyi ve milleti kalkındırmak da hedef alınmış.
Tanzimatın en önemli hedeflerinden biri olan mali denge ve vergilerin konması ve toplanması hususunda vatandaşı ezmeyecek usullerin geliştirilmesi ve gerçekleştirilmesidir.
Tanzimat Dönemi Meclisleri:
- Meclis-i Ali-i Tanzimat
-Meclis-i Ahkam-ı Adliye –Şurayı Devlet
İlk başta tek bir meclis olarak 1838 de yasama ve yürütme
için kuruldu: Meclisi Valayı Ahkamı Aliye
1868 yılında Danıştayın başlangıcı sayılan Şurayı Devlet
kurulur.
1840 da sancak merkezlerinde kurulan MUHASILLIK MECLİSLERinin
görevi, sancaktan alınacak vergilerin miktarını saptamak ve onların düzenli
toplanmasını sağlamaktı.
KIRIM SAVAŞI VE DIŞ BORÇLANMA
1853-1856 Kırım Sav aşında başlayan dış borçlanmanın
boyutları zamanla artarak devam etmiş, 1875 de devlet iflas etmiş, 1881 de
Duyunu Umumiye kurulmuştur. Bu borç 1954 e kadar ödenmiştir.
ISLAHAT FERMANI – 18 Şubat 1856 – Paris anlaşmasından evvel
kabul edilir.
1-Müslüman ve Müslüman olmayanlar olmak üzere iki toplum sınıflanmış.Müslüman olmayanların askeri ve sivil okullara girme hakkı
tanınmış, devlet memuru olabilmiş, askerlik zoruluğu (isterlerse bedel karşılığı muaf
tutulabiliyorlar) getirdi.
2-Yabancılar Osm.da g.menkul alabiliyor, iltizam usulune son
verilmiş, maaşların düzgün ödeneceği tahhüt edilmiş.
İSLAHAT FERM. TEPKİLER : 1858 de Cidde de Müslümanlar
Hristiayan tüccarlara saldırmış, İngiliz ve Fransızlar Ciddeye asker çıkarmış, suçlu gördüklerini idam etmiş, Lübnana Hristiyan bir yönetici atanarak ayrıcalıklı hale getirilmiştir. -1859 da Müdafayı Şeriat ayaklanma düzenleyip
Abdülmeciti tahtan indirmeyi planlamış.Yapılan ihbar neticesinde yakalanıp
“Kuleli Askeri lisesine kapatılıp, yargılanıp, bir kısmı idam edilmiştir
–KULELİ VAKASI
UYGULAMASI : 1858
Arazi Kanunnamesi
1871 İdareyi Umumiye
Vilayet
1878 Dersaadet ve Vilayet Belediye Kanunları yapıldı.
VİLAYET NİZAMNAMESİ – 1864 –Ülke yönetimi vilayet, sancak,
kaza ve köy olarak tanzim edilir, yönticilerin yetkileri tek tek sayılır.
Belediyeler seçimle gelir.
Vilayet Meclisleri tabi üyeler ve seçimle gelen üyelerden oluşur:
Tabii üyeler Mülki amir, memurlar, ruhani reisler
Seçimle ise dört üye seçilir 2 si Müslüman 2 gayrimüslüm olarak.
Vilayet Meclisleri tabi üyeler ve seçimle gelen üyelerden oluşur:
Tabii üyeler Mülki amir, memurlar, ruhani reisler
Seçimle ise dört üye seçilir 2 si Müslüman 2 gayrimüslüm olarak.
Tanzimat Devri Batılılaşma Uygulamaları :
1-
1843 askerlik yaşı 20, süresi 5 yıl
olmuş
2-
1845 ordu merkezlerinde “askeri idadi” açılmış.
3-
Donanma güçlenmiş, Bahriye nezareti
kurulmuş.
4-
1846 daMeclisi Maarifi Umumiye
kurulmuş, Bahriye, Harbiye, Tıbbiye dışındaki okullar buraya bağlanmış
5-
İltizam usulu kaldırılmış. 1847 de
ilk modern bütçeye geçildi.
6-
Fransız ceza kanunu aynen çevrilip
1851 de Ceza Kanunname-i Hümayun olarak kabul edildi. 1850 de Fransız ceza
kanunu aynen Kanunnamei Ticaret adıyla kabul edildi.
EKONOMİK KRİZ VE SONUÇLARI
1874 yılında Balkanlarda karışıklık dolayısıyla paraya ihtiyaç duyulmuş, Sadrazam Mahmut Nedim paşa devlet gelir giderini hesplatmış, sonuçta 5 milyon açık çıkmış. Borçların ertelenmesi düşünülmüş ve Avrupaya bildirilmiş. Avrupa kamuoyu Osmanlı aleyhine dönmüş.
(Rumi 1923) 93 harbi 1877-1878 Osm. Rus savaşı başlamış.
1874 yılında Balkanlarda karışıklık dolayısıyla paraya ihtiyaç duyulmuş, Sadrazam Mahmut Nedim paşa devlet gelir giderini hesplatmış, sonuçta 5 milyon açık çıkmış. Borçların ertelenmesi düşünülmüş ve Avrupaya bildirilmiş. Avrupa kamuoyu Osmanlı aleyhine dönmüş.
(Rumi 1923) 93 harbi 1877-1878 Osm. Rus savaşı başlamış.
93 Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi:
Paris antlaşması ile Karedenize çıkması engellenen Rusya Avrupanın içinde bulunduğu karışıklıktan yararlanarak bu kararı tanımadığını ilan eder-1871.
23 Aralık 1876 tarihinde İst. Haliçte toplanan "Tersane Konferansı"da barışçık yollardan çözüm aranır. Sırbistan, Karadağ, ve Romanya'ya bağımsızlık verilmesi istenir. Bulgaristan özerk olacaktır. Osm. bunu rededer.
Ruslar Balkanlar ve Kafkasya önünden harekete geçer. İst. Yeşilköye kadar gelir.Doğuda Erzurum Rus işgalinde Nene Hatun direnişi ile kurtulur.
Ayastefanos - Yeşilköy antlaşması sonucu :
1- Sırbıstan, Karadağ, Romanya, Bulgaristan bağımsız olur
2-Kasr,Artvin, Ardağan, Doğu Beyazıt Ruslara kalır.
İngiltereye Berlinde iyi bir anlaşma imzalaması karşılığı Kıbrısa yerleşir Bulgaristan Osm.lıya bağlı bir prenslik haline gelir.Doğu Rumeli ve Makedonya Doğru Beyazıt Osmanlıya kalır. Ruslara 60 milyon lira savaş tazminatı kabul edilir.
Paris antlaşması ile Karedenize çıkması engellenen Rusya Avrupanın içinde bulunduğu karışıklıktan yararlanarak bu kararı tanımadığını ilan eder-1871.
23 Aralık 1876 tarihinde İst. Haliçte toplanan "Tersane Konferansı"da barışçık yollardan çözüm aranır. Sırbistan, Karadağ, ve Romanya'ya bağımsızlık verilmesi istenir. Bulgaristan özerk olacaktır. Osm. bunu rededer.
Ruslar Balkanlar ve Kafkasya önünden harekete geçer. İst. Yeşilköye kadar gelir.Doğuda Erzurum Rus işgalinde Nene Hatun direnişi ile kurtulur.
Ayastefanos - Yeşilköy antlaşması sonucu :
1- Sırbıstan, Karadağ, Romanya, Bulgaristan bağımsız olur
2-Kasr,Artvin, Ardağan, Doğu Beyazıt Ruslara kalır.
İngiltereye Berlinde iyi bir anlaşma imzalaması karşılığı Kıbrısa yerleşir Bulgaristan Osm.lıya bağlı bir prenslik haline gelir.Doğu Rumeli ve Makedonya Doğru Beyazıt Osmanlıya kalır. Ruslara 60 milyon lira savaş tazminatı kabul edilir.
Duyun-ı Umumiye İdaresinin Kuruluşu:
Yeni Osmanlı Düşüncesi ve I.Meşruiyet:
Yeni Osmanlı hareketinin öncüleri Şinasi, Namık Kemal,Ziya Paşa, Ali Suvai gibi şair ve yazarlar vardır. İlerlemenin hür kurumlara dayandığı bunun da kamuoyu desteği ile yapılabileceğini düşünürler. Halkı bilinçlendirmek için gazete çıkarırlar.
Sultan Abdülazizle mücadele eden bu yazarlar bu amaçla gizli cemiyetler kurarlar. Kuleli Vakasında faal olurlar.
31 Ağustos 1876 da II. Abdülhamit tahta çıkar.
Yeni Osmanlı hareketinin öncüleri Şinasi, Namık Kemal,Ziya Paşa, Ali Suvai gibi şair ve yazarlar vardır. İlerlemenin hür kurumlara dayandığı bunun da kamuoyu desteği ile yapılabileceğini düşünürler. Halkı bilinçlendirmek için gazete çıkarırlar.
Sultan Abdülazizle mücadele eden bu yazarlar bu amaçla gizli cemiyetler kurarlar. Kuleli Vakasında faal olurlar.
31 Ağustos 1876 da II. Abdülhamit tahta çıkar.
ANYASALI YÖNETİM DENEMESİ: I. MEŞRUİYET
1876 Kanuni Esasi (Anayasa):
1876 Kanuni Esasinin Özellikleri:
Seçimler:
Meşruiyetin Yeniden İlanı Çabaları:
II. Meşruiyetin İlanı:
II. Meşrutiyet 23 Temmuz 1908
Ünite 3
Terakki – İlerleme
İttihat – Birlik
--
1876 Kanun-i Esasi:
7. md . Şeyhülislam devlet örgütü içine
alınmıştır. KE de son söz padişahın.
--
-İtthadı İslam -> İslam birliği
2. Abdülhamitin politikasıdır.
2. Abdülh. Rusya ile İngiltere arasında
kalmış bu yüzden denge politikası izlemek zorunda kalmıştır. Bu politika onun
dışarıda bağımsız olduğu izlemini yaratmıştır.
Buna göre: Müslüman tebaasını İslam
bayrağı altında toplamak/Sünni-şii birliği sağlamak/İngiliz politkalarını
başarısız kılmak temek hedefidir.
Bunun için : Arap şeyhlerini
ödüllendirir/Sürre alaylarına daha fazla itibar edilir / Hicazdan Yemene
telgraf hattı kurulur.
- Osmanlıda İslamcılık fikrini Cevdet Paşa
(tarihçi/devlet adamı) Şirvanzade Rüştü paşa savunur.
--
1878 Berlin Anlaşması ile
1- Sırbistan,
Karadağ, Romanya bağımsızlığını ilan eder.
2- Bosna
Hesrek -> Avusturya Macaristana bağlanır.
3- G. Müslim nüfus
%20 azalır ve Osmanlıcılık düşüncesi değer kaybeder.
Osmanlıcılık : Osm. İçinde din/dil/ırk
gözetilmeksizin osmanlıcılık ruhu ile barış içinde yaşama.
1876 KE. Göre:
114 md. ilköğretim zorunlu
15/16 Çeşitli dinsel inanışlardakiler
kendi istedikleri şekilde eğitim yapar, öğretim yöntemi seçer.
2. Abdülhamit (Marifperver ünvanlı) – ilk
kız idadisini,öğretmen okulunu, Sanayii nefiseyi, Mülkiye mektebini açmıştır.
Özürlüler için açılan okullardan ilki sağır ve dilsizleri içindir.
4. Ünite
Avrupa ve Türkiye (1838-1918)
1838-1914 SÖMÜRGECİLİKTEN DÜNYA
SAVAŞINA AVRUPA
coğrafi keşifler dünya ticaret yollarının değişmesi Avrupa'daki sosyal ve ekonomik alanlarda meydana gelen gelişmeler Osmanlı devletinde yapısal değişikliğe yolaçan ve devleti kökünden sarsan temel etkenler olarak karşımıza çıkmaktadır
Deniz Aşırı Sömürgecilik
Coğrafi keşiflerin etkisiyle yeni dünyadan gelen değerli madenler doğu Akdeniz'e ulaşınca Amerika altını ve gümüş önce ispanya'da fiyatları altüst etmiştir coğrafi keşiflerle geleneksel kıta arası ticaretin yolları değiştiği gibi hindistan Avrupa denizyolu da Avrupalı devletlerin kontrol altına geçmiştir
keşifler Avrupa siyasi yapısını değiştirmiş aynı zamanda düşünce dünyasındaki gelişmelerle rönesans ve reform hareketlerine zemin hazırlamıştır. Akdeniz kıyısındaki Limanlar nın önemi kaybetmesine karşılık atlas okyanusunda atlas okyanus kıyısındaki limanlar önem kazanmıştır özellikleİspanyollar ve Portekizliler girmiş topraklar elde ederek ilk sömürge imparatorlukların temellerini bu yüzyılda atmışlardır
Coğrafi keşiflerin etkisiyle yeni dünyadan gelen değerli madenler doğu Akdeniz'e ulaşınca Amerika altını ve gümüş önce ispanya'da fiyatları altüst etmiştir coğrafi keşiflerle geleneksel kıta arası ticaretin yolları değiştiği gibi hindistan Avrupa denizyolu da Avrupalı devletlerin kontrol altına geçmiştir
keşifler Avrupa siyasi yapısını değiştirmiş aynı zamanda düşünce dünyasındaki gelişmelerle rönesans ve reform hareketlerine zemin hazırlamıştır. Akdeniz kıyısındaki Limanlar nın önemi kaybetmesine karşılık atlas okyanusunda atlas okyanus kıyısındaki limanlar önem kazanmıştır özellikle
Ondokuzuncu yüzyılın sonlarına itibaren doğuda zengin kömür petrol ve Sanayi için gerekli diğer hammadde kaynaklarının bulunması Sanayileşmiş devletlerin politikalarını bu yönde etkilemiştir. ürettiklerini satacak Yenipazarlar olarak gördüler. zengin madenlerin yeraltı coğrafi olarak ele geçirmek isteyen devlet arasıdaki mücadele 20nci yüzyılda doğuya kaymıştır.
Fransa Almanya ve Rusya gibi devletlerin gümrükleri yüksek tarifeler ve korumaları İngiltere'nin yeni sahalara yönelmesine günlüklerini yüksek tarifelerle korumaları İngiltere'de yeni sağlığına yönelmişlerse olmuştur İngiltere yanlısı üretilmiş madde satışı bakımından değil hammadde bakımındanda önemli gördüğü Osmanlı İngilizler 1850 tarihinde ticaret kenti ağzına almışlardı bu imtiyazlı İngilizler başlangıçta diğer milletler gibi günü var mısın % 5 oran tadarken çok geçmeden bunun % 3 indirmeyi başardılar devletine yönelmiştir Bunu 1838 ortaya Baltalimanı anlaşmasını imzalamak sonunda kalmıştır
Bu arada hangi din ve mezhepten olurlarsa olsunlar azınlıkların iktisadi alana yönelmeleri ve burada başarılı olmaları onsekizinci yüzyıldan itibaren tedricen büyüyen azınlık sermayesine ortaya çıkardı ki bu husus zaaflar içinde bulunan Osmanlı'dan iktisadi yapısına zora soktu İngiltere karşında yeterli pazarlık gücüne sahip olmayan Osmanlı devleti ekonomik çıkarlarından ziyade askeri siyasi çıkarlarının geliştirmek istemiştir.
Mısır meselesi yüzünden devletin gelirleri giderlerini karşılaması hale geldiği için ise 1854te dış borçlanma başlamıştır .
1507de SULTAN ikinci Beyazıt tarafından Fransa'ya ticari kaptırasyon bahşedilmiş 1536da kanuni SULTAN Süleyman birinci François'ya öncekinden daha geniş kapitülasyon vermişlerdir.
Himaye altındaki kişi olarak tanıma yetkisi verilen konsoloslar sayısına Osmanlı tebaasından olan Hıristiyanlarda kapitülasyonlar tanınmış olan ayrıcalıklardan yararlanıyorlardı Tabiyet ile Osmanlı devleti Osmanlı hukuku karşısında Hristiyan türkerler dokunulmazlık elde etmiş oluyorlardı kapitülasyonlar zaman içersinde siyasi idare adli eğitim ve benzeri alanlarda devlet aleyhinde bir güç haline gelmiştir
|
Bu itibarla Sanayi İnkılâbına Salt bir teknik olarak değil bir ilişkiler dizisi olarak ele almak gerekmektedir. Zira teknik alandan başlıyarak ekonomik ve sosyal alanları da etkileyen değişiklikler sonuçu statik bünyeli tarım toplumundan büyümeyen yetenekli dinamik sanayi toplumuna dönüşüm sözkonusu olmuştur. Ancak politik çabalar sonuç getirmeyecek ve bir paylaşım savaşı olarak nitelenen birinci Dünya Savaşı kaçınılmaz hale gelecektir.
EMPERYALİST REKABET VE KUVVETLER
ÇATIŞMASI
OSMANLI DEVLETİNİN ÇÖKÜŞÜ I.DÜNYA
SAVAŞI
Osmanlı Devletinin Savaşa Girmesi:
Osmanlı Devletinin İttifak
Arayışları:
I.
DÜNYA SAVAŞINDA CEPHELER
Kafkas Cephesi:
Kanal Cephesi:
Çanakkale Cephesi:
Irak Cephesi:
Galiçya Cephesi:
Hicaz Cephesi:
Filistin Cephesi:
Osmanlı Ermenilerinin Yeniden Yerleştirilmesi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder