tag:blogger.com,1999:blog-47468891279658222452023-11-15T10:52:29.500-08:00Aöf felsefeAnadolu Üniversitesi - Felsefe BölümüEnis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.comBlogger40125tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-24659020610064683582015-12-08T10:09:00.003-08:002015-12-08T10:09:59.223-08:00Türk Dili 1<div align="center" class="MsoNoSpacing" style="text-align: center;">
<b><span lang="EN-US" style="color: #31849b; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;">TÜRK DİLİ - 1 / Ünite - 1 DİL ve KÜLTÜR<o:p></o:p></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNoSpacing" style="text-align: center;">
<b><span lang="EN-US" style="color: #31849b; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: center;">
<b><span lang="EN-US" style="color: #31849b;"><u><i>Meral hanıma teşekkürlerimizle</i></u></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Ölçünleştirme (Standartlaştırma) :</span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Bir dil topluluğunda söyleyiş yazım ve söz
varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmi kabulün sağlanmasıdır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c00000; font-size: 10.0pt;">Bilimsel Bakımdan Dilin Özellikleri <o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">1</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">. Dil, bir sistemdir. (Ses, biçim, söz dizimi, anlam
vb. altı sistemlerin oluşturduğu bir bütündür)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">2.</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Dilin temeli sestir, doğal olarak öncelikle sözlü
anlatım aracıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">3.</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Dilde nedensizlik ilkesi esastır. ( Gönderge, gösteren
ve gösterge vardır. Ağaç sözcüğüyle ağaç arasında bir nedensellik ilişkisi
yoktur)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">4.</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> İlkel dil, gelişmiş dil ayrımı yoktur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">5</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">. Dilin üretim yetisi sınırsızdır. (Sınırsız sözcük
oluşturulur, cümle kurulur ve anlama yetisi vardır.)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">6. </span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Her dil, ait olduğu toplumun
gereksinimlerine cevap verebilecek yeterliktedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">7</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">. Dil, toplumsal katmanlara göre değişir. (Dil ; ağız,
şive, lehçe gibi "<b><i>değişke</i></b>"lerden oluşur. )<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> *<b>SAUSSURE</b> ; dil, aynı zamanda bir
toplumsal olgudur. Dil yalnızca bölgeden bölgeye değil, etnik ve sosyoekonomik
nedenlerle de farklılaşır. Egeli bir Türk ile Karadenizli bir Türk aynı kentte
yaşamalarına karşı farklı biçimlerde konuşabilir.)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> <b>* Kod Değiştirme</b> : Konuşurların eş
zamanlı olarak bir dilden diğer dile veya bir dil değişkesinden diğer dil
değişkesine geçmesidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">8</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">. Ana dili, öğrenilen değil; edinilen ve kuşaktan
kuşağa aktarılan bir sistemdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> * <b>CHOMSKY</b> ; <b>Dil edinim aygıtı</b> : Dil bilimcilerinin yüzyıllardır süren sistemli
çalışma sonucunda bile ulaşamadıkları dil bilgisi kurallarını, yeni doğmuş ve
zihni gelişimini bile henüz tamamlamamış bir çocuğun bikaç sene zarfından
edinmesi, ancak doğuştan gelen, dile özgün kurallarla donatılmış içgüdüsel bir
sistemtir. Bu aygıtın işlevi yaşın ilerlemesiyle yavaşlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">9</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">. Dil, toplumsal ve ulusal bir kurumdur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">10</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">. Dil, insanı konu alan her bilim dalıyla yakından
ilgili doğal bir iletişim aracıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">11</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">. Dil, hem araç hem malzeme hem de bu aracıve malzemeyi
kullanan sistemdir. (Dili yazılı ve sözlü biçimde kullanarak insan dili ile
psikoloji arasındak ilişkileri, konuyla igili dil malzemesi aracılığıyla
değerlendirebilir, inceleyebilir ve çözümleyebiliriz.)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">12</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">. Diller arasında benzerlikler ve ortaklıklar olabilir.
(Türkçe birader, İngilizce brother vs.)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c00000; font-size: 10.0pt;">Dil-Düşünce ve Duygu Bağlantısı</span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 10.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Safir-Whorf Varsayımı : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Kişinin konuştuğu dil ile o kişinin dünyayı
nasıl algıladığı ve nasıl davrandığı arasında sistemli bir ilişki vardır. Örn.
Yumurta ; yumrudan gelir, Arapçad rengi itibariyle, Farsçda tavuğun üreme ve
üretme biçimiyle ilgilidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Eflatun ve Aristo : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Düşüncenin dii belirlediği ve dilin yalnızca düşüncenin
aktarım aracı olduğu görüşündedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c00000; font-size: 10.0pt;">Dillerin Doğuşu ile ilgili Kuramlar<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">*Tarih öncesi dönem, yaklaşık beş bin yıl önce
Sümerlerin çivi yazısını icadıyla sona ermiş ve Eski Çağ başlamıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #0070c0; font-size: 9.0pt;">*Bilinen en eski yazılı belge</span></i></b><span lang="EN-US" style="color: #0070c0; font-size: 9.0pt;">,</span><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Irak'ta eski bir Sümer kenti olan Kiş'te bulunan MÖ
3500 civarında, kireç taşı üzerine bir tür resim yazısı (piktogram) esasına
daylı çivi yazısının ilk örneğiyle yazılmış<b><i><span style="color: #0070c0;"> Sümerce Kiş
tableti</span></i></b>dir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">*Yeryüzündeki bütün dillerin tek ana dilden geliştiğini
ile süren <b><i>tek köken kuramı </i></b>ve bunun tam tersine, dillerin farklı
dillerden geliştiğini ileri süren <b><i>çok köken kuram</i></b>ı vardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">CHOMSKY</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">, başka bir gezegenden dünyaya ziyaretçiler
gelse, bütün insan dillerini tek dil gibi görebileceklerini söyler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">*Dillerin doğuşuna ilişkin çıkmaz; <b>HERDER</b> : insanlar ancak dil aracılığıyla insandır, insanların dili
keşfedebilmeleri için yine insan olmaları gerekir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">*Ding-dong kuramına göre</span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> ; dil ilkel insanın nesneleri sesle
anlatmaya çalışmasından doğmuştur. Yansıma, ünlem ve etkileşim kuramı vardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">*Üç büyük dine göre dilin kökeni Tanrısaldır ve tek
köken kuramı vardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">*<b><i>Telegrafik konuşma </i></b>; çocuğun dil
ediniminin belirli sürecinde iki sözcükten oluşan cümlelerle konuşmasıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c00000; font-size: 10.0pt;">Dil Türleri<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #31849b; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;">Ana Dil :</span></i></b><b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;"> </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Bir dilin veya dil ailesinin tarihi gelişim
sürecinde kuramsal olarak var olduğu düşünülen en eski şeklidir. Örn, bütün
Türk yazı dilleri İlk Türkçe ve Ana Türkçe dönemlerinden gelmiştir. İlk Türkçe
döneminde aileden <b>ilk ayrılan üye Ana
Bulgarca</b>, ikinci ayrılan <b>Yakut
Türkçesi</b>dir. Ana Türkçe ise modern Çuvaşça dışında bütün Türk dillerinin
anasıdır. Avrupa, Hindistan ve İran'da konuşulan diller Hint-Avrupa ana
dilinden gelmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #31849b; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;">Ana Dili :</span></i></b><b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;"> </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">İnsanın ve genellikle annesi bebeklik
döneminden birlikte olduğu dil doğluluğunun üyeleriyle etkileşim aracıığıyla
edindiği dildir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #31849b; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;">Diyalekt :</span></i></b><b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;"> </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">"Ortak dil". Bu terim, ağız
teriminin yerine de kullanılır. Batı dillerindeki diyalekt karşılığındaki
lehçedir. <b>KORKMAZ</b> : Bir dilin
tarihi, siyasi, sosyal ve kültüren nedenlerle değişik bölgelerde ses yapısı,
şekil yapısı ve kelime hazinesi bakımından birbirinden ayrılan kollarda her
biri.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #31849b; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;">Ölçünlü Dil :</span></i></b><b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;"> </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Yazı dili, edebi dil vb. şekilden
adlandırılan dildir. Ölçünlü dil, bir bakımdan aynı dilin çatısı altındaki
değişkelerin ortak dili, <b><i>lingua francası </i></b>( Yoğun dil
temaslarının bulunduğu bölgelerde, farklı dillerin konuşurlarının ortak
iletişim aracı olarak kulandıkları dildir. Örneğin, günümüzde İngilizce).
Ölçünlü dil şu aşamalarla gelişir ; seçim > kodlama > yerleştirme >
seçkinleştirme<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #31849b; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;">Yazı Dili ve Sözlü Dil :</span></i></b><b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;"> </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Yazı dili, halk
arasında ve öğretim süreçlerinde en iyi, en doğru ve en güzel olarak nitelenen
dildir, aynı zamanda ölçünlü dildir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #31849b; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;">Argo ve Jargon :</span></i></b><b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;"> </span></i></b><b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Argo</span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> ; her yerde ve her zaman kullanılmayan veya
kullanılmaması gereken çoklukla eğitimsiz kişilerin söylediği söz veya deyim.
Argonun prestiji ölçünlü dile göre düşüktür. Şöför argosu, gemici argosu) <b><i>Jargon</i></b>
; Aynı meslek veya toplumsal gruptaki insanların, temel kavramları itibarıyla
ortak dilden ayrı olarak kulandıkları özel dildir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #31849b; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;">İzole Dil :</span></i></b><b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;"> </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Bir dil ailesi içinde yer alan ancak coğrafi
bakımdan ailenin diğer üyelerine komşu ya da yakın olmayan ya da eldki dil
bilimsel verilere göre herhangi bir dil ailesi içinde yer almayan veya aynı dil
ailesi çinde yakın akrabası bulunmayan dildir. Örn. Arnavutça ve Yunanca. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #31849b; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;">Kutsal Diller :</span></i></b><b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;"> </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Dil bilimsel bakımdan dillere kutsallık
atfedilmez, ancak bazı dinlerin vaaz edidiği diller kutsal kabul edilir. Örn.
Yahudilik için Klasik İbranice, Hinduizm için Sanskrit, Budizm için Prakrit
(Pali) İslam dünyası için Klasik Arapça.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;">Siyasal ve Etnik Bakımdan Dil Türleri<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Bölgeler üstü ölçünlü dil</span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> : Ağırlıklı olarak, herhangi bir bölgede
değil, siyasal coğrafyanın tamamında kullanılan, yazılıve standartları bulunan
dildir. Örneğin Doğu Karadeniz ağızları bu bölgeye, yazı dili ise bütün
Türkiye'ye aittir.<b><i><span style="color: #c00000;"><o:p></o:p></span></i></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;">Devlet Dili : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Gerek
ana dili konuşurları gerekse diğer dillerin konşurları tarafından devlet
yönetiminde ve kamu alanında yasal ve zorunlu olarak kulanılması gereen dildir.
Örn. Rusça, Rusya Federasyonunun devlet dilidir. Tatar Türkçesi Tataristan
Cumhuriyetinde Rusça ile birlikte devlet dilidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;">Resmi Dil : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Bir
ülkenin tamamında veya bir bölgesinde yönetim dili olarak kullanıan ve yasal
statüsü bulunan dildir. Örn. devlet dili İspanyolca, bütün İspanya'da geçerli
resmi dildir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #7030a0; font-size: 9.0pt;">Bölgesel Diller ve Bölgesel Olmayan
Diller<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #7030a0; font-size: 9.0pt;">Yerli Azınlık Dili:</span></i></b><b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;"> </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Aynı
siyasi veya ulusal çevrede, genellikle belirli bir bölgede tarihin eski
dönmlerinden bu yana yaşayan ve çoğunluğun dilinden farklı bir dili kullanan
topluluğun dilidir. Devletin resmi dilinden farklı dillerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #7030a0; font-size: 9.0pt;">Göçmen Azınlık Dili:</span></i></b><b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;"> </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Çeşitli
nedenlerle yerli coğrafyalarını terk ederek başka ülkelere göç eden ve
bulunduklarısiyasal coğrafyadaki resmi dilden farklı bir dili konuşan göçmen
toplulukların dilidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #7030a0; font-size: 9.0pt;">Uluslararası Dil :</span></i></b><b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;"> </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Ticaret,
bilim, diplomasi, eğitim, seyahat vb. amaçlarla farklı ülkelerdei dillerin
konuşurları tarafından ortak anlaşma aracı olarak kullanılan dildir. (Küresel
dil, ortak dil, lingua franca olarak da adlandırılır - İngilizce gibi)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #7030a0; font-size: 9.0pt;">Çalışma Dili:</span></i></b><b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;"> </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Resmi
dilden farklı olarak ulusüstü, uluslararası kuruluşların kendi birimleri
arasındak iletişimde yazılıve sözlü olarak yaygın biçide kullanıldığı dildir.
Genellikle başta İngilizce, Fransızca, Almanca, İspanyolca, Rusça, Arapça
kullanılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #7030a0; font-size: 9.0pt;">Yapay Diller :</span></i></b><b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;"> </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">BAynı
İnsanların iletişim engellerinin ortadan kaldırılması, insanların birbirlerini
kolayca anlayabilmesi için oluşturulmuş dildir. Öğrenme kolaylığı yaygı ana
dillere yakınlık, işlevsellik vb. sağlamak üzere <b>ilk yapay dil VOLAPÜK 1880 yılında SCHLEYER</b> tarafından, <b>ESPERANTO 1887 yılında ZAMENHOF</b>
tarafından oluşturulmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c00000; font-size: 10.0pt;">Dillerin Sınıflandırılması <o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="color: #31849b; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;">Köken Bakımından Dünya Dilleri :</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Çeşitli dillerin ortak birana dilden
türediği esasına dayanır. <b><span style="color: #c0504d; mso-themecolor: accent2;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">1.<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #c0504d; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2;">Afroasya (Hami-Sami Dilleri) :</span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Kuzey Afrika - Güneybatı Asya<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Dilleri</span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> : Sami, Çad, Berber, Kuşi, Omo<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">*Sami dillerinin en önemli üyesiİslam öncesi
dönemde Arap Yarımadasında konuşulan Arapça ve Yahudilerin dili İbranicedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">2.<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #c0504d; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2;">Altay Dilleri :</span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Adını Altay dağlarından almıştır. Korece ve
Japonca akrabası bulunmayan yalnız dillerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Dilleri</span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> : Türk, Moğol, Mançu-Tunguz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">*Türkçe, yazı dili sayısı bakımndan en
kalabalık dilidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">*Moğol dili, Moğolistanda, Rusya ve Çinde
konuşulur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">*Tunguz dili, Sahalin adaları, Orta ve Doğu
Sibirya, Çin ve Moğolistanın kuzeydoğusunda konuşulur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">*Mançu dili, grubun en tanınan dilidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">3.<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #c0504d; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2;">Avustronezya (Malay- Polinezya) Dilleri:</span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Malayca Malezya'nın, Endonezce
Endonezya'nın resmi dilleridir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 18.0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">4.<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #c0504d; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2;">Çin- Tibet Dilleri : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Çin dilleri ve Tibet-Burma dallarından
Tibet-Burma dalı da Tibetçe ve Burmaca'dan oluşmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">5.<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #c0504d; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2;">Hint-Avrupa Dilleri :</span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Doğal sınırları : Doğu-batı ekseninde Doğu
Türkistan yani Çin'in batı bölgesinden Avrupa'nın en doğusuna, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">kuzey-güney ekseninde ise İskandinavya ve
Kuzey Buz Denizi'nden Güney Afrika'ya, Güney Asya'ya değin uzanır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> <b><i><span style="color: #76923c; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;">Avrupa Dilleri
: </span></i></b>Avrupada konuşulan dildir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> <b><i>Germen
dilleri :</i></b> Almanca, İngilizce, İsveçe, Norveççe, Danca ve İzlanda dili.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> <b><i>Kelt
dilleri </i></b>: Galler dili, İrlanda dili, İskoçya'da Gaelik dili, Fransa'da
Breton dili.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> <b><i>Latin
dilleri :</i></b> Fransızca, İtalyanca, İspanyolca, Portekizce, Romence,
İspanya'da konuşulan Katalanca.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> <b><i>Baltık
dilleri :</i></b> Litvanya ve Latviya dilleridir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> <b><i>Slav
dilleri :</i></b> Doğu Slav dilleri, Batı Slav Dilleri ve Güney Slav dilleri
olarak üçe ayrılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Doğu
Slav dilleri : Rusça, Beyazrusça, Ukraynaca<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Güney
Slav dilleri : Bulgarca, Boşnakça, Hırvatça, Karadağca, Makedonca, Sırpça.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> <b><i>Bağımsız
diller :</i></b> Avrupa'da iki yalnız dil : Arnavutça ve Yunanca. .. ve
Kafkaslarda konuşulan Ermenice.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #76923c; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent3; mso-themeshade: 191;"> Hint-İran
Dilleri : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Hint dilleri
ve İran dilleri olarak ikiye ayrılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> <b><i>Hint
dilleri : </i></b>Pakistan'ı büyük bir bölümü, Hindistan'ın merkezi ve kuzeyi,
Nepal ve Bangladeş'te çok sayıda <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> yazı
dilinden oluşur. Urdu dili (Pakistan) ve Hintçe de konuşur sayısı bakımından
önemlidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Sanskrit,
Hindistan'ın klasik dili, Pali ise Budizm öğretisinin dilidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> <b><i>İrani
diller : </i></b>İran'ın resmi dili Farsçadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">6.<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #c0504d; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2;">Ural Dilleri : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Fin-Ugur dilleri ve Samoyed dileri olarak
ikiye ayrılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">7.<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #c0504d; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2;">Kafkas Dilleri : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">En önemli üyesi Gürcistan'ın resmi dili olan
Gürcücedir. İkincisi Kuzeybatı Kafkas dilleridir (Doğu Kafkas, Nah-Dağıstan)
Kuzeydoğu Kafkas dilleri Rusya'nın Çeçenya (Çeçence), Inguşetya (Inguşça) ve
Dağıstan (Avarca)'da yazı ve konuşma dillerinden oluşur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="color: #31849b; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;">Yapı Bakımından Dünya Dilleri :</span></b><span lang="EN-US" style="color: #31849b; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;"> </span><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Biçim
bilgisel veya söz dizimsel olarak sınıflandırılır. Biçim bilgisel olarak diller
:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c0504d; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2;">Bitişken diller : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Eklemeli dillerde üretim ve çekim eklerinin
getirilmesi, yani eklenme yoluyla gerçekleşir. Türkçe sondan eklemeli ir dil
olduğundan <i>son eklenme</i> olur. Fince,
Macarca, Japonca hatta Afrika'da konuşulan Swahili dili yüksek derece eklemeli
dillerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">İngilizce, Farsça gibi Hint-Avrupa dillerinde son
eklenmenin yanısıra <i>ön ekleme </i>ve<i> iç ekleme</i> olur. Örn. <b><i>a</i></b>normal,
<b><i>de</i></b>şarj
ön ekleme.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c0504d; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2;">Bükünlü diller : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Yunanca, Latince, İngilizce, Rusça,
Ukraynaca, Arapça, İbranice bükünlü dillerdir. Sözcüğün biçiminin değişmei,
anlam ve dil ilgisel işlevin de diğiştiğini gösterir. Ünsüz sırası sabittir.
Örn ; <b><i>ktb</i></b> (yazmak), me<b><i>kt</i></b>e<b><i>b</i></b>, <b><i>k</i></b>a<b><i>t</i></b>i<b><i>b</i></b>, me<b><i>kt</i></b>u<b><i>b</i></b>, me<b><i>kt</i></b>e<b><i>b<o:p></o:p></i></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c0504d; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2;">Yalınlayan diller
: </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Bu dillerde çekim
yoktur. Ek almaz, çekime girmez, tek heceli sözcükerin sıralanmasıdır. Sözcüğün
biçimi değişmez veya gramatikal birim eklenmez. Çince, Tibetçe ve Vietnamca
yalınlayan dllern örneklerdir. Tonlama ve vurgulama birinci derecede dil
bilgisel işlevi vardır. <b><span style="color: #c0504d; mso-themecolor: accent2;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="color: #31849b; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;">Söz Dizimi Bakımından Dünya Dilleri :</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Özne, Nesne ve Yüklemin dizilişine göre
altı gruba ayrılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: TR; mso-fareast-language: TR; mso-no-proof: yes;"><!--[if gte vml 1]><v:shapetype id="_x0000_t75"
coordsize="21600,21600" o:spt="75" o:preferrelative="t" path="m@4@5l@4@11@9@11@9@5xe"
filled="f" stroked="f">
<v:stroke joinstyle="miter"/>
<v:formulas>
<v:f eqn="if lineDrawn pixelLineWidth 0"/>
<v:f eqn="sum @0 1 0"/>
<v:f eqn="sum 0 0 @1"/>
<v:f eqn="prod @2 1 2"/>
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelWidth"/>
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelHeight"/>
<v:f eqn="sum @0 0 1"/>
<v:f eqn="prod @6 1 2"/>
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelWidth"/>
<v:f eqn="sum @8 21600 0"/>
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelHeight"/>
<v:f eqn="sum @10 21600 0"/>
</v:formulas>
<v:path o:extrusionok="f" gradientshapeok="t" o:connecttype="rect"/>
<o:lock v:ext="edit" aspectratio="t"/>
</v:shapetype><v:shape id="Picture_x0020_0" o:spid="_x0000_i1025" type="#_x0000_t75"
alt="Image-1-in-TÜRK-DİLİ.jpg" style='width:208.5pt;height:122.25pt;
visibility:visible;mso-wrap-style:square'>
<v:imagedata src="file:///C:\Users\enisd\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image001.jpg"
o:title="Image-1-in-TÜRK-DİLİ"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--></span><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c00000; font-size: 10.0pt;">Türkçenin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">J.von <b>STRAHLENBERG</b>,
<b><i>Fin-Ogur,
Türk ve Moğol dilleri arasındaki ortak özellikleri ve runik yazılı metinleri</i></b>
1730 yılında İsveç'in Stokholm şehrinde yayımlanan eseriyle <b><i>ilk
kez dile getiren bilim insanlarından</i></b> biriydi. Türkçenin, Moğolca ile
tek bir dil olduğu varsayılan döneme "<b><i>Ana Altayca Dönemi</i></b>" denir.
Türkçe ilk Türkçe adı verilen süreçte (Büyük Hun İmparatorluğu dönemi) bağımsız
bir dil haline gelmiş, Avrupa Hun İmp. döneminde ise <b><i><span style="color: #31849b; mso-themecolor: accent5; mso-themeshade: 191;">Ana Türkçe</span></i></b> adı
verilen süreç başlamış. Yazılı ilk Türkçe belgelerin bulunduğu Göktürk ve Uygur
dönemlerine "<b><i>Eski Türkçe Dönemi</i></b>" denir. <b><span style="color: #c0504d; mso-themecolor: accent2;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c00000; font-size: 9.0pt;">Türk Yazı Dillerinin ve Lehçelerinin
Sınıflandırılması<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">JOHANSON </span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">ve<b>
CSATO </b>coğrafi, genetik ve tipolojik ölçütleri esas alarak Türk dillerini
altı gruba ayırmış :<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #943634; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;">1.<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-weight: normal;">
</span></span></i></b><!--[endif]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #943634; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;">Güneybatı (GB), Oğuz
Türkçesi : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Batı (b) ve
doğu (d) olarak 2ye ayrılır.<b><i><span style="color: #943634; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;"><o:p></o:p></span></i></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">GBb : Gagauzca, Türkiye Türkçesi ve Azerice<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">GBd : Türkmence<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Salırca (Salarca) Oğuz grubundan
gelişmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #943634; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;">2.<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-weight: normal;">
</span></span></i></b><!--[endif]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #943634; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;">Kuzeybatı (KB), Kıpçak
Türkçesi : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Batı (b),
kuzey (k) ve güney (g) olarak 3e ayrılır.<b><i><span style="color: #943634; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;"><o:p></o:p></span></i></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">KBb : Kumkça, Karaçay Balkarca, Kırım
Tatarcası ve Karayca<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">KBk veya Volga (idil) : Kazan Tatarcası ve
Başkurtça<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">KBg veya Aral-Hazar : Kazakça, Karakalpakça,
Kıpçak-Özbek ve Nogayca<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Kazakçaya yakın modern Kırgızca'da bu grupta
değerlendirilebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #943634; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;">3.<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-weight: normal;">
</span></span></i></b><!--[endif]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #943634; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;">Güneydoğu (GD), Uygur
Türkçesi : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Batı (b) ve
doğu (d) olarak 2ye ayrılır.<b><i><span style="color: #943634; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;"><o:p></o:p></span></i></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">GDb : Özbekçe ve Özbekçenin değişkeleri<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">GBd : Modern Uygurca, Sarı Uygurca,
Salırca/Salarca <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #943634; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;">4.<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-weight: normal;">
</span></span></i></b><!--[endif]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #943634; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;">Kuzeydoğu (KD), Sibirya
Türkçesi : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Kuzey (k) ve
Güney (g) olarak 2ye ayrılır.<b><i><span style="color: #943634; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;"><o:p></o:p></span></i></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">KDk : Sahaca (Yakutça) ve Dolganca<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">KDg : 4 alt gruba ayrılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Sayan
Türkçesi : Tuvaca ve Tofaca<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Yenisey
Türkçesi : Hakasça, Şorca ve ilgili değişkeer<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Çulım
Türkçesi : Küerik vd. değişkeler<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> Altayca
ve değişkeleri. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">5.<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #943634; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;">Çuvaşça, Ogur/Bulgar
Grubu : </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">İlk Türkçe
döneminde Türk dillerinden ayrılan Çuvaşça bu grubun tek yazı dilidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #943634; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;">6.<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-weight: normal;">
</span></span></i></b><!--[endif]--><b><i><span lang="EN-US" style="color: #943634; font-size: 9.0pt; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;">Halaçça, Argu Türkçesi
: </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Orta İran'da
konuşulan Halaççanın Divanü Lugati't Türk'te Arguca olarak anılan dlin devamı
olduğu düşünülmektedir.<b><i><span style="color: #943634; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;"> <o:p></o:p></span></i></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c00000; font-size: 10.0pt;">Türkiye Türkçesi<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Türk yazı dillerin ailesinin konuşur sayısı bakımından
en büyük dili Türkiye Türkçesidir. Ayrıca KKTC'nin resmi dilidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Kosova'da Türklerin yoğun olduğu bazı yerel
yönetimlerde beledye sınırları içinde Arnavutça ve diğer dillerle birlikte
resmi dildir. <b><i><span style="color: #943634; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191;"><o:p></o:p></span></i></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c00000; font-size: 10.0pt;">Dil ve Kültür İlişkisi<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c00000; font-size: 9.0pt;">Kültür Nedir?<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">TDK</span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> : "Tarihsel, toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi
ve manevi değerler ile bunları yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullanılan
insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğin ölüünü gösteren araçların
bütünü, hars, ekin."<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">MENGÜ</span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> : "Toplumun üyesi olarak insanoğlunun öğrendiği ya da kazandığı
bilgi, sanat, gelenek görenek vb. yetenek, beceri ve alışkanlıkları içine alan
karmaşık bir bütün"<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">DEVELİ</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> : "İnsan başarılarının tümü"<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">KOCA</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> : "Bir milletin uzun bir tarih
içerisinde ortaya koyduğu, geliştirdiği ve tecrübe ile sağlamlaştırıp
kesinleştirdiği maddi ve anevi değerler bütünü"<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">UYGUR</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> : "İnsanın kendini kendi evinde
duymasını sağlayacak bir dünya ortaya koyması"<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">MARDIN</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> : "Toplumların eğitim, teknoloji,
siyaset, hukuk, iktiat, sanat ve dine ilişkin sorunlarını çözdükleri
kendilerine özgü yoldur."<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Kültürel davranışlar, toplum tarafından üzerinde uzlaşı
sağlanan, <b><i>konsensüs</i></b> (fikir birliği, uzlaşma, mutabakat) oluşturulan
davranışlar bütünüdür ve bu nedenle toplumlar için bir çeşit <b><i>kolektif
bilinç</i></b> (Durkheim'e göre bir toplumda ortak olanların temsilidir)
oluştururlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">EDWARD SAPIR : </span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Kültürün 3 ayrı tanımından bahseder. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">1. Bir insanın yaşamında miras edindiği, babadan oğula
geçen maddi veya manevi unsurlar (Örn. Güney Afrikalıların avlanma yöntemleri)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">2. Bireysel gelişmede yetkin örnek olma. (Kültürlü
insan)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">3. Bir toplumun sahip olduğu, diğer unsurlara göre daha
değerli görülen, daha karakteristik, manevi anlamda daha önemli unsurlardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Yani SAPIR'e göre kültür ; Belirli bir grup insanı diğerlerinden
farklı kılan, ayıran genel davranışlar ve yaşm tarzlarıdır ve o toplumun
ürettiği uygarlığın belirgin, tipik göstergelerini de içine alır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c00000; font-size: 9.0pt;">Kültürü Oluşturan Öğeler<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Genel anlamda <b><i>maddi</i></b> (mimari, el sanatları
geleneksel kıyafetler, araç gereçler gibi elle tutulur, gözle görülür) ve <b><i>manevi</i></b>
(inançlar, dünya görüşleri, ahlak anlayışı, davranış kalıpları, ilişki
örüntüleri) veya somut ve somut olmayan olarak sınıflandırılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Somut olmayan manevi kültür aktarımında dil
(atasözleri, deyimler gibi) önemli rol oynar. Örn. Türk kültüründe kara haber,
kara çalmak, kara kedi, <i>kara</i>nın
kötülük, uğursuzluk, sıkıntı çağrıştırdığını bildirir. Ama Çin kültüründe güven
ve kaliteyi, Hindistanda mutsuzluk ve yas, İtalyada ölüm ve cenazedir. <b><i><span style="color: #c00000;"><o:p></o:p></span></i></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c00000; font-size: 9.0pt;">Dil ve Kültür<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Destanlar, halk masalları, atasözleri uzun yıllar
nesilden nesile söz ile aktarılmıştır. İlk Türkçe yazılı metinlerimizden olan
KülTigin, BilgiKağan ve Tonyukuk yazıtları, dilin görünümlerinden biri olan yazı
ile muhafaza edlmiştir. Bu nedenle dil, kültürlerin hafızası sayılmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Dil ve kültürel davranışla ve düşünme biçimleri
arasındaki ilişkii tartışan kuramlardan biri : <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">WHORF HIPOTEZİ / SAPIR-WHORF HIPOTEZİ</span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> : Dil, düşünceyi, toplumsal davranışları ve
toplumsal davranış örüntülerini belirleyen bir kalıptır. Bu durumda, bir dilin
yapıı, o dili konuşanların dünya görüşlerini de belirlemekte ve
biçimlendirmektedir. Düşünmek, rasyonel bir eylem olsa da o dilin gramerinden
bağımsız değildir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Kültürün dil üzerinde yansıma bulduğunu gösteren en
tipk örnek <b><i>tabular</i></b> (bir kavramın söylenmesinin yasak olması) ve <b><i>örtmece</i></b>
(dolaylı olarak söylenmesi) sözlerdir. Konuşulursa toplum bundan zarar görür,
uğursuzluk getirir kaygılarından ileri gelir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="color: #c00000; font-size: 9.0pt;">Dil ve Toplum<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Toplum dil kullanımını iki yönde kontrol eder.
Birincisi norm (önceden belirlenmiş kalıplar), ikincisi normlara uymak için
motivasyon. Motivasyonar içinde bulunulan duruma uygun konuşma biçimlerinin
seçilmesine yardımcı olur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Durumsal dil türü </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">: Konuşma ortamına ve iletişime katılanların durumuna
göre tercih edilen bu konuşma stillerinin her biridir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Toplumsal
bağlam </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">: Dil
kullanımını etkileyen ve sözcelerin anlamlandırılmasında belirleyci olan
unsurların genel adı. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Konuşma
bağdaşması </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">: İnsanların
birbirleriyle konuşurken, konuşurun stilinın konuştuğu kişinin stiliyle
birleşmesidir. Sen diyorsa, sen demesi gibi..<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Toplumsal
nezaket </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">: Mesafe,
saygı, yakınlık gibi toplumsal ilişkilerin iletişim kodunda karşılıklar bulduğu,
stratejisi olan bir olgudur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">LEVINSON</span></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;"> nezaketin 3 ana stratejisinden bahseder :<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">1. Negatif
nezaket (Resmi strateji ; <i>Kapıyı
kapatabilir misiniz?</i>)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">2. Pozitif
nezaket (Sosyal mesafenin azaldığı ; <i>abla
ekmeee uzatsanaaa!</i> )<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">3. Örtük nezaket<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><i><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">Toplumsal
Ağ </span></i></b><span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">: İnsanlar
arasındaki ilişkilerin yapısı ve türü arasındaki farklılıklar :
Yakınlık/kaynaşma biçiminde ise yoğun ve çok yönlü bir toplumsal ağa işaret
eder. Örn. iki kişi hem işyerinde arkadaştır hem de komşudur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-US" style="font-size: 9.0pt;">* Toplum dil
bilimi son zamanlarda kadın ve erkeklerin dillerinde yapı, söz varlığı, stil
farklılıklarının olup olmadığını inceler. Mesela, kadınlar, erkeklere göre
leylak rengi, cam göbeği vs. ayrıntılı renk söyler. Yani kadınlar erkeklere
göre daha dolaylı konuşma biçimine sahiptir. Sonuç olarak kadınlar ve
erkeklerin farklı sosyalleşme süreçleri vardır.<o:p></o:p></span></div>
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-12053672035499785272015-12-08T10:05:00.001-08:002015-12-08T10:05:55.894-08:00İlk Çağ<b>İLKÇAĞ FELSEFESİ</b><br />
<b><br /></b>
<b><u><i><span style="font-size: large;">Ayda Beye teşekkürlerimizle</span></i></u></b><br />
<b><br /></b>
<b>1. ÜNİTE : ANTİK YUNAN DÜNYASI</b><br />
Kendini Bil: İnsanı kendi özlüğünü bilmeye davet eden ahlaki bir hüküm ve insandan evrendeki özgün<br />
konumunu kavramasını talep eden kozmolojik bir ilkedir.<br />
Felsefenin ilk soruşturmalarının genel bir evren, toplum ve insan anlayışına varmayı amaçladığı ve bu<br />
üç soruşturma alanının birbirinden ayrı tutulmadığı söylenebilir.<br />
Mitoslar: Evrene hakim olan doğaüstü varlıkları ve insanüstü güçlere sahip tanrısal ya da yarı tanrısal<br />
kahramanları konu eden efsanevi anlatılardır. Mitos’u insanın evrene düzen atfetme çabalarının ilk<br />
biçimi olarak görmek gerekir.<br />
Sınıflandırma ve Düzenleme faaliyetleri tüm düşünce yapılarının genel özelliğidir.<br />
Mitos temelli düzende “gerçek olan” ile “düşüncede olan” ayrımı yoktur.<br />
Mitos temelli düzen, varoluşun birliği ve parçalanamazlığı düşüncesine dayanır.<br />
Mitoslarda anlatılan sembolik dünya gerçek dünyadan ayrı tutulmadığı ve büyülü sözler yoluyla<br />
nesnelere doğrudan etki edilebileceğine inanıldığı için bu durumun biri epistemolojik (yani bilgi<br />
bakımından) diğeri ontolojik (yani varlık bakımından) başlıca iki sonucu olmuştur.<br />
Mitos çağının insanını günümüz insanından ayıranözelliklerinden biri de onun dış dünya ile kendi<br />
arasına ya da dil ile nesne arasına kesin bir ayrım koymamış olmasıdır.<br />
Felsefenin diğer toplumlarda değil de Yunan dünyasında ortaya çıkmasının nedeni sözün daima<br />
yazının önünde olmasına yol açan Yunan sitesinin mücadeleci yapısıdır.<br />
Homeros ve Hesiodos, Antik Yunan’ın en büyük iki mitos yapıcısıdır.<br />
Homeros’un İlyada ve Odysseia isimli destanlarında soylu değerlerinin ön planda olduğu, tüm<br />
olayların soylu sınıf bakış açısıyla verildiği görülür.<br />
Eserlerde saygınlık ve onur gibi savaşçı değerler yüceltilmekte, yaşama bağlılık öne çıkartılmaktadır.<br />
Homeros’un eserlerinde belirgin bir öte dünya anlayışına rastlanmaz.<br />
Psykhe: Yunanlıların ruh anlamında kullandığı psykhe sözcüğü, Homeros tarafından bedenden<br />
büsbütün ayrı bir varlık olarak değilde bedenin bir organı, ölümle bedeni terkeden bir canlılık gücü<br />
anlamında kullanılmıştır. Bu yüzden eserlerinde ölüm istenir bir durum olarak görülmemiştir.<br />
Agathos: İyi. Sonraları Yunan felsefesinin en temel kavramlarından biri haline gelecek olan iyi<br />
(agathos) sözcüğü, Homeros’ta insanın dünyadaki rolünü iyi oynamasıyla ilişkilendirilmiştir.<br />
Moira: Kader. Kader payı. Yunan mitosunda, olayların seyrini belirleyen, tanrılara ve insanlara<br />
paylarını dağıtan kader, yazgı. Evren düzeninin temelinde yatan belirsiz güç.<br />
Yiyecek, miras payı, pay alma, bölüşülmüş parçalar, aşılmaması gereken sınır, düzenleyen anlamlarını<br />
da gelir. Evren, Zeus’un babası Kronos’un ölümünden sonra üç oğlu Zeus, Poseidon ve Hades<br />
arasında kur’a ile pay edilmiştir.<br />
Hybris: İnsanın kendi sınırını ihlal etmesi, haddini aşması, ölçüsüzlük ya da hırs göstermesi durumu<br />
Kosmos: Yunanlıların evren anlamında kullandıkları kosmos sözcüğüne Homeros’un eserlerinde<br />
rastlanmaz. Kullanımı sonraki yıllara rastlayan bu sözcük, dizmek, düzenlemek anlamına gelen<br />
kosmeo fiilinden türetilmiştir. Kosmeo fiili ise savaşta birliklerin düzenlenmesi , işgal edilmiş<br />
topraklara soylu kabilelerin yerleştirilmesi anlamlarında kullanılmıştır.<br />
Homeros’a göre evrenin belli bir düzeni olduğu ve insanın bu düzene uyması gerektiği düşüncesi<br />
vardır.<br />
Hesiodos zamanında savaşı yücelten eski soy değerlerinin yerine, alın terini ve çalışmayı yücelten yeni<br />
değerler aldı. Hesiodos, bu değerlerin başta gelenini “çatışma”, “çalışma” , “mücadele” anlamına<br />
gelen Eris sözcüğüyle anmaktaydı.<br />
Hesiodos , Theogonia (Tanrı Doğumları) isimli eserinde kosmos düzenine ilişkin ilk nedensel<br />
açıklamaları vermiştir. Diğer varlıkların kendisinden meydana geldikleri kökene “uçsuz bucaksız uzay”<br />
, “esneyen boşluk”, “uçurum” anlamına gelen Kaos adını vermiştir. Tüm tanrılar ve kozmik unsurlar<br />
bu Kaostan türemişlerdir.<br />
Homeros’un eserlerinde var oluş bakımından belirgin bir öncelik sonralık sırası yoktur. Oysa<br />
Hesiodosçu düzen evren unsurlarını ilk kez belirgin biçimde zamansal bir sıraya sokmuştur.<br />
Hesiodos, Kaos’tan ilk çıkan tanrılar olan Gaia’yı toprakla, Uranus’u ateşle, Pontos’u suyla, Nyx’i<br />
havayla ilişkilendirmiş böylece evrendeki her varlığın belli bir elementten türediğini ilk kez ileri<br />
sürmüştür.<br />
Aynı zamanda Hesiodos, Eros’u tanrıların birleşmelerini sağlayan kozmik güç olarak betimleyerek<br />
sonraki doğa filozoflarının “tek doğa ilkesi” düşüncesini de öncelemiştir.<br />
Hesiodos’un mitoslarında baş tanrı Zeus’un ağırlık kazandığı, akıl ve adaletle ilişkili olarak ele<br />
alınmaya başlandığı, üreten köylü ve zanaatkar sınıfların ihtiyaç duyduğu yasa, adalet ve barış gibi<br />
kavramların ön plana çıktığı görülür. Homeros’ta tanrılar insan karşı ilgisiz, kıskanç ve zalimken<br />
Hesiodos’un eserlerinde iyi davranışları gözeten, adil varlıklar olarak sunulmuşlardır.<br />
Hesiodos’un eserlerinde Moira düşüncesinin zayıfladığı adalet tanrıçası Dike’ın ağırlık kazandığı<br />
görülür.<br />
Toplumdan dışlanmış sınıflar olan köleler, yabancılar ve kadınlar arasında yaygınlık kazanan bazı<br />
gizem öğretileri arasında en önemlisi Dionysos gizemleriydi. Bu gizemler daha sonra mistik bir din<br />
lideri olan Orpheus’un öğretileri ile iç içe geçti.<br />
Dionysos kültürü normal varoluşun dışına çıkmayı mevcut düzenden kopuşu simgelemiş içerdiği<br />
kurtuluş düşüncesi sitenin değil bireyin kurtuluşunu öne çıkarmıştır.<br />
Dionysos bebekken Titanlar onu parçalamış buna kızan Zeus Titanları kül etmiş ve onların külü ile<br />
Dionysos’tan insan ırkını yaratmıştır. Bu yüzden insan hem Titanlardan kaynaklanan kötü bir yana,<br />
hem de Dionysos’tan kaynaklanan iyi bir yana sahiptir.<br />
Homeros-Hesiodos eserlerinde bu tür düşünceler yoktur. Diğer farklar ise Dionysosçuların bu dünyacı<br />
değil öte dünyacı olmalarıdır. Ruh (psykhe) insan bedeninde mezardadır, hapistedir. Bu hapsiten<br />
kurtulması için arınması, arınması için ahlaki bir hayat yaşaması, sıkı bir bedensel diyet uygulaması<br />
gerekir. Gizemciler ruhun ölümden sonra sorgulanacağına, yeni br bedende yeniden dünyaya<br />
geleceğine yani ruh göçü (reenkarnasyon) öğretisine inanmakta, üç kez iyi hayat sürenlerin bu<br />
döngüden kurtulup özgürleşeceği ve sonsuza dek mutlu olacağını düşünmekteydiler.<br />
Yunanlıların ilk yerleşim biçimleri soy temelli demos ya da deme yerleşimleriydi. İlk yunan siteleri<br />
(Polis) demosların farklı sosyal sınıflarları bir arada barındırabilmesi için dönüşümüyle oluşmuştur.<br />
Soy esasına dayalı eski yerleşimlerde aile evine ve toprağına oikos adı verilmekteydi.<br />
Yeni yunan siteleri (polisler) sayesinde kaba kuvvetin yerini retorik yani söz sanatları almıştır.<br />
Sitedeki sosyal sınıflar arasındaki mücadele, evrende zıt güçler arasında hüküm süren kozmik<br />
mücadelinin sosyal yansıması gibiydi. Yunan insanı, evren ve toplum düzenine egemen olan zıt<br />
güçleri daima uyum (harmonia) ve sevgi (eros) gibi birleştirici ilkeler ile birlikte düşünmekteydi.<br />
Yunan site devletlerinde yasa (nomos) fikrinin gelişimi zıt güçler arasındaki bu uyum kavgasından<br />
doğdu.<br />
Nomos (yasa): Düzenleme anlamındaki nemein sözcüğüyle ilişkilidir. Köken itibarıyla dağıtmak,<br />
sınırlara ayırmak, paylara bölmek, her şeyi kendi sınırına kavuşturmak anlamına gelir.<br />
Polis (Site) : Yuvarlak duvar, sur, çevrilmiş olmak, kapalı olmak, kapalı sınırlar bütünü anlamlarına<br />
gelir.<br />
Soy düzeninden (thesmoi) yasa düzenine (nomoi) geçişte en etkili adım, toplumu soya göre değil,<br />
servete göre bölümleyen Solon’dan gelmiştir. İlk adımı ise soylar arasındaki kan davalarını ortadan<br />
kaldırmak için koyduğu yasalarla Drokon atmış idi. Yasa düzeninin güçlendirilmesine yönelik son<br />
etkili adımı ise Kleisthenes atmıştır. Siteyi soy ya da servete göre değil mahalli birimlere (demos)<br />
göre düzenlemiş, her yurttaş yaşadığı demosa adını kaydettirmiştir.<br />
Tarih yazıcılığı başından itibaren hep akılcı tutumdan etkilendi ve mitoslara yönelik eleştiri<br />
geleneğinin bir halkası oldu.<br />
Historia : Bugün Batı dillerinde tarih sözcüğüne karşılık gelen Historia sözcüğü, Yunanca’da gözle<br />
tanıklık etmek anlamındaki histor sözcüğünden türemiştir. Anlamı ise soruşturmak, öğrenmeye<br />
çalışmak, delilleri incelemek idi.<br />
İlk tarih yazıcıları, mitoslarda anlatılan doğaüstü öyküleri, inandırıcılık ve gerçeğe yakınlık gibi ölçütler<br />
vasıtasıyla ayıklayıp mitosun tarihsel bir anlatı haline dönüşmesinde etkin rol oynadılar. Heredotos,<br />
mitosları inandırıcılıklarına göre, Thukydides ise gerçeğe yakınlıklarına göre ayıklamıştır.<br />
Heredotos, siyasi düzenleri, monarşi, oligarşi ve demokrasi olarak üçe ayırmıştır.<br />
En güçlü merci olan Nomos, Güç ve Adalet gibi iki olguyu birbiriyle uzlaştırmakta böylece nomos güç<br />
içersede bu güç adaletin temeli omaktaydı.<br />
Thukydides, tarih olaylarına insan aklının ve iradesinin egemen olduğunu söyleyerek yunan<br />
dünyasındaki akılcı eleştirilerin öncülüğünü yapmıştır.<br />
Pragma: İnsan amacını en iyi ifade eden sözcük, çıkar ya da yarardır (pragma).<br />
Tragedya sanatının en önemli 3 temsilcisi: Aiskhylos, Sophokles ve Euripides<br />
Tragedya sanatı, ilk ortaya çıktığı günden itibaren Yunan dünyasının yerleşik inanışlarına ve Moira<br />
düzenine yönelik bir eleştiri olmuştur.<br />
Aiskhylos, eserlerinde tanrıların adil olmalarını ve evren düzeninde adaletin zafere ulaşmasını talep<br />
etmiştir. Eserlerinde yunan toplumundaki uzlaşı arayışlarının kozmik ölçekteki yansımaları görülür.<br />
Uzlaştırılmaya çalışan en büyük iki kavram ise akıl ve güçtür.<br />
Sophokles’in eserlerinin çıkış noktası, sıradışı bir bireyin kadere karşı verdiği savaştır.<br />
Sophokles’in tragedyalarında evrende hüküm süren tanrısal yasalarla sitede hüküm süren yasalar<br />
arasındaki çelişkiler ön plana çıkarılır ve Sophokles’in eserleri farklı düzen anlayışlarının çatışmasına<br />
sahne olur.<br />
Sophokles’e göre site düzeni, evren düzenine uygun olmalı, çatışan taraflar uzlaşmazlık<br />
sergilememelidir.<br />
Euripides’in eserlerinde insan ön plana çıkmış, onunla birlikte tragedya sanatı insanileşmiş, olay<br />
örgüleri mitik olmaktan çıkıp toplumsallaşmıştır. Kahramanların yaşadıkları tragedyanın önemli bir<br />
kaynağı da kendi ruhlarındaki çatışmadır.<br />
Öfke ve intikam arzusu ile akıl yürütme arasındaki çatışma trajedinin başlıca kaynaklarıdır. Bu tavır<br />
insanı her şeyin ölçüsü olarak gören Sofist düşünceye uygundur.<br />
Yine de son kertede Euripides düzen anlayışında da bir belirsizlik hakimdir.<br />
Akıllı, adaletli, iyi bir Tanrı ya da ilke düşüncesi ağırlık kazanıp insan aklı öne çıktıkça, evrenin adil ve<br />
ahlaki bir düzen olduğu fikri güçlenmiş ve böylece tragedya sanatının Yunan dünyasındaki etkisi<br />
zayıflamıştır.<br />
<br />
<b>2. ÜNİTE : FELSEFENİN ORTAYA ÇIKIŞI VE İLK FİLOZOFLAR</b><br />
Felsefenin ortaya çıkmasını sağlayan koşulları başlıca üç sorunla ilişkilendirmek mümkündür:<br />
a) Eski mitosların ahlaki bir içerikle donatılmasına duyulan ihtiyaç<br />
b) Kaderin (moira) belirsiz işlerince yönlendirilen eski kaos düzeninin akli temellere sahip bir<br />
düzenle yer değiştirmesine duyulan ihtiyaç<br />
c) Geleneksel mitosların yeni sosyal-siyasi gereksinimlere uyumlu hale getirilmesine duyulan<br />
ihtiyaç<br />
Felsefenin düşünce tarihine getirdiği belki en büyük yenilik, evren düzeninin, doğru işleyen bir insan<br />
aklı tarafından kavranabilecek bir yapıda olduğu kabulüdür.<br />
Arkhe : İlk Yunan filozofları “arkhe” sözcüğünü, evrendeki tüm görünür çokluğun kendisinden<br />
meydana geldiği köken, başlangıç, ilk-madde anlamlarına gelecek şekilde kullanmaktaydılar.<br />
Physis : İlk filozoflar doğayı köken itibariyle “büyüme”, “gelişme”, “oluşma” anlamlarına gelen physis<br />
sözcüğü ile ifade etmekteydiler. Physis aynı zamanda bir şeyin içinde bulunan ve o şeyin<br />
davranışlarının kaynağını oluşturan şey, belli bir şeyin kendisinden yapıldığı “öz madde” anlamına da<br />
gelmekteydi.<br />
Felsefe: Yunanca’da bilgelik (sophia) sevgisi (philo) anlamına gelen philosophia kelimesinden<br />
uyarlanmıştır. Sözcüğün ilk kez Pythagorasçılar tarafından kullanıldığı düşünülmektedir. İlk filozoflar,<br />
daha çok doğa araştırmacısı (physikoi) olarak anılmaktaydılar.<br />
Felsefenin ele aldığı ilk önemli sorun “arkhe sorunu” dur. Arkhe sorunu, evrendeki tüm görünür<br />
çokluğun, farklılığın kendisinden türediği ilk başlangıcı, ilk kökenin ne olduğunu bulmak sorunudur. Bu<br />
sorun, görünür evrenin çokluğunun altında, değişmeksizin kalan bir ilke bulunduğu düşüncesine<br />
dayanır.<br />
Felsefeyi, doğaya yönelik önceki açıklamalardan ayıran başlıca üç özellik vardır.<br />
a) İçsel ya da özseldir; yani doğayı, yinr doğanın kendisinde bulunan ilke ve unsurlar aracılığıyla<br />
açıklamaya çalışmıştır.<br />
b) Sistematiktir; yani tüm doğal olguları aynı terimlerle ve yöntemlerle incelemiştir.<br />
c) Ekonomiktir; yani pek az terim ve işlemle pek çok şeyi açıklamak yoluna gitmiştir.<br />
Hylozoizm : Thales, Anaksimandros ve Anaksimenes gibi ilk filozoflar, maddeye bir tür ruhsallık,<br />
canlılık, tanrısallık atfettikleri için canlımaddeci (hylozoist) olarak nitelendirilmektedirler. Hylozoizm,<br />
Yunanca’da madde anlamına gelen “hyle” sözcüğü ile canlı anlamına gelen “zoe” sözcüğünün<br />
birleştirilmesiyle oluşturulmuş (hylo-zoe) bir sözcüktür.<br />
*Milet Okulu Düşünürleri (Thales, Anaksimandros, Anaksimenes)<br />
Thales : Düşünce tarihinin ilk filozofudur. Yunan ölçü ahlakının en büyük temsilcileri olan Yedi<br />
Bilge’den biridir ( Thales, Kleobulos, Solon, Khilon, Pittakos, Bia ve Periandros).<br />
Thales şöyle düşünmekteydi:<br />
Su (hydor) her şeyin arkhesi, ilkesi, doğası ve nedenidir.<br />
Dünya suyun üzerinde yüzer.<br />
Her şey tanrılarla doludur.<br />
Mıknatıs, demiri kendisine çekme gücüne sahip olduğu için canlıdır.<br />
Thales bu yargıyla iki önemli gelişme sağlamıştır:<br />
Evrendeki görünür çokluğun altında tek bir ilke (arkhe) yattığını kavramış, doğanın görünür<br />
çokluğunu tek bir kökene indirgemiş, her şeyi su ile açıklamıştır.<br />
Evrendeki her şeyin açıklaması, kökeni olarak ortaya konan bu tek ilke, mitoslarda olduğu gibi<br />
doğaüstü bir yapı değil, bizzat doğanın kendisinde bulunan bir unsurdur.<br />
Animizm: Doğadaki canlı cansız her şeyde bir tür tanrısal ruh bulunduğu kabülüne dayanan ve<br />
genellikle kabile esasına dayalı ilkel toplumlarda rastlanan eski bir din anlayışıdır.<br />
Maddeye ruhsallık ve canlılık atfetmesinden ötürü Thales’i animist öğretilere yakın bulanlar<br />
bulunmaktadır.<br />
Anaksimandros: Thales’in öğrencisi olan Anaksimandros; “Var olan nesnelerin arkhesi<br />
aperion’dur. Var olanlar nelerden meydana gelmişlerse zorunlu olarak yok olup onlara dönerler; zira<br />
onlar birbirlerine zamanın düzenlenişine göre haksızlıklarının cezasını ve kefaretini öderler” demiştir.<br />
Aperion: Peras (sınır) sözcüğünün önüne olumsuzluk anlamı veren “a” harfi konarak türetilmiş, nicel<br />
anlamda sınırsızlık, nitel anlamda belirsizlik ifade eden sözcük. Her şeyin kendisinden meydana geldiği<br />
ve kendisine döneceği arkhe, ilk-neden, başlangıç. Ayrıca evrendeki her şeyin bir zıtlık ilişkisi içinde<br />
olduğunu ama tüm bu zıtlıkların aperion denen bir ilk kökenden çıkıp yine ona döndüklerini<br />
savunmaktaydı.<br />
Anaksimandros’un felsefenin gelişimine yaptığı en büyük katkı, evrende tek bir yasanın hüküm<br />
sürdüğünü dile getirmiş olmasıdır.<br />
Anaksimandros, zıt unsurların birbirinin yerini almasını bir haksızlık olarak (ahlaki bir içerik taşımakta)<br />
görmüştür. Buna göre gece, gündüzün yerini alarak ona haksızlık eder ve cezasını yerini yeniden<br />
gündüze bırakarak öder. Bu durumda evrendeki görünür çokluk, evrenin birliğine aykırı olan çelişkili<br />
bir durumdur. Bu yüzden de olumsuz bir durumdur, bir haksızlıktır ve zıtlar arasındaki çatışma bu<br />
düşünceye dayanır.<br />
Kosmos: Kosmos sözcüğünü evrenin bütününü, evren düzenini ifade etmek için kullanan ilk düşünür<br />
Anaksinmandros’dur.<br />
Anaksimenes: Milet okulunun son temsilcisidir. Anaksimenes, aperion gibi belirsiz bir<br />
yapının evrendeki maddi çokluğu açıklamakta güçlükler çıkaracağını düşünmekte ama<br />
aperion düşüncesindeki sonsuzluk/sınırsızlık fikrinden de etkilenmekteydi. Bu yüzden arkhe<br />
olarak belirlediği havayı (aer), hem maddi bir unsur olarak belirli bir yapı, hem de tanrısal<br />
nitelik taşıyan, sınırsız/sonsuz bir yapı olarak gördü.<br />
Anaksimenes, ilk madde olan havanın, kendi yapısında bir hareket özelliği taşıdığını, karşıt<br />
nitelikler barındırabilecek bir yapı olduğunu düşünmekteydi. Bunlardan ilki<br />
seyrekleşme/genleşme, ötekiyse yoğunlaşma/büzülme’ idi.<br />
Doğası gereği görünmez bir madde olan hava, genleşip seyrelerek ateşe, sıkışarak rüzgara,<br />
buluta, suya, taşa, toprağa dönüşmekteydi. Thales her şeyin sudan meydan geldiğini,<br />
Anaksimandros ise her şeyin aperiondan gelip ona döneceğini söylemiş ama bu meydan<br />
gelmenin ve oluşmanın nasıl gerçekleştiğini ortaya koymamışlardı. Anaksimenes basit de olsa<br />
bunu yukarıdaki açıklamasıyla ortaya koymuştu. Bu durum evrendeki görünür çokluğun<br />
arkheden yani teklikten nasıl türediğine ilişki ilk açıklama olması bakımından son derece<br />
önemlidir.<br />
Ayrıca; Thales kendi adıyla anılan bir geometri teoremine imza atmış, Anaksimandros, bilinen<br />
ilk dünya haritasını çizmiş başlangıçta tüm canlıların suda yaşadıklarını oradan karaya<br />
çıktıklarını söyleyerek evrimci açıklamaların atası olmuştur.<br />
Antik Yunan felsefesinde “arkhe sorunu” nun yanı sıra ele alınan ikinci önemli sorun “oluş<br />
sorunu” idi. Oluş sorunu, evrendeki görünür çokluğun ilk maddeden, başlangıçtan, yani<br />
arkheden meydana geldiğini, evrendeki hareket ve oluşun hangi ilke ya da yasalara bağlı<br />
olduğunu belirlemek sorunuydu.<br />
<br />
<b>3. ÜNİTE : PYTHAGORASÇILIK, HERAKLEITOS VE PARMENİDES</b><br />
Pythagorasçılık, en genel anlamda geleneksel Homerik-Hesiodik mitosların ve Milet<br />
Okulu düşünürlerinin yanıt veremedikleri bazı inanç sorunlarını çözme girişimi olarak<br />
değerlendirilebilir. Pythagoras, sadece büyük bir filozof değil, aynı zamanda yarı dini-yarı<br />
felsefi öğretilere dayanan gizli bir mistik inanç topluluğunun da kurucusu ve manevi lideriydi.<br />
Dilin düzeni ile hakikatın ya da doğanın düzeni arasındaki uyum sorunu da ilk kez onlar<br />
tarafından dile getirildi.<br />
Pythagorasçı söylem, doğanın esrarına uygun biçimde, birçok anlaşılmaz sırla doluydu.<br />
“Kutsal Sözler” adı verilen bu öğretiler ancak ruhunu terbiye etmiş az sayıda müride<br />
açıklanıyordu. Bu yüzden Pythagorasçılığın bir çok önemli söylemi gizli kalmıştır.<br />
Pythagorasçı evren düzeni anlayışı iki yargıya dayanmaktadır:<br />
1) Her şey sayıdır ya da sayılar herşeydir.<br />
2) Evren (kosmos), uyumdur (harmonia)<br />
Kimi Pythagorasçılar evrendeki her şeyin son kertede sayılara indirgenebileceğini, dolayısıyla<br />
sayıların arkhe olduğunu savunurken, kimileri sayıları herşeyin kendisinden çıktığı ve yine<br />
kendisine döneceği bir yapı olarak görmekteydiler. Kimileriyse sayıları tüm görünür şeylerin<br />
kendilerini taklit ettiği birer ilk-örnek (paradeigma) olarak düşünmekteydiler.<br />
Pythagorasçılara göre görünür evren düzeni iki unsurun bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Bu<br />
unsurlardan ilki olan sınırsız pneuma (bir tür soluk ya da hava) evrenin maddi yönünü<br />
meydana getirir. Sınırlı bir yapıda olan sayı ise bu sınırsız maddi yapıya bir sınır, form, biçim<br />
kazandırır ve böylece evren düzeni oluşur. O halde evren düzeni sınırlı-sınırsız karşıtlığının<br />
yani madde (pneuma)-sayı karşıtlığının doğurduğu bir uyumdur.<br />
Pythagorasçılar, evrende birbirleriyle çatışan zıt unsurların birbirleriyle ortalamada<br />
birleştiklerini, böylece evrenin adil ve uyumlu bir yapı olduğunu savunmaktaydılar. Bu görüş,<br />
zıtların sürekli birbirlerinin yerini aldıklarını (gece-gündüz örneği gibi) savunan<br />
Anaksimandros’un görüşünden belirgin bir farklılık sergiler.<br />
Muhtemelen doğu kaynaklı olan ruh göçü öğretisini (reenkarnasyon) Yunan dünyasında ilk<br />
dile getirenler Pythagorasçılar olmuştur. Pythagorasçılar, ölümlü bedene karşılık, ruhun<br />
ölümsüz olduğunu, ölümden sonra başka bir bedende yeniden hayat bulacağını bu yeni<br />
hayatın mevcut hayat süresince yapılan iyiliklere ve kötülüklere göre belirleneceğini<br />
savunarak öte-dünyacı bir yaşam düzeni önermekteydiler.<br />
Ruhun ancak müzik ve matematik yoluyla eğitildiği takdirde evren düzeninin ardındaki sayısal<br />
ilişkileri kavrayabileceğini, en büyük erdem olan uyuma erişebileceğini savunmaktaydılar.<br />
İdeal insanın ancak ideal bir siteyle birlikte mümkün olacağını açık şekilde söyleyen ilk<br />
düşünürlerdi. Onara göre üç tür insan vardır: para-sever, şöhret-sever, bilgeliği ve bilgiyi<br />
sever.<br />
Herakleitos: Gece-gündüz, ıslak-kuru, yaşam-ölüm gibi zıt unsurlar arasındaki<br />
mücadeleyi evren düzeninin en temel yasası olarak düşünmekte ve onu adaletin ta kendisi<br />
olarak görmekteydi. Evrenin görünür karmaşasının ardında yatan kozmik bir akıl olan logos,<br />
zıtlar arasındaki bu bitmek bilmez savaşımı düzenlemekteydi.<br />
Herakleitos, evrendeki değişimin asla inkar edilemeyeceğini görmüştü. Her şey akar ve bir<br />
ırmağa iki kez girmek mümkün değildir, çünkü biz ırmağa ikinci kez girdiğimizde önceki<br />
sular akıp gitmiş, ırmak bambaşka bir şey olmuştur.<br />
Herakletios, herşeyin değiştiğini ama değişim denen olgunun asla değişmediğini söyleyerek,<br />
bizzat değişimin kendisini değişmez bir kozmik yasa haline getirmiştir.<br />
Herakleitos, evrende hüküm süren çatışma ya da değişim yasasını bir yandan maddi bir<br />
unsur olan ateş ile, diğer yandan soyut ve kozmik bir akılsallığı temsil eden logos ile<br />
ilişkilendirmekteydi. Muhtemelen ateş, kozmik akıl olan logosun somut bir temsili, belki de ta<br />
kendisidir.<br />
Herakleitos’un evren anlayışı, tıpkı bir çember gibi, başı sonu aynı olan sonsuz bir<br />
döngüsellik fikrine dayanır. Evreni meydana getiren zıt unsurlar, logos denen değişim yasası<br />
doğrultusunda sonsuz bir düzende birbirleriyle çatışır dururlar.<br />
Panteizm: Varolan herşeyin Tanrı olduğunu, Tanrı’nın tüm doğada belirdiğini, varolan<br />
herşeyle özdeş olduğunu savunan görüştür.<br />
Herakleitos, günümüze erişen bir fragmanında “kendimi keşfettim” demektedir. Kimi<br />
yorumcular bu ifadeyi Herakleitos’un tüm bir felsefesinin özeti olarak görmektedirler.<br />
Böylece Herakleitos’un evren ya da doğa düzenine ilişkin sorgulamaları, son kertede insanın<br />
kendisini tanıması, bilmesi yolunda atılmış adımlara dönüşür.<br />
Bana göre, “bir insan çok iyi ise bin kişidir” diyerek sitenin ancak bilge kişiler tarafından<br />
yönetilebileceğini düşünmekteydi. Bu düşünceleri ile Yunan dünyasındaki en sert demokrasi<br />
karşıtlarından biri olup düşünceleriyle Platon’u oldukça etkilemişti.<br />
Parmenides: Düşünce tarihinde akıl yürütme disiplinini ilk kez açık biçimde kullanan<br />
düşünürdür.<br />
Parmenides’e göre, içinde yaşamakta olduğumuz evrenin biri duyularımıza hitap eden, öteki<br />
ise ancak akılla kavranacak iki görünümü vardır. Bunlardan ilki tamamen yanılgıdır ve duyular<br />
bize yokluk diye bir şeyin var olduğunu, evrende değişimin hüküm sürdüğünü söyler. Oysa<br />
akıl, yokluğu da değişimi de yadsımak gerektiğini bildirmektedir. (Dikkat: İki ayrı evren yoktur<br />
diyor).<br />
Herakletios, değişimi reddetmenin evrenin hakikatiyle bağdaşmadığını savunurken,<br />
Parmenides tam tersine, değişimin varlığını kabul etmenin büyük bir yanılgı olduğunu<br />
söylemektedir. Değişim meselesi üzerine dönen bu tartışma, felsefe tarihinin ilk ve ne tipik<br />
polemiklerinden biri olmuştur.<br />
Parmenides’e göre varlık, zaman bakımından başlangıçsız ve bitimsiz olmakla birlikte uzam<br />
bakımından sınırlı, sonludur. Var olan hiçbir şey hiçbir zaman ve süreçte yok olma<br />
durumunda olmaz. Varlık vardır. Yokluk ve oluş ise var olamaz. Hareket ve oluş söz konusu<br />
olamaz. Ona göre sonsuzluk eksikliktir. Hiçbir zaman tamamlanamayacak bir belirsizliktir.<br />
Bu konuda Pythagorasçılardan etkilenmiştir. Çünkü onlarda evrenin ilk maddesi olan<br />
pneumanın sınırsız ve eksik bir yapı olduğunu sayıların onu sınırlandırarak uyum ve düzeni<br />
meydana getirdiğini savunmaktaydılar.<br />
Parmenides,in evrenin en yüksek hakikati olarak gördüğü işte bu değişmez varlık tüm bu<br />
özellikleriyle “Bir” diye adlandırılmıştır. Bütün evren, işte bu kusursuz küre görünümündeki<br />
Bir’den ibarettir. Evren yani Bir, başından itibaren her yönden kusursuzdur hep böyle<br />
olmuştur ve olacaktır. Bundan dolayıda (kusursuz ve eksiksiz bir yapı) hiçbir değişime ihtiyacı<br />
yoktur.<br />
Parmenides, kusursuz varlık öğretisini insan düşüncesinin işleyişi ile de ilişkilendirmiş<br />
düşünceyle varlığın aynı şey olduğunu savunmuştur. Ona göre her düşünce ve konuşmada<br />
varlıktır.<br />
Parmenides’de Milet Okulu düşünürleri gibi tüm evren düzenini tek bir ilkeyle, Bir ile<br />
açıklamaktaydı. Ancak onun birciliği (monizm) Milet Okulu’ndan farklıydı. Milet Okulu<br />
düşünürleri, tek bir ilk-madde belirlemişler ve evrendeki görünür çokluğu açıklamışlardı. İlkmadde<br />
olarak arkhe, evren düzenini açıklamaya yeterli bir yapı olarak düşünülmüştü. Oysa<br />
Parmenides, evren düzenine bir başlangıç kabul etmediği gibi, onda en ufak bir çokluk ya da<br />
değişim de olmayacağını savunmuştur. Ona göre evren tek bir arkheden türememiştir, zaten<br />
evrenin kendisi topyekün Bir denen varlığın kendisidir.<br />
Parmenides, akli bir içerikle donatılmış mantıksal bir evren düzeni öngörmektedir.<br />
Duyularımıza hitap eden görünür evreni tamamen inkar etmiştir.<br />
<br />
<b>4. ÜNİTE : EMPEDOKLES, DEMOKRITOS, KSENOPHES, ANAKSAGORAS</b><br />
EMPEDOKLES: Empedokles’in temel felsefi amaçlarından biri Parmenides’in değişmez varlık<br />
anlayışı ile evrendeki reddedilmez değişim olgusunu uzlaştırmaktı.<br />
Empedokles, Parmenides’ten etkilenmiş onun varlığa ve Bir’e atfettiği özellikleri büyük<br />
ölçüde benimsemişti. O da tıpkı Parmenides gibi evrende boşluk diye bir şeyin var<br />
olamayacağını varlığın tam bir doluluk olduğunu düşünmekteydi.<br />
Ancak Empedokles, doğada görünür çokluğun ve değişimin asla reddedilemeyeceğini<br />
düşünmekte ve bu yönü ile Parmenides’ten büyük ölçüde ayrılmaktaydı.<br />
Empedokles’e göre evrendeki herşey dört temel unsur olan toprak, su, hava ve ateşin belli<br />
şekillerde birleşmelerinden meydana gelmişti. Evrendeki tüm değişim ve hareket bu dört<br />
unsurun bir araya gelmeleri ve ayrışmaları süreçlerinden ibaretti.<br />
Empedokles, dört temel unsurdan ayrı olarak, iki de hareket ilkesi belirlemişti. Böylece oluş<br />
ya da hareketi maddeden bağımsız olarak düşünmekteydi. Dört unsur, sonsuz bir dönüşüm<br />
içinde Sevgi tarafından birleştirilmekte, Nefret tarafından ayrıştırılmaktaydı. Şeylerin Sevgi<br />
yoluyla birleşmelerinin doruk noktası, Nefretin tamamen ortadan kalktığı ve evrendeki tüm<br />
formların eksiksizce karışıp mükemmel bir birlik haline geldikleri tanrısal bir esenlik<br />
durumudur. Empedokles bu tanrısal birlik durumunu, Parmanides’i andıran bir tutumla<br />
“küre” (sphairos) diye adlandırmış, evren düzenini ise birbirlerine zıt olan dört unsurun tam<br />
orta noktası, ideal birleşimi olarak görmüştür.<br />
Empedokles, evrendeki oluşun asla keyfi olmadığını, evrendeki her şeyin bir zorunluluk<br />
sonucu oluştuğunu savunmaktaydı. Emepdokles bu zorunluluğu “Ananke” sözcüğü ile<br />
anmakta ve Ananke’yi aynı zamanda bir tanrı olarak görmekteydi.<br />
Empedokles, ruh anlayışında Pythagorasçılardan etkilenmiş, onların ruh anlayışı ile kendi<br />
dört unsur öğretisini birleştirmişti. Böylece ruhunda dört unsurun belli biçimde bir araya<br />
gelmesinden oluştuğunu savunmaktaydı.<br />
Empedokles, fragmanlarında ruh anlamına gelen “pshyke” sözcüğü yerine “daemon”<br />
sözcüğünü yeğlemiştir.<br />
DEMOKRITOS: Empedokles’in dört temel unsuru öğretisi, felsefe tarihinde genellikle<br />
“çoğulcu maddecilik” olarak nitelendirilmektedir. Ancak bu ifade için en tutarlı ve bütünlüklü<br />
ifade Demokritos’un “atomculuk” olarak adlandırılan görüşüdür.<br />
Parmenides, mantıksal içerikli bazı akıl yürütmelerle doğa dünyasını baştan sona mantıksal<br />
bir içeriğe bürümüştü. Demokritos’un atomculuğu, doğa düzenini Elea mantığının<br />
etkilerinden korumaya yönelik etkili bir girişim olarak değerlendirilebilir.<br />
Demokritos’ta tıpkı Parmenides gibi mutlak bir meydana gelme ya da yok olma olmayacağını<br />
kabul etmekteydi. Ama o da tıpkı Empedokles gibi doğadaki oluşu ve çokluğu<br />
reddedememekteydi. O da tıpkı Parmenides gibi yokluğu boşlukla özdeşleştirmekteydi.<br />
Aslında yok olma üzerine dönen tartışma aslında evrende boşluk diye bir şeyin var olup<br />
olmadığına ilişkin bir tartışmaydı.<br />
Demokritos’a göre evrendeki herşey, kendi içlerinde hiçbir boşluk içermeyen, yine kendi<br />
içlerinde değişmez ve parçalanmaz olan, sonradan var olmamış ve yok olmayacak olan bazı<br />
temel unsurlardan oluşmaktaydı. Demokritos bu temel unsurlara “parçalanmaz”,<br />
“bölünmez” anlamına gelen “atoma” adını vermiştir. Parmenides’in varlığa atfettiği tüm<br />
özellikleri atomlara atfetmiştir.<br />
Demokritos, atomlardan ve boşluktan başka bir şey yoktur, geri kalan her şey varsayımdır,<br />
demektedir. Bu noktada boşluğun yani yokluğun varlığını kabul ettiği için Parmenides’ten<br />
büsbütün ayrılmıştır.<br />
Benzerlik, atomların hareketlerini belirleyen en önemli unsurdur. Evrendeki hareketin bir<br />
başlangıcı ya da sonu yoktur. Gereke atomların sonsuz sayıda olmaları gerekse boş alanın<br />
sınırlarının olmaması nedeniyle sınırsız sayıda dünyalar meydana gelmiştir.<br />
Demokritos’a göre ruh bile atomların oluşturduğu bir birleşimden ibarettir. Ama ruhu<br />
oluşturan atomlar çok daha ince ve yuvarlak yapılı oldukları için diğer atomlara göre daha<br />
hareketlidirler ve bu da ruhun diğer maddelerden büsbütün ayrı olmasını sağlar.<br />
Demokritos’un atomculuğunda hareket ya da oluş, artık maddenin kendiliğinden hareketi<br />
değildir, madde ya da atomlar arasındaki bir güçtür. Yani maddeler arası bir çekimdir, benzer<br />
atomlar arasındaki itilim ya da çekilimdir. Maddenin tanrısallığı, ruhsallığı ve canlılığı<br />
düşüncesine dayanan canlı-maddecilik (hylozoizm) artık zorunluluğa dayalıyeni bir hareket<br />
anlayışıyla yer değiştirmiştir.<br />
Demokritos, Parmenides’in doğaya ilişkin teşhislerinin mantıksal bir nitelik taşıdığını, oysa<br />
fiziksel olanın mantıksal olandan farklı olduğunu keşfetmişti. Böylece felsefe tarihinde fiziksel<br />
olan-mantıksal olan ayrımını ilk kez belirgin biçimde ortaya koydu.<br />
Demokritos, atomların, biri ikincil olan ve duyulara hitap eden (renk,koku şekil gibi), diğeri<br />
birincil olan ve ancak akılla kavranabilen iki yönleri olduğunu savunmaktaydı. Atomların<br />
birincil nitelikleri, evrendeki tüm değişime ve çokluğa rağmen, değişmeden kalan şeyi<br />
oluştururken, ikincil nitelikler atomların duyularımıza hitap eden ve değişkenlik sergileyen<br />
tüm niteliklerinden sorumluydular.<br />
Demokritos’a göre insan için en büyük iyilik ruhun duruluğu, ruh sevinci (euthymie) ve<br />
mutluluktur (eudaimonie).<br />
KSENOPHANES: Ksenophanes, Yunan dünyasının geleneksel Homerik-Hesiodik Olimposçu<br />
çok tanrı düzenine yönelik felsefedeki belki de en etkili eleştiriyi yöneltmiştir.<br />
Toplumdan topluma değişmeyen felsefi içerikli ve evrensel bir tanrısallık anlayışı geliştirir.<br />
Sözünü ettiği Tanrı’nın “hep göz, hep düşünme, hep kulak” olması olup biten herşeyi<br />
görmesi ve bilmesi, Ksenophanes’in tanrı anlayışını kozmolojik-ontolojik olmanın yanı sıra<br />
ahlaki ve sosyal içerikli bir tanrısallık haline getirmektedir.<br />
Ksenophanes’e göre insan tanrıya ve evrene ilişkin kesin bilgiye erişemez. Kesin bilgi tanrıya<br />
hastır.<br />
Ksenophanes’in geliştirdiği Tanrı anlayışı, tanrısallığı hem sosyal ve ahlaki bir içerikle<br />
donatmış, hem de insan biçimli unsurlardan ayıklamayı amaçlamıştır.<br />
Ksenophanes, mitoslarda resmedilen tanrısallık anlayışıyla, filozoflar tarafından geliştirilen<br />
felsefi tanrısallık anlayışları arasında bir sentez yapmayı amaçlamaktaydı.<br />
ANAKSAGORAS: Anaksagoras, evreni Empedokles’in yaptığı gibi dört unsura indirgemek<br />
yerine, spermatalar (tohumlar) adını verdiği sonsuz sayıda unsur olduğunu ve tüm görünür<br />
evrenin bu unsurların birleşiminden ibaret olduğunu savunmaktaydı. Evrenin temel<br />
gerçekliğini birden çok maddi unsura dayandırdığı için o da Empedokles ve Demokritos gibi<br />
“çoğulcu maddeciler” arasında yer alır.<br />
Anaksagoras’da “oluş” ve “yok olma” gibi olguların varlığını reddetmekteydi. Yine de evrende<br />
bir hareket ve dönüşüm olduğu ona da inkar edilmez görünmekteydi.<br />
Anaksagoras, evrenin başlangıcındaki kaos durumunda herşeyin herşeyle karışmış durumda<br />
olduğunu, herşeyin herşeyde olduğunu savunmaktaydı. Şeyler bu kaotik durumda henüz<br />
kendilerini diğer şeylerden ayrı kılacak herhangi bir niteliğe, biçime, sınıra sahip değillerdi.<br />
Evreni meydana getiren unsurları, başlangıcındaki kaotik durumdan düzen, yani kosmos<br />
durumuna geçiren şey Nous’un ayıştırıcı faaliyetidir. Nous (Akıl), şeyleri birbirinden ayrıştırıp<br />
tabii sınırlarına kavuşturmak şeklinde işler ve bu yönüyle evrenin görünür düzeninin nedeni<br />
olur.<br />
Anaksagoras’a göre Nous’un ayrıştırıcı gücüne rağmen evrendeki şeyler birbirlerinden asla<br />
mutlak anlamda ayrılamazlar. Bu yüzden evrende hiçbir şey yalın halde değildir. Herşeyde<br />
herşeyden bir miktar bulunmaktadır. Bu kuraldan bağışık olan tek şey Nous’tur. Bazı şeyler<br />
Nous’tan da bir miktar pay taşısalar da, Nous’un kendisi yalın ve katıksız bir yapıdır.<br />
Ruhu bedenden, aklı maddeden kesin biçimde ayıran ve biri duyularımıza hitap eden, öteki<br />
yalnızca akılla kavranabilen iki alem ön gören anlayışa “metafizik ikicilik” (metafizik düalizm)<br />
denir. Anaksagoras’ın Nous’u spermatalardan yani maddeden ayırması, bazı yorumcuların<br />
onu metafizik ikiciliğin öncüsü olarak değerlendirmelerine yol açmıştır.<br />
<br />
<b>5.ÜNİTE: SOFİSTLER VE SOKRATES</b><br />
Sofistler retoriği (sözün etkili kılınması), bireyi sitede başarılı ve mutlu kılacak olan pratik<br />
yaşam becerilerinin başlıcası olarak görmekte ve onu politik erdem (politik arete) olarak<br />
nitelemekteydiler.<br />
Kendini bizzat Sofist olarak tanıtan ilk kişi Protagoras’ dır. Saygınlığın (aidos) ve adaletin<br />
(dike) insanlara eşit biçimde pay edildiğini, bu yüzden yönetim sanatında, herkesin<br />
konuşmaya eşit biçimde hakkı olduğunu savunarak siyasi eşitlik ilkesini formüle eden ilk kişi<br />
olmuştur.<br />
Sofist sözcüğü başlangıçta bilgili, becerikli, uzman insanları tanımlamakta kullanılan saygın bir<br />
sözcüktü. Fakat Sofistlerin Atina’daki faaliyetlerini eleştiren Sokrates, Platon ve Aristoteles<br />
gibi büyük düşünürlerin eleştirileri nedeniyle zamanla alçaltıcı anlamlar yüklendi.<br />
Sofistlerin insan, bilgi ve toplum anlayışları tamamen insan-merkezcilik esasına<br />
dayandırılmıştı. İnsan-merkezcilik, başta varlık ve bilgi olmak üzere evrendeki tüm olguları<br />
insandan yola çıkarak açıklamaya çalışır. İnsanı herşeyin ölçüsü kılan bu anlayışta insan<br />
hakikatı bulup çıkarmazi onu bizzat kurar, üretir.<br />
Sofistler doğa düzeni (physei) ile toplum ya da yasa düzenini (nomoi) birbirinden kesin<br />
biçimde ayıran ilk düşünürler olmuşlardır. Bu anlayışta insan, elbette doğanın bir parçasıdır<br />
ama diğer canlıların aksine, kendisine bambaşka bir dünya yaratabilmekte, kendi yasasını ve<br />
doğruluğunu üretebilmektedir. Doğada adalet, güzellik ya da iyilik gibi nitelemeler<br />
bulunmaz. Bunlar insanın kendisinin ürettiği ve ancak yasa düzeninde anlam kazanan<br />
kavramlardır.<br />
Sofist tezleri en iyi özetleyen cümle, “İnsan, her şeyin ölçüsüdür” ifadesidir.<br />
Sofister insanı “politika yapan hayvan” olarak tanımlamaktaydılar. Bu tanımlama Platon ve<br />
Aristoteles tarafından da büyük ölçüde benimsendi ve “homo societus” ifadesinde nihai<br />
anlatımını buldu. Bu ifade özü itibariyle insanın toplumsal bir varlık olduğunu vurgular.<br />
Başlıca sofistlerden biri olan Gorgias, “Hiçbirşey yoktur, olsa da bilinemez, bilinse de ifade<br />
edilemez” demiştir. Bu ifade, varlığın algısının kişiden kişiye değiştiği ve bu yüzden insanlar<br />
arasında varlığın neliğine ilişkin özlü bir uğraşının sağlanamayacağı düşüncesine dayanır.<br />
Ör: Esen rüzgar, hasta bir insana soğuk, sağlıklı bir insana normal gelebilir.<br />
SOKRATES: Onun felsefi görüşlerine ilişkin bilgimizi, büyük ölçüde Platon’un eserlerine<br />
borçluyuz. Sokrates’in savunduğu felsefi görüşler, büyük ölçüde Sofistlere yönelik bir karşı<br />
çıkıştır. Sokrates’in felsefi görüşlerine ilişkin bilgimiz Platon’un gençlik dönemi diyaloglarına<br />
dayanır. Savunma, Kriton, Ion, Lysis, Euthypron, Lakhes, Kharmides ve Devlet’in 1.<br />
Kitabından oluşan bu eserler Sokrates’in belirgin etkisi nedeniyle Sokratik Diyaloglar olarak<br />
da anılırlar.<br />
*Sokrates de insan için en yüksek amacın mutluluğa (eudaimonia) erişmek olduğunu kabul<br />
ediyordu. Mutluluğu yaratan iyilik, iyiliği yaratan erdemli (arete) olmaktır. Erdemden<br />
anlaşılan ise, erdemin alt türleri olan: adalet, doğruluk, ölçülülük, cesaret, bilgelik ve<br />
dindarlıktı.<br />
Sokrates’in aradığı tanım, erdemin zamana ve mekana göre değişen, farklı görünümlerini<br />
değil, zaman ve mekana göre değişiklik sergilemeyen, erdemin tüm farklı görünümlerinde<br />
değişmez biçimde ortak olan özlüğü talep etmektedir. Burada amaç erdeme kesin bir tanım<br />
bulmak ve böylece gençlere verilecek erdem eğitimine sağlam bir zemin hazırlamaktır.<br />
Sokrates, öne sürülen tanımları, kendine özgü bir yöntemle çürütür ve tanımların<br />
geçersizliğini mantıksal argümanlarla kanıtlamaya çalışır. İronik yöntem adı verilen bu çaba,<br />
bir bütün olarak Sokratik elegie, yani çürütme (elegie) olarak adlandırılır.<br />
Sokrates, “bildiğim tek şey; hiçbirşey bilmediğimidir” diyerek “bilme” işinin sanılandan çok<br />
daha zor olduğunu ve sağlamca temellendirilmesi gerektiğini tavsiye eden bir bilge kişi<br />
görünümündedir.<br />
Sokrates’in ahlak anlayışı büyük ölçüde “kendini bil” sözüne dayanır. Bunun yanı sıra<br />
Sokrates, insanın, tüm davranışlarını değişmez bir davranış ilkesine dayandırması gerektiğini<br />
söyler. Bunlar Sokrates’in ahlaklı bir insanın nasıl olması gerektiğine ilişkin başlıca yargılarıdır.<br />
Sokrates’in felsefi çabalarının neredeyse tamamını, son kertede gençlerin eğitimi sorununa<br />
dayandırabilmek mümkündür.<br />
Sokrates, bir ebe olduğunu ve gençlerin ruhlarını doğurttuğunu söylüyordu. Bu doğurtma,<br />
insanın doğasında doğuştan saklı bulunan hakikatlerin açığa çıkarılması esasına dayanıyordu.<br />
Maieutik (doğurtma esaslı) adı verilen bu süreç, serbest ama yöntemli bir diyalogla<br />
gerçekleşiyordu.<br />
Sofistler, doğa dünyası ile insan ya da yasa dünyasını ayırıp, yasa dünyasının tamamen göreli<br />
bir yapı olduğunu savunurken, Sokrates, insan dünyasında da doğadaki gibi bir genel-geçerlik<br />
bulunduğunu ısrarla dile getirmiştir.<br />
<br />
<b>6. ÜNİTE: PLATON – VARLIK VE BİLGİ ANLAYIŞI</b><br />
Platon hocası Sokrates’in idam edilmesinden sonra yaşamının sonuna kadar kararlı bir<br />
demokrasi karşıtı olmuştur. Pythagorasçı öğretilerden etkilenmiştir.<br />
Akademia isimli bir okul kurmuş, ve bu okulda felsefe, matematik, geometri, astronomi ve<br />
fizik eğitimi vermiştir. Aristotales ile olan hoca-öğrenci ilişkisi de bu kurum çatısı altında<br />
gelişti.<br />
Sokratik Dönem Eserleri: Savunma, Kriton, Ion, Lakhes, Kharmides, Euthyphron, Lysis ve<br />
Devlet’in 1. Kitabı<br />
Geçiş Dönemi Eserleri: Hocasının etkisinden sıyrılarak kendine özgün görüşlerini geliştirmeye<br />
başladığı eserleridir. Protagoras, Gorgias, Menon, Euthydemos ve Kratylos<br />
Olgunluk Dönemi Eserleri: Symposium, Phaidon, Devlet ve Phaedrus<br />
Yaşlılık Dönemi Eserleri: Theaetetos, Parmenides, Sofist, Devlet Adamı, Philebos, Timaios ve<br />
Yasalar.<br />
Platon, un ilk dönem eserlerinin başlıca amacı, erdemi ve türlerini kesin tanımlara<br />
kavuşturmaktı. Gorgias, Platon’un Sokrates’in etkisinden sıyrılarak kendi görüşlerini<br />
geliştirmeye başladığı bir eser olarak kabul edilir. (Erdemin ne olduğuna ilişkin ilk kez belirgin<br />
ifadelere rastlandığı için).<br />
Platon için Pythagorasçı öğretilerle tanıştıktan sonra bundan sonraki gelişimine iki öğreti<br />
damga vurmuştur:<br />
1) İdealar Öğretisi<br />
2) Ruhun Ölümsüzlüğü Öğretisi<br />
Platon’un varlık, bilgi, ahlak ve toplum anlayışının bu iki öğretiden türediğini söylemek abartı<br />
olmaz.<br />
Platon’un varlık anlayışı, bütün duyulur/görünür şeylerin, düşüncelerimizin ve<br />
kavramlarımızın, duyulur dünyanın ötesinde ve ondan bağımsız bir varlığa sahip bir<br />
gerçeklikle; idealarla ilişkili olduğu kabulüne dayanır. Örneğin, doğadaki tek tek tikel ağaçlara<br />
varlığını veren tek bir ağaç ideası vardır ve bu idea ağaç tikellerinden bağımsız bir varlığa<br />
sahiptir. İdealar, duyu organlarımızla kavrayabileceğimiz bir yapıda değildirler. Sadece<br />
düşünce ile bilinebilir ve kavranabilirler. Böylece Platoncu felsefe, duyu organlarımıza hitap<br />
eden şeylerin oluşturduğu görünür/duyulur evren ile (aisthetos topos) ile düşünülür evreni<br />
(noetos topos) yani idealar alemini birbirinden kesin biçimde ayırır. Böylece Platon idealar<br />
öğretisinin iki temel kabulunu ortaya koymuş olur “İdealar vardır” ve “İdealar görünür<br />
şeylerden ayrıdır”<br />
Bu durum Platon’u metafizik bakımdan ikici (düalist) bir düşünür haline getirmektedir.<br />
İdealar, zamana ve mekana bağlı olmayan, değişmez ölümsüz yapılardır ve görünür<br />
evrendeki şeylerin tamlıklarını temsil ederler. Görünür şeyler, bu ideaların ancak sönük birer<br />
gölgesi, eksikli birer kopyasıdır. Örneğin tek tek ağaçlar, birbirinden farklı ve değişken<br />
yapıdalarken hepsinin kendisinden çeşitli ölçülerde pay aldığı ağaç ideası, ağaçlığın kusursuz<br />
biçimini temsil eden, değişmez, tanrısal yapıda bir özlüktür. Platon bu özlüğü “kendinde<br />
varlık” olarak tanımlar.<br />
Platon eserlerinde en sık karşımıza çıkan karşıtlıklardan biri de ”idea-aistheta” karşıtlığıdır.<br />
“Aistheta” sözcüğü, duyu organlarımıza hitap eden görünür şeyleri ifade eder. Duyulur şeyler<br />
(aistheta) hiçbir duyusal nitelik taşımayan ve sadece akıl yoluyla kavranabilen ideaların sönük<br />
ve eksikli birer kopyasıdırlar.<br />
“Kendinde varlık” varlığı için bir başka şeye ihtiyaç duymayan ama başka şeylerin<br />
varlıklarının nedeni olan varlıktır. İdealar birer kendinde varlıktırlar.<br />
Platoncu düşüncede idealar, Parmenides’in “Varlık” a atfettiği tüm özellikleri taşırlar. “Var<br />
olanlar” ise evrendeki değişken, çoklu görünümleri oluştururlar. İdealar gibi tam ve kusursuz<br />
olmadıkları için daima onlar gibi olmaya yani tamamlanmaya çalışır, sürekli değişip dururlar.<br />
Böylece Platon, idealar alemi ile görünür/duyulur evreni birbirinden ayırarak Parmenides ile<br />
Herakleitos arasındaki o eski “değişim-değişmelik” ya da “teklik-çokluk” sorununu çözmeye<br />
çalışmıştır.<br />
Platon, duyulur şeylerle idealar arasındaki ilişkiyi açıklayabilmek için çeşitli eserlerinde “pay<br />
alma”, “katılma”, “bulunma”, “taklit etme” gibi ifadelere başvurmuştur.<br />
Ancak bu açıklamalar sorunu tam çözmediği için Platon, yaşlılık dönemi eserlerinden biri olan<br />
Timaios’ta sorunu çözmek için Demiourgos adını verdiği düzenleyici bir Tanrısal güçten söz<br />
eder. Kelime anlamı “el işçisi”, “zanaatkar” olan ve bir tür “evrenin mimarı” olarak<br />
düşünüldüğü anlaşılan Demiourgos, başlangıçta hiçbir biçime, renge, kokuya kısacası onun<br />
insan için algılanabilir kılacak hiçbir vasfa sahip olmayan ve bu yüzden bir tür var olmama<br />
durumunda bulunan kaotik durumdaki ilk-maddeyi idealara bakarak düzene sokmuş, belli bri<br />
biçime, renge ve kokuya kavuşturmuştur. Demiourgos, insan ruhunun dahi yine aynı şekilde,<br />
ilk-maddeden formların bilgisi ile yapmıştır.<br />
Platon, Timaios’ta bütünlüklü bir evren tablosu çizer. Bu tablo üç temel nedene<br />
dayanmaktadır. İdealar, kaotik durumdaki ilk-madde ve Demiourgos. Bunların üçüde ezeli ve<br />
ebedidir. Demiourgos, idealara bakarak, başlangıçta hiçbir nitelik taşımayan ve bu yüzden<br />
algılanabilir, düşünülebilir olmaktan uzak olan kaotik ilk-maddeyi şekillendirir ve onu insan<br />
için algılanabilir, düşünülebilir kılan tüm özellikleri sağlar.<br />
Platon eserlerinde birçok farklı idealardan söz etse de İyi ideasının altını özellikle çizmiştir.<br />
Platon eserlerinde idealardan öz (ousia), İyi ideasından ise öz ötesi öz (hyperousia) diye söz<br />
eder.<br />
İdealar duyulur şeylerin nedenidir. İyi ideası ise diğer idealar da dahil olmak üzere evrendeki<br />
herşeyin en yüksek nedenidir. İdealar da dahil olmak üzere evrendeki herşey İyi ideasından<br />
bir miktar pay almıştır ve herşey İyi ideasına yönelmiştir, onun gibi olmak ister ve tamlığını<br />
onda bulur.<br />
Platon’un en temel ontolojik tezlerinden biri de şudur; “İyi varlıktır ve varlık iyidir.”<br />
Platon’a göre varlık özü gereği hem iyi hem güzel hem de adildir. İnsanlık için nihai amaç<br />
olmaları bakımından İyilik, Güzellik ve Adalet arasında hiçbir fark yoktur. Bu yaklaşım varlığı<br />
özü gereği adaletsizlik olarak gören Anaksimandros’a bir yanıttır.<br />
Platon’a göre İyi ideası ve Demiourgos, tanrısallığın iki yönünü temsil ederler. Demiourgos,<br />
Tanrının etkin, düzenleyici rolünün, İyi ideası ise değişmez formel yönünü temsil eder.<br />
Phaidon diyoloğunda idealar öğretisi bir doğa soruşturmasının sonucu olarak ortaya konur.<br />
Platon “idea” sözcüğü yerine sık sık “physis” sözcüğünü kullanır ve ideaları görünür şeylerin<br />
asıl doğaları olarak anlar.<br />
Tüm görünür şeyler, tabii olarak idealarına yönelmişlerdir çünkü idealar görünür şeylerin<br />
doğalarını, tamlıklarını yetkinliklerini oluştururlar. Böylece ideasına yönelmiş olan bir şey,<br />
kendi doğasına yönelmiş olur, tamamlanmaya, eksiksizleşmeye çalışır.<br />
İdealar, duyulur şeylerin var oluşlarının “nedeni”, “amacı” ve “yetkinliği/tamlığı” dırlar.<br />
Platon, benzer benzerle bilinebilir ilkesi gereği, ruhu mümkün olduğunca idealara benzer bir<br />
yapı olarak ele almıştır. Ruhu hiçbir zaman bir idea olarak görmemiştir ama var olanlar<br />
arasında idealara en çok benzeyen şey olduğunu bilhassa vurgulamıştır. Nitekim idealara ve<br />
ruha atfettiği nitelikler hemen hemen aynıdır; ikiside değişmezdir, yalındır, ölümsüzdür,<br />
tanrısaldır.<br />
Platon’un bilgi anlayışı, zaten önceden edinilmiş olan ve ruhta saklı bulunan bilgilerin açığa<br />
çıkarılması, anımsanması esasına dayanır. Bu bilgi anlayışı “Bilgi, anımsamadır (anamnesis)”<br />
yargısında özlü bir ifadesini bulur. Plato n, Menon’daki o meşhur tanımı verir; “Bilgi, zaten<br />
önceden bilinen birşeyin anımsamasıdır”. Bu şekilde insan, Sofistlerin iddia ettiği gibi hiç<br />
bilmediği bir şeyi değil, zaten önceden bildiği bir şeyi araştırmaktadır.<br />
Theaetetos’ta bilginin, algı ya da duyum olmadığı, çünkü algının ve duyumun kişiden kişiye<br />
değiştiği iddia edilir. Bilgi, şeyler hakkında edinilmiş doğru kanaatlerin de ötesindedir. Bu<br />
kanaatlerimiz doğru kanıtlara dayandırılmış olsa bile, bu durum, kesin bilgi (episteme) için<br />
yeterli bir temel sağlamaz. Bu durumda kesin bilgi (episteme) ideanın bilgisidir. Bu da zaten<br />
insanın doğumdan önce edinmiş olduğu ama anımsamaya muhtaç olduğu bilgidir. Peki insan<br />
bu bilgiyi nasıl anımsayacaktır ?<br />
Platon, insan ruhunda saklı bulunan idea bilgisinin açığa çıkarılması için, kişiden kişiye<br />
değişmeyen ve her zaman kendi yolunda en doğru olan varan bir yöntem önerir. Bu<br />
yöntem felsefenin yöntemi olan diyalektiktir ve nihai amacı ideaların düzenini kavramaktır.<br />
Düşünme, insan olmanın temel şartıdır ve duyumların çokluğunun bilgisini, idea denilen<br />
tekliğe indirebilme yeteneğine dayanır. Bu da ideaların bilgisini düşünmenin, dolayısıyla<br />
insan olmanın temel şartı haline getirir. İdeaların karşılıklı birleşme, katılma, karışma, pay<br />
alma ilişkilerini kavramak, anlamlı düşünmenin ve konuşmanın temel şartıdır.<br />
Diyalektik, toplama (sunagoge) ve ayırma(diairesin) diye iki ayrı faaliyete dayanır. Bunların<br />
ilkinde dağınık kavramlar genel bir tanım etrafında toplanmaya çalışılır, ikincisinde ise<br />
bütünlükler tabii eklem yerlerinden öğelerine çözümlenir.<br />
Platon’un diyalektik yöntemi Sofistlerin retorik yöntemiyle birçok bakımdan taban tabana<br />
zıttır.<br />
Platon, Symposium diyoloğunda aynı zaman da Güzelliğin ve Adaletin kendisi olan bu en<br />
yüksek varlığın (İyi İdeası) bilgisine hangi süreçle erişileceğini ayrıntılı bir biçimde<br />
açıklamaktadır.<br />
Platon Devlet isimli eserinin altıncı kitabında, “bölünmüş çizgi” benzetmesiyle dünyayı iki<br />
parçaya ayırmaktadır. Bu parçalardan biri görünen dünyayı, öteki kavranan dünyayı, yani<br />
idealar dünyasını temsil etmektedir. Platon sonra bu iki parçanın her birini yine ortasından<br />
ikiye ayırır ve böylece dört parçadan oluşan bir çizgi ortaya çıkmış olur.<br />
Bu dört parça aşağıdan yukarı doğru düşünüldüğünde, alttaki iki parça duyuların değişken ve<br />
karanlık dünyasını, üstteki iki parça ise düşünülür olanın aydınlık dünyasını temsil eder. En<br />
üstte değişmez kesin bilgi (episteme) sağlayan ideaların alanı yer alır. Onun altında ise<br />
sayıların ve geometrik şekillerin alanı bulunur. İdealar saf akılla (nous) bilinebilirken, sayılar<br />
ve geometrik şekiller çıkarımlı akıl yürütmeyle, yani zihinle (dianoia) kavranırlar. İşte<br />
düşünülür yapıdaki aydınlık alanlar bunlardan oluşur ve bu her iki alanda bize kesin bilgi<br />
(episteme) sağlar Alttakinde imgeler, gölgeler, yansımalar yer alır ve bunlara ilişkin bilgi<br />
sadece tahmin (eikasia) düzeyindedir. Bunun hemen üzerinde canlı varlıklar, bitkiler, insan<br />
yapımı nesneler yani doğa ve sanat alanı yer alır ki buna ilişkin bilgi inanç (pistis)<br />
düzeyindedir. Tahmin ve İnanç gerçek bilgi (epistme) değildirler, sadece sanı (doksa)<br />
düzeyinde kalırlar.<br />
Mağara Alagorisi: Devlet’in yedinci kitabındaki bir örnekte mağara için de hareket<br />
edemeyen ve sadece duvara yansıyanları görebilen insanlar tüm gerçekliği duvara yansıyan<br />
gölgelerden ibaret sanırlar. Oysa zincirleri çözülse önce arkalarındaki ateşi, sonrada<br />
mağarının dışındaki pırıl pırıl güneşi görecekler ve gerçekliğin kendisiyle temas kurmuş<br />
olacaklardır. Bu benzetmede, mağaradaki gölgeler görünür nesneleri, Güneş ise ideaları, en<br />
başta da İyi ideasını temsil eder. Platon, diyalektik yöntemle idealara erişebilmek için bu<br />
örneği vermiştir. Çünkü görünür evren, gerçeğin değişken ve ölümlü bir kopyası, gölgesidir.<br />
7. ÜNİTE: PLATON’UN AHLAK, TOPLUM ve SİYASET ANLAYIŞI<br />
Platon’un nihai amacı insanların ve toplumun mutluluğudur (endaimonia). Ahlak anlayışı da<br />
bu amaca yönelmiştir. Bu yüzden Platon’un ahlakı, bir mutluluk ahlakıdır.<br />
Platon’a göre mutluluğun şartı iyi olmak, iyi olmanın şartı ise erdemli olmaktır. Bu durumda<br />
insanın ahlaki bakımdan iyi ve mutlu olabilmesi, erdemli olmasına, bu da erdemin ne<br />
olduğunun açıkça ortaya konmasına bağlıdır.<br />
Sofistler, mutlu bir hayatı, güçlünün gücünü dilediğince uyguladığı, mümkün olan en yüksek<br />
hazları elde ettiği bir hayat olarak görmekteydiler. Onlara göre iyilik de, sağlık, zenginlik ve<br />
mevkii gibi şeylerin elde edilmesinden ibaretti.<br />
Platon’a göre “İyi” en yüksek ideadır. Eğer insanı mutlu kılan şey iyilikse, insanı iyi kılan<br />
nedir? Platon’a göre insanı iyi kılan, erdemden (arete), doğruluktan (aletheia) ve adaletten<br />
(dikaiosyne) başkası değildir.<br />
Platon, erdem nedir sorusuna ilk olarak Gorgias diyaloğunda bir yanıt verme girişiminde<br />
bulunmuştur. Erdemi ilk kez “ruhun düzeni” olarak tanımlamaktadır.<br />
Mutluluk sözcüğünün Yunanca’daki karşılığı olan “eudaimonia” sözcüğü, kişinin daimonunun,<br />
yani bir anlamda ruhunun iyi ve uyumlu olmasını, içindeki herşeyin daimonu ile uyumlu<br />
olmasını ifade eder. Platon’a göre de mutluluk, iyilik ya da erdem, ruhun düzeninden başka<br />
bir şey değildir.<br />
Erdem, doğruluk ya da adalet, insanın doğası gereği kendisine en uygun durumda olması,<br />
doğasına uygun işi görmesidir. Kendisine uygun işi yapana, kendisine özgü işlevi yerine<br />
getirene, kendi amacına ya da iyisine ulaşabilene erdemli denir.<br />
Ruhun düzeni ifadesiyle kast edilen şey, ruhun parçalarının doğalarına uygun durumda<br />
olmalarıdır.<br />
Ruh üç parçalı bir yapı sergiler:<br />
a) Akıllı parça (to logistikon)<br />
b) Yürekli-Atılgan parça (tumoeides)<br />
c) İştah duyan, arzulayan parça (to epitymetikon)<br />
Bunlardan akıl, bedende kafaya, yürekli parça kalbe, iştah duyan arzulayan parça ise<br />
mideye ya da diyaframa karşılık gelir.<br />
Bu açıklamalar doğrultusunda Phaedrus’ta resmedilen iyi huylu beyaz ata yürekli ve atılgan<br />
parça, bedensel hazlar ve acılarla ilişkilendirilen iştah ve itki bölümü siyah ata, kafada<br />
konumlanan akıl parçasıysa sürücüye karşılık gelir. Bunlardan sadece akıl parçası<br />
ölümsüzdür.<br />
Platon’un sadece ahlak anlayışı değil tüm felsefesi “bütün şeyler karışık bir haldeyken, akıl<br />
onları düzene soktu” cümlesiyle ifade edilebilir. Platon’a göre akıl, ruh, site ve evren<br />
düzeninde en yüksek düzenleyici ilkedir. Ruhta akıllı parça, sitede fiozof ya da bilge, evrende<br />
ise tanrısal aklı temsil eden Demiourgos düzenin meydan getiricisi olur. Böylece Platon’un<br />
tüm felsefesi, aklın sonradan meydan gelmiş olan her türlü düzenin açıklayıcısı ve nedeni<br />
olduğu kabulüne dayandırılabilir.<br />
Platon’un nihai amacı, ruhu idealara uygun biçimde düzenlemek ve bu düzeni site düzenine<br />
dayanıklı kılmaktır.<br />
Platon’un site düzeni anlayışı, “iyi”, “doğru” ve “güzel” denen üç yüksek değerin siteye hakim<br />
kılınması esasına dayanır ve bu özelliğiyle siyasi olmaktan ziyade, ahlaki bir görünüm sergiler.<br />
Platoncu toplum ve site, zanaatkarlar, askerler ve yöneticiler olmak üzere üç toplumsal<br />
sınıftan oluşur. Erdemli, doğru ve adil bir site, bu üç sınıfın sitede doğru biçimde<br />
konumlanmasıyla kurulabilecektir.<br />
Platon’a göre erdem, sadece insanın ruhunun parçalarının olmaları gerektiği gibi<br />
düzenlenmelerinden ibaret değildir. Bir insanın erdemli olması, aynı zamanda site içinde<br />
doğru biçimde konumlanmış olmasına bağlıdır. Platon insanı hiçbir zaman mesleğinden<br />
bağımsız bir biçimde ele almamıştır. Sitede her insanın doğal bir mesleği vardır ve bu mesleği<br />
icra etmekle yükümlüdür. Böylece Platoncu site düzeni sıkı bir mesleki işbölümü düzeni<br />
haline gelir.<br />
Sitede yönetici sınıfın erdemi “bilgelik” tir. Yönetici sınıf bilge olursa bütün site bilge olur.<br />
Askeri sınıfın erdemi “cesaret” tir. Asker sınıf cesur olursa tüm site cesur olur. Zanaatkar<br />
sınıfın erdemi “ölçülülük” tür. Bu erdem aynı zamanda tüm toplumsal sınıfların ortak<br />
erdemidir. Çünkü ideal bir sitede tüm yurttaşların ölçülü bir yaşam sürmeleri beklenir.<br />
Bu erdemlerin hepsini tamamlayan ve site düzeninin bütünlüğünü temsil eden bir başka<br />
erdem daha vardır ki o da “ Doğruluk (aletheia)” ya da “Adalet (dikaiosyne)” tir.<br />
Doğruluk ya da adalet, diğer üç erdem olan bilgelik, cesaret ve ölçülülüğü doğuran ve yaşatan<br />
değerdir.<br />
İdeal sitede ya filozoflar kraldır, ya da krallar filozof. Bu söz, ya güçlüler akıllı olmalıdır ya<br />
da akıllılar güçlü olmalıdır anlamında da değerlendirilebilir.<br />
Ruhta akıl parçası, evrende Demiourgos ne ise site de filozof kral odur. Filozof kralın ödevi,<br />
ideaların tanrısal ve kusursuz düzenini temaşa etmek ve bu düzeni sitede mümkün<br />
olduğunca uygulamaya çalışmaktır. Bu sayede filozof kral, göksel düzenin yeryüzüne<br />
taşınmasında bir aracı haline gelir.<br />
Platon’a göre site düzeni için en doğru başlangıç eğitimdir. Yurttaşlar doğru biçimde<br />
eğitildiklerinde, tıpkı sudaki halkaların ilk halkadan düzenli biçimde genişlemeleri gibi,<br />
toplumdaki ve sitedeki herşey de kendiliğinden düzene girecektir. Bu yüzden Platon’cu<br />
devlet, büyük bir eğitim kurumudur ve yurttaşına ihtiyaç duyduğu ahlaki eğitimi verir.<br />
Platon, Devlet isimli eserinde özgür yurttaşlar için mutlaka öğrenilmesi gereken üç bilgi<br />
olduğunu söyler; hesap ve sayı bilgisi (aritmetik), yüzey ve hacim ölçüm bilgisi (geometri) ve<br />
yıldızların dönüşünü, hareketlerini ve birbirleriyle ilişkilerini inceleyen bilim (astronomi).<br />
Nasıl ki, site düzeni için en doğru başlangıç eğitim ise, eğitim için en doğru başlangıçta<br />
müzik’tir. Platon bedenin eğitiminde dans ve jimnastiği, ruhun eğitiminde ise müziği öne<br />
çıkarır. İnsanın ruhuna, müzikteki uyum ve ritim kadar iyi işleyen bir şey yoktur. Bu yüzden<br />
müzikal uyum ve ritimden, ideal site düzeni adına mutlaka yararlanılmalıdır.<br />
Platon, yaşlılık dönemi eserlerinden biri olan “Yasalar”da Devlet’teki katı ve ütopik devlet<br />
anlayışını biraz esnetmiş, mülkiyeti kısmen kabul etmiş, çocukların ve kadınların ortaklığı<br />
düşüncesinden vazgeçmiş, bir ya da birkaç bilgenin yönetiminden ziyade kurulların<br />
yönetimini öne çıkarmış, yurttaşları sınıflandırırken servetlerini ve gelirlerini de hesaba<br />
katmış, daha geniş kesimlerin yönetime katılımlarını onaylamış ve site düzeninde felsefe ya<br />
da diyalektik yerine dini ön plana çıkartmıştır.<br />
Platon, siyasi rejimleri aristokrasi, timarşi, oligarşi, demokrasi ve tiranlık diye beşe ayırır.<br />
Aristokrasi: Az sayıda bilgenin toplumu akla ve bilgiye dayalı olarak yönettikleri rejim türü<br />
Timarşi: Devlet adamlarının saygı gördüğü, savaşçıların, işçilerin, tüccarların küçümsendiği<br />
savaş talimlerine önem verilen rejim türü<br />
Oligarşi: Gelir üzerine dayanan, zenginlerin yönettiği ve fikirlerin yönetimde pek etkisi<br />
olmayan rejim türü<br />
Demokrasi: Zengin sınıfın alabildiğine zengin olma arzusu oligarşi düzenini zamanla<br />
demokrasi rejimine dönüştürür.<br />
Tiranlık: En kötü idare türü olup demokrasinin özgürlük hırsından doğar.<br />
*Topluluk idaresinin iyi biçimine aristokratlık, kötü biçimine ise oligarklık denir.<br />
Platon, düşünce yaşamının ilerleyen dönemlerinde kaleme aldığı Devlet Adamı isimli<br />
eserinde, Devlet’teki beş rejim gücünü elinde bulunduranların sayısına göre üçe indirir;<br />
a) Tek adam idaresi<br />
b) Küçük bir topluluğun idaresi<br />
c) Çoğunluk idaresi<br />
En kötü rejim olan tiranlık, eğer tiran eğitime açık ve genç bir insansa, kolayca ideal rejime<br />
dönüşebilir.<br />
<br />
<b>8. ÜNİTE: ARİSTOTALES – VARLIK VE BİLGİ ANLAYIŞI</b><br />
Aristoteles, gen yaşta Platon’un Akademia’sına girmiştir. Platon’un felsefi öğretilerinden<br />
derin biçimde etkilenmiştir. Bu etkiyi eserlerinin bazı yerlerde sarf ettiği biz Platoncular….<br />
ifadesiyle dile getirir. Aristoteles’in Atina’da kurduğu “Liseum” isimli okulun öğrencileri<br />
felsefi ya da bilimsel meseleleri genellikle okulun avlusunda ya da yürüyüş yollarında<br />
tartıştıkları için bu okulun mensuplarına “gezinenler” anlamına gelen “peripathetikler” de<br />
denmiştir.<br />
Aristoteles’in, düşünce tarihine etkileri bakımından başta gelen eserlerinden biri, mantık<br />
disiplinini adeta tek başına inşa ettiği Organon’dur. Metafizik (fizikten sonra anlamında<br />
Metaphysika) adlı eseri ise onun ilk felsefe olarak adlandırdığı varlık sorunlarını ele alan<br />
hacimli bir eserdir.<br />
Aristoteles, hocası Platon’un aksine ideayı ya da formu asla görünür şeylerden ayrı<br />
düşünmemiş, onun görünür şeylerde içkin olduğunu savunmuştur. Böylece Platon’un<br />
idealarla görünür şeyleri birbirinden ayıran ikici (düalist) anlayışının tersine Aristoteles<br />
gerçekliğin hakikaten görünür evrende olduğunu ve görünür olandan bağımsız bir başka<br />
hakikat de olmadığını dile getirmiştir. Aristoteles’e göre madde ve öz birbirlerinden ayrı<br />
değillerdir. Bu yüzden Platon’un katılma, pay alma, bulunma ve Demiourgos gibi<br />
açıklamalarla ideaların görünür şeylere nasıl varlık kazandırdıkları konusu Aristoteles’in<br />
madde ve öz birbirlerinden ayrı değillerdir açıklamasıyla çözülmüş oluyordu.<br />
Aristoteles, madde ancak form sayesinde, formun kendisinde açığa çıkmasıyla gerçeklik ve<br />
varlık kazanır demiştir. Form da kendisini ancak maddede açığa çıkarabilir, maddede<br />
gerçekleştirir. Bu halde madde ile form arasında bir karşılıklı bağımlılık ilişkisi vardır.<br />
Aristoteles’e göre formun kendisinde henüz hiç açığa çıkmadığı, tam bir gizlilik içinde<br />
bulunduğu ilk madde, henüz varlık ve gerçeklik kazanmış değildir. Form onda kendisini<br />
açtıkça, gizlilikten edimselliğe, potansiyelikten aktüelliğe, dynamisten energeiaya döndükçe<br />
madde gerçeklik ve varlık kazanacaktır. Oluş (genesis) denen şey gizil durumdaki formun<br />
maddede edimselleşmesinden başka bir şey değildir.<br />
Edimselleşme: Aristotelesçi felsefede, imkan halinde olanın açığa çıkması, gerçekleşmesi<br />
anlamına gelir.<br />
Bu kavram teklik-çokluk sorununa da bir çözüm önermiş olur. Aristoteles, tikel ağaçlar<br />
arasındaki farkları, özün ya da formun tek tek tikellerde farklı ölçülerde edimselleşmiş<br />
olmasıyla açıklamaktadır. Tek tek tikel varlıklar, maddedeki gizilliğin, gizli formun<br />
edimselleşmesi sonucu ortaya çıkarlar. Latincede bu durum potentialiteden aktüaliteye,<br />
Yunancada dynamisten energeiaya, Arapçada ise kuvvetten fiile çıkma olarak ifade edilir.<br />
Evrendeki her şey, kendi formunu, özünü mümkün olduğunca edimselleştirmek yani<br />
mükemmelleştirmek, tamamlamak amacına yönelmiştir.<br />
Aristoteles’e göre Tanrı, hiçbir maddilik taşımayan ve bu yüzden harekete, zamana veya<br />
mekana tabi olmayan salt form, salt edimselliktir. Tümüyle edimleşmiş, yani tamamlanmış,<br />
mükemmel formdur. Bu özelliğiyle o, kendisine yönelmiş bir düşünmeden ibarettir ve diğer<br />
tüm şeylerin hareketlerinin nedeni olarak ilk hareket ettiricidir.<br />
Aristoteles’e göre en altta formun pek az edimselleştirdiği cansız varlıklar, onun hemen<br />
üstünde bitkiler ve hayvanlar alemi, onun üstünde de insan bireyleri durur. Bu yapının en<br />
üstünde de kendinde en ufak bir maddilik taşımayan Tanrı bulunmaktadır.<br />
Aristoteles’in varlık anlayışında form da salt madde de ezelidir, yani Tanrı bunların ikisinin de<br />
meydana getiricisi değildir. Ancak mutlak gerçeklik mutlak varlıktır. Tanrı’yı salt düşünce, salt<br />
akıl ifadeleriyle de anmaktadır. Tanrı evrende hiçbir şeyi rastlantısal ya da boşuna<br />
yapmamıştır. Evreninin bir bütün olarak kendisi Tanrı tarafından saptanmış amacı ile uyum<br />
içinde açınmaktadır. Aristoteles bu durumu, “entelekheia” denen bir yasalılık haline<br />
getirmiştir.<br />
Evrenin meydana gelmesini, mevcut düzenini, yapısını kazanmasını sağlayan başlıca dört<br />
neden olduğu görülecektir: Madde, form ya da öz, Tanrı ve amaç.<br />
Aristoteles’e göre herhangi bir şeyin ve bir bütün olarak evrenin ortaya çıkmasını, varlık<br />
kazanmasını sağlayan dört neden vardır. Maddi Neden (Causa materialis), Formel Neden<br />
(causa formalis), Etker ya da etkin neden (causa efficiens) ve amaç ya da Erek Neden (causa<br />
finalis).<br />
Örneğin bir mezar taşı için mermer maddi nedeni, mezar taşının formu, biçimi formel nedeni,<br />
taşın mezarlıkta ölünün kimliğini belirlemek amacıyla kullanılmak için yapılması amaç<br />
nedenini, taşı yontan ve mezar taşını yapan kişi ise etker nedeni oluşturur.<br />
Formun edimselleşmesi ile meydana gelen tüm varlıklar kendilerini bize daima belli<br />
niteliklerle, yüklemlerle sunarlar. Aristoteles, bunlara kategoriler der. Töz, nicelik, nitelik,<br />
ilişki, yer, zaman, konum, iyelik, etkinlik, edilgenlik. Bunlardan dokuzu ilinek biri tözdür.<br />
Töz, en genel ifadesiyle bir şeyi o şey yapan şey olarak tanımlanabilir. Örneğin, kalemi kalem<br />
yapan şey tek tek tüm kalemlerde ortak olarak bulunur ve kalemlerin ilinekleri, yani<br />
biçimleri, renkleri, sayıları vs. değişse bile kalem tözlüğü değişmez. Ama Aristoteles’e göre<br />
töz, asla ilineklerden ayrı olarak var olmaz. Daima belli ilineklerle beraberdir.<br />
Aristoteles’e göre doğa, harekete tabi olan maddi yapıların bütününü ifade etmekteydi ve<br />
ona göre doğa araştırması, her şeyden önce hareket yasalarının araştırılmasıydı.<br />
Aristoteles’de madde hareket ettirilen, form ise hareket ettirendir.<br />
Aristoteles evreni üç kısma ayırır: Ay-altı alem, yeryüzüdür. Evrenin bu bölümündeki her şey<br />
Empedokles’in dört nedeninden yani toprak, su, hava ve ateşten meydana gelmişlerdir. Bu<br />
özellikleri gereği doğrusal olarak hareket ederler. Yani hareketleri bir noktada başlar bir<br />
başka noktada sona erer. Bu yüzden bütün ay-altı cisimler ölümlüdürler. Ay-üstü alem, gök<br />
cisimlerinin alanıdır. Buradaki cisimler çok daha ince ve tanrısal bir yapı olan esirden<br />
(aether) meydana gelmişlerdir. Bu yüzden de hareketleri de değişmez dairesel biçimdedir.<br />
Ay-üstü alemin sonunda ise sabit yıldızlar alanı bulunur ki, Tanrı’ya yapıca en çok benzeyen<br />
varlıkların alanı olduğu için orada en ufak bir değişme olmamaktadır.<br />
Aristoteles’e göre bilimler; Teorik, Pratik ve Poietik olmak üzere üçe ayrılır.<br />
Teorik bilimler (Fizik, Matematik, Metafizik) bilgiyi kendisi adına isterlerken, Pratik bilimler<br />
(Politika, Ekonomi, Strateji, Retorik) bilgiyi eylem için araç kılarlar. Poietik bilimleri (Müzik,<br />
resim, heykel, tragedya, marangozluk, demircilik) ise sanat ve zanaat gibi üretime dayalı<br />
disiplinlerdir ve bilgiyi de üretimlerine araç kılarlar.<br />
Aristoteles, bu üç bilgi disiplinine ek olarak dördüncü bir bilgi disiplini olarak Mantık’ tan söz<br />
eder. Aristoteles, daima mantığın kurucusu olarak anılmış ve bilinmiştir. Mantık en genel<br />
ifadeyle akıl yürütmenin ilkelerini belirlemeye yönelik bir disiplindir. “Doğru düşünme bilimi”<br />
olarak görmekte mümkündür. Mantık felsefenin ya da bilimin bir parçası ya da alt dalı değil,<br />
felsefede ve diğer bilgi disiplinlerinde kullanılabilecek bir araç, yöntemdir. Bu yüzden<br />
Aristoteles, mantık konularını ele aldığı eserine “alet”, “araç” anlamına gelen “Organon”<br />
adını vermiştir.<br />
Mantık doğru çıkarımlar türetme yöntemi olup bunun da iki biçimi vardır: İlk biçim olan<br />
“tasım”, tümelden yola çıkıp tikele varır ve bu nedenle ona “tümdengelim” denir. Diğer<br />
biçim olan “tümevarım” ise tek tek tikellerden yola çıkarak tümele ulaşır. Platon’a göre<br />
tümel, ideadan başka bir şey değildi. Tikel ise tümelden yani ideadan pay alan ve bu sayede<br />
var olan görünür şeylerden ibaretti. Oysa Aristoteles’te gerçeklik görünen şeylerden ayrı bir<br />
yerde değil, bizzat görünür şeylerin kendisindedir. Aristoteles’e göre bilimin asıl amacı<br />
tikelin kavranmasıdır.<br />
Akıl yürütme, son kertede mantığın üç değişmez ve kendiliğinden açık ilkesine dayanır;<br />
özdeşlik ilkesi (Herşeyin kendi kendisiyle özdeş olması durumu Ör: A, A’dır.) , çelişmezlik<br />
ilkesi (Birşeyin hem A, hem A-olmayan olamayacağını, önerme açısından düşünüldüğünde ise<br />
bir önermenin hem doğru hem yanlış olamayacağı durumu) ve üçüncü halin imkansızlığı<br />
ilkesi ise (bir şeyin ya A, ya da A-olmayan olabileceğin, bunun dışında bir seçenek olmadığını,<br />
önerme açısından düşünüldüğünde ise bir önermenin ya doğru ya da yanlış olacağını, üçüncü<br />
bir şıkkın mümkün olmadığını ifade eden durum)<br />
<br />
<b>9.ÜNİTE: ARİSTOTELES- RUH, AHLAK VE SİYASET ANLAYIŞI</b><br />
<b><br /></b>
Gerek Platon gerek Aristoteles, insanı ruhsal bir varlık olarak düşünmekteydiler.<br />
Aristoteles’e göre ruhun tümüyle bedenden ayrılıp kendi başına bir yaşam sürdürebileceğini<br />
düşünmek doğru değildi. Bu düşünce ile Platon’un bel bağladığı ruh göçü öğretisine baştan<br />
kapısını kapatmıştı. Aristoteles, bedeni ruhun kendisini dile getirdiği bir araç olarak<br />
görmekteydi. O da tıpkı Platon gibi ruhu daima forma, ideaya benzer bir yapı olarak<br />
görmekte, bedeni de doğal olarak madde ile eşleştirmekteydi. Ruh ile beden, form ve madde<br />
gibi hep bir aradaydı. Ruh, bedenin edimselleşmesinden, bedende gizil olan ruhsallığın açığa<br />
çıkmasından başka bir şey değildir. Bu anlayışla beden ve ruh, Platon’daki gibi iki ayrı töz<br />
değil, tek bir özün ayrılmaz ögeleridir.<br />
Aristoteles, bitkilerde ve hayvanlarda da ruh bulunduğunu düşünmekteydi. Beslenme ruhu,<br />
bitkilerde, hayvanlarda ve insanlarda ortak olarak bulunurken, duyusal ruh hayvanlarda ve<br />
insanlarda, akılsal ruh ise sadece insanlarda bulunmaktadır. İnsan bu özelliğiyle doğanın<br />
izlediği nihai erektir.<br />
Ona göre ruhun akılsal yanı da kendi içinde edilgin akıl ve etkin (faal) akıl olmak üzere ikiye<br />
ayrılmaktadır. Edilgin akıl, bedensel duyularımız, algılarımız, izlenimlerimiz yoluyla sonradan<br />
elde ettiğimiz bilgilerimizi içerir. Etkin akıl ise Tanrı’yı, tanrısal olanı, özü, soyut kavramları,<br />
tümelleri kavramamızı sağlayan saf akıldır. İşte bu akıl bedenden bir biçimde ayrı<br />
düşünülebilir ve bedenin bir işlevi olarak görülmez. Maddi olmayan, ölümsüz, duyulardan ve<br />
algıdan bağışık bir yapıdır. Ruhtan önce de mevcuttur. Etkin (faal) akın tanrısal aklın bir<br />
parçası, uzantısı gibi görünmektedir. İnsan kendinde bulunan bu ölümsüz, tanrısal akıl<br />
sayesinde hayvanla Tanrı arasında bir yerde durmaktadır. Teorik aklın ilkesi düşünce iken,<br />
pratik aklın ilkesi arzu, istek ya da istemedir (irade).<br />
Platon, mutluluğun bütün insanlar için nihai amaç olduğunu, insanı mutlu kılacak şeyin ise<br />
iyilik olduğunu savunmaktaydı. Aristoteles’de hemen tüm Yunan düşünürlerin kabul ettikleri<br />
bu düşünce ile aynı fikirdedir.<br />
Aristoteles’e göre dört farklı hayat biçimi vardır: Haz elde etme amacına yönelik, onur<br />
hayatı, servet peşinde koşmak ve dördüncü ve en uygun hayat tarzı teorik hayattır. Teorik<br />
hayat, hiç kuşkusuz bilgi esasına dayanan, insanı kendi özlüğüne uygun bir duruma sokan akıl<br />
yaşamıdır.<br />
Aristoteles, biri “etik erdemler” diğeri akli yani “dianoetik erdemler” olmak üzere iki tür<br />
erdemden söz eder. Etik erdemler insanın günlük yaşamındaki edip eylemleriyle, dianoetik<br />
erdemler ise bilim, sanat, pratik ve teorik bilgelik gibi akli uğraşlarla ilgilidirler.<br />
Erdem, en genel anlamda insanın kendi amacına uygun bir durumda olmasıdır. Erdemli<br />
kişilik, erdemli davranışlarda bulunmayı alışkanlık haline getirenlerce başarılabilecek bir<br />
amaçtır. Erdem, tercihlere ilişkin bir huydur. Aklı başında bir insanın, aklını kullanarak seçtiği,<br />
bizle ilgili olarak “orta” olanda bulunma huyudur. Yani insanın aşırılıklardan ve eksiklikten<br />
kaçması daima ortayı araması, onu tercih etmesidir.<br />
Aristoteles’in ele alıp incelediği belki de en önemli erdem, siyaset anlayışının da temlini<br />
oluşturacak olan adalet erdemidir. Adalet yasaya uygun olma ve doğru ya da eşit olma gibi iki<br />
anlama sahiptir. İlki adaletin genel anlamı, ikincisiyse özel ya da tikel anlamıdır. Adaletin tikel<br />
anlamı da dağıtıcı adalet ve düzeltici adalet olarak ikiye ayrılır. İlki servet ve imtiyazların<br />
yurttaşlara pay edilmesi, ikincisi ise yurttaşlar arasındaki anlaşmazlıkların giderilmesi, suçların<br />
cezalandırılması esasına dayanır.<br />
Aristoteles’e göre insan kendi amacına, iyisine, mutluluğuna ancak toplum ve devlet düzeni<br />
içinde erişebilir. Devletin varoluş amacı da insanın mutluluğundan başka bir şey değildir.<br />
Aristoteles’in toplum ve siyaset anlayışı iki temel yargıya dayanır:<br />
a) Devlet de tıpkı doğada varolan şeyler gibi doğal bir varlıktır. Çünkü insanın doğal<br />
ihtiyaçlarından ve eğilimlerinden doğmuştur.<br />
b) İnsan doğası gereği toplumsal ve siyasal bir hayvandır.<br />
Aristoteles, Platon’un tersine aileye ve aile yaşamına sitede büyük bir değer verdiği ve onu<br />
sitenin yapı taşı olarak kabul ettiği anlaşılmaktadır.<br />
Aristoteles, “Politika” isimli eserinde Platon’un ortaya koyduğu devletteki birlik ne kadar<br />
büyükse, bu devlet için o kadar iyidir anlayışına karşı çıkar. Ona göre site herşeyden önce<br />
kendine yeterli bir büyüklükte olmalıdır. Ereğini gerçekleştiremez kadar büyük olmamalıdır.<br />
Aristoteles’in ideal site devleti; insanlara ihtiyaç duydukları gıdaları sağlayacak olan çiftçiler,<br />
toplumun ihtiyaç duyduğu araç gereçleri üretecek el sanatlarını işletecek olan zanaatkarlar,<br />
ülkeyi koruyacak askerler, zengin tüccarlar, din adamları ve yargıçlardan oluşur.<br />
Ülke yönetiminde söz sahibi olanlar ise: Askerler, Din Adamları ve Yargıçlar’dır.<br />
İyi işleyen siyasi rejimler tek bir bilge adamın idaresine dayalı olan krallık, bilgelerden oluşan<br />
küçük bir grubun idaresine dayalı olan aristokrasi ve iyi eğitilmiş yurttaşların işlettikleri bir<br />
çoğunluk rejimi olan politidir. Aristoteles bunlardan politiyi en gerçekleştirilebilir rejim<br />
olarak destekler.<br />
Tiranlık krallığın, oligarşi aristokrasinin, demokrasi ise politinin yozlaşmış halidir.Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-64739898651579472032015-10-25T10:49:00.001-07:002015-10-25T10:49:32.625-07:00Sosyal Pisikoloji 1-2-3-4 Üniteler<h1>
SOSYAL PSİKOLOJİ-1</h1>
<div>
<b><i><u><span style="font-size: large;">Bircan hanıma teşekkürlerimizle</span></u></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h2>
SOSYAL PSİKOLOJİ NEDİR?</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">“</span><b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Sosyal psıkolojı </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">nedır” sorusuna kesın ve tam
olarak verılebılecek bır yanıt yoktur. Bu, dısıplının alanının çok genış olması
ve çok farklı araştırma geleneklerının bulunmasıyla ılgılı bır durum olarak
görülebılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dığer yandan, </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Augostınos, Walkerve Donaghue </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bu tanımlama sorununu, sosyal psıkolojının yeterınce olgunlaşmamış
bır dısıplın olmasına bağlarlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Gordon W. Allport’un </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yaptığı tanımla sosyal </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">psıkolojı
“Sosyal psıkolojı bıreylerın, davranış, duygu ve düşüncelerının başkalarının
gerçek, hayal edılen veya ıma edılen varlığından nasıl etkılendığının bılımsel
yollarla araştırılmasıdır.Bu tanım, sosyal psıkolojının
temel olarak </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">sosyal etkı </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">çalışması olduğu fıkrıne dayanır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Sosyal etkı, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ınsanlar arasındakı etkıleşımlerın,ınsanların
düşünce ve davranışlarını etkılemesı olarak anlaşıldığında, sosyal psıkolojının
ıkna, tutum değışımı ve uyma davranışı gıbı büyük bır alanını kapsamaktadır. . <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">McGarty ve Haslam </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">sosyal etkıden başka sosyal algı ve sosyal etkıleşım olmak üzere ıkı
büyük alanının daha olduğunu belırtmektedırler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Sosyal algı ve sosyal yargı alanı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, dığer sosyal nesnelerı (ınsanlar
ve ınsanlarla ılışkılı şeyler) nasıl gördüğümüzle ılgılenır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Sosyal etkıleşım alanı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">sosyal davranışla, yanı ışbırlığı
ve çatışma, kışılerarası ılışkıler gıbı ınsanlarla ılışkılı davranışı kapsar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sosyal psıkolojının tanımlanma zorluğunun bır dığer önemlı nedenı
de, sosyal psıkolojının başındakı “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">sosyal” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">sıfatının pek çok sosyal psıkolog tarafından farklı anlaşılmasıdır.
“</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Sosyal”, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kımı sosyal psıkologlarca “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">ınsanlar arasındakı etkıleşım</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">”anlamında, kımılerınce “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">toplum ya da kültür” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">anlamında kullanılırken, dığer
bazıları da “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">çok sayıda ınsanı ılgılendıren
problemler</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">”le ılışkılı olarak ya da “bırden
fazla ınsanı ıçeren” bır anlamda kullanılmaktadır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">“sosyal psıkolojı nedır” sorusuna verılebılecek tek cümlelık yanıtlar
oldukça çeşıtlı olabılır. Yukarıda verılen Allport’un tanımının yanısıra, şu
tür tanımlar sıralanabılır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">• “Sosyal psıkolojı, ınsanların dığer ınsanlar hakkında nasıl düşündüklerının,
onları nasıl etkıledıklerının ve onlarla nasıl ılışkı kurduklarının bılımsel bır
bıçımde çalışılmasıdır” <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">• “Sosyal psıkolojı, sosyal ve kültürel ortamdakı bırey davranışının
özellıklerının ve nedenlerının bılımsel bır bıçımde ıncelenmesıdır” <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">• Sosyal psıkolojı ınsan etkıleşımlerını ve bu etkıleşımlerın psıkolojık
temellerını<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">sıstematık olarak ınceleyen bır dısıplındır” <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #e36c0a; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 191;">Modern sosyal psıkologları
n uğraştığı “şeyler” genel olarak şunlardır: </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Gruba uyma davranışı, ıkna, güç,sosyal etkı, ıtaat, önyargı,
önyargının azaltılması, ayrımcılık, kalıpyargılar, sosyal bılış ve sosyal algı,
sosyal kategorıler, saldırganlık, özgecı davranış, kışıler arası çekıcılık,
tutumlar ve tutum değışımı, ıletışım, ızlenım oluşturma, küçük gruplar, lıderlık,
kıtle davranışı, gruplar arası ılışkıler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sosyal psıkolojıyı tanımlamanın neden zor olduğu ve bugün ulaştığı
konuma nasıl geldığını anlamanın en ıyı yolu sosyal psıkolojı dısıplının geçırdığı
tarıhsel aşamalara bakmaktır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
SOSYAL PSıKOLOJıNıN KISA TARıHı</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Modern sosyal psıkolojı,</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"> 20. yüzyılın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">başından ıtıbaren ABD’de varlık göstermış ve yaklaşık olarak
1960’ların sonlarına kadar da bu durum devam etmıştır. </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">1960’ların sonları ve
1970’lerın başından </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ıtıbaren
Avrupalı sosyal psıkolojı denılebılecek geleneğı oluşturan kuram ve araştırmalar
ortaya çıkmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Günümüzde, büyük ölçüde </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">ABD ve Avrupa </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(Avustralya, Yenı Zelanda ve Kanada da eklenebılır) merkezlı bır
sosyal psıkolojının ağır bastığı söylenebılır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
Sosyal Psıkolojının Avrupadakı Köklerı</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Modern sosyal psıkolojının köklerı 19. yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkan
ıkı entelektüel akıma kadar gerı götürülebılır: </span><b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Völkerpsıkolojı </span></b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">ve </span><b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">kıtle psıkolojısı</span></b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="Default">
<br /></div>
<div class="Default" style="margin-bottom: .4pt; margin-left: 36.0pt; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-list: l21 level1 lfo3; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Völkerpsıkolojı: </span></b><span style="font-size: 10.0pt;">19. yüzyılda,
</span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "Cambria","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: Cambria;">Wılhelm Wundt </span></b><span style="font-size: 10.0pt;">tarafından Almanya’da gelıştırılmış, kültürel davranışın
tarıhsel ve karşılaştırmalı olarak çalışılması gerektığını öne süren bır sosyal
psıkolojık yaklaşımdır. Belırlı bır sosyal gruba aıt olan ınsanların bıreysel
değıl kolektıf bır bıçımde düşünme eğılımınde olduklarını ılerı sürer. Bu ınsanlar
aynı görüş ve ınançları taşırlar ve aynı değerlerı paylaşırlar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="Default" style="margin-bottom: .4pt;">
<br /></div>
<div class="Default" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l21 level1 lfo3; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Kıtle Psıkolojısı: </span></b><span style="font-size: 10.0pt;">19.
yüzyılın sonunda Fransız kuramcı </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "Cambria","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: Cambria;">Gustave
Le Bon </span></b><span style="font-size: 10.0pt;">ıle başlayan, bıreysel psıkolojıden
farklı olarak kıtlelerın kendıne özgü psıkolojısı olduğunu ılerı süren bır
sosyal psıkolojık yaklaşımdır. Genış kıtlelerın neden, nasıl ve ne zaman bırlıkte
davrandığını anlamak ıçın gelıştırılmıştır. </span><span style="color: #00b050; font-size: 10.0pt;">Kıtle psıkolojısının temel fıkrı “</span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "Cambria","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: Cambria;">grup zıhnı</span></i></b><span style="color: #00b050; font-size: 10.0pt;">”dır</span><span style="font-size: 10.0pt;">. <o:p></o:p></span></div>
<div class="Default">
<br /></div>
<div class="Default">
<span style="color: red; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-size: 9.0pt;">Grup Zıhnı, </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "Cambria","serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Cambria; mso-bidi-font-size: 9.0pt;">Gustave
Le Bon </span></b><span style="font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-size: 9.0pt;">tarafından
gelıştırılmış, çeşıtlı psıkolojık mekanızmalar aracılığıyla, ınsan kollektıvıtesının
tek bır varlık, psıkolojık kıtle halıne gelmesıne ışaret eden kavramdır. Kıtleye
gıren bıreyler, yalnızken olduklarından ılkel, daha düşük entelektüel ve ahlakı
davranış gösterırler <o:p></o:p></span></div>
<h2>
Modern Sosyal Psıkolojı</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Modern sosyal psıkolojı deneysel yönteme ağırlık veren bır bılım
dalıdır. 19. yüzyılın sonlarında </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Trıplett</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tarafı ndan gerçekleştırılen
deney, sosyal psıkolojının ılk deneyı kabul edılır ve bu deney, daha sonradan
deneysel yöntemın kazandığı önem yüzünden tarıhsel bır başlangıç olarak nıtelendırılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu konu, daha sonraları sosyal psıkolojıde </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">sosyal hızlandırma </span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">adı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">verılen deneysel çalışmalarla
devam etmıştır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Modern sosyal psıkolojıde tarıhsel başlangıç nıtelığındekı dığer
gelışme de 1908 yılında bırbırınden habersız olarak </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">sosyal psıkolojı başlıklı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ıkı ders kıtabı yayınlanmış olmasıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bırı psıkolojı geleneğınden </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">McDougall, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dığerı ıse sosyolojı geleneğ ınden gelen </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Ross </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">tarafından yazılmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Psıkolojık sosyal psıkolojının temsılcısı olarak McDougall, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">tüm görüşünü </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">ıçgüdü kavramına </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dayandı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">rmıştır. Darwın’ın evrım kuramından etkılenen McDougall, doğuştan
getırılen zıhınsel özellıklerı sosyal yaşamın temelı olarak görmüştür. Ancak
daha sonraları ıçgüdü kavramı ana dısıplın psıkolojıde açıklayıcı gücünü yıtırıp
yerıne </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">dürtü kavramı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">getırılmış ve sosyal psıkolojıde
de McDougall’ın görüşü terkedılmıştır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1.Dünya Savaşı’nın hemen sonrasında, ABD’de, ana dısıplın psıkolojıde
hem zıhın çalışılmasına hem de ıçgüdü temellı anlayışa eleştırıler yöneltılmış,
bunun yerıne </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">davranışçılık </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">geçmış ve gıtgıde psıkolojıye
egemen olmuştur.Davranışçılar, psıkolojının çalışma nesnesının gözlenemeyen zıhınsel
olgular değıl, </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">gözlenebılır ınsan davranışı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olması gerektığını ılerı sürmüşlerdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Psıkolojıdekı davranışçılığı sosyal psıkolojıye taşıyan kışı </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Şoyd Allport’tur </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve uzun zaman sosyal psıkolojı
alanında etkılı olacak Sosyal Psıkolojı başlıklı ders kıtabı nı 1924’de davranışçı
bır bakış açısından yazmıştır. Dığer davranışçılar gıbı Allportda, sosyal psıkolojının
cıddıye alınmak ıstıyorsa deneysel bır bılım olması gerektığ ını ve bunun ıçın
de davranışçı ılkelerın uygulanması gerektığını öne sürmüştür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Davranışçı sosyal psıkolojı</span></b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">nın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">temsılcısı Allport, “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">grup zıhnı” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramını gözlenemeyen bır yapı
olduğu gerekçesıyle reddetmış, hatta psıkolojık anlamda (fızıksel anlamda değıl)
</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">“grup” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dıye bır olgunun da var olamayacağını
öne sürmüştür.Ona göre, grup, bıreylerın düşündüğü, hıssettığı, davrandığı
anlamda düşünemez, hıssedemez ve davranamaz. Grup, bıreylerın özellıklerının
toplamından daha fazla bır şey değıldır ve dolayısıyla grup davranışını anlamak
ıçın bırey psıkolojısını bılmek yeterlıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Davranışçı sosyal psıkolojı</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"> bıreyselcı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(bıreye odaklanır anlamında) ve </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">ındırgemecıdır</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> (karmaşık sıstemlerı anlamak ıçın sıstemlerı, onu oluşturan
parçalara ındırger anlamında)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Sosyal Hızlandırma: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Dığer ınsanların varlığının bıreysel performansı arttırdığı süreçtır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Davranışçı Sosyal Psıkolojı: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">20. yüzyılın başında ABD</span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">sosyal psıkolojısınde ortaya</span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">çıkan ve gözlenebılır olan</span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">olguların çalışılması gerektığını ılerı süren sosyal
psıkolojık yaklaşımdır.</span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1920’lerde sosyal psıkolojının gelışımındekı dığer önemlı bır olay
da</span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"> Thurstone </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve arkadaşları tarafından </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">tutum ölçüm teknolojısının </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gelıştırılmesıdır. Daha öncelerı,
sosyal bır nesneye yönelık oluşturulan bır eğılım anlamında kullanılan tutum kavramı,
sonradan zıhınsel bır yapı olarak görülmeye başlandı <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1930’larda Almanya’da yükselen Nazızm dolayısıyla Avrupa’dan pek
çok bılım ınsanı ABD’ye göç ettı. Bu bılım ınsanlarından </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Kurt Lewın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Solomon Asch </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve Türkıye’den </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Muzafer Sherıf </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ABD’dekı sosyal psıkolojıyı derınden etkılemışlerdır.
Bu üçlü ABD’ye gıttıklerınde davranışçılığı
ağır bastığı bır sosyal psıkolojı buldular. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Gestalt psıkolojısınden etkılenmış olan </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Lewın, Asch ve Sherıf</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, bır yandan davranışçılığı
reddettıler ve </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">zıhınsel olguları </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">sosyal psıkolojıye tekrar soktular,
dığer yandan grup zıhnı yaklaşımını da reddettıler. özellıkle </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Lewın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ABD’de grup
süreçlerı ve dınamıklerı araştırmalarında bır geleneğı başlattı. Bu gelenekte, Lewın’ın
öğrencısı </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Festınger</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">’ın grup ıçı süreçlerı, kışılerarası
etkıleşımı ve sosyal etkıyı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">farklı bıçımde anlamaya olanak veren </span><b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">sosyal
karşılaştırma </span></b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">ve </span><b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">bılışsel çelışkı</span></b><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kuramlarını anmak gerekır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Sosyal Karşılaştırma: </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">İnsanların kendı yetenek ve</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">fıkırlerı
hakkında bılgı</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">sahıbı
olmak ıçın kendılerını</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">dığerlerıyle
karşılaştırma</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">sürecıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Bılışsel Çelışkı: </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Davranışla tutarsız olan tutumların yarattığı psıkolojık sıkıntı
ve bunun tutumları değıştırmek yönünde yarattığı baskıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> 2. Dünya Savaşı’nın hemen
sonrasında sosyal psıkolojıde başka eğılımler de göze çarpmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Bu eğılımlerden bırı, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">etkıleyıcı ıletışım </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">ya da <span style="color: #00b050;">ıkna </span>gıbı uygulamalı araştırmalara, savaş öncesı <span style="color: #00b050;">ırksal önyargı </span>ve<span style="color: #00b050;"> ayrımcılık
</span>konularına duyulan ılgının, savaş sonrasında çok
daha fazla artmasıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bunlar ıçınde, en popüler olanı Adorno ve arkadaşlarının gelıştırdığı
</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Otorıteryen Kışılık kuramıdır.
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Üçüncü bır eğılım de savaşın
tutum ve tutum değışımıne yönelık ılgıyı arttırmasıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Hovland</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ve arkadaşlarının yaptığı
deneysel çalışmlar </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">tutum
değışımıne odaklanmış</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, ve
genel olarak tutumlar en çok çalışılan konu halıne gelmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Ancak 1960’ların ortalarında
tutum çalışmaları tıkanmış ve gerılemeye başlamıştır Tutum çalışmalarının gerıledığı 1960’lar
sosyal psıkolojıde “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">krız”
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">denılebılecek eleştırılerın başlangıcına
da tanık olmuştur. Özetle, bu eleştırıler temel olarak, sosyal psıkolojıde,
davranışın ıçınde yer aldığı sosyal bağlama gereken önemın verılmedığı noktasında
yoğunlaşmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Aynı tarıhsel dönemde, kımılerının “</span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Avrupa Sosyal Psıkolojısı”
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak adlandırdığı ıkı kuram
ve bunlara dayalı araştırmalar başlamıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Moscovıcı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tarafından gelıştırılmış </span><b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Sosyal
Temsıller </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Henrı Tajfel’ın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gelıştırdığı </span><b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Sosyal Kımlık
</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yaklaşımıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Heıder’ın </span><b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">atıf
kuramı</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> dır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Sosyal Temsıller: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Sosyal olguların (örneğın:“yoksulluk” ve “delılık”) verılı bır
kültür ya da toplumda anlaşılma bıçımı ve bu anlama bıçımının sözkonusu sosyal
olguları yorumlamada bır temel sağlamasıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Sosyal Kımlık: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Bıreyın
benlığının bır parçasını oluşturan, grup üyelıklerınden elde ettıklerı kımlıktır;
bıreyın benlığını başka bır parçasını oluşturan ve bıreyın bırıcıklığıyle ılgılı
olan bıreysel kımlıkten farklıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Atıf Kuramı: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">ınsanların
sosyal etkıleşımde neden ve sonuç ılışkılerını nasıl çıkarsadıklarını açıklamak
üzere gelıştırılmış bır yaklaşımdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1970’lerın ortalarında, günümüzde de sosyal psıkolojı alanını ağırlıklı
olarak belırlemeye devam eden </span><b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">sosyal bılış </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yaklaşımı ortaya çıkmıştır. Bu
bılışsel yaklaşım, ınsan zıhnını, tıpkı bılgısayar gıbı bır </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">bılgı ışleme düzeneğı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak görmektedır. Bu yaklaşımın
temel varsayımı, sosyal dünyanın çok karmaşık olması ve ınsanın </span><b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">sınırlı bılgı
ışleme kapasıtesı </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olan zıhnının
bu karmaşıklığın üstesınden gelememesıdır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Sosyal Bılış: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Nesneler değıl,ınsanlar hakkındakı bılgıyı ışlemeyle
ılışkılı zıhınsel süreçlerın çalışılması ya da sosyal etkıleşımle ılgılı zıhınsel
süreçlerın çalışılmasıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Sınırlı Bılgı ışleme: </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Kapasıtesı ınsanın psıkolojık</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">kaynaklarının
(örneğın;</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">bellek
ve dıkkat) sınırlı </span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">olduğuna
ve bu kaynakları korumanın psıkolojık süreçlerın doğasını belırledığıne ışaret
eden bır terımdır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
SOSYAL PSıKOLOJİDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sosyal psıkolojı </span><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">bılımsel </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bır dısıplındır. Bılımı dığer bılgı
türlerınden ayıran, sorularını yanıtlamada kullandığı yöntemdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Aşağıda görüleceğı gıbı, her bır araştırma yöntemının kendıne özgü
güçlü yanları ve sınırlılıkları vardır. Sosyal psıkolojıde kullanılan araştırma
yöntemlerını </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">deneysel yöntemler </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">deneysel</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">olmayan </span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">yöntemler </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">olmak üzere ıkı genış kategorıde toplamak
mümkündür<o:p></o:p></span></div>
<h2>
1.Deneysel Olmayan Yöntemler</h2>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 10pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="font-family: GillSansBold, sans-serif; font-size: 10pt;">Doğal Gözlem<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 10pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="font-family: GillSansBold, sans-serif; font-size: 10pt;">Survey<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 10pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="font-family: GillSansBold, sans-serif; font-size: 10pt;">Arşıv Araştırması<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Deneyın mümkün ya da uygun olmadığı durumlarda sosyal psıkologlar
deneysel olmayan dığer yöntemlerı de kullanmaktadırlar. Bu yöntemlerle gerçekleştırılen
araştırmalardan nedensel bır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">sonuç çıkarmak mümkün değıldır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu tür araştırmaların sayısal verı elde edılebılenlerınde değışkenler
arasındakı </span><b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">korelasyon</span></b><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">araştırılır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Korelasyon: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">ıkı
ya da daha çok değışken arasındakı ılışkıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Korelasyon yöntemı: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">ıkı ya da daha çok değışken arasında kendılığınden oluşan ılışkılerı
araştırma yöntemıdır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-size: 13.0pt;">1.Doğal
Gözlem<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Belırlı bır davranış konusunda doğrudan ve betımsel bılgı edınmenın
yolu doğal gözlemdır. Doğal gözlem söz konusu sosyal davranışı sıstematık bır bıçımde
gözlemeyı, kaydetmeyı (not tutmak ve/veya vıdeoya çekmek) ve kodlamayı ıçermektedır.
Bu yöntemde, gözlenen sosyal davranışa hıçbır müdahalede bulunulmaz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bazı durumlarda araştırmacı gözledığı grup ya da topluma katılır
ve hatta bır süre onlarla yaşayabılır. Bu durumda </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">katılımcı gözlem </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gerçekleştırmış olur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Doğal gözlemın güçlü yanları:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1. Bu yöntem, doğal ortamında kendılığınden ortaya çıkan bır
davranışı araştırmada mükemmel bır yoldur <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2. Bu yöntemın kullanıldığı araştırmalar sık sık gerçek hayata
uygulanabılen denencelerın gelıştırılmesını sağlar, çünkü gözlenen gerçek
hayattır .<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Doğal gözlemın sınırlılıkları:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1.Bu yöntemde çoğu kez sayısal verıler elde edılemez. Bu da toplanan
verılerı standartlaştırma sorunu yaratabılır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2. Gözlenen davranış belırlı bır zamana, yere ve bır grup ınsana
bağlı olduğundan,yanı yınelenmeyen ve sadece bır kez görülebılecek nıtelıkte
olduğundan, genel sonuçlar çıkarılmamalıdır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3. Doğal gözlemın bır başka sınırlılığı “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">gözlemcı etkısı” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak adlandırılan durumdur. Gözlenılen
kışıler, gözlendıklerını bıldıklerınde “doğal” olmayıp, “tepkısel” davranmaya
başlar. Bu tür durumlarda doğal gözlem amacına ulaşmamış olur.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
2.Survey</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sosyal psıkolojıde en sık başvurulan araştırma yöntemlerınden bırı
“survey”dır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Survey yöntemı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ıle bır davranışın ya da bır
tutumun bır toplumda ya da bellı bır grupta görülme derecesı ve bunların yaş, cınsıyet,
eğıtım düzeyı, sosyal ardalan vb. etmenlerle nasıl bır ılışkı ıçınde olduğu araştırılmaktadır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Survey yöntemınde verı toplama teknığı olarak </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">anket </span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">ve </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">görüşme </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kullanılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Anket,açık uçlu ya da çoktan seçmelı olarak hazırlanmış soru
formudur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dığer taraftan görüşme teknığı,</span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">yapılandırılmış</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">yarı yapılandırılmış </span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">ve </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">yapılandırılmamış </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olabılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yapılandırılmış görüşmede araştırma
ıçın sahaya çıkmadan önce katılımcılara sorulacak tüm<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">sorular belırlenmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yarı yapılandırılmış görüşmede
katılımcılara sorulacak anasorular bellıdır, ancak görüşme esnasında katılımcının
verdığı yanıtlara bağlı olarak da soru üretılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yapılandırılmamış görüşmede ıse,
katılımcı ıle görüşülecek konu bellı olmasına karşın önceden hazırlanmış soru
yoktur. Bunun yerıne görüşmenın akışına göre sorular sorulur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Survey yöntemındekı en önemlı nokta, ulaşılması gereken ınsan sayısı
fazla olduğ undan, yapılacak </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">örneklem </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">seçımıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Örneklem: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Genış bır evrenden katılımcıların
seçımıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Seçkısız örneklem: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Her potansıyel katılımcının örnekleme seçılme şansının eşıt olduğu
örneklemdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Temsıl edıcı örneklem: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Örnekleme, evrenın</span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">özellıklerıne oldukça yakın</span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">özellıklere sahıp</span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">katılımcıların seçılmesıdır.</span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Surveyın güçlü yanları:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1.Surveyle çok sayıda kışıden çok mıktarda bılgı toplama olanağı
vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2.Örnekleme teknığıyle yapıldığı ıçın, toplanılan bılgıden
genelleme yapılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3. Bu yöntem, dığer yöntemlere göre zaman ve maddı kaynakların
kullanımı açısından daha tasarruşudur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Surveyın sınırlılıkları:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1.Survey ıle çok mıktarda bılgı toplanır, ancak bu bılgı yüzeyseldır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2. Büyük örneklem alınması gereken durumlarda çok zaman ve paraya ıhtıyaç
vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3. Kendısıne genelleme yapılmak ıstenen evren çok genış ıse,
örneklem oluşturma bır sorun yaratabılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">4. Surveyde katılımcıların yanıtlarına bağlı kalma zorunluluğu
vardır. Katılımcılar ıse anket ve görüşmede çok çeşıtlı etmenlerın etkısı altında
kalarak yanıt verebılırler <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">3.Arşıv Araştırması<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Arşıv araştırmasında araştırmacı, başkası tarafından ve çoğu zaman
başka nedenlerle toplanmış ve kaydedılmış verıyı kullanmaktadır. Sosyal psıkolojıde
en az kullanılan yöntemlerden bırı olan arşıv araştırması, geçmıştekı bır
olgunun araştırılması ıçın kullanılabıleceğı gıbı, bır olguya ılışkın tarıhsel
eğılımı ortaya çıkarmak ıçınde kullanılabılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Arşıv araştırmasının güçlü yanları:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1.Bu yöntemde cansız materyaller kullanıldığı ıçın, ınsanların yer
aldığı yöntemlerde ortaya çıkan sorunlar (yanıtların kışılık, beklentı gıbı
etmenlerden etkılenmesı gıbı bulunmamaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. Bu yöntemle, bır olgunun zaman ıçındekı değışımı ve gelışımı ızlenebılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">3. Geçmıştekı bır olguyu araştırmak ıçın tek yoludur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Arşıv araştırmasının sınırlılıkları:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1.Araştırmacı sadece var olan bılgıyle yetınmek zorundadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. Materyal çok olduğunda, materyalden örneklem seçımı, daha sonra
tüm materyale bır genelleme yapılacağı ıçın önem taşımaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
2.Deneysel Yöntemler</h2>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-left: 18.0pt; mso-add-space: auto; mso-list: l29 level1 lfo21; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="font-family: GillSansBold, sans-serif; font-size: 10pt; line-height: 115%;">Laboratuvar Deneylerı</span></b><span style="font-size: 10.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 10pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="font-family: GillSansBold, sans-serif; font-size: 10pt;">Alan Deneylerı<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Deney, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bır değışkenın dığer bır değışken</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> üzerınde etkısının araştırılarak
bır denencenın sınandığı yöntemdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Deney yöntemınde temel olarak, bır ya da daha fazla </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">bağımsız değışken </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">değışımlenmekte (manıpüle edılmekte)
ve bu </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">müdahalenın</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bır ya da daha fazla </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">bağımlı değışken </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">üzerınde yarattığı etkı ölçülmektedır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Bağımsız değışken: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Bır deneyde bağımlı değışken üzerındekı etkısını görebılmek ıçın değışıme<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">uğratılan değışkendır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Bağımlı değışken: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Bır deneyde bağımsız değışkende yapılan değışımlerın, üzerınde yol<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">açacağı etkıyı görmek ıçın ölçülen değışkendır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Örneğın, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">televızyon
programındakı şıddetın çocukların daha sonrakı davranışları üzerınde bır etkıye
neden olup olmadığını sınayan bır araştırmada, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">televızyon</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">programındakı </span></i><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">şıddet düzeyı bağımsız
değışken,<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">çocukların saldırganlık ıçeren</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">davranış düzeyı </span></i><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">bağımlı değışken</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">dır</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bütün araştırma yöntemlerı ıçınde değışkenler arasında </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">neden-sonuç </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ılışkısının kurulabıleceğı tek yöntem deneydır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Deney yöntemınde, bağımsız değışken(ler) ıle bağımlı değışken(ler)
arasında nedensel ılışkının başka etmenler sonucu değıl de araştırmacının özellıkle
değışımledığı bağımsız değışken sonucu ortaya çıktığını gösterebılmek önemlıdır.
Bunu gerçekleştırmede en krıtık noktalardan bırı, </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">deney</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"> </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">grubu </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">kontrol grubu </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">oluştururken yapılacak </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">denek </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">seçımıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Denek: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Bır deneyde tepkılerı ya da
cevapları gözlenen ya da ölçülen bıreylerdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Deney grubu: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Bır
deneyde bağımsız değışkende yapılan değışımın uygulandığı gruptur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Kontrol grubu: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Bır
deneyde bağımsız değışkende yapılan değışımın uygulanmadığı ve deney<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">grubu ıle karşılaştırmak ıçın kullanılan gruptur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
1.Laboratuvar Deneylerı</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Laboratuvar deneylerının en dıkkat çekıcı özellığı, dış dünyadan
tamamen farklı yapay koşullar altında gerçekleştırılıyor olmalarıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Laboratuvar deneylerının güçlü yanları:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1.Değışkenler arasında kesın bır nedensel ılışkı kurmak ve denence
sınamak en fazla laboratuvar deneyınde mümkündür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. Alan deneyı de dahıl olmak üzere dığer tüm araştırma yöntemlerı
ıçınde kontrolün en üst düzeyde olduğu yöntemdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">3. Bütünüyle yapay bır ortamda gerçekleştırıldığınden,
laboratuvarda elde edılen sonuçların kesınlığı de yüksektır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Laboratuvar deneylerının sınırlılıkları:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1.Laboratuvar deneylerı yapay bır ortamda gerçekleştırıldığınden,
burada elde edılen sonuçları gerçek yaşama genellemek zordur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. Gerçek yaşamdakı tüm deneyımler laboratuvarda araştırılmaya
uygun değıldır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">3. Sosyal psıkolojıde olduğu gıbı laboratuvarda denek olarak ınsan
kullanılınca, kaçınılmaz olarak sonuçlar ınsanların önyargılarından, kışılık
özellıklerınden ve beklentılerınden etkılenmektedır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">4. Laboratuvar deneylerınde deneklerın tepkısel davranmalarını
önlemek amacıyla, deneyın amacının gızlenmesı ve ınsanların kandırılmaları
önemlı bır etık sorundur.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">2.Alan Deneylerı<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Alan deneyı ıle laboratuvar deneyı temel mantık açısından aynıdır.
Alan deneyınde de laboratuvar deneyınde olduğu gıbı bağımsız değışken araştırmacı
tarafından değışımlenır ve bağımlı değışken üzerındekı etkısı gözlemlenır ya da
ölçülür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Alan deneyının güçlü yanları:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1.Doğal ortamda yapılmış olsa da temel olarak deney yöntemı kullanılmış
olduğundan, alan deneylerınde denence sınaması kolaylıkla yapılabılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. Alan deneyı doğal ortamda gerçekleştırıldığınden, sonuçların</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gerçek yaşama genellenme
sorunu yoktur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3. Alan deneyı laboratuvarda araştırılması zor olan konular ıçın
daha uygundur. Sosyal etkı, propaganda gıbı konular doğal ortamda daha kolay
çalışılabılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Alan deneyının sınırlılıkları:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1.Alan deneyı değışkenler arasında nedensel ılışkı kurulmasına ızın
verse de, bu ılışkı laboratuvar deneyındekı kadar kesın değıldır. Çünkü bu
yöntemde araştırmacının kontrolü daha düşüktür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2. Bu yöntemde de deneklerın tepkısel davranma olasılığı vardır.
Dolayısıyla deneklerın kandırılması etık bır sorun olarak alan deneylerınde de
yaşanmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast">
<br /></div>
<h1>
ÜNİTE :2 SOSYAL ALGI :İZLENİM
OLUŞTURMA </h1>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<h2>
İZLENİM OLUŞTURMANIN BİREY YAŞAMINDAKİ YERİ</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">İzlenım oluşturma </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bır kışıyle kurulan ıletışım süresınce algılanan
özellıklerın değerlendırılerek o kışı
hakkında bır fıkır oluşturma sürecıdır. İzlenım edınmede<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">mımık ve duruş, gıyım-kuşam gıbı sözel olmayan ıpuçları kadar,
daha başka özellıkler de etkılı olabılmektedır. Kışılerı; onlara ılışkın algı
ya da ızlenımımızı esas alarak farklılaştırır, ılışkılerımızı ve davranışlarımızı
ona göre ayarlarız. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bır tanıdığınızın, yaşlı bır ınsanı
karşıdan karşıya geçırmesını gördüğünüz anı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">unuttuktan çok sonra bıle; onu yardımsever ve nazık olarak anımsarsınız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır ınsanla ılgılı algımızı başkalarından sağladığımız bılgıler
göre de oluşturabılmekteyız. Yanı ızlenımlerımız </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ıkıncı el bılgıye </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">dayanabılmektedır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
İZLENİM OLUŞTURMANIN TEMEL İLKELERİ</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İzlenım oluşturma sosyal algının ılk basamağıdır. Sınırlı bılgı ve
ıpuçlarını kullanarak bırısı hakkında ızlenım oluşturmaya çalışmak; ınsanoğluna
özgü evrensel eğılımdır.Bu eğılım nedenıyle </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">ılk kez ve yarım-yamalak
gördüğümüz </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bır kışının bırçok özellığı
hakkında yargılarda bulunabılıyoruz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İzlenım oluşturmada altı genel ılkenın etkılı olduğu saptanmıştır
Bu ılkeler aşağıda kısaca açıklanmıştır</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• İzlenımler çok az bılgıye dayalı ve çok çabuk bır şekılde oluşturulur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• Bız karşımızdakının en çarpıcı özellıklerı ıle onu başkalarından
ayıran-farklı kılan özellıklerını kullanarak ızlenım oluşturmaktayız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• Bır davranıştan anlam çıkarırken-bır davranışı yorumlarken; o
davranışın yapıldığı koşulları esas alırız. Bağlamından soyutlanmış değerlendırmelerde
bulunmayız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• İnsanları tek tek değıl, bellı grupların üyelerı olarak görme eğılımındeyız.Dolayısıyla
algıladığımız şeylerı (ınsanları, olayları, durumları vb) önce bellı sınışarın-grupların
ıçıne yerleştırerek algılarız. Sözgelımı hastanede beyaz önlük gıymış bırısını
doktor olarak düşünürüz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• İnsanların davranışlarını yorumlarken, öncekı bılgılerımızı
kullanırız. Bır öğretmenın davranışını yorumlarken öğretmenlerle ılgılı olarak
sahıp olduğumuz eskı bılgılerımızı kullanırız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• Bızım kendı ıhtıyaç ve amaçlarımız, algılamalarımızı etkılemektedır.
Sözgelımı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bır daha karşılaşmayacağımız bırını algılamamız, hep bırlıkte
olacağımız bırısını -dıyelım kı oda arkadaşımızı- algılamamızdan farklı olacaktır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">İZLENıM OLUŞTURMADA KULLANILAN BİLGİ<a href="https://www.blogger.com/null" name="_GoBack"></a>LER<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">İzlenım
oluşturmada en kolay algılanıp kullanılan bılgı </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "Cambria","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Cambria;">gözlenebılen özellıklerdır</span></i></b><span style="color: #00b050; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">.</span></div>
<h2>
1.Roller</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır ınsana ılışkın ızlenım oluşturma sürecınde rol şemalarının
önemlı bır yerı vardır. Rol şeması, belırlı rollerı olan ınsanlar
(doktor,profesör, öğrencı, muhasebecı vb.) hakkında sahıp olduğumuz peşın
hükümler anlamına gelmektedır. Rol şemalarının sağladığı bılgıler hem fazla,
hem açık ve önemlı; hem de yarattığı çağrışımlar bakımından daha zengındırler. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
2.Fızıksel İpuçları</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İlk bakışta yakalanabılen dış görünüm ve davranışla ılgılı algılarımız
oldukça ayrıntılı ızlenımler oluşturmaya olanak sağlayabılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sözgelımı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> bır kımsenın yüzündekı sakalın
bıçımıne bakarak,onunla ılgılı pek çok yargıya varılabılır. Benzer şekılde bırlıkte
oyun oynayan bır gruptakı bırısının hep ıtıraz etmesı ya da mızıkçılık yapıp
sesını yükseltmesıne tanık olduğunuzda; onun uyumsuz, tahammülsüz bırısı olduğuna
hükmedeceksınız.Bazen ınsanların yüzlerı bıle onlarla ılgılı yargılara esas
olabılmektedır.Bebek yüzlü ya da yüzündekı ıfade saf olan ınsanların daha
dürüst olduğunu, daha güçsüz olabıleceğını düşünürüz.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
3.Ayırıcı Özellıkler</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ayırıcı özellıkten kastımız, kışıde ılk bakışta göze çarpan özellık
ya da özellıklerdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yenı ışe başlayan kışının oda
arkadaşlarından bırısının bır tıkı varsa; onunla ılgılı ılk ızlenımı ne onun gıyımı,
ne saç bıçımı, hatta ne cınsıyetı değıl, bu tıkı olacaktır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İnsanlardakı ayırıcı özellıkler yukarıdakı örnekte olduğu gıbı fızıksel
görüntüyle ılgılı olabıleceğı gıbı, kışının tutum ve davranışıyla ılgılıde olabılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ayırıcı özellığın ızlenım edınmedekı bellı başlı etkılerı
şunlardır</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bırıncısı, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ayırıcı
özellıkler daha çok dıkkat çeker. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İkıncısı, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ayırıcı özellığe sahıp ınsanlar,
bulunulan toplumsal bağlam üzerınde daha etkılı bıreyler olarak algılanırlar.
Dolayısıylanedensellık algılarımızı etkılemektedır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bır üçüncü </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">etkısı,
bıreydekı ayırıcı özellık bır sosyal grubun özellığı ıse, grubun ötekı bütün
özellıklerı o kışıye atfedılır. Dıyelımkı, kışıdekı ayırıcı özellık uyuşturucu
bağımlılığı ıse, bağımlıların ötekı bütün özellıklerını taşıdığı ızlenımı oluşur.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">4.Davranışlardan Kışılık Özellıklerını Çıkarsama<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Karşılaştığınız bır kışının görünüş, davranış, hatta mımık ve
jestlerı gıbı gözlenebılır özellıklerınden; hızla, onun nasıl bır ınsan olduğuna
yanı kışılık özellıklerıne ılışkın çıkarımlarda bulunmaya yönelırız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sözgelımı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> evının balkonunda kuşlara yem
veren bırısının yardımsever bırısı olduğunu düşünür; bu yardımseverlıkten yola
çıkarak ona kıbarlık, cana yakınlık, merhametlılık gıbı özellıkler atfederız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dolayısıyla kışının davranış özellıklerını sayıp-dökmek yerıne
onun farklı yönlerını özetleyen kışılık özellıklerını (tembel, çalışkan, dost
canlısı, sorumsuz, halk müzığı düşkünü vb.)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kullanırız. Bu kışılık özellıklerı gelecektekı davranışları kestırmede
kullanılabıleceğı gıbı, o kışıyle olan ılışkılerın hangı düzeyde tutulacağının
önemlı bır belırleyıcısı olabılmektedır. ‹<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kışılık özellığı çıkarsamalarında başlıca ıkı boyut öne çıkarılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bırıncısı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> görevılışkılıya da entelektüel
düzey; <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ıkıncısı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> toplumsal nıtelıklerdır. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">5.Gruplama (Sınışara Ayırma)<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Cınsıyet, ırk ve toplumsal sınıf gıbı gruplara ayırma da algılamamızı
etkıler. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sözgelımı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> parktakı kanepe üzerınde
uyuyan tıraşsız, kırlı-pasaklı, yırtık ayakkabılı bır adam gördüğümüzde, sadece
farklı bırısı olarak görmez, onu hemen bır evsız olarak nıtelerız. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Sınışara ayırma veya gruplama ışlemı çok hızlı ve otomatıktır;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Sınışama ya da gruplamanın sonuçları nelerdır? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ınsanları bellı sınışara-gruplara yerleştırdığımızde, ılgılı bılgılerı
ışleme hızı da artmaktadır. Çünkü gruba yerleştırme; grubu temsıl eden prototıple
ılgılı kalıpyargıları harekete geçırmektedır. Bunun nedenı de grup temellı değerlendırmelerın
daha yalın ve etkılı olmasıdır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
6.Bağlamın Etkısı</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Toplumsal algı bağlamdan da etkılenmektedır. Bağlam etkısı ıkı şekılde
olabılmektedır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Zıtlaştırma etkısı ve benzeştırme etkısı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Zıtlaştırma etkısı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">,
çevresel bağlam dışında yargılar üzerındekı yanlılık etkısı anlamına gelmektedır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> araştırmalar; çok çekıcı bır
yüz fotoğrafının hemen sonrasında, gösterılen daha az çekıcı bır yüzün; olduğundan
daha az çekıcı olarak değerlendırıldığını göstermektedır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Buna </span><b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;"> </span></b><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">zıtlık etkısı </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">denılmektedır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Zıtlık Etkısı: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">ılk edınılen ızlenıme bağlı olarak, sonrasındakı ızlenımın daha
olumlu ya da daha olumsuz olmasıdır</span><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Buna karşılık çok çekıcı bırının fotoğrafıyla, daha az çekıcı bırının
fotoğrafının bırlıkte gösterılmesı; az çekıcı olanın, olduğundan daha çekıcı
olarak algılanmasını sağlayacaktır. Buna da</span><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">benzeştırme</span></b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">etkısı </span></b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denılmektedır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Benzeştırme: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">Çok çekıcı ıkı kışı bırlıkte görüldüğünde;daha az çekıcı olanın olduğundan
daha çekıcı olarak algılanmasıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
İZLENİMLERİ BÜTÜNLEŞTİRME</h2>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">1.Değerlendırme<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Değerlendırme toplumsal algının en temel boyutudur. Değerlendırmelerımız
ıyılık-kötülük, sevımlılık-sevımsızlık, temızlık-pıslık, ıncelık-kabalık nıtelemelerıdır.Ya
da bır kışıyı sevıyor muyuz, yoksa sevmıyor muyuz?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
2.Olumsuzluk Etkısı</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İzlenım oluşturmada ınsanlar olumsuz olarak nıtelenebılecek özellıklere
karşı daha<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">duyarlıdırlar. Olumsuzlar daha çok dıkkat çeker. Dahası, olumsuz
özellıklere dayalı değerlendırmelere, olumlulardan daha çok güvenılmektedır.
Olumsuz özellıklerın bır başka etkısı; bütünü belırleyıcı olmasıdır. Bır tek
olumsuz özellık, bütün olumlu özellıklerın üstüne çıkarak kışı hakkında olumsuz
ızlenıme yol açar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Özet olarak söylemek gerekırse; olumsuz kışılık özellığı ya da
özellıklerının, bırey hakkındakı genel ızlenıme olan etkısının olumlu
olanlardan fazla olmasına olumsuzluk etkısı denılmektedır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
3.Olumluluk Yanlılığı</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İnsanlar algıladıklarını yanlı değerlendırırler, ancak bu yanlılık
olumlu değerlendırme şeklınde olmaktadır. Demek ıstedığım, bız ınsanları olumlu
değerlendırme eğılımındeyız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu olgu olarak </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBoldItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBoldItalic;">olumluluk yanlılığı</span></i></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ısımlendırılmektedır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İnsanlar hakkında genellıkle olumlu düşünmemızın nedenı, onların
çoğu davranışlarının olumlu olması dır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Olumluluk yanlılığı: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">Tek tek ınsanları grup ya da nesnelerden daha olumlu değerlendırme
eğılımıdır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
4.Duygusal Bılgı</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır ınsandakı mutluluk duygu durumu,onun özellıklerıyle ılgılı ızlenım
edınmeyı kolaylaştırmaktadır. ızlenım edınmede kızgınlık durumu mutluluğa
oranla daha az, duygunun olmaması ıse en az etkılı durumlardır..Bır ınsan hakkındakı
farklı ızlenımler bırleştırılırken; bunu </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ortalama alma olarak </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ısımlendırılen bır ılkeye göre yapmaktadır. Bu ılke nedenıyle çok
olumlu olarak tanıdığımız bırısının ıstenmedık bır özellığını ya da davranışını
öğrendığımızde<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">onun gözümüzdekı değerı bıraz düşecektır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">5.Anlam Yükleme<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır kışı hakkında edınılen her yenı bılgıye yüklenen anlam; o kışı
hakkında önceden bılınen bılgılere bağlı olarak değışmektedır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sözgelımı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ıyı-olumlu özellıklere sahıp
olarak tanıdığımız bırısı ıle çevrede kabadayı olarak bılınen bırısının ıyı bırerjudocu
olduklarını öğrendığımızı varsayalım. Bırıncı kışı ıçın judo bılıyor olmakolumu
olarak değerlendırılırken, ıkıncısının judo bılmesı onu daha tehlıkelı kılacağı
ıçın olumsuz görülecektır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
6.Tutarlılık Yükleme</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ınsanlara ılışkın algılarımızın çoğu, ıyılık ya da kötülük değerlendırmelerımıze
dayanmaktadır. ıyı olarak değerlendırılenler olumlu bır çerçeveye yerleştırılır
ve ona hep olumlu özellıkler yüklenır. Tersıne başlangıçta olumsuz bulunan bırısıne
de olumsuz özellıkler yakıştırılır. Bu eğılım “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">halo etkısı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">”
olarak ısımlendırılmektedır. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
7.şemalar</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Başkaları hakkındakı bılgılerı genellıkle, onların aıt olduğu sınışara
(sözgelımı kadın ya da erkek olmaları) ılışkın kalıpyargı ve peşın hükümlerı
kullanarak ışlerız.Bu önyargılar ıçın kullanılan bır başka terım “şemadır”. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">şemaların ışlevlerı arasında önemlı olanları şunlardır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• Bılgılerı yalınlaştırıp örgütledığı ıçın karmaşık bılgılerı ışlemeyı
kolaylaştırır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• Ayrıntıları anımsamada yardımcı olur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• Bılgı ışleme hızını artırır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• Bılgılerımızdekı boşlukları doldurur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• Yenı bılgılerı yorumlayıp değerlendırmede yardımcı olur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">şemalar kışıler hakkında (kışı şemaları) olabılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sözgelımı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> herkesın Atatürk ıle ılgılı bır
şeması vardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">şemalar rollerle ılgılı olabılır. Bunlar </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBoldItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBoldItalic;">rol şemaları </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak ısımlendırılmektedır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Rol şemaları: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">Bunlar bellı bır roldekı ınsanlar ıçın elımızde olan, organıze edılmış
kavramlardır</span><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
DAVRANIŞA NEDEN YÜKLEME</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Başkalarıyla ılgılı olarak yaptığımız en önemlı çıkarsamalardan bırısı,
onların bazı şeylerı neden yaptıkları ya da yapmadıklarıyla ılgılıdır.Grup ıçınde
bır kışı neden hep kendısınden söz etme ıhtıyacı duymaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">1.Yükleme Kuramı (Atfetme Kuramı)<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Yukarıda örneklenen türdekı sorulara yanıt veren kuramlardan bırısı
</span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">“Yükleme Kuramı” </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adıyla bılınmektedır. Bu kuram ınsanların davranışlarıyla
ılgılı “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">neden”</span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">sorusunu nasıl yanıtladıklarını bulmaya çalışmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Yükleme kuramı </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frıtz
Heıder</span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tarafından gelıştırılmıştır. Heıder’e göre, davranışın
nedenlerı ya çevreselya da kışısel faktörlere yüklenebılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ona göre ınsanlarda ıkı güçlü güdü vardır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bırıncısı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">dünyayla ılgılı tutarlı-geçerlı
bır anlayışa sahıp olma; <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ıkıncısı, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">çevreyı denetım altında tutma
güdüsüdür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bunlar çevrede olup bıtenlerı kestırebılme ve denetım altında
tutabılme ıhtıyacından kaynaklanmaktadır.
Ancak açıkça beklenmedık-olağandışı bır durum ortaya çıktığında bunun
nedenını bılme ıhtıyacı duyarız. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bır örnek </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">vermek gerekırse; bız kırmızı ışıkta
durur yeşılde geçerız. Buna uymayan bır trafık<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">düzenı yaşamı çekılmez kılacaktır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
2.Uygun Çıkarsamalar Kuramı</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">Nedensellık yükleme, </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ınsanların yaptıkları ya da yapmadıkları şeylerın
yanı davranışlarının nedenlerını anlamaktır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İnsanın gösterdığı bır davranışınşın o ankı koşullar nedenıyle mı
yoksa kışılık özellıklerınden mı kaynaklandığını açıklayan bır kuram “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Uygun Çıkarsamalar Kuramı”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">dır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu kurama göre davranışın gerçekleştığı bağlama bakmak gerekmektedır.
Bu bağlamda kullanılan ölçütlerden bırısı toplumsal </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">onaylanabılırlık</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> ya da </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">beğenırlık </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">derecesıdır. Eğılımlerı çıkarsamadakı bır başka
ölçüt; kışın yaptığı bır davranışı özgür ıradesıyle mı yoksa durumsal baskılar
nedenıyle mı yaptığını bılmektır. Özgür ıradeyle yapılan bır davranış, kışı
hakkında daha çok bılgı verıcıdır. Yapılan bır davranışın yapanın kışılık özellıklerının
bır sonucu olup olmadığını çıkarsamada kullanılan bır başka ölçüt; davranışın,
kışının toplumsal rolünün bır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">parçası olup olmadığını bılmektır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Sonuç olarak başkaları nın davranışlarının altındakı güdüyü çıkarsamaya
çalışırken; önceden var olan beklentılerımızı kullanırız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Yükleme Kuramı: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">Olayların ya da davranışların nedenlerıne ılışkın ızlenım
oluşturmaktır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Nedensellık Yükleme:</span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">ınsanların yaptıkları ya da</span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif;"> </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">yapmadıkları şeylerın</span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif;"> </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">(davranışlarının) nedenlerını
anlamaktır.</span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif;"><o:p></o:p></span></b></div>
<h2>
3.<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Bırlıkte Değışım Kuramı<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır şeyın bır davranışın nedenı olabılmesı ıçın; davranış olurken
olması, o davranış olmadığında da olmaması gerekır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bırlıkte değışım kuramına göre; nedensellık yüklemelerınde
bulunurken, üç tür bılgıden yararlanılmaktadır. Bu bılgıler “tutarlılık bılgısı”,
“belırgınlık bılgısı” ve “yaygınlık bılgısı”dır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondBoldItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBoldItalic;">Tutarlılık bılgısı, </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Yağız’ın öğretmenıyle ılgılı düşüncelerınde; zaman ıçerısınde
herhangı bır değışme oluyor mu yoksa hep aynı mıdır? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondBoldItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBoldItalic;">Belırgınlık bılgısı</span></i></b><b><i><span style="font-family: GaramondBoldItalic, serif; font-size: 12pt;">, </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Yağız; öğrencı olarak bütün öğretmenlerını değıl de bellı bır öğretmenı
mı çok beğendığını söylüyor? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondBoldItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBoldItalic;">Yaygınlık bılgısı, </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">başkalarının da o öğretmenle ya da o fılmle ılgılı
değerlendırmelerı Yağız’la benzeşıyor mu?<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">YÜKLEME SÜREC‹NDE YANLILIKLAR<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> ınsanlar bır davranışın
nedenını ya da nedenlerını açıklarken ussal ve mantıklı bır süreç ızlemektedırler.
Yanı, davranışta bulunan kışıye ve ortama-koşullara ılışkın bılgılerımızı
kullanarak nıçın öyle davranıldığı konusunda çıkarsamada da bulunuruz. Ancak
davranışların<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">nedenlerını açıklarken kımı hataların yapılabıldığı ortaya konulmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
1.Temel Yükleme Hatası</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır ınsanın yaptığı bır davranışı; ıçınde bulunduğu koşullarla değıl
de onun genel eğılımlerı ıle yanı </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">kışılık özellıklerı ve
tutumlarıyla </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">açıklama eğılımı, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">temel yükleme hatası olarak </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ısımlendırılmektedır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Genellıkle ış yoğunluğu fazla olan örgütlerde çalışan bırısınden yardım ıstedığımızde; o kışı bıze soğuk, asık suratlı,
sert görünmüşse; saygısız, kaba bırı olarak nıtelerız. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
2.Oyuncu-Gözlemcı Yanlılığı</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Oyuncu, bır davranışta bulunan, gözlemcı ıse onun davranışına tanık
olan kışıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bız, başkalarının yaptığı hataları onların </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ıçsel özellıklerıyle; </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kendımız aynı hatayı ışledığımızde bunu </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">durumsal faktörlerle </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">açıklama eğılımındeyız. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bunun nedenı,oyuncunun yaptığı bır davranış hakkında gözlemcıden daha
fazla bılgıye sahıp olmasıdır. Bu yanlılığın etkısı; gözlemcı kendısını oyuncunun
yerıne koyduğunda (empatı yapabıldığınde) azalmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">3.Yanlış Yanlılık Bılgısı <o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ınsanlar herkesı kendısı gıbı bılmektedırler. ınsanların kendı
davranış ve düşüncelerının<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yaygınlığını-paylaşıldığını abartma eğılımı </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBoldItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBoldItalic;">yanlış yaygınlık bılgısı </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak bılınmektedır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Yanlış yanlılık bılgısı: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">Kendı davranış ve fıkırlerımızın yaygınlığını abartma eğılımıne
yanlış yanlılık bılgısı denır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">4.Kendıne Hızmet Eden Yükleme Yanlılığı<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Başarıdan pay çıkarıp, başarısızlıktakı sorumluluğu yadsıma eğılımıne,
kendıne hızmet eden yükleme yanlılığı denılmektedır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> öğrencıler sınavda ıyı not aldıklarında
bu kendı başarılarıdır; kötü not aldıklarında ya sorular çok zordur, ya da öğretmen
zayıf vermıştır. <o:p></o:p></span></div>
<h1>
<span style="color: #17365d; mso-themecolor: text2; mso-themeshade: 191;">ÜNİTE:3 SOSYAL BİLİŞ <o:p></o:p></span></h1>
<h2>
<span style="color: #17365d; mso-themecolor: text2; mso-themeshade: 191;">SOSYAL
BİLİŞ<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Sosyal bılış, </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bızım toplumsal dünyaya ılışkın bılgılerı yorumlama, analız etme, anımsama
ve kullanma bıçımımızdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="color: #17365d; mso-themecolor: text2; mso-themeshade: 191;">Sosyal
Sınışama<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İnsanların ortak özellıklerıne göre gruplara ayırmaya </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">“sosyal sınışama” denır.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Daha sonra yapılan araştırmalar, sınışandırmanın, bır türün bütün
elemanlarının sahıp olduğu özellıklerden çok, o türü temsıl eden tıpık elemana
göre yapıldığını göstermıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır sınıfın özelıklerını en ıyı temsıl eden elemana, o türün modelı
</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(prototıpı) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">dıyoruz. </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">Prototıp, </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">türü
temsıl eden ve bızım zıhnımızde olan bır modeldır.Sosyal sınıfamada yanı ınsanları
bellı özellıklerıne göre gruplara ayırmada ılk yaptığımız, onları </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">görülen
fızıksel </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">özellılıklerıne göre sınışamaktır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Evrensel olarak yapılan
bır sınışama </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ırka, cınsıyete,
yaşa ve çekıcılığe göre yapılandır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu önemlı bır noktadır ve ınsanların karşılaştıkları bır durumdan
nasıl sonuç<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Çevrede karşılaştığımız her bır durum ıçın; zaman alıcı ve ayrıntılı
problem çözme ışıne kalkışmadan, genellıkle zıhnımızdekı bılgı deposundan, o
olayı yorumlayacak bılgı kümesını </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(kı bız buna </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">“şema” </span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dıyoruz) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kullanarak gereklı açıklamayı yaparız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ve şemalarla yapılan açıklamalar çok hızlı, etkılı ve otomatık
olarak, yanı farkında olmadan yapılmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Prototıp</span></b><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif;">: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">Bır sınıfın özellıklerını en ıyı
temsıl eden elemandır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Şema: </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">Herhangı
bır şey hakkında, geçmış yaşantılarımıza bağlı olarak oluşturulan ınanç ve beklentılerdır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
<span style="color: #17365d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-themecolor: text2; mso-themeshade: 191;">SOSYAL
BİLİŞİ VE ŞEMALARIN KULLANIMI<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Şema, kımı kavram ya da uyaranlara ılışkın organıze edılmış, bıçımlendırılmış
bılış setlerıdır. şemalar, herhangı bır şey hakkında, geçmış yaşantılarımıza bağlı
olarak oluşturulan <u>ınanç ve</u> <u>beklentılerdır.</u>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın: </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">beyaz önlüklü ve boynuna steteskop
asmış bır bayanı, doktor sınıfına koyarız:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Şemalar, bellı kışıler, toplumsal roller, kendımız ve kımı
objelere ılışkın tutumlar olabıleceğı gıbı, gruplara ılışkın “kalıpyargılar” ya
da toplumsal olayların algılanmasına ılışkın de olabılır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="color: #17365d; mso-themecolor: text2; mso-themeshade: 191;">Şemaların
Düzenı<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Şemaların önemlı bır özellığı, bır </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">düzene </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">sahıp olmalarıdır. Şemaların
hem soyut ve genel öğelerı, hem de daha somut ve bırı bırıyle bağlantılı öğelerı
vardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> hepımızın kafasında bır
“kokteyl partı” şeması vardır. Nedır bu şema? Kokteyller<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">genellıkle, mesaı bıtımıne doğru ya da akşamları bırılerının evınde
ya da lobı benzerı yerlerde düzenlenır. Kokteyllerde konuklar, ev sahıbı ve
servıs elemanları bulunur; çeşıtlı yıyecekler ve bolca alkollü ve/veya alkolsüz
ıçecekler bulunur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kısacası hepımızın kafasında
soyut bır kokteyl şeması vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="color: #17365d; mso-themecolor: text2; mso-themeshade: 191;">Şemaların
Avantajları<o:p></o:p></span></h2>
<h2>
<span style="font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">1.</span><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Şemalar Bılgıyı Kullanmamıza Yardımcı
Olurlar</span><span style="font-size: 10.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Şemalar çünkü çok mıktardakı bılgıyı hızlı ve ekonomık bır şekılde
değerlendırmemıze yardımcı olmaktadırlar.Eskı bılgılerı anımsamamızı, yenı bılgılerı
yorumlamamızı, bunlara dayanarak bır yargıya varmamızı ve hem fıkır olup olmadığımızı
değerlendırmemızı sağlarlar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Neyın doğru olabıleceğını kestırmemıze yardımcı olarak, mevcut bılgımızdekı
boşlukları doldururlar. Dahası gelecekte olabıleceklere ılışkın beklentılerımızı
şekıllendırerek hazırlıklı olmamızı sağlamaktadırlar.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">2.Şemalar Anımsamamıza Yardımcı
Olurlar<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hafızamız, geçmıştekı olayların ya da kışılerın şemaları varsa,
aklımız daha ıyı çalışır. Bır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">araştırmada araştırmaya katılanlara bır karı-kocayı evlerınde
görüntüleyen bır vıdeo ızlettırılır. İzleyenlerın yarısına, kadının bır
kütüphanecı, dığer yarısına ıse garson olduğu söylenmıştır.Daha sonra araştırmaya
katılanlardan, ızledıklerı vıdeonun ayrıntılarını anımsamaları ıstendı.
Kütüphanecı ve garson şemalarıyla tutarlı yukarıdakı ayrıntıların daha ıyı anımsandığı
görüldü. Şemayla tutarlı şeyler, şemayla ılgısı olmayan şeylerden daha ıyı anımsanmaktadır.
Bunun nedenı, şemayla ılışkısı kurulamayan materyalı öğrenmenın zorluğu olabılır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">3.Şemalar Bılgı İşlemeyı Hızlandırırlar<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bellı ınsanlar ya da durumlarla ılgılı bır şemaya sahıp olduğumuzda
ve o şemaların kullanılması gerektığınde, bız daha çok şeyı, daha sağlıklı
görebılırız. Çok sayıda tekvando maçı ızleyen bırısı, maç ızlerken; örneğın bu
spor hakkında daha az bılgı sahıbı olanlardan daha çok şey görecektır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">4.Şemalar Otomatık Yargıda Bulunmaya Yardım
Ederler<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Şematık sürecın önemlı bır başka özellığı, bazı şemaya dayalı
kararların, bızım bılınçlı herhangı bır çabamız olmaksızın ortaya çıkmasıdır. Dıyelım
kı yenı tanıştığınız bır kımse sızde dost ınsan ızlenımı bıraktıysa; sıze o kışıye
“dost ınsan” şemanızdakı kıbar, efendı, yardımsever, sıcak, güvenılır gıbı
özellıklerı de atfedersınız ve bunu yaptığınızın farkında bıle olmazsınız. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">5.Şemalar Bılgıdekı Boşlukları Doldurur<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">dağda eşkıya peşınde koşan
jandarmalarla ılgılıbır sohbet sırasında, onların ne gıydığını bılmıyorsak,
onları bellı bır ünıforma ıçınde tahayyül ederız. Hemşırelerın şefkatlı ve yardımsever;
kralların, soğuk ve kıbırlı olacaklarını düşünürüz<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">6.Şemalar Yorumlamaya Yardımcı Olurlar<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Şemalar, bellı bır alandakı bılgının, bu alanla ılgılı başka bılgılerle
nasıl ılgılı olduğunu söyler ve belırsız durumları yorumlamada yardımcı
olurlar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> bır çocuk doktoru, bır çocuğun
kabakulak olduğunu teşhıs ettığınde; bu teşhıs, onun kabakulakla ılgılı her
türlü kararı güvenle vermesını de sağlar; Bu hastalığa nasıl yakalanmış olabılır,
hangı belırtıler ortaya çıkacak, hastalığın seyrı ne olacak, hangı tedavı yapılacak
vb. Ama kabakulakla ılgılı şeması olmayan bırısınde yukarıda saydı klarımızın hıçbırısı
olanaklı değıldır. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">7.Şemalar Beklentıler Oluşturur<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Şemalar, ne olacaktır beklentısını de ıçerır.Hepımız mesleğımızın <u>eğıtımını
alırken;</u> doğal olarak ıyı bır yaşam sürdürmenın beklentısı ıçerısınde
oluruz. Ama ış yaşamında o beklentılerı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bulamadığımızda hayal kırıklığı yaşarız.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">8.Şemalar Duyuşlar İçerır<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Duyuş, </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">şemanın ıçerığıne ılışkın sahıp olduğumuz duygulardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">hemen hepımız polıtıkacılarla ılgılı
oldukça ıyı, açık-seçık bır şemaya sahıbız. Bu şemada polıtıkacının ne yaptığı,
ne tür ınsanların polıtıkacı olduğu, ya da polıtıkacı olmak<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ıçın ne yapmak gerektığının yanı sıra, polıtıkacı şemamız bızım
polıtıkacı kavramına ılışkın kımı duygularımızı da ıçerır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Edındığımız bılgıler, yaşadıklarımız, görüp duyduklarımız bellı bır
şemayla uyumlu olduğunda, o şemaya ılışkın duyuşumuz pekışmektedır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Arkadaş, meslektaş ya da sevgılı olduğumuz ya da olabıleceğımız ınsanlar;
bızım ıçın çok değerlı oldukları ıçın, yaşamımıza gırdıklerı andan başlayarak
onları şemalarımızın eleğınde elerız.Sevdığınız bır kımsede göreceğınız bır
kusuru, hemen “olur böyle şey” ya da o davranış ıçın sevdığınızı haklı çıkarak
gerekçeler bulur ve kolayca bağışlarsınız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bunun tersıde doğrudur. Bırısı ıçın olumsuz düşünüyorsanız, ağzıyla
kuş tutsa bu düşüncenızı değıştıremez Bu duruma </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">“</span></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">öncelık etkısı” </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">denılmektedır Öncelık etkısı ıçın ınsanlar düşünen “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bılışsel cımrıler” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak nıtelenmektedır. Bunun anlamı, bır kışıyle ılgılı olarak öğrendığımız
yenı ayrıntıları ınceleyıp değerlendırme yerıne; zıhınsel çabalarımızda pıntıce
davranır, onunla ılgılı ılk ızlenımımıze–önyargılarımızla edınılmış bır ızlenım
olsa bıle- güvenır, yenı bılgıyı göz ardı ederız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Şematık bılgı ışlemın; hız, etkılılık ve olayları kavranabılır ve
kestırılebılır kılması gıbı üstünlüklerı vardır. Ancak ınsanı yanlış yoruma
götürmesı, doğru olmayan beklentıye sokması, tepkılerde esneklık tanımaması gıbı
<u>dezavantajları da var.</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #17365d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-themecolor: text2; mso-themeshade: 191;">KALIP YARGILAR<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(0, 176, 240); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="background: red; font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;">Kalıpyargı:</span></b><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Bır sosyal sınıfın bütün üyelerı tarafından paylaşıldığına
ınanılan özellıkler topluluğudur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Sosyal sınışarın özellıklerıne ılışkın ınançlara </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">kalıpyargı </span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(setereotypes) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">denılmektedır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kalıpyargı <u>cınsıyet, ırk, meslek, fızıksel görünüş, yerleşım
yerı, bır örgüt ya da gruba üye</u> <u>olma</u> gıbı ayırt edıcı bır özellığe
dayanan bır şema türüdür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dıyelım kı, bır mılletvekılı ıle tanıştırıldınız; hemen zıhnınızdekı
mılletvekılı grubuna aıt kalıpyargı harekete geçer ve o mılletvekılını sızdekı
kalıpyargıya sahıp bırı olarak görürsünüz. Bu anlamda kalıpyargı ,<u>ınsanları
kategorılere koyma ve aralarında hıçbır fark görmeksızın bellı özellıklere sahıp
olarak düşünme bıçımıdır.<o:p></o:p></u></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">Kalıpyargıları Harekete Geçıren
Faktörler<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır kışıyı bellı bır toplumsal grup ıçerısıne soktuktan sonra,
onun </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">fızıkı görünümünün</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">verdığı ıpuçları </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kalıpyargının harekete geçırılmesı ya da etkısızleştırılmesınde önemlı
olmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">doğulu, kalın bıyıklarının
uçları yukarı kıvrılmış, boyu uzun, omuzları genış, ılk 2-3 düğmesı açık gömleğınden
göğüs kılları taşan, ceketını omuzlarına atmış; genç adamla; ınce yapılı,
düzgün gıyımlı, ınsanlarla göz göze gelmekten kaçınan, bacaklarını bırleştırerek
oturan, bırıyle karşılaştığınızda <u>hangısını </u>güçlü,kavgacı<u>, kendıne</u>
<u>güvenen gruba sokarsınız?</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kalıpyargıları harekete geçıren faktörlerden bırısı, bıreyın dahıl
edıldığı grup ıçın düşünülen özellıklerı göstermesıdır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">Kalıpyargısal Düşünmenın ışlevlerı<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kalıpyargısal düşünmenın açıkça görülebılecek en temel nıtelığı “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">çabukluğu”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">dur. Bellı koşullarda derhal harekete geçmek ıçın temel oluşturur.
Gerçekten de kalıpyargılar, düşünmenın kısa yollarıdırlar; ılk kez karşılaştığımız
ınsanlara ılgılı olarak; geçerlı ve zengın bılgıler sağlarlar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">1.Cınsıyet Bılgısı Sıkça
Kalıpyargılar Üzerıne Kuruludur<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Örneğın 25 ülkede yapılan bır araştırmanın sonuçlarına göre, ınsanlar
arasında erkekler<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kadınlardan daha baskın, bağımsız ve serüvencıdırler. Kadınların ıse
daha duygusal, alçakgönüllü ve batıl ınançlı olduğuna ınanılmaktadır.Erkeğın
sahıp olduğu düşünülen kışılık özellıklerıne erkeklık-erıllık; kadının sahıp olduğu
düşünülen kışılık özellıklerıne ıse kadınlık-dışılık denılmektedır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">2.Kalıpyargılar Sıkça Yanıltıcı
,ılışkıler Üzerıne Kuruludur<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kalıpyargılardan söz ederken, bellı gruplara bellı özellıkler yakıştırdığımızı
söylemek<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ıstıyoruz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kayserılılere bellı özellıkler
atfedılır. Açıkgözdürler, tıcarı kafaları ıyı çalışır, ışlerını bılırler falan.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dolayısıyla çoğumuzun kafasındakı Kayserılı prototıpı; yukarıda
saydığımız “tıcarı kafa”, “ışını bılme” gıbı özellıklerle (kalıpyargılar) bırleşmıştır.
Aynı ılışkıyı mesela Ankaralılarla<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kurmayız. Bu örnekte, ıkı değışken (örnekte Kayserılı olmakla tıcarı
kafa) arasındakı çok küçük ya da hıç olmayan bır ılışkının olduğu ınancı; </span><b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">yanıltıcı
ılışkılendırme</span></b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak bılınmektedır ve oldukça
güçlü bır ınançtır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(0, 176, 240); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="background: red; font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;">Yanıltıcı
İlışkı:</span></b><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Gerçekte,aralarında çok az ya da hıçbır ılışkı
yokken; ıkı değışkenden bırının dığerıyle ılışkılı olduğu ınancıdır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Kalıpyargılarla Düşünme, Daha Çok Güçlünün Özellığıdır</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Araştırmalar, kalıpyargı terımlerıyle düşünmenın, bır kışının
toplumdakı güç düzeyıyle ılgılı olduğunu göstermektedır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> sızın amırınız ya da komutanınız
hakkında bıldıklerınız, komutanın/amırın sızın hakkınızda bıldıklerınden daha
fazladır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hıç düşündünüz mü bunun sebebı nedır! Çünkü bır toplumda güç sahıplerı,
daha güçsüz olanları çeşıtlı şekıllerde yönetmekte ve denetlemektedırler. Dolayısıyla
astların üstlerıne karşı daha dıkkatlı olmaları gerekmektedır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="color: #1f497d; mso-themecolor: text2;">ZİHİNSEL KISA YOLLAR<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Zıhınsel kısa yollar çok az düşünce gerektırır; kışı, sadece kısa
yolu tutar ve kararını verır. Daha önce üzerınde durduğumuz kalıpyargılar zıhınsel
kısa yolu kullanarak karara ulaşmanın bır örneğıdır. Kalıpyargılar ve ötekı zıhınsel
kısa yolların avantajı, karar verılmesı-yargıya varılması gereken bır konuda, ılgılı
olabılecek pek çok bılgıyı göz ardı ederek hızlı davranmamızı sağlamasıdır. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">1.Temsılılık Kısa Yolu<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="background: red; font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">Temsılı kısa yol,</span></b><b><span style="background: rgb(0, 176, 240); font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;"> </span></b><span style="background: rgb(0, 176, 240); font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ınsanların bır toplumsal sınıf
üyesı olmasını, o sınıfın prototıpınene kadar uygun olduğuna bakarak karar
verme eğılımıdır</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dıkkatınızı çekmıştır temsılı kısa yol; bızım, bırılerını
hangı sınıfa dahıl etmemız<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">gerektığı konusunda hızla karar vermemıze yardımcı olmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Pekı kalıpyargıyla temsılı kısa yolu bırlıkte düşündüğünüzde <u>aralarındakı
farkı görebıldınızmı? <o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kalıpyargısal düşüncede</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">, <u>bıreyı önce bır toplumsal gruba sokuyor</u>,
sonra o gruba atfedılen özellıklerı anımsıyoruz; <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ama temsılı kısa yolda, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yukarıdakı sürecı tersıne çevırıyoruz. Yanı <u>bıreyın
sahıp</u> <u>olduğu özellıklere bakarak</u> onu bır toplumsal grup ıçıne dahıl
edıyoruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">2.Bılınırlık Kısa Yolu<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kolayca anımsanabılen örneklerın, ya da anımsadığınız bılgılerın karar
vermede esas alınması, </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">bılınırlık kısa yolu </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak ısımlendırılmektedır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Eğer olay yerıne gıderken kaza
yapılan örneklerı anımsarsanız, olay yerıne gıden ekıplerın sık kaza yapabıldıklerını
rahatça söyleyebılırsınız;yok böyle bır kaza bılmıyorsanız çok az ya da hıç
kaza yapılmadığını söylersınız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dolayısıyla bılınırlık, oluş sıklığının ıyı bır tahmınıdır
denılebılır. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">3.Sımülasyon Kısa Yolu<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dıyelım kı, babanızın arabasını ödünç alarak bır düğüne gıttınız
ve orada bır kaza yaptınız, araba hurdahaş oldu. “Babanız, arabasının parçalandığını
öğrendığınde acaba ne düşünecek?” Sorusuna nasıl yanıt verırdınız? Babanız ve
onun krız anlarında nasıl tepkıler verdığını düşünebılır; bulduğunuz yanıtları
zıhnınızden geçırerek babanızdan bekleyebıleceğınız olası çeşıtlı davranış bıçımlerı
gelır aklınıza.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu karar verme (yanı babanızın davranışlarııle ılgılı
karar teknığı) sımülasyon kısa yolu olarak bılınır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
SOSYAL BıLıaşıTE HANGı şEMA NE ZAMAN KULLANILIR?</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dıyelım kı ıkı kışının bır odada telaşla bır şeyler aradığına tanık
oldunuz. Onların ne yaptığına nasıl karar verırısınız? Bır başka deyışle hangı şemanın
bu durum ıçın kullanılacağına nasıl karar verırsınız? <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">1.Çevre<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hangı şemanın kullanılacağının en açık ve güçlü belırleyıcısı, bılgının
kendı yapısıdır.Yanı, şemalar bılgının doğal ortamıyla ılgılıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Eğer futbol maçı ızlıyorsanız,
sahada nelerın olup bıttığını değerlendırmek ıçın futbol<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ıle, futbolcuyla, amıgoyla ılgılı şemanızı kullanacaksınız,
Çevredekı bılgı hangı şemaların kullanılacağını gösterecektır; dolayısıyla
futbol örneğınde sız çelık-çomak ya da tenıs maçı şemalarını değıl futbol şemanızı
kullanacaksınız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hangı bılgı kümelerıne dıkkat edeceğımız, bızım kendı
deneyımlerımız ve beklentılerımızce belırlenmektedır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">2.Farklılık<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bılgının yorumlanması ıçın hangı şemanın kullanılacağını etkıleyen
bır başka faktör<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">çevresel farklılıktır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> ıçlerınde <u>Ayşe olmasa</u>
sadece erkeklerden oluşacak bır grupta, onun cınsıyetı özellıkle farklılık
olacak ve dolayısıyla kadın şemasına göre yorumlanabılecektır. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">3.Roller<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bırılerı hakkındakı bılgılerı düzenlemek ıçın ne yapmak gerektığı
araştırılırken, rol şemaları, kışısel özellıklerden önce düşünülür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dışa dönük olmanın </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">(komedyen olma,polıtık
bır lıder olma ya da kabadayı olma gıbı) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bırçok yolu vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Roller kendılerıne özgü çeşıtlı çağrışımlara da neden oldukları ıçın,
kışısel özellıklerden daha ayırt edıcıdırler. Dahası rol şemaları anımsamayı
kolaylaştırmaları bakımından da kışısel özellıklerden daha yararlıdırlar.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">4.Öncelık<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır kışı ya da ortamın analızı ıçın hangı şemanın kullanılacağı, sıkça,
o kışı ya da ortamla ılgılı olarak edınılen ılk bılgıye bağlı olmaktadır. Dıyelım
kı bırısı sıze Mustafa’yı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“Falanca sendıka başkanlığı seçımınde başkan adaydır” dıye tanıştırırsa;
sız Mustafa’yı ve yapacağı davranışları, ıyı bır sendıka temsılcısı olup
olamayacağı açısından değerlendırme eğılımıne gıreceksınız. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Öncelık kısa yolunun önemlı olmasının bır nedenı, ınsanlar
düzenlenmış bır yapıya en başından sahıp olduklarında, o yapının <u>bılgının
yorumlanmasını ve ıçselleştırılmesını</u> etkılemesıdır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">5.ıpucu Verme<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır durumu değerlendırmek ıçın son zamanlarda kullandığımız bır şema
varsa,muhtemelen <u>benzer yenı bılgılerın yorumlanmasında da o şemanın bılgılerı</u>
kullanılacaktır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dıyelım kı, bırım amırınız yaptığı toplantıda; sızlerı haklı
olarak, ışınızdedalga geçtığınız, kaytardığınız ıçın azarladı; ve bu konuda tıtız
davranmanız ıçın dıkkatınızı çektı. Toplantıdan çıktıktan sonra öğle yemeğıne gıderken
arkadaşınız Veysel’le karşılaştınız. Veysel neşelı bır şekılde 5 gün rapor aldığını
söyledı. Veysel’dekı neşeyı nasıl değerlendırırsınız? Büyük olasılıkla bırım amırınızle
yaptığınız toplantıda, sızler ıçın sergıledığı şemaya uygun olarak, Veysel’ın
rapor almasını kaytarıcılık olarak görebılırsınız. Halbukı amırınızle yaptığınız
toplantıda, grıp salgı nı olduğu, herkesın sağlığına özen göstermesı, hastalık
belırtısı gösterenlerın tedavı konusunda tıtız davranmalarının ıstendığını düşünün.
Böyle bır toplantı sonrasında Veysel’ın rapor almasını, muhtemelen olumlu
olarak değerlendıreceksınız.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">6.Önem<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Karar vermeyı gerektıren koşullar görelı olarak önemsız olduğunda,
ınsanlar şemaya dayalı kararlarını görelı olarak daha çabuk ve çok az bır düşünmeyle
verebılırler.Harekete geçıreceklerı şemayı, edınılen bılgıler arasında hangısının
önemlı olduğuna göre belırlerler. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Buna karşılık verılen kararın doğuracağı sonucun önemlı olacağı
durumlarda ya da karar verme de bır kışı sorumlu olduğunda, o kışı karar ıçın
durumu daha tıtız ınceler, daha çok zıhınsel çaba harcar ve çeşıtlı şemaları bırlıkte
kullanabılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> tanıdığınız bır meslektaşınız ıçın
nasıl bır ınsan dıye sorulduğunda,ona ılışkın yargınızın bellı bır önemı
olmayacaksa, fazla düşünmeden ıyı bır ınsan olduğunu söyler geçersınız. Ama dıyelım
kı o kışıyle aynı ışte bırlıkte çalışmayı ıstemedığ ınız ıçın amırınızden bır ıstekte
bulunacaksanız, o zaman ona ılışkın değerlendırmelerınızde<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">daha tıtız davranıp daha ayrıntılı gerekçeler ortaya koymak ıçın farklı
şemalar kullanmanız gerekecektır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">7.Bıreysel Farklılıklar<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Herkes aynı bılgıyı aynı şekılde yorumlamaz. Bunun bır nedenı hepımızın
yorumlamada<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kullandığı şemanın farklı olmasıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bırımız aynı kışıyı ıyı huylu
ya da samımı olarak değerlendırırken,bır başkamız ıçın bu özellıkler önemsız
olabılır ve o özellıklerın yerıne, ışınde çalışkan olması ve dındarlığıyla ılgılenebılır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 11.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">8.</span><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">Amaçlar<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır ortam ıçın sahıp olduğumuz bır amacımız olduğunda,</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">örneğın</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> bırının söyledıklerını anımsama ya da bırısı hakkında bır ızlenım
elde etmek ıstedığımızde, o ortamdakı bılgılerı, bu amacımıza uygun düşecek şekılde
düzenlerız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="color: #1f497d; mso-themecolor: text2;">ATFETME<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Atfetme süreçlerının temelınde ınsanların <u>davranışlarının altında
yatan nedenlerı anlama</u> ısteğının olduğu ılerı sürülmektedır </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Atfetmede bız, neyın neye neden olduğuyla ılgılenırız.</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bütün ınsanlarda ıkı temel güdü vardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bırıncısı bızı çevreleyen dünyaya ılışkın tutarlı
parçaları yerlı yerıne koyarak bır görüş sahıbı olmak;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ıkıncısı de buna bağlı olarak çevremızı denetım altında
tutabılme güdülerıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu güdülerı doyurabılmenın gereklerınden bırısı,ınsanların nasıl
davranacaklarını kestırebılme yeteneğımızdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dıyelım kı, günaydınya da merhaba dedığımız bır ınsandan aynı karşılığı
mı, yoksa küfür mü beklerız? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Başkalarının davranışlarını kestırebılme, çevre üzerınde denetım
kurabılmenın de bır aracıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ınsanların nasıl davranacaklarını kestırebılmek ıçın onların kışılıklerıne,
güdülerıne, heyecanlarına ve tutumlarına ılışkın bır yargıya sahıp olmamız
gerekır Bır kışının davranışı, ya o kışıye aıt özellıklerden, ya da o kışının ıçınde
bulunduğu koşullardan kaynaklanır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır kışının davranışıyla ılgılı karar verırken;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ılk baktığımız şey, davranışın
olağan, alışılagelmış bır davranış mı, yoksa alışılmışın dışında, tuhaf, ender
görülen bır davranış mı olduğudur? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır davranış hakkında karar verırken
baktığımız ıkıncı yön, o kışının ne kadartutarlı davrandığıdır. Tutarlılık, bır
davranışın benzer durumlarda tekrar edıp etmedığıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Abbas çayı süreklı kıtlama ıçerken;
Turan bazen kıtlama, bazen şeker atıp karıştırarak
ıçerse; burada Abbas’ın davranışı tutarlı, Turan’ınkı ıse tutarsızdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır kımsenın davranışıyla ılgılı
karar verırken baktığımız üçüncü yön, davranışın ayırt-edıcı olup olmadığıdır.
Sadece bellı durumlarda gösterılen davranış ayırt-edıcıdır. Olur olmaz her
durumda ortaya çıkan bır davranışın ayırtedıcılığı yoktur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Amırınız herkese ıyı davranıyor,
hal hatır soruyor; ama sızı görünce kaşlarını çatılıp arakasını dönüyorsa, amırın
bu tavrı sıze özgü olduğu ıçın ayırt edıcıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bır kımsenın davranışı olağan bır davranış değılse,
tutarlıysave değışık durumlarda kendını gösterıyorsa, bu davranışın temelınde kışıye
özgü bır özellığın var olduğuna karar verılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Öte yanda davranış tutarsız ıse ve duruma özgü
olarak görülüyorsa davranışın temelınde durumsal koşulların olduğu düşünülmelıdır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">Atfetmede Yaşanan Tarafgırlıkler<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bızler ınsanların davranışları hakkında sıkça, yukarıda açıkladığımız
davranış boyutlarını bılmeden karar verırız. Böylesı durumlarda aşağıda
özetlenen bellı karar verme özellıklerı gösterırız<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu karar verme özellıklerınden en önemlısı “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">temel atfetme hatası</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">” olarak ısımlendırılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğın: </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ıyı notlar aldığımızda bız almışızdır,
kırık notlar olduğunda onu öğretmen vermıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu farklı değerlendırmenın değışık ıkı kaynağı olabılır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bırıncısı, kendımız hakkında başkalarına oranla daha
çok bılgıye sahıbız. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ıkıncısı başkalarının davranışlarını dıştan gözleyebıldığımız
halde, kendı davranışlarımız ıçın bunu yapamıyoruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h1>
<o:p> </o:p></h1>
<h1>
ÜNİTE:4 SOSYAL ETKİ VE SOSYAL GÜÇ </h1>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h2>
KÜLTÜR - KÜLTÜRLEME - KÜLTÜRLENME –KÜLTÜRLEŞME</h2>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Kültür:</span></b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Doğanın yada tanrının yarattıklarına karşılık,insanoğlunun
yaşayarak yarattığı,öğrendiği,öğretiiği.aktardığı,geliştirdiği
maddi manevi anlamda herşeydir.</span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Kültürleme </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ıse; bır toplumdakı kültürü, o toplumun bıreylerıne
kazandırma sürecıdır. Kültürleme sonucunda toplumda geçerlı olan bılgı, tutum ve
davranışları kazanırız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kültürlenmeye toplum bilimciler <u>sosyalızasyon
(toplumsallaştırma),</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">eğitımcıler ıse
<u>eğıtım sürecı</u> dıyorlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Kültürlenme: </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Değışık aıle, eğıtım, meslek ve bölgelerden gelen ve bellı bır yer
ve zamanda bırbırını etkıleyen akran grupları arasIndakı etkıleşımdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Kültürleşme: </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">sürecinden ise, iki ya da daha çok kültürün etkileşime girmesdir. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-themecolor: text2;">UYUM<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="background: red; font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">Uyum </span></b><span style="background: rgb(0, 112, 192); font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir kişinin inanç ve davranışlarını,
grup standartlarına göre değiştirme eğilimidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Grup normlarına uyma,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> bazen toplumsal uyumu gerçekleştirmek ve toplum içinde
kabul görmek için ödenen bir bedeldir. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Muzaffer Şerif’in Uyum Araştırmaları</span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İlk en iyi bilinen uyum araştırmaları, Türkiye doğumlu Muzaffer Şerif
tarafından1935’de yapılan toplumsal <u>normların gelişimiyle</u> ilgili çalışmalarıdır
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Karartılmış bir odaya oturtulan deneklere, tek bir ışık noktası
izlettirilir. Onlara, noktanın hareket edeceğini, bu hareketin hangi yöne ve ne
kadar olduğunu tahmin etmeleri söylenir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Şerif bu çalışmanın devamında, denekleri ikili-üçlü gruplara ayırdı
ve işi tekrarlamalarını istedi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Sonuç olarak grup olarak alınan kararların tek
başına alınan kararlardan önde olduğunu
gözlendi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Sosyal normların etkililiğini, özellikle gençlerin günlük yaşamdaki
grup standartlarına uygun giyinme, saçlarını buna göre kestirme ve okulda buna
göre davranmaları şeklinde görebiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Akran Baskısına Uyma<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İnsanlar kendilerince şüpheli olmayan bir durumla karşılaştıklarında,
kendi algılamalarına güvenirler ve kendi bağımsız kararlarını verebilirler.Öte
yandan eğer çoğunluğun fikrinin ya da yaptığının doğru olduğunu düşünürsek,
fikrimizi değiştirip çoğunluğun kanısına uyabiliriz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Asch </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">isimli araştırmacı tarafından
1955 yılında bir deney yapıldı. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Asch bir masanın çevresindeki <u>arkadaşlarının</u> arasına bir
denek oturtur ve şekildeki kartları kullanarak deneyini yapar. Masanın
çevresindekilere önce A kartını, sonra da B kartını gösterir ve; B’deki hangi
çizginin A’daki ile eşit olduğunu saptamalarını ister. Yukarıda belirtildiği
gibi, ilk dört denek deneyi yapanların işbirlikçisiydi ve önceden tasarlanan
senaryo uyarınca cevaplar verdiler. Fakat 5. denek bunu bilmiyorduve o da ilk
dört denekten farklı cevap vermektense yanlış cevap vermeyi tercih etmişti. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu tercih, aklın nasıl karar verdiği sorusunun yanıtı bakımından
son derece anlamlıdır.Uyum eğilimi toplumumuzda o kadar fazla ki, oldukça iyi
düşünen insanlar bile, bazen siyaha beyaz diyebiliyorlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="color: #1f497d; mso-themecolor: text2;">UYUM DAVRANIŞININ
NEDENLERİ<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İnsanlar iki ana sebepten dolayı uyum gösterir; <u>doğru
davranmak, ve beğenilmek için</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">1.Bilgisel Etki; Doğru
Davranma Arzusu<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Uyumun bir nedeni, diğer insanların davranışlarının yararlı
bilgiler içermesidir.Bu bilgisel etki olarak bilinir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bilgisel etkiye dayanan uyum eğilimi iki temel sürece dayanır;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c00000; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">birincisi grubun bilgisine ne kadar güvendiğimiz:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Grubun bilgisine olan güvenimiz
arttıkça onlara uyum eğilimimiz de o kadar artar</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ikincisi de kendi kararımıza ne kadar
güvendiğimizdir.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İlk çalışmalar gösterdi ki, görevin zorluğu ve karmaşıklığı arttıkça
gruba olan uyum seviyesi de artar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">2.Normatif Etki; Beğenilme
Arzusu<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İnsanların uyum göstermelerinin bir başka nedeni de takdir
toplamak ya da ayıplanmaktan çekinmeleridir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">Normatif
etki, </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">biz toplum içinde kabul görmek
için davranışları mızı değiştirdiğimiz zaman oluşur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin; </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bilinçli beslenen arkadaşlarımızla
birlikteyken, pek beğenmesek de salata ve balığı tercih edebiliriz. Fakat yalnız
olduğumuzda kendi özel tercihlerimize yöneliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(0, 112, 192); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="background: red; font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif;">Normatif etki:</span></b><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif;"> </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">Ödüller almak ya da cezalandırmaları
önlemek isteğine bağlı uyum, itaattir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
<span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-themecolor: text2;">İNSANLAR
NE ZAMAN UYUM GÖSTERİR<o:p></o:p></span></h2>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">1.Grubun Büyüklüğü</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 11pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Uyum gösterme genellikle grubun büyüklüğü ile artar. Bir odanın
içinde olduğunuzu ve odanın rahatsız edici derecede soğuk olduğunu hayal edin.
Odada bir başka kişi olduğunda ve bu kişi de sıcaktan şikayet ediyorsa, bu
durumda onun hata yaptığını ya da ateşi olabileceğini düşünürsünüz. Ama odada 4
kişi varsa ve hepsi de sıcaktan şikayet ediyorsa hatanın sizde olduğunu düşünürsünüz.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">2.Grup Bütünlüğü<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Birey, ittifak halindeki bir grupla karşılaştığında, grubun uyum
baskısı çok büyük olabilir. Buna karşılık grupta görüş birliği yoksa, uyum
seviyesinde büyük bir düşüş olabilir. Grup kararlarını <u>reddeden bir kişi
bile olsa,</u> uyum seviyesi düşer. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">3.Grubun Vaadi<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Grup ve <u>üyeleri arasındaki bağın gücü</u> de uyumu etkiler.
“Vaat”, bireyi grup ya da ilişkilerin içinde tutmaya yarayan olumlu ya da
olumsuz tüm güçleri kapsar.Bireyleri birlikte çalışmaktan hoşlanan, bir takım
kadar iyi işleyen, yüksek moralli gruplarda uyum baskısı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">daha güçlüdür.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">4.Bireycilik Arzusu<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bazı ları grupla birlikte hareket etmeye ve grup kararına uymaya
daha uygundurlar, bazıları da öne çıkmak isterler. Ayrıca aşırı bireyci kişiliği
olanlar daha az itaatkar, daha eleştirel ve daha kabadırlar.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">5.Azınlık Etkisi: Gruplarda
Yenilik<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bazen yeni bir fikir ve eşsiz bir görüşe sahip bir azınlık, çoğunluğun
pozisyonunu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">değiştirebilir.Azınlığın davranış biçimi önemlidir. Etkili
olabilmek için güçlü ve tutarlı olmalı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">dır. Bu davranış biçimi çoğunluk tarafından azınlığın kendi
pozisyonuna olan güveninin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">işareti olarak yorumlanır. Azınlık kendi pozisyonunda fazla ısrarlı
olursa,çoğunluk kendi görüşünün doğruluğunu sorgulamaya başlar. Eninde sonunda,
çoğunluk üyelerinin bazıları, azınlığın yönlendirmesiyle kendi pozisyonunu değiştirip“</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dönüşebilir”.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-themecolor: text2;">BOYUN EĞME - İTAAT<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İnsanları etkilemenin temel yollarından biri de onlardan istekte
bulunmaktır. Bazen isteklere hiçbir neden olmadan uyarız. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">İnsanları Etkileme Yolları<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İnsanlar birbirlerini çeşitli yollarla etkileyebilir. Bu etkileme
biçimlerini ortaya koymak için yapılan bir çalışmada; etkilemek için kullanılan
aşağıdaki <u>altı ana gücü belirlenmiştir.</u><o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">1.Ödüller<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu yolardan birisi, işi yaptırmak için insanlara yardımda bulunmak
ya da ödül vermektir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bazı ödüller oldukça kişiseldir, </span></u><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir arkadaştan gelen onaylama gülümsemesi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bazı ödüller ise kişisel değildir</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">. </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> para kişisel değildir.bazen insanları etkilemek
için <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">pazarlıklar yapılır. Bir patron çalışanına, bir projeyi hafta
sonuna yetiştirmesi halinde ikramiye verebilir. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">2.Baskı<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Baskı fiziksel güç kullanımından, ceza tehdidine veya onaylamama işaretlerine
kadar genişletilebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yönetici çalışanını eğer işe
geç kalmaya devam ederse onu disiplin cezasıyla tehdit edebilir.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">3.Uzmanlık<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Uzmanlara güvenir ve tavsiyelerine uyarız. Çünkü bilgilerinin kişisel
hedeflere ulaşmada yardımı olacağını biliriz<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin: </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">güvenilir bir doktor alerji
için her gün üç küçük hap yutmamızı tavsiye ederse, hapların ne içerdiğini
bilelim ya da bilmeyelim ilacı büyük olasılıkla kullanırız.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">4.Bilgi<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Sıkça insanlara bilgi vererek ve onlara doğru hareket yönünü
göstererek onları etkilemeye<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">çalışırız. Mesela bir arkadaşınız size en sevdiğiniz grubun çalacağını
söyleyerek sizi konsere gitmek konusunda etkilemeye çalışabilir. Bu olayda
etkileyen kişi uzman olmak zorunda <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">değildir.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">5.Yasal Otorite<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bazı durumlarda bir kişi, bir diğerinin nasıl davranması gerektiğini
söyleme hakkına sahiptir. Yaramaz bir öğrencisine fazladan ödev yapmasını
söyleyen bir öğretmen ya da askerlerine savaşmayı emreden bir generalin kullandığı,
yasal otoritedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">6.Acizliğin Gücü<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Raven’a göre acizliğin gücü de insanlara bir şeyleri yaptırmanın
etkili yollarından biridir. Fakirlere yardım, küçük bir çocuğun botlarını çıkarması
için annesinden yardım istemesi buna örnek olarak gösterilebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="color: #1f497d; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-themecolor: text2;">Boyun Eğdirme Teknikleri<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Toplumsal etkilerle ilgili olarak yapılan bir grup araştırma,
insanlara nasıl boyun eğdirileceğiyle ilgilidir. Aşağıda bu konuda yapılan araştırmalarla
belirlenmiş kimi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">teknikler tanıtılmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;"> </span></h2>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">1.Önce Küçük, Sonra Büyük Rica Tekniği
(Foot-in-the door Tekniği)<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Uyumu arttırmanın bir yolu da, kişiye önce küçük bir istek kabul
ettirmektir. Kişilerin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">küçük isteği kabul ettikten sonra büyük isteği kabul etmeleri daha
kolay olacaktır. Buna önce küçük, sonra büyük rica (foot-in-the-door) tekniği
denir. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;">2.</span><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Önce Büyük, Sonra Küçük Rica Tekniği (The
door in the face Tekniği)<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu teknik bazen yukarıda açıklanan ile zıt, ama oldukça etkilidir.
Tekniğe göre önce<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">çok büyük bir istekte bulunmak, kabul edilmeyince daha küçük bir
istekte bulunmak<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">küçük isteğin kabulünü arttırır. Buna önce büyük, sonra küçük rica
(the door in the face) tekniği denir. Çünkü ilk istek saldırgan biçimde
büyüktür ve hedefte kapıyı isteyenin yüzüne çarpma isteği uyandırır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">para değildir.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">3.Giderek Artan Ricalar
Tekniği (The low ball Tekniği)<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Arka arkaya gelen şu istekleri nasıl kabul edeceğinizi bir düşünün:
Araştırmacılar önce, sizi arar ve sabahın erken saatlerinde başlayacak olan bir
çalışmaya katılmak isteyip istemeyeceğinizi sorarlar. ikinci durumda ise, bir
deneye katılmayı isteyip istemeyeceğinizi sorar. Siz kabul ettikten hemen sonra
da deneyin saatini size söyler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Robert Cialdini </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ve
beraberindekiler (1978) bu iki prosedürü karşılaştırdıklarında<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ikinci yaklaşımın çok daha etkili olduğunu gördüler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">4.Sadece O Değil Tekniği (The that’s not all)</span><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Diyelim ki satış elemanı potansiyel bir müşteriye mikro dalga fırının
özelliklerini anlatır ve fiyatı hakkında bilgi verir. Müşteri tam fırını alıp
almamak konusunda düşünürken satış elemanı ekler; “ancak hepsi bu kadar değil,
eğer fırını bu gün alırsanız hiçbir ek ücret ödemeden beşli mikro dalga tava
setine de sahip olacaksınız.” Aslında tepsi seti daima fırınla birlikte verilmektedir.
Ancak satış elemanı bu güne ya da size özel şeklinde sunarak müşteriyi
etkileyip satın almayı gerçekleştirmesini umar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">5.Sıradışı istek Tekniği
(The pique Tekniği)</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Önerilen ilginç bir teknik de insanların bazen hiç düşünmeden
istekleri reddetmesinden<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">doğmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu konuda yapılan bir araştırma için kolej öğrencisi bayanlarla işbirliği
yapıldı. Kızlar bir dilenci gibi yayalara yaklaştılar. Dilenciler yayalardan klasik
isteklerde bulunduklarında “bi çeyrekliğin var mı?” gibi, yayaların ilgisini çekmekte
pek de başarılı olamadılar. Daha sonra, “17 sent vermen mümkün mü?” gibi alışılmadık
bir şekilde para istediklerinde, sonuçlar oldukça farklıydı. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="color: #1f497d; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-themecolor: text2;">Dış Baskıya Direnme<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bazen çok fazla baskı kişinin, istenilenin tam tersini yapmasına
neden olabilir. Buna </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">tepki </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">denir. Tepki teorisindeki temel düşünce, kişiler
kendi kişisel özgürlüklerine sahiptirler; bu özgürlüklerin tehdit edildiğini
hissettiklerinde, bu tehdide karşı ellerinden gelen ne varsa yaparlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Israrla yapılan içki karşıtı bir mesajın kişisel
özgürlüğe karşı bir tehdit olarak algılanabileceği ve daha ılımlı bir mesajdan
daha etkisiz olabileceği denencesinin testi için yapılan bir çalışmada, araştırmacılar
iki mesajın etkilerini karşılaştırdılar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Birinci mesajın verildiği öğrenciler gerçekten de ılımlı mesajın
verildiği öğrencilerden daha fazla alkol tükettiler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<span style="color: #002060;">OTORİTEYE BOYUN EĞME <o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(0, 112, 192); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="background: red; font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif;">Boyun eğme:</span></b><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif;"> </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">İstemesek de, yapmamız
istenen bir şeyi yapmak. Boyun eğme, yasal<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(0, 112, 192); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">otoritenin baskı uygulayabileceği inancına dayanır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">- Herbert Kelman ve Lee Hamilton
otoritenin etik ve yasal olmayan faaliyetlerini otorite suçları olarak
adlandırmı şlardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">terörist ya da askerler işkence
yapılması emri ile bunu uygularlarsa,otorite suçu işlenmiş olur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
<span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-themecolor: text2;">Milgram Deneyleri<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Stanley Milgram </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1960’larda,
laboratuar ortamında yaptığı deneylerle, otoriteye itaat konusunu incelemiştir.
Milgram; normal insanların, otoritenin güçlü baskısına maruz bırakıldıklarında,
yıkıcı davranışlar sergileyebilecekleri şeklinde yorumlamıştır. Hayatı boyunca
sorumluluk sahibi ve nazik bir adam bile otorite tuzağına düşebilir. Bir başka
araştırmacı bunu,</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“normallik tezi”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak isimlendirdi ve; kötülüğün illaki anormal
insanlar tarafından yapılmayacağı, ortalama insanların da kendilerini önemsiz
ve değersiz hissettiklerinde yıkıcı davranışlar sergileyebileceğini söyledi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Otoriteye karşı gelme konusunda etkili faktörler şunlardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kurbanın çektiği ızdırap çok fazla olduğunda itaat
ortadan kalkmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kurbanın çektiği ızdırabın nedeni olarak kendimizi
görüyorsak <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">otoriteye karşı çıkıldığını gösteren modeller varsa.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bireylerin, otoritenin davranışının altında yatan
nedenleri değerlendirmek için<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yüreklendirilmesi de otoriteye
karşı çıkmayı getirmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-1368917260624474502015-10-25T10:46:00.000-07:002015-10-25T10:46:21.361-07:00Dil Felsefesi 1-2-3 Ünite<h2>
<span style="color: #1f497d;"> DİL
FELSEFESİ <o:p></o:p></span></h2>
<h2>
<o:p><i><u> Bircan hanıma teşekkürlerimizle</u></i></o:p></h2>
<h2>
<span style="color: #1f497d;">ÜNİTE :1
DİL FELSEFESİNE GİRİŞ <o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
<span style="color: #1f497d;">DİL FELSEFESİ NEDİR?<o:p></o:p></span></h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dil felsefesini:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dil üzerine felsefi soruların
tartışıldığı bir alan olarak tanımlayabiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dil felsefesi en geniş anlamda tüm diller arasında </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ortak olanı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> araştırır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="left" class="MsoSubtitle">
Kısaca dil felsefesi dilin
yapısı / terim ve tümcelerin anlamları <b>/</b>dilin
dünya ve insan</div>
<div align="left" class="MsoSubtitle">
düşüncesi ile ilişkisi <b>/ </b>dil kullanımı ve iletişim<b>/ </b>üzerine felsefi soruların
tartışıldığı bir <span style="font-family: GaramondLight, serif;">alandır</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l25 level1 lfo4; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kant’a</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre özne/yüklem biçimi insan düşüncesinin temelini oluşturur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l25 level1 lfo4; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">John Locke</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, sözcüklerin anlamı ile düşünme ve iletişim kurma arasındaki
ilişkiyle ilgili kimilerine göre felsefe tarihinde </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilk dil kuramını</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> geliştiren filozof olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l25 level1 lfo4; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">John Stuart Mill</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, günümüz dil felsefesinde temel bir konumu olan </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“gönderme”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ile </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“anlam” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">arasındaki ayrımın ilk
tohumlarını atmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l25 level1 lfo4; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ferdinand Saussure’nin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> dil üzerine yapmış olduğu çalışmalar hem </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hem
dil bilimde<span style="color: green;"> </span>çok
etkili olmuş hem de <span style="color: green;">göstergebilimin
(semiyotik)</span>ve <span style="color: green;">yapısalcılığın
(structuralism) </span>gelişimine öncülük etmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l25 level1 lfo4; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ancak günümüzde “dil felsefesi”
olarak anılan alanın gelişimi ancak yirminci yüzyılın başında özellikle </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gottlob Frege</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ve </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bertrand Russell’ın</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> çalışmalarıyla başlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Günümüzde </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">epistemoloji, ontoloji, zihin felsefesi, mantık felsefesi ve
bilim</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <b>felsefesi</b></span><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gibi temel alanlarda dil felsefesi geleneğinde gelişmiş olan
görüşler ve bu geleneğin yarattığı felsefe dili ağırlığını korumaya devam
etmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Analitik felsefe</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> geleneği içinde dil felsefesi
70’li ve 80’li yıllarda üzerine en çok eser verilen<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">alanların başlarında geliyordu. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kıta felsefesi</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> geleneği içinde de adına
genelde “dil felsefesi” denmese bile dile yönelik felsefi soruların tartışıldığı
özellikle, </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">semiyotik, yapısalcılık, yapısöküm</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi kuramsal çalışmalar hala ağırlığını hissettirmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
<span style="color: #1f497d;">DiL FELSEFESiNiN TEMEL KAVRAMLARI<o:p></o:p></span></h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-bidi-font-weight: bold;">1.terim<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-bidi-font-weight: bold;">2.özne ve yüklem <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-bidi-font-weight: bold;">3.anlam <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-bidi-font-weight: bold;">4.kavram<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-bidi-font-weight: bold;">5.gönderme <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-bidi-font-weight: bold;">6.içlem ve kaplam <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-bidi-font-weight: bold;">7.bağlam<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-bidi-font-weight: bold;">8.doğruluk değeri.<o:p></o:p></span></div>
<h3>
<span style="color: #0070c0;">1.Terim<o:p></o:p></span></h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l24 level1 lfo9; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c00000;">Tümce:</span></b>sözcük ve sözcüklerin bir araya
gelmesinden oluşur.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneği</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">:</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">önümdeki masa ahşaptan yapılmış</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tümcesi
de dört ayrı sözcükten oluşur. </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Çoğu felsefeciye göre bu tümce iki parçadan oluşur: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1<span style="color: green;">.önümdeki masa</span> tümcenin öznesi iken,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2<span style="color: green;">. ahşaptan yapılmış</span>
tümcenin yüklemidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Terim: </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Hem tümceleri hem de tümcelerin
mantıksal parçalarını kapsayan dilsel yapılardı</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tekil terim:</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Tek bir nesneye gönderme yapma
işlevi olan terimlere </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Diğer yandan tüm </span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yüklemler
ve tüm tümceler</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> de terim kategorisine girer. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kısaca terim</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bir ya da birkaç sözcükten oluşan, tam bir tümce ya da bir
tümcenin mantıksal bir parçası olan dilsel bir yapıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">2.Özne ve Yüklem<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l18 level1 lfo8; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kant’ın</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> etkisiyle felsefi terminolojiye yerleşmiş olan özne/yüklem ayrımı,özellikle
<u>sentaks alanında</u> çok temel bir rol oynar.Almanca’da “</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Praedikat”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olarak dile getirdiği ve “</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yüklem”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olarak çevirdiğimiz terim,
bazen bir tümcenin sentaktik bir parçasını dile getirirken bazı durumlarda da
bir nesneye yüklenen niteliği ya da özelliği kast eder.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo7; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gottlob Frege</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Bu çift anlamlılığı
ortadan kaldırmak için </span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yüklemi bir tümcenin</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
<u>sentaktik </u>bir parçası olan bir terim olarak kabul eder.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yüklem:</span></b><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">en yaygın olarak tanımı şöyledir: </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“bir
tümceden özne konumundaki terimi çıkardığımızda tümcenin geriye kalan bölümü o
tümcenin yüklemidir”<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Basit özne/yüklem</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> formundaki tümcelerde yüklemin
işlevi öznenin gönderme yaptığı nesneye bir özellik ya da nitelik yüklemektir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu gömlek yeşildir</span></u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">tümcesindeki “</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">x
yeşildir” türü yüklemlere <b>tek boşluklu yüklemler”</b> deniyor. Bunun
nedeni yüklemin <u>tek bir özneye uygulanıyor olmasıdır </u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ahmet Ayşe’den uzundur</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tümcesinin yüklemi bir nesneye
nitelik yüklemek yerine <u>iki nesne</u> <u>arasında bir ilişki kurar.</u>Bu
tümcenin içindeki özel adları çıkardığımızda geriye kalan </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“x
y’den<span style="color: green;"> </span>uzundur”
şeklinde ifade edebileceğimiz terim bu tümcenin yüklemi işlevini görüyor .Bu
tür yüklemlere de “<b>çift boşluklu
yüklemler”</b><span style="color: green;"> </span>diyoruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Niceleyiciler </span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">de yüklem olarak kabul edilir. Ancak nesneye değil bir kavrama,
bir özelliğe, ya da bir niteliğe yüklenirler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">“</span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ejderha
yoktur”</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tümcesinde yer alan“</span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yoktur”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yüklemi bir hayvana değil bir kavrama
(</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">ejderha </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramına)
yükleme yapıp bu kavramın boş olduğunu, yani hiçbir nesneye doğru olarak
yüklemlenemeyeceğini ifade eder. Bu tür yüklemlere de</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
“<b>ikinci dereceden</b><span style="color: green;"> </span><b>yüklem”</b> denir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></b><b><u><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öz</span></u></b><b><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ne</span></u></b><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span></u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">özne de bir dile ait ve harf veya karakterlerden oluşan sentaktik
bir unsurdur. Buna bazıları “</span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sentaktik
özne”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">der<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">“</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ahmet çok
çalışıyor” tümcesinin öznesi Ahmet’in kendisi değil <span style="color: green;">“</span><b>Ahmet” </b>adıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Diğer yandan bir tümcenin hakkında olduğu şeye de </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(bu
durumda Ahmet’in kendisine) genelde “<b>mantıksal özne”</b>
ve<span style="color: blue;"> </span><span style="color: #0070c0;">Frege </span>geleneğindeyse “<b>nesne”</b>adını veriyoruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dil felsefesinin temel sorunlarından biri de özne ile yüklemi tümce
içerisinde bir arada tutan şeyin ne olduğu konusudur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege’ye</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre yüklem:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Boşluklu (doymamış)</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bir terim iken, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Özne boşluksuz (doymuş)</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bir terimdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">3.Anlam<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dil
felsefesinin en temel kavramlarından biri de </span><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">anlam </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kavramıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Anlam:</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir
sözcüğü kavradığımızda kavranan <u>şeye </u>anlam denir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tek
bir sözcükten yada sözcüklerden oluşan terimlerde bir anlam ifade ederler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tümcelerin
anlamlarına günümüz felsefesinde <b>“önerme”</b>
deniyor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tümcelerin
anlamı olan önermeler dil felsefecileri açısından büyük önem taşır.bunun en
önemli nedeni önermelerin aynı zamanda
düşünmemizin en temel unsurları olmasıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Anlam
üzerine ikinci olarak şunu söyleyebiliriz:</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> bir düşüncenin
içeriği o düşünceyi dile getiren bir tümcenin anlamı olan önermedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">4.Kavram<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Kavram</span></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
:</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bilimde ve felsefede olduğu kadar, gündelik dilde de sıklıkla
kullandığımız bir kavramdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo7; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kant’ın</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> felsefesinde kavram ile nesne arasında
yaptığı ayrım çok önemli bir yer tutar. Kant’ın etkisiyle günümüzde de baskın
olan bir görüşe göre kavram bizim nesneleri düşünmemizi sağlayan ve hep “<b>En yaygın olarak kullanılan genel”</b> olan
yapılardır. Kavram birçok nesnede örneklenebilecek türde genel bir şeydir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kavramın basitçe tanımı;</span></u></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir
dilin parçası olan bir sözcüğü,yada sözcüklerinbir araya gelmesiyle oluşan
tümce gibi bir terimi kavradığınızda o kavranan “şey”bir anlamdır.yani <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l39 level1 lfo12; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">halde bu görüşe göre şu sonuca varabiliriz:
kavram aslında bir tür anlamdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“</span></u><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Masa”, “insan”,“gezegen”, “güneşin
çevresinde dönen gök cisimleri”</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> gibi tür adlarının anlamlarına kavram
diyebiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kavramlar
hep tümeldir, tikel olamazlar. Kavramların tümel olma nitelikleri sayesinde
dünyayı kategorilere ayırma işlevleri vardır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">5.Gönderme<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dil
felsefesinin üzerine en çok yoğunlaştığı diğer bir temel kavram da </span><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">gönderme </span></i></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kavramıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ingilizce’deki
“<span style="color: green;">reference”</span> teriminin karşılığı olarak
dilimizde<span style="color: green;">( yönletim-yöneltim-imleme)<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">terimleri
kullanılmış olsa da, dil bilimciler tarafından kabul gören ve gündelik dilde de
sıklıkla kullanılan “<b><span style="color: green;">gönderme”</span></b> terimi hem diğer seçeneklere göre daha
kolay anlaşılabilir olması, hem de yeni türetmelere açık bir terim olması
nedeniyle bazı dil felsefecileri tarafından yeğlenir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <span style="color: green;">“</span><b>Sokrates konuşmayı çok severdi”</b> tümcesindeki
<span style="color: green;">“</span><b>Sokrates”</b>
adı ile Antik çağın büyük filozofu Sokrates arasında bir ilişki olmalıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l39 level1 lfo12; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İşte bu ilişkiye dil felsefesinde“<b><span style="color: green;">gönderme”</span></b>
deniyor. <span style="color: green;">“</span><b>Sokrates”</b>
adı Sokrates’e gönderme yapıyor. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l39 level1 lfo12; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Adın gönderme yaptığı nesneye de (bu
durumda Sokrates) o adın </span><b><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">göndergesi</span></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">diyoruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l39 level1 lfo12; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Eğer iki terim aynı nesneye gönderme
yapıyorlar ise bu terimlere <b><span style="color: green;">“eşgöndergeli</span></b>”terimler
diyeceğiz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">en
küçük asal sayı”</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> terimi
ve <u>en küçük pozitif çift sayı”</u> terimide <b>2
sayısına</b> (yani aynı nesneye) <b>gönderme
yapar.</b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dil
dünya ilişkisi konusun da geleneksel <b>realist</b>
görüşe göre, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“<u>Atatürk’ün
annesi onu sevgiyle büyüttü</u>” tümcesinde “<u>Atatürk’ün annesi”</u> terimi <b>Zübeyde Hanım’a </b>gönderme yapar;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tümcenin
özne konumunda kullanılabilen <span style="color: green;">“</span><b>o”, “bu”, “şu”, “ben”,“sen”</b> gibi
zamirler de tekil terimler olarak gönderme yapan dilsel unsurlardı.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l45 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Diğer yandan tümcenin yüklem konumundaki
terimlerin neye ve nasıl gönderme<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yaptıkları
konusunda <u>dil felsefecileri arasında bir uzlaşım yoktur.</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“<u>Çimen
yeşildir”</u> tümcesinde kullanılan “<u>yeşildir”</u> yüklemi <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kimine
göre </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yeşil </span></i><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kavramına,</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kimine
göre yeşil <b>nesneler kümesine,</b> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kimine
göre </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yeşillik </span></i><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">niteliğine</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> ve <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kimine
görede </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yeşillik </span></i><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tümeline</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> gönderme yapar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l45 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Diğer bir tartışmalı konu da tümcelerin
gönderme yapan <u>dilsel unsurlar olup olmadıkları</u> ve eğer öyleyse neye
gönderme yaptıklarıdır.<span style="color: #0070c0;">Frege’nin</span> kuramında
bir tümce <u>doğruluk değerine gönderme yapar</u>. İki doğruluk değeri olduğunu
kabul eden Frege, bunların birer kavram değil <b>nesne </b>olduğunu söyler. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Doğru” ve “Yanlış”<span style="color: green;">
</span>yüklem değil addır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dünya
yuvarlaktır tümcesi Doğru’ya, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dünya
düzdür<span style="color: green;"> </span> tümcesi de Yanlış’a gönderme yapar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">6.İçlem ve Kaplam<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dil
felsefesinde özellikle <span style="color: blue;">Rudolf Carnap’ın</span>
etkisiyle yerleşmiş olan teknik bir ayrım<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">da
“<u><span style="color: green;">içlem” (intension)</span></u> ile <span style="color: green;">“<u>kaplam” (extension)</u> </span>arasındaki ayrımdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir
yüklemin <u>doğru olarak yüklemlenebileceği</u> nesneler kümesine o yüklemin “<b>kaplam”ı</b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">diyoruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> “<span style="color: green;">x çift sayıdır”</span>
yüklemindeki x değişkeni ile ifade edilen boşluğa farklı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sayı
adları koyduğumuzda farklı tümceler elde ederiz.<span style="color: green;"> “1
çift sayıdır”, “2 çift sayıdır”</span> vs. şeklinde sonsuz sayıda tümce elde
edebiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
tümcelerin bazıları doğru bazıları yanlış bir düşünce dile getirirler. Bu
yüklem tüm çift sayılar için doğru sonucu vereceğinden, kaplamı tüm çift
sayılar kümesidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Benzer
bir şekilde <span style="color: green;">“x yeşildir”</span>yükleminin kaplamı da
tüm yeşil renkli nesneler kümesidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İçlemin
tanımı konusunda felseciler arasında bir uzlaşım bulunmaz.bazıları bit terimin
içlemini anlamı ile özdeği tutarlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">7.Bağlam<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Çoğu
dilbilimci ve dil felsefecisine göre terimler ancak bir bağlamda anlam ifade ederler.
Bağlamın en önemli unsurlarının başında <b><span style="color: green;">zaman ve mekan</span></b> gelir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“<u>Türkiye’nin
Cumhurbaşkanı bir hukukçudur”</u> tümcesinin öznesinin kime gönderme<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yaptığı
zamana göre değişir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Belirli
bir zamanda bu tümce doğru bir önermeyi dile getirirken farklı bir zamanda
yanlış bir önermeyi dile getirebilir. <u>Kısaca tümcenin doğru ya da yanlış
olması bağlama göre değişir.</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> “<b>Hava yağmurlu”</b> gibi bir tümce de <b>hem zamana hem de
mekana</b> bağlı olarak anlam kazanır.Aynı anda dünyanın farklı
yerlerinde kullandığımızda bu tümce birinde doğru diğerinde yanlış olabilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">8.Doğruluk Değeri<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Klasik
görüşe göre dünyaya dair bir düşüncemizi dile getirdiğimiz bir tümce, eğer
dünyada bir olguya karşılık geliyorsa doğru, gelmiyorsa yanlıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> “<b>Önümdeki
masa ahşaptır”</b> dediğimde doğru bir şey söylemiş oluyorum. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Neden?
Çünkü </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">önümdeki masanın ahşap olması </span></i><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gerçek </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir durum. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bunlara
bir çok felsefeci<span style="color: green;">“<b>olgu”</b></span> der. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İşte
en yaygın doğruluk kuramına göre bir tümcenin doğru olması için <u>karşılık
geldiği bir olgu olmalıdır.<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Klasik
modern mantıkta yalnızca <u>iki doğruluk değeri</u> vardır: <u><span style="color: green;">doğru ve yanlış</span></u><span style="color: green;">.</span>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kökeni
<span style="color: #0070c0;">Aristoteles</span>’e kadar uzanan bu görüşe göre
bir tümce ya doğru ya da yanlıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ancak
çağdaş modern mantıkta <u>üç veya daha fazla değerli mantık</u> dizgeleride
ortaya çıkmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
<span style="color: #1f497d;">SENTAKS, SEMANTiK VE PRAGMATiK AYRIMI<o:p></o:p></span></h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Dil felsefesi üç ayrı
alandan oluşur:<u>semantik sentaks ve pragmatik.<o:p></o:p></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l11 level1 lfo7; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c00000;">Sentak</span></b><span style="color: #c00000;">s </span>(tümcelerin yapısını araştırı)</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l11 level1 lfo7; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c00000;">Semantik </span></b>dil
felsefesinin en temel alt alanı (tümcelerin anlamlarını araştırır.)</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l11 level1 lfo7; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c00000;">Pragmatik</span></b>
(dil kullanımıyla ilgili felsefi sorunları tartışır.)</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Sentaks <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dil felsefesinin temel bir alanı olan </span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sentaks</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir tümceyi oluşturan terimlerin
mantıksal çözümlemesi nedir?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Terimlerin bir araya gelerek bir tümce
oluşturmasınıne sağlar?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tüm dillerin yapıları temelde aynı
mıdır? türünde soruları tartışır.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sentaksın felsefede bir alan olarak gelişimi ağırlıklı olarak </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege ve Russell</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ile başlayıp </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Wittgenstein ve Carnap</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ile devam etmiş, daha
sonraları </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">özellikle Chomsky</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ile dilbilimin
en temel çalışma alanlarından biri haline gelmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sentaksın ve modern mantığın kurucusu olarak anılan </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> basit tümceleri </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">özne ve yüklem</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olarak iki mantıksal
kategoriye ayırır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Özne konumundaki terim bir <u>nesneye gönderme</u> yaparken <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yüklemde bir <u>kavrama gönderme</u> yapar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öznenin
ve yüklemin</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tümce içinde sentaktik
işlevleri arasında önemli bir fark bulunur: mantıksal öznenin yalnızca tek bir
nesneye gönderme yapma işlevi varken, <u>yüklem birbirinden farklı öznelere
yüklenebilir.<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">“</span><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sokrates
konuşkandır”</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tümcesinde,mantıksal özne
konumundaki “</span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sokrates”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adı tek bir nesneye gönderme yapar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ancak </span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“_____konuşkandır”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yükleminin boşluğunu farklı öznelerle doldurarak yepyeni tümceler
üretebiliriz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bunun yanı sıra bir nesneye <u>betimleme yoluyla da gönderme</u>
yapılabilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Aristoteles’in annesi</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Türkiye’nin ilk kadın bakanı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ayın görünmeyen yüzü</span><span style="color: #99cc00; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">En küçük asal sayı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gibi betimlemeleri bir tümcede özne konumunda kullanabiliyoruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Semantik <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Semantik </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dil felsefesinin <u>en temel alanı.<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Anlam nedir? (semantiğin temel sorusu)<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sözcükler nasıl anlam kazanır? <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sözcüklerin bir araya
gelerekoluşturdukları tamlama, tümce ve yüklem gibi karmaşık terimler
nasıl anlam oluşturur?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir terimin anlamı ile dünya
arasındaki ilişki nedir? Gibi soruların tartışıldığı alandır.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yirminci yüzyılda özellikle </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gottlob Frege’nin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yolunu açtığı ve felsefe tarihine </span><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">dile dönüş</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak geçen dönemden önce kapsamlı bir anlam kuramına
rastlayamayız.Formların zihinden bağımsız varlıklar olduğunu iddia eden </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Platon,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Frege’nin nesnel (objektif) anlam
kuramının zeminini oluşturur. </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Aristoteles</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">’in Platon’a karşı çıkarak oluşturduğu Tümeller Kuramı ve bunun
bir uzantısı olan ve özellikle Ortaçağ felsefesinde ağırlığını hissettiren <b>Nominalizm </b>öğretisi de </span><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">anlam</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">üzerine bazı düşünceleri içinde barındırır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Semantiğin diğer bir temel konusu <u>bir tümcenin anlamı ile o
tümceyi oluşturan terimlerin</u> <u>anlamları </u>arasındaki ilişkidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sokrates akıllıdır”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tümcesinin Türkçedeki anlamı,
“</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sokrates”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adı ile “</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">akıllıdır”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yükleminin anlamlarının
bileşkesinden oluşur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Çoğu dil felsefecisine göre tümce,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bir dilin sentaktik yapısı içinde yer alan karakterlerden </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(harf,
sembol vs. ) oluşan terimlerin belirli sentaktik kurallara
göre bir araya gelmesiyle oluşur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dolayısıyla
<u>tümce sentaktik bir varlık iken</u>, o
tümcenin <u>anlamı semantik bir varlıktır</u>.Bundan
dolayı çağdaş dil felsefecilerinin birçoğu tümceyi, o tümcenin anlamından
ayırır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Semantiğin en temel konularından biri de dil dünya ilişkisidir.</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Bu ilişkiyi genelde dil felsefecileri </span><b><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">gönderme</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramı ile dile getirirler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gerçekçi (realist)</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> anlayışa göre <u>özel ad, zamir, ad tamlaması </u>gibi tümcenin
özne konumunda yer alan bir tekil terim tek bir <b>nesneye</b> gönderme yapar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Diğer yandan “</span><b><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">semantik holizm</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adlı öğretinin bazı yorumlarına
göre terimlerin göndergeleri ancak bir <b>dilsel
çerçeve ya da bir bağlam içinde ortaya çıkar.</b> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo7; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege’ye </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">göre bir tümcenin göndergesi </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">iki
nesneden biri olmalıdır:<b><span style="color: green;">Doğru ve Yanlış</span>.</b> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo7; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Russell’ın</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> savunduğu bir görüşe göre
tümcelerin dünyada karşılık geldiği şeyler “</span><b><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olgu”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">lardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bazı felsefeciler tümcelerin olgulara değil, “</span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olanaklı durumlara”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gönderme yaptığını savunurlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sokrates
bir filozoftu</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> tümcesi
<b>geçmiş bir olguya</b> gönderme yaparken,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sokrates
bir atletti</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> tümcesi <b>olanaklı bir duruma</b> gönderme yapar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo16; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Wittgenstein’ın </span></b><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tractatus</span></i></b><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’ta</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
savunur gibi göründüğü bu yaklaşım da sorunsuz değildir.Bu durumda olanaklı
olmayan bir durumu dile getiren (yani zorunlu olarak yanlış olan) bir tümcenin
göndergesinin ne olacağını açıklayamayız<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Pragmatik <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Pragmatik,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tümcelerin kullanımıyla ilgili felsefi sorulara yoğunlaşır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir tümceyi kullanarak düşünce dile
getirmenin koşulları nelerdir?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tümcenin anlamı ile, o tümceyi
kullanarak dile getirmek istediğimiz düşünce ve o tümceyi duyan
dinleyicinin kavradığı düşünce arasındaki ilişki nedir?<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Türünde dil kullanımı, dili kullananın içinde bulunduğu bağlam,
kullanıcının niyetleri gibi konuların tartışıldığı bir alan olan<b> </b></span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">pragmatik</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">hem dil felsefesi içinde hem de
dilbilimde özellikle yirminci yüzyılın ikinci yarısında yeşermiş bir alandır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo16; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Grice’ın</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bir tümcenin ifade ettiği
anlam ile, o tümceyi kullanan kişinin dile getirmek istediği anlam arasında yaptığı
ayrım pragmatiğin en temel konularından biridir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bakkala girip “</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ekmek
varmı?” diye sorduğumuzda amacımız bakkalda ekmek
olup olmadığı konusunda merakımızı gidermek değil, ekmek satın almak
istediğimizi dile getirmektir.Bu isteğimiz tümcenin anlamında değil,o bağlamda
kurulan iletişime dair bazı pragmatik kurallarda ortaya çıkar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Semantik </span></b><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">gönderme </span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramı bir terim ile bir şey arasında
<u>s</u></span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">oyut bir ilişkiyken,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">pragmatik </span></b><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">gönderme</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramı bir kişinin bir terimi kullanarak
gerçekleştirdiği bir iş, daha doğrusu (Austin’in deyimiyle) </span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir
dil edimidir.</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sokrates çok konuşurdu”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tümcesini dile getirdiğimde, “</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sokrates”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adını kullanarak Sokrates’e
gönderme yapıyorum.Bu durumda ismin semantik göndergesi ile benim bu adı
kullanırken gönderme yaptığım şey aynıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">DiL FELSEFESiNiN KLASiK PROBLEMLERINDEN ÖRNEKLER<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dil felsefesinin klasik makalesi olarak kabul edilen “</span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Anlam
ve Gönderme Üzerine”</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı çalışmasının en başında</span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">özdeşlik yargıların nasıl öğretici olduğu
sorsuyla başlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Akşam
yıldızı sabah yıldızıdır</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
yada <u>5+7=12</u> türünden özdeşlik belirten bir tümce
sayesinde. bir şey öğreniriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ancak
özdeşlik iminin (“=”) iki tarafında yer alan terimlerin aynı şeye gönderme
yapmaları gerekir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örnek: </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Akşam
yıldızının diğer adı Venüs<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Sabah yıldızının da diğer adı Venüs tür<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Dolayısıyla akşam yıldızı sabah yıldızıdır
dediğimizde her ikiside “Venüse” gönderme yapıyor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <span style="color: red;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">a=a” (Akşam yıldızı =akşam
yıldızıdır) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">biçimindeki bir tümce </span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">öğretici
değildir</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“a=b”</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <span style="color: #00b050;">(Akşam
yıldızı=sabah yıldızıdır.)</span><span style="color: magenta;"> </span>türündeki bir tümce içinde önemli bir <u>bilgiyi
barındırabilir<span style="color: magenta;"><o:p></o:p></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo16; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege’ye </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">göre özdeşlik ilişkisinin doğru
olabilmesi için ortada iki değil <u>tek bir nesne olması gerekir. </u>Yani
özdeşlik tek bir nesnenin kendisiyle girdiği türde çok özel bir ilişkidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 39.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo33; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(Örnekteki o tek nesne Venüs)<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu durumda özdeşlik ilişkisi nasıl öğretici olur? Fregenin bu soruyu
yanıtlama cabası sonucu anlam ile gönderme arasında ayrımı ortaya çıkar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l45 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Akşam yıldızı</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> ve <u>sabah
yıldızı</u> farklı anlam taşırlar ancak <u>göndergeleri aynı dır</u>. <u><o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo16; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Russell’ın</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> .Dil felsefesinin klasik makalelerinden biri
haline gelmiş olan “</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">On Denoting”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı çalışmasında bir dil kuramını sınamak için üç temel semantik
problemden söz eder.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bunlardan ilki, felsefe tarihinde farklı biçimlerde ve genellikle ontolojik
bir sorun olarak ortaya çıkmış olan “</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gönderimsiz terimler”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ile ilgilidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Russell’ın </span></u><u><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">örneğin de</span></u><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Fransa’nın şimdiki kralı keldir”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
tümcesinin özne konumundaki<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Fransa’nın şimdiki kralı”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> teriminin bu dünyada bir
karşılığı (yani gönderme yaptığı bir nesne, ya da kısaca göndergesi) yoktur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Fransa bir krallık olmadığı için ve bir kralı da bulunmadığı için
bu terim gönderme yapmaz. Bu durumda tümcenin doğru bir sav öne sürdüğünü
söyleyemeyiz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Russell,
bu tür gönderimsiz terimlerin bulunduğu tümcelerin çözümlenmesinde Frege ile<b><span style="color: #00b050;"> özde</span></b>
ayrılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo16; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege’ye</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">göre bir tümcenin </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">öznesi gönderimsiz
ise o tümce ne doğru olabilir ne de yanlış; ancak söz konusu tümce yine de
anlamlı olabilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo16; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Russell’a</span></b><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">göre
ise </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">her anlamlı tümce ya doğru ya da yanlış
olması gerektiğinden, bu tür tümceleri geliştirdiği “<b><span style="color: #c00000;">Betimlemeler
Kuramı”</span></b> ile farklı bir şekilde çözümler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Antik dönemden başlayarak felsefe tarihinde çok tartışılmış bir
problem de varlık savlarıyla ilgilidir</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Tanrı yoktur”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tümcesinde, özne konumundaki </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Tanrı</span><span style="color: olive; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adı
eğer Tanrı’ya gönderme yapıyorsa, peşinen Tanrı’nın varlığını kabul etmiş gibi
görünürüz; daha sonra onun yok olduğunu söylediğimizde de çelişkiye düşeriz.
Diğer yandan,eğer </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Tanrı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">” adının hiçbir şeye gönderme yapmadığını varsayarsak da savımızın
mantıksal bir öznesi olmadığı sonucuna varabiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bir şeyin var olmadığını çelişkiye düşmeden nasıl söyleriz o
halde?</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Bu sorun öncelikle ontolojinin temel bir problemi
olarak ortaya çıkmış ve sorunun çözümüne yönelik ilginç varlık kuramlarının
gelişmesine neden olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 39.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l35 level1 lfo34; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Meinong’un kuramına</span></b><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">göre
her düşüncenin bir nesnesi olması gerektiğinden, yokluğunu savladığımız
nesnelerin de birer “</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">düşünce nesnesi”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olduğu sonucu çıkar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Meinong
ontolojisini reddeden Russell varlık felsefesinin bu temel problemine dil
felsefesi içinde bir çözüm getirir<span style="color: #002060;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 39.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l35 level1 lfo34; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Russell’a </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">göre varlık tümceleri görünüşte
basit özne/yüklem formunda görünmelerine karşın, derin sentaksları çok
farklıdır. Bunun nedeni “</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">varlık” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yükleminin normal bir yüklem olmamasından kaynaklanır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l28 level1 lfo35; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege’nin de</span></b><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Russell’dan</span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bağımsız olarak savunduğu bu
görüşe göre “</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">varlık”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yüklemi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">nesnelere değil </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kavramlara
yüklenen ikinci-dereceden bir yüklemdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">işte bu sav modern mantığın kurulmasında çok önemli bir yer tutan
“</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">niceleyici</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">” kavramının doğmasına
sağlamıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege
ve Russsell</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bu görüşlerinden yola çıkarak
bir yandan </span><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">modern
niceleyici mantığın</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> kurulmasına yol açmışlar, </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">diğer
yandan sayı gibi <u>matematiksel nesnelerin aslında mantıksal</u> <u>nesnelere
indirgenebileceği</u> sonucuna varmışlardır<span style="color: magenta;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Mantıksalcılık”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olarak tarihe geçmiş bu kurama göre tüm matematiksel önermeler
mantıksal önermeler türüne indirgenebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">DİL FELSEFESİNİN DİĞER FELSEFE ALANLARIYLA İLİŞKİSİ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dil felsefesi diğer felsefe alanlarının bazıları ile doğrudan bir
ilişki içindedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bunlar arasında en önemlileri </span><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">mantık, zihin felsefesi, epistemoloji ve ontoloji
(</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ya da<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">daha geniş anlamda metafizik) alanlarıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l45 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefenin <u>temel sorularının
ne sorduklarını anlamak için</u> öncelikle dil felsefesi yapmak gerekir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dil felsefesinin diğer alanlarla olan ilişkisi:<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 39.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo33; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mantık ile dil felsefesi</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
arasındaki ilişki öncelikle <b>sentaks
alanında</b> kendini gösteriyor.Dil felsefinde sentaks çalışmaları Türkçe ya da
Çince gibi özgül dillerin değil tüm dillerin yapısını araştırır. </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege
ve Russell’ın günümüz <u>Sembolik Yüklemler Mantığı’nı</u> kurarken bu görüşten
yola çıkmışlardı. Kısaca Frege/Russell görüşüne göre <u>mantık alanı aslında
dilin sentaksını araştıran</u> bir alandır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 39.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo33; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Zihin felsefesinin</span></b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dil felsefesinin
çok yakından olduğu bir alan da zihin felsefesidir.Adındanda anlaşılacağı üzere
zihin üzerine felsefei sorunlşarın tartışıldığı bir alan olan zihin
felsefesişbilinçşdüşünmeşalglamaa gibi zihinsel durumları yada süğreçleri
araştırı.Çağdaş zihin felsefesinin üzerine çalıştığı
birçok konu ve problem dil felsefesinde geliştirilmiş olan kavramlarla dile
getiriliyor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Zihin felsefecilerinin birçoğuna
göre inanmak ve öğrenmek gibi zihinsel süreçlerin içeriği her durumda“</span><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">önermeseldir”.</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l45 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Daha önce de belirttiğimiz
üzere </span><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">önerme </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramı dil felsefesinde geliştirilmiş bir kavramdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu görüşe göre eğer, Ayşe bugün yağmur yağacağına inanıyorsa,
inancını dile getirebileceğimiz </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“</span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bugün
yağmur yağacak”</span></u><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">tümcesinin
anlamı olan önerme <u>Ayşe’nin inancının içeriğini oluşturur<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l45 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dolayısıyla dil felsefesinin
bir konusu olan önermelerin çözümlemesi zihinsel süreçleri anlamak için gerekli
hale gelir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Zihin felsefesinin en temel kavramlarından biri de </span><b><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">zihinsel temsil</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> :<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ali Ayşe’yi seviyorsa, bir şekilde Ayşe’yi kafasında
canlandırabiliyor olması gerekir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">işte
bu <span style="color: green;">“</span><u>canlandırma”ya</u> zihin felsefecileri
“<b><span style="color: green;">temsil etme”</span></b>
diyorlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Epistemoloji </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">alanı da özellikle çağdaş felsefe döneminde
dil felsefesinden destek alır.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bunun bir nedeni epistemoloji alanında çalışan birçok felsefecinin
bilmenin </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“</span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">önermesel”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olduğu görüşünü benimsemesidir.Bu görüşe göre bilme yüklemi, bir </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“</span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">özne” ile bir “nesne”</span></u><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">arasında bir ilişki kurar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Buradaki </span><u><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“özne” </span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“bilen varlık”<span style="color: green;"> </span>anlamında kullanılıyor<span style="color: green;">. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Nesne ”</span></u><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ise
bilinen şeye gönderme yapıyor. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu görüşe göre bilme yüklemi <u>bir bilen (özne)</u> ile <u>bir
bilinen (nesne)</u> arasında bir ilişki oluyor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Epistemolojinin üzerine çalıştığı diğer bir temel kavram da </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">doğru </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramıdır. Bunun en önemli nedeni bir öznenin bir önermeyi bilebilmesi
için o önermenin doğruolması gerektiğine dair yaygın görüştür. Bu da dil
felsefesi ile epistemolojiyi birleştiren çok önemli bir başka etken olarak
karşımıza çıkıyor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ontolojinin</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> en merkezi konumunda olan varlık
kavramının çözümlenmesi işi öncelikle dil felsefesinin bir konusudur<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Daha önce kısaca tartıştığımız <b>varlık yargılarına</b> dair dil felsefesinde ortaya çıkmış olan birçok
kuram günümüz ontologları tarafından kullanılmaya devam ediyor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h1>
<span style="color: #1f497d;">ÜNİTE:2 ANLAM KURAMLARI <o:p></o:p></span></h1>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Anlam Kuramları<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><b><i><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondItalic","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondItalic;">Öznelcilik</span></i></b><b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">,</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Bir sözcüğün anlamının insanın
zihninde ya da beyninde yer aldığını savlar.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><b><i><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondItalic","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondItalic;">Gerçekçilik</span></i></b><b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">,</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"> Anlamın dilden ve insan zihninden
bağımsız soyut bir varlık olduğunu savunur.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><b><i><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondItalic","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondItalic;">Bütüncülük</span></i></b><b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">,</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">sözcüklerin anlamlarının tek tek
değil bir dilin kavramsal çerçevesi içinde bir bütün olarak kurulduğunu
savunur.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><b><i><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondItalic","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondItalic;">Doğrulamacılık</span></i></b><b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">,</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"> bir tümcenin anlamının o tümcenin
doğruluk koşullarında yattığını iddia eder. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><b><i><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondItalic","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondItalic;">Dışsalcılık</span></i></b><b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">,</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">sözcüklerin anlamlarının dış dünya
tarafından belirlendiği görüşüne dayanır. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="color: #c00000; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l36 level1 lfo37; text-autospace: none;"><b><i><span style="font-family: "TradeGothicCondItalic","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondItalic;">Davranışçılık</span></i></b><span style="color: windowtext; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"> anlamın sözcükleri
duyduğumuzda gösterdiğimiz gözlenebilir davranışlarda yattığını öne sürer</span><b><i><span style="font-family: "TradeGothicCondItalic","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondItalic;"><o:p></o:p></span></i></b></li>
</ul>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="color: #c00000; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l36 level1 lfo37; text-autospace: none;"><b><i><span style="font-family: "TradeGothicCondItalic","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondItalic;">Doğalcılık </span></i></b><span style="color: black; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> her şeyin doğa içinde
bilimsel bir açıklaması olduğu görüşünü savunur</span><b><i><span style="font-family: "TradeGothicCondItalic","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondItalic;"><o:p></o:p></span></i></b></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">1.ÖZNELCİLİK (Subjectivism)<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Öznelcilik öğretisine göre bir sözcüğün anlamı dediğimiz nesne, <u>öznenin
zihninde olmalıdır.</u> Yani insanların zihinleri dışında anlamların olduğu bir
dünya yoktur. Bundan dolayı <b>“anlam”</b>
dediğimiz şeyler özneldir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu görüşü bir kuram olarak ayrıntılarıyla savunmuş olan </span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilk
filozof<span style="color: #0070c0;"> </span></span></u><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">John Locke’tır.</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Locke bir sözcüğün anlamının kişinin zihnindeki bir </span><b><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“ide”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olduğunu söyler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu durumda zihinsel süreçler kişiden kişiye değiştiğine göre, bir
sözcüğün anlamı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">da kişiden kişiye, hatta aynı kişinin farklı zamanlardaki zihinsel
durumuna göre<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">değişebilir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Öznelci görüş yirminci yüzyılda özellikle dilbilimde birçok
taraftar bulmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin :<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l28 level1 lfo35; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Noam Chomsky,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> sözcüklerin anlamının
sözlüklerde ya da dış dünyada değil,“<u>kafanın içinde”</u> olduğunu savlayarak
Locke’un öznelciliğine dönüş yapar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bilim ve bu disiplinin alt kolu olan </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yapay Zeka</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> çalışmalarında
da öznelci görüş yaygın olarak kabul görmeye devam ediyor. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sinir Ağları kuramının bir versiyonuna göre bir sözcüğün anlamı
beyindeki nöronların aktivasyon düzeylerinin karmaşık ilişkisinin bir
fonksiyonudur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">2.GERÇEKÇİLİK (Realism)<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Öznelci görüşe karşı çıkan en önemli anlam kuramı <b>Gerçekçilik </b>adlı öğretidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu kuramın savunucuları sözcüklerin anlamlarının zihinde yer alan
öznel varlıklar olması durumunda <u>iletişim kurmanın olanaklı olmayacağı
görüşündedirler.</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Anlam öznel değil nesnel olmalıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l45 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tarihte bu görüşün en önemli
savunucusu </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gottlob Frege</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l31 level1 lfo38; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege’nin </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kuramında çok önemli bir yer
tutan Almancada “</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sinn”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olarak dile getirdiği şeye Türkçede “</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">anlam”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> diyebiliriz.Frege bir sözcüğün
insanın zihninde yarattığı öznel çağrışımların o sözcüğün anlamı olduğu görüşünü
reddeder. “Ağaç” sözcüğünü düşündüğünüzde aklınıza bazı imgeler gelir; bunlar
özneldir, bir başkasının aklından başka imgeler geçebilir. Frege sözcüklerin
anlamlarının insan zihninden ve insanın yarattığı dillerden bağımsız soyut varlıklar
olduğunu söyler Sözcükler ancak bir araya gelip bir tümce oluşturduklarında
anlam kazanırlar. Bir tümcenin dile
getirdiği anlam ise o tümcenin parçalarının anlamlarından oluşur. Frege buna “</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">düşünce” (Gedanke)</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> der.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l16 level1 lfo39; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Var olan her şeyin fiziksel dünyada olduğunu söyleyen fizikalizm</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adlı öğretiyi kabul edenler </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“anlam”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> dediğimiz şeyinde fiziksel dünyanın parçası olması gerektiğini
savunurlar; anlamın insanın yarattığı diller sonucu ortaya çıktığı görüşünde
olanlar bu tür bir Gerçekçi görüşü kabuletmezler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">3.DOĞALCILIK (Naturalism)<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Frege’nin Gerçekçi anlam kuramı genellikle Platonik bir kuram
olarak görülür. Yani anlamlar soyut ve metafizik varlıklardır bu görüşe göre,
fiziksel olgulardan oluşan doğanın içinde yer almazlar. Bu tür bir metafizik
ontolojiyi reddeden ve özellikle bilimsel bakış açısını benimsemiş olanlar her şeyin
doğa içinde bilimsel bir açıklaması olduğu görüşünü savunur. Bu görüş açısına
en geniş anlamıyla “</span><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Doğalcılık” (Naturalism)</span></b><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">diyoruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Anlamların varlığına doğa içinde bir açıklama getirmenin birden
çok yolu olduğu için farklı <u>Doğalcı anlam kuramları da üretebiliriz</u>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="color: #c00000; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo40; text-autospace: none;"><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dışsalcılık
anlam kuramı <o:p></o:p></span></b></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #c00000; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo40; text-autospace: none;"><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Davranışçılık
kuramı <o:p></o:p></span></b></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #c00000; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo40; text-autospace: none;"><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öznelcilik
kuramının. <o:p></o:p></span></b></li>
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tikelcilik </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gibi kuramlar türetilir.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tikelcilik </span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tümellerin varlığını tümden reddeden bu görüş var olan her şeyin </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“tikel”<span style="color: green;"> </span>(particular) olduğunu ve
doğa içinde var olduğunu söyler. Bu kuramın en temel dayanağı </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">benzerlik</span></i></b><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">4.DIŞSALCILIK (Externalism)<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Locke’ın temellerini attığı öznelci anlam kuramlarına karşı çıkan
bazı çağdaş felsefeciler<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">anlamı “</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kafanın içinde” değil “<b>dış dünyada”</b> aramamız gerektiğini ileri
sürer.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
akım öncelikle bilgi felsefesi ve zihin felsefesi alanlarında ortaya çıkmıştır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dışsalcılık
öğretisi</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">inanmak, bilmek, düşünmek</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gibi
tüm zihinsel edimler için geçerlidir. Dil felsefesi açısından önemli olan bu
öğretinin </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">anlam </span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ve
</span></b><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">anlama</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">
</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">açısından sonuçları olduğu için şimdi kısaca buna bakalım.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
görüşün önde gelen temsilcilerinden </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Hilary Putnam,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bir sözcüğün anlamını ve o anlamın biri tarafından
kavranmasını, salt kişinin zihninde olup bitenlerle açıklamanın olanaklı
olmadığını savunarak </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Dışsalcı Anlam Kuramı’nın gelişmesinde öncü
olmuştur</span><span style="color: #ffc000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l44 level1 lfo41; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Putnam’a</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre özellikle doğal türlere ilişkin
sözcüklerimizin anlamları dünyanın durumuyla</span><span style="color: #ffc000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">oluşur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Örneğin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
“su” sözcüğünün anlamı, bu sözcüğü duyduğumuzda zihnimizde oluşan imgeler ya da
düşünceler ile değil, doğada bulunan su türünün kendisi tarafından belirlenir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yaşadığımız
dünya sözcüklerimizin anlamlarını belirler. Dışsalcılık öğretisi yalnızca “su”
gibi doğal tür adları için geçerli değildir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
akımın öndegelen bir başka savunucusu olan <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l44 level1 lfo41; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Tyler Burge</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “masa”, “koltuk” gibi
eşya adları,“</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">artirit” gibi hastalık adları gibi doğal tür
olmayabilecek başka tür terimlerin anlamları için de Dışsalcılık öğretisinin
doğru olduğunu savunur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dışsalcılık
öğretisinin sloganı şu olmuştur:</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Anlam kafada değildir</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sözcüklerin
anlamları salt o sözcükleri kullananların kafasında olup bitenlerle değil <u>dış
dünyada ne olup bittiğiyle de ilgilidir.<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">5.DAVRANIŞÇILIK
(Behaviorism)<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yirminci
yüzyılda psikoloji, dilbilim ve felsefede büyük bir iz bırakan<b><u> </u></b></span><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">pozitivizmin</span></u></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> bir uzantısı
olan Davranışçılık öğretisinden yola çıkarak özellikle Quine’ın öncülüğünde bir anlam kuramı gelişmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
akım </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Platon/Frege</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gerçekçiliğine karşı çıkarak, deneysel olarak
gözlemlenemeyen soyut bir varlık olarak </span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">tümel ve
anlamı tümüyle</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> reddeder. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l45 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Davranışcı
kurama</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre bir sözcüğün anlamı, o sözcüğü duyduğunda kişinin vereceği
davranışsal tepkilerde aranmalıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Örneğin
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">“kitabım nerede?” diye sorduğunuzda “masanın üstünde” diye bir yanıt
aldı-<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ğınızı
varsayalım. Bu tümceyi anlamış olmanız sayesinde dikkatiniz odadaki masaya<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">yönelecektir.
Yani “masa” sözcüğünü böyle bir bağlamda duyduğunuzda en yakın masaya
dikkatinizin yönelir: bu bir davranışsal eğilimdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l45 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">“Davranışsal”
olmasının nedeni kafanızda olup bitenlerin aksine dışarıdan gözlemlenebilir
olmasından kaynaklanıyor. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Eğilim” (disposition)</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
dememizin nedeni ise bu davranışı hayatınız boyunca<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Hiç gerçekleştirmiş
olmanız gerekmemesinden kaynaklanması; yalnızca bu şekilde davranmaya
eğiliminizin olduğunu belirtmesidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
kuram </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">felsefe ile psikoloji</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
alanlarını birbirine yakınlaştırır; hatta bazıları <u>“anlam</u> <u>felsefesi”</u>nin
aslında psikoloji alanında ele alınması gerektiğini düşünür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">6.DOĞRULAMACILIK
(Verificationism)<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Metafiziği
tümden reddeden </span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Mantıkçı Pozitivizm okulunun temel aldığı</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Doğrulamacı
Anlam Kuramı</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bir tümcenin anlamının, o tümcenin doğruluk
koşullarında olduğunu savunur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l45 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
kurama göre, bir tümcenin anlamını kavramak, o tümcenin hangi koşullarda doğru,
hangi koşullarda yanlış olduğunu kavramayı gerektiriyor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l45 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
kuramın sloganı haline gelmiş şekliyle “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">anlam doğruluk koşullarıdır”.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
kuramdan yola çıkarak, <u>Mantıkçı Pozitivistler,</u> klasik felsefenin
metafizik tümcelerinin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">doğrulanabilir
ya da yanlışlanabilir olmamalarından dolayı “<b>anlamsız”</b> ya da kendi deyimleriyle “<b>saçma”</b> olduğunu göstermeye çalışırlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Peki bir tümcenin“doğruluk koşulları” nedir? <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Örneğin:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Biri
size “Bugün yağmur yağacak” derse, bu tümcenin dile getirdiği durumun hangi
koşullarda sağlanacağını hemen anlarsınız.Bugün yağmur yağarsa <u>tümce doğru,</u>
yağmazsa <u>tümce yanlış</u> bir şey dile getirmiş olur.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Dış dünya üzerine olumsal </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ampirik</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tüm tümcelerin anlamları bu şekilde oluşur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Doğrulamacı
kuramın çok önemli bir sonucu da şudur</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">: <o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">İki tümcenin doğruluk koşulları aynı ise
anlamları da aynı olmalıdır.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Bu iki tümce her koşulda doğru olmalıdır.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Bu iki tümce zorunlu olarak doğrudur. <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Doğrulamacılık kuramına göre bu iki tümce
eşanlamlı olmalıdırlar. <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Yalnızca bu iki tümce değil <u>matematik ve
mantık</u> gibi alanların tüm tümceleri eşanlamlı olmalıdır.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
durumda zorunlu olarak doğru olan tüm tümcelerin aynı anlama geldiği sonucu
çıkar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l33 level1 lfo1; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bundan
dolayı bu kuramın savunucuları bunlara “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">totoloji”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adını verirler. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l33 level1 lfo1; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yanlış
bir matematiksel tümce ise her koşulda yanlış olacağı için onlara da “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">çelişki”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
denir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Doğrulamacılık kuramına göre üç tür önerme
bulunur: </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ampirik, totoloji,
çelişki.</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Bunun dışında kalan tüm tümceler anlamsızdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">7.BÜTÜNCÜLÜK
(Holism)<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Özellikle
çağdaş bilim felsefesinde çok etkili olmuş olan </span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Bütüncülük adlı
kuramı,<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">kabaca,
sözcüklerin tek tek değil bir bütün olarak anlam kazandıkları görüşü olarak<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">tanımlayabiliriz.
<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Örneğin
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">“</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">öğretmen”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> sözcüğünün anlamını kavramak için, “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">öğrenci”,
“öğrenme”, “eğitim”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi birçok sözcüğün anlamını da aynı anda
kavramak gerekir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l30 level1 lfo45; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-fareast-language: EN-US;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
görüşe göre sözcükler birbirleriyle girdikleri ilişkilerin oluşturduğu bir “</span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">kavramsal
çerçeve”</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> içinde
anlam kazanırlar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l30 level1 lfo45; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bütüncülük
görüşünün daha dar bir türüne “</span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">tümce bütüncülüğü</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">” adını verebiliriz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Başta
</span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Frege </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olmak üzere birçok çağdaş dil felsefecisinin
savunduğu bu görüşe göre sözcükler ancak <u>bir tümce bağlamında</u> anlam
kazanırlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Örneğin
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">“</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">dünya”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> sözcüğü anlamını </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“dünya yuvarlaktır”, “dünya dönüyor”,
‘dünya güzeldir’ gibi bu sözcüğü içeren tümcelerden
alır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu tümcelerin
içinde geçen “</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">yuvarlaktır”, “dönüyor” ve “güzeldir”
türündeki yüklemsel<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">terimler
de <u>anlamlarını başka tümcelerden alır. <o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bütüncülük
görüşü </span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">çağdaş bilim felsefesinde</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> de
etkili olmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Özellikle
</span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Thomas Kuhn’un</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> öncülüğünü yaptığı bir görüşe göre Newton’un ya da
Einstein’ınki gibi bilimsel paradigmalar fiziksel olguları açıklamak için bir
kuram öne sürerken bir taraftan<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">da
bir dil oluşturlar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Buna
Kuhn bazı yazılarında “</span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">leksikon”</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bazı yazılarında da “</span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">kavramsal
çerçeve</span></u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adını verir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">NEGATİF
ANLAM KURAMLARI<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Son
olarak “</span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">anlam”</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> denen şeyin varlığını tamamen <u>reddeden görüşleri</u> kısaca ele alalım. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Böyle
bir görüş “anlam” denen şeye </span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ontolojik bir varlık atfetmez.</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bundan
dolayı bu görüşlere <u>Negatif Anlam Kuramları</u> diyeceğiz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l29 level1 lfo47; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
tür bir kuramın ilk izlerini daha önce de bahsetmiş olduğumuz gibi özellikle
Orta Çağ felsefesinde ünlenmiş olan:<b> </b></span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Adcılık</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı öğretinin bir versiyonunda bulabiliriz. Bu görüşe göre tüm kırmızı
nesneler arasında </span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ortak olan tek şey hepsine</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “</span><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">kırmızı”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
adını vermemizdir. <b><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Buradan yola çıkarak “kırmızı” sözcüğünün dile
getirdiği bir </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">anlam” bulunmadığı sonucuna varabiliriz. Bu
tür bir Adcılık tüm kırmızı nesnelerin örneği olduğu bir Kırmızı Tümelinin
varlığını kabul etmediği gibi bir “<u>kırmızı kavramı”</u> olduğunu da reddeder<b><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l29 level1 lfo47; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“<u>Anlam”ın varlığını kabul etmeyen farklı bir yaklaşımı</u> da ünlü yirminci yüzyıl filozof <span style="color: #0070c0;">Ludwig Wittgenstein’ın</span> “<b><span style="color: red;">ikinci dönemi”</span></b>nde bulabiliriz. <b><span style="color: red;">Felsefi Sorgulamalar</span></b> adlı ünlü ders notlarında kullandığı bir örnek hakkındaki
söylediklerine bakalım<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“Oyun”</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
dediğimiz tüm şeyler arasında değişmez bir ortak yan bulamayız Wittgenstein’a
göre. Olsa olsa tüm oyun dediğimiz şeyler arasında bir “</span><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">aile benzerliği”</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bulunur, ama değişmez bir ortaklık yoktur. Buradan “oyun” sözcüğünün anlamının da bir
varlığa sahip olmadığı sonucuna varabiliriz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l29 level1 lfo47; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-fareast-language: EN-US;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yirminci
yüzyılda bir tür Negatif Anlam Kuramını açıkça savunmuş olan en önemli filozof </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Quine</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olmuştur. Çağdaş deneycilik akımının da önemli bir
temsilcisi olan Quine fiziksel dünya içinde yer almayan soyut bir varlık olarak
</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“<b><u>anlam”</u></b> denen bir şeyin
olamayacağını savunur.</span><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h1>
<span style="color: #1f497d;">ÜNİTE:3
FREGE’NİN ANLAM VE GÖNDERME KURAMI <o:p></o:p></span></h1>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">MATEMATİĞİN
TEMELLERİ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo16; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Gottlob Frege’nin</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <b>dil felsefesi</b> büyük ölçüde matematiğin temellerini araştırırken
ortaya çıkmıştır. Frege özellikle </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Artimetiğin
Temelleri</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı yapıtında, sorulması
kolay ancak yanıtlanması zor bir soru üzerinde durur:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Sayı nedir?Bu soruya bir yanıt bulmak için öncelikle “5+7=12” gibi
aritmetiğin basit tümcelerinin bir çözümlemesini yapmamız gerekir Frege’ye
göre. ışte bu çözümleme çabası sonucu Frege matematiğin temellerine dair
kuramını ortaya çıkarıp savunur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo3; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Günümüzde
<b>“</b></span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">mantıksalcılık”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adı verilen bu kurama göre aritmetik mantığa
indirgenebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bunun
iki önemli sonucu bulunur: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">(1)
tüm aritmetiksel nesneler aslında <u>mantıksal nesnelerdir;</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">(2)
tüm aritmetiksel doğrular aslında <u>mantıksal doğrulardır.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Frege’nin
bu kuramını savunmak için geliştirdiği mantık dili, günümüzde artık felsefeden
koparak bir bilim dalı haline gelmiş olan </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Yüklemler Mantığı’nın</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">kurulmasını da sağlamıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo3; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Mantık
hem </span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">formel
hem de doğal</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> dillerin temelini oluşturur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
görüşünden yola çıkan Frege, </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Aritmetiğin Temelleri</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">’ni</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
yayınladıktan sonra, çalışmalarını daha genel anlamda dil üzerine
yoğunlaştırarak, 1892 yılında günümüzde dil felsefesinin klasiği haline gelmiş
olan “</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Anlam
ve Gönderme Üzerine” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı makalesini yayınlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ÖZDEŞLİK
PROBLEMİ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Frege,
günümüzde </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Anlam ve Gönderme
Kuramı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olarak anılan felsefe </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">tarihinin<b> ilk kapsamlı</b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">dil
kuramını geliştirmiştir. Bu kuramın en
ayrıntılı tartışmasını bulduğumuz“</span><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Anlam
ve</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></b><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Gönderme Üzerine”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adlı başyapıtına </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Frege bir
soruyla başlar: Özdeşlik ilişkisi neyle ne arasında
bir ilişkidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Matematik ve mantık dilinde </span><b><span style="color: windowtext; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“=”</span></b><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">imiyle dile getirdiğimiz eşitlik kavramı
özdeşlik ilişkisinin temelidir.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ayrıca
gündelik dilde kullandığımız:<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Akşam Yıldızı Sabah Yıldızı’dır</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">”
dediğimizde, tümcenin sonundaki </span><b><i><span style="color: windowtext; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">-dır</span></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">sonekiyle yine iki şeyin özdeş olduğunu
söylemiş oluruz. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Ya da “Her sabah doğan güneş aynı güneştir”</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> tümcesinde
geçen “</span><b><span style="color: windowtext; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">aynı” </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">sözcüğü yine özdeşlik ilişkisini ifade eder. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Frege’nin</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Özdeşlik ilişkisi neyle ne arasında bir ilişkidir?Sorusuna
verdiği cevap:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo3; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-fareast-language: EN-US;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Özdeşlik:</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">dilsel imler,</span></u></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> ya da kendi deyimiyle nesnelerin “<b><u>adları”</u></b><span style="color: #00b050;"> </span>arasında bir ilişkidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Frege bu konuda
önce bir görüş sunup daha sonra yeni görüşünde nasıl yanıldığını ortaya
koymuştur. <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Önceki
görüşü:</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Özdeşlik ilişkisinin nesneler arası değil nesnelerin <b><u>adları arasında bir ilişki</u></b>
olduğu sonucunca varmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Yeni
görüşü:</span></b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Özdeşlik ilişkisinin </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">bir <b><u>nesnenin kendisiyle
arasında bir ilişki</u></b><span style="color: #00b050;"> </span>olduğunu savunmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Fregenin bu
konuyla ilgili verdiği örnekte:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“<u>Akşam
Yıldızı” ve “Sabah Yıldızı”</u> adlarının
göndergeleri aynıdır: ikisi de <b><span style="color: #00b050;">Venüs</span> </b>gezegenine gönderme yaparlar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ancak
bu göndermeyi farklı biçimlerde
gerçekleştirirler,Venüs gezegenini farklı biçimlerde temsil ederler. İşte bu temsil etme biçimlerine de Frege </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“<b>anlam”</b></span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> der. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ANLAM
VE GÖNDERME ARASINDAKI AYRIM<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Anlam
ve gönderme arasındaki ayrımı yaparken</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, Frege, </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Kant felsefesinin temel bir kavramından yola
çıkar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo3; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Kant’ın</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> deyimiyle dış dünyadaki nesneler bizlere kendilerini <b>“sunarlar”,</b> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Nesnelerin
kendilerini bizlere “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">sunuş biçimleri”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olduğu düşüncesi
Frege’nin kuramı için bir temel oluşturuyor. Aynı nesne, birden çok, hatta
sonsuz şekilde kendini sunabilir: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Örneğin:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Venüs gezegeni kendini</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">günbatımından hemen sonra ilk ortaya çıkan
parlak gökcismi</span></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span></i><span style="color: windowtext; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">(Akşam Yıldızı) </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">şeklinde
sunduğu gibi, <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">gündoğumundan hemen önce en son görünen</span></i></b><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span></b><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">parlak gök cismi</span></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">(</span><span style="color: windowtext; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Sabah Yıldızı)</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> şeklinde
de sunar. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Nesnelerin
bu farklı sunuş biçimlerine Frege “</span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Sinn”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
diyor. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Türkçe’de
bu terime karşılık en yakın sözcük “</span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">anlam”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Fregenin
kuramında:<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1.Anlam
sayesinde bir nesneyi zihnimizde temsil edip onu adlandırıyoruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2.Bir
adın anlamı o adın göndergesi olan nesneyi belirliyor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3.Anlamlar
bir araya gelerek düşünce (önerme) oluşturuyor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ANLAMIN
NESNELLİĞİ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Frege’ye</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">göre; Dili, düşünmeyi ve iletişimi olanaklı kılan “</span><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">anlam”</span></i></b><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span></i><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Locke’ta</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olduğu gibi zihnimizde yer alan <u>öznel bir varlık değildir</u> </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Frege’ye</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">göre;</span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Bir sözcüğün göndergesi öznel değil nesneldir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Bu görüşe göre “anlam” dediğimiz şey de
zihinlerde yer alan öznel bir şey değildir. <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">O da gerçek ve nesnel dünyanın bir parçasıdır.
<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Eğer anlam öznel bir şey olsaydı, dil yoluyla
iletişim kurmamız olanaklı olmazdı<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> Sözcüklerin
hepimiz için aynı olan anlamları olması gerekir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Her ne kadar hangi sözcüğe hangi anlamın
yükleneceği kültürlere göre değişen ve hatta öznel seçimlere bağlı olsa da, bir sözcüğe
yüklenen anlamın kendisi nesneldir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> Anlamlar dünyası da bizden bağımsız
gerçek dünyanın parçalarıdır. <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Anlam fiziksel değildir ve soyuttur, ancak
varlığı bizlerden bağımsızdır. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo3; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Frege </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">,sözcüklerin zihnimizde <u>çağrıştırdığı</u> öznel imgelere <b>“</b></span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ide”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> der.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Bu çağrışımlar tamamen özneldir ve kişiden
kişiye değişir. </span><b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></b></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu öznel imgeler sayesinde bir
sözcüğün anlamını kavrarız.</span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu imgeler sayesinde kavradığımız
anlamlar ile dış dünyanın nesnelerini zihnimizde temsil edebiliriz.</span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ÖZEL
AD / YÜKLEM VE NESNE / KAVRAM AYRIMLARI<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sözcükler
belirli mantıksal ulamlar içerisinde anlam kazanırlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
ulamlar arasında iki tanesini temel alır <u>Frege:</u></span><b><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Özne ve yüklem.</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo23; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Özne
tekil bir terimdir,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yani tek bir nesneye gönderme yapar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="left" class="MsoSubtitle">
Ahmet ,Venüs gibi =özel isimler, <span style="color: #00b050;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu,Şu
gibi =işaret zamirleri, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ben,
Sen gibi =</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">kişi zamirleri,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">En
küçük asal sayı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu yıl gibi =</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">betimlemelerin<span style="color: #00b050;"> </span>hepsi özne konumunda
kullanılabilen <u>tekil terimlerdir.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l4 level1 lfo24; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Yüklemler</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ise
tek bir nesneye değil birçok nesneye uygulanabilir. Bir tümcenin öznesini
kaldırdığımızda geriye kalan terime “</span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">yüklem”</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> diyor Frege. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Örneğin:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sokrates
akıllıdır</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tümcesinde “<u>Sokrates”</u>
özne olduğuna göre, bu ismi kaldırdığımızda geriye kalan </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“____akıllıdır” terimi yüklemdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yüklem
yalnızca “akıllıdır” sözcüğünden oluşmuyor bu örnekte, özneyi kaldırdığımızda
geriye kalan </span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">boşluk da yüklemin bir parçası.</span></u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo3; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Nesne</span></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Özne konumunda kullandığımız terimlerin göndergeleri.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo3; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-fareast-language: EN-US;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Tekil terimler</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> boşlukları
olmamalarından dolayı, “</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">doymuş” terimlerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l38 level1 lfo25; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Yüklemler</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">tanım gereği boşluğu olan “</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">doymamış”
terimlerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tekil
terimlere nesnelere yüklemler ise kavramlara gönderme yapar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Örneğin:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dünya
yuvarlaktır</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tümcesinin
iki parçası vardır, “<u>dünya”tekil terimi</u> ile <u>“___yuvarlaktır”</u> <u>yüklemi.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Dünya” sözcüğü bu tümce içinde <u>bir nesne </u>olan
dünyaya<span style="color: #00b050;"> </span>gönderme yapar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“___yuvarlaktır” yüklemi ise <u>bir </u><u>kavrama</u> gönderme yapar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="background: red; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond; mso-highlight: red;">Kavramlar tanım gereği
boşluklu doymamış şeylerdir ve bundan dolayı bir kavram hiçbir koşulda bir
nesne olamaz.</span><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">TÜMCELERİN
GÖNDERGELERİ VE DOĞRULUK<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege’nin</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> kuramında özne ile yüklemin bir araya gelmeleri sonucu <u>basit
tümceler</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">oluşur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo16; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yüklem bir parçası eksik olan,
ya da yine “doymamış” bir dilsel öğedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo16; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Özne ise eksiksiz, ya da, doymuş
bir dilsel öğedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">“Dünya yuvarlaktır” tümcesi iki bileşenden oluşur: “dünya” sözcüğü
tümcenin öznesidir,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">“___yuvarlaktır” terimi ise bu tümcenin yüklemidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu yüklemin altı çizili olan ilk kısmı bir boşluğu temsil eder; işte
o boşluğa istediğimiz özneyi koyabiliriz ve bu boşluğu farklı öznelerle
doldurarak farklı tümceler elde ederiz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yani “___yuvarlaktır” yüklemiyle elde edebileceğimiz tümce sayısı
o boşluğa koyabileceğimiz özne sayısı kadardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">O halde bir dilde eğer sonsuz sayıda özne elde etmek olanaklı ise,
o dilde sonsuz sayıda tümce elde etmek de olanaklı olur..<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l38 level1 lfo25; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Günümüz dilbiliminde önemli bir
yer tutan bu savı <b>ilk ortaya atan Frege</b>
olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l38 level1 lfo25; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İşte sonlu sözcük sayısından
sonsuz tane tümce üretmemizi sağlayan şey yüklemlerimizin doymamış <u>dilsel öğeler
olmalarıdır.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l38 level1 lfo25; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Frege bundan dolayı <u>yüklemlerin
aslında bir tür fonksiyon</u> olduğunu söyler. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l38 level1 lfo25; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Matematik dilinin temelinde
yatan fonksiyon kavramı aslında tüm dillerin temelinde yer alır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l38 level1 lfo25; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">“___bir insandır” yüklemi de
bir fonksiyondur ve her özneyi farklı bir tümceyle eşler. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu anlamda yüklem dediğimiz dilsel öğeyi öznelerden tümcelere
giden bir fonksiyon<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak tanımlayabiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tümce dil yoluyla dünya ile ilişkimizin
kurulmasını sağlar. <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tümceler sayesinde bir konuda düşünce
dile getirebiliyoruz. <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir tümcenin dile getirdiği düşünce bir
anlamda dünya hakkında bir sav içerir. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Daha önce de söylediğimiz üzere bir tümcenin öznesi bir nesneye,
yüklemi ise<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir kavrama gönderme yapar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Peki
tümcenin kendisi bir bütün olarak neye gönderme yapar? .Şimdi Frege’ninbu
soruya verdiği yanıta bakalım.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege’ye
göre bileşik bir terimin bir parçası olan bir terimin yerine aynı nesneye gönderme
yapan <b>(eşgöndergeli)</b> bir başka terim
koyarsak, o bileşik terimin göndergesi değişmez. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> :<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Atatürk’ün
annesi</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> bileşik terimi <u>Zübeyde
hanıma gönderme yapıyorsa,</u> bu terimin bir parçası olan “<u>Atatürk”</u>
ismi yerine “<u>Türkiye’nin ilk Cumhurbaşkanı”</u> terimini koyduğumuzda elde
edeceğimiz “<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Türkiye’nin
ilk Cumhurbaşkanı’nın annesi terimi</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> de yine <u>Zübeyde hanıma</u> gönderme
yapar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege’yegöre
aynı tür bir ikameyi bir tümce içinde yaptığımızda tümcenin göndergesinin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ne
olduğunu buluruz: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <span style="color: red;">Örneğin:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dünya
yuvarlaktır tümcesinde</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
“dünya” yerine “<u>güneşe uzaklığı açısından üçüncü gezegen”</u> terimini koyduğumuzda
“<u>Güneşe uzaklığı açısından üçüncü gezegen yuvarlaktır</u>” tümcesini elde
ederiz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l21 level1 lfo28; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege’ye göre, bu iki tümce arasında ortak olan
şey <u>doğruluk değeridir.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tümceler
farklıdır, tümcelerin anlamları farklıdır, <u>değişmeyen tek şey doğruluktur</u>.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l21 level1 lfo28; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İki doğruluk değeri vardır bu kurama göre:
Doğru ve Yanlış. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">VARLIK
TÜMCELERİ VE İKİNCİ DÜZEY KAVRAMLAR<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Frege’nin
felsefe tarihine yaptığı en önemli katkılardan biri de <b>varlık yargılarına</b> dair getirdiği özgün çözümlemedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Diyelim
ki ejderhaların gerçekten var olduğuna inanan bir çocuğa bu düşüncesinin yanlış
olduğunu söylemek istiyoruz ve bu amaçla şu tümceyi kullandık: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">“<u>Ejderha
diye bir şey yoktur”.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
tümcenin öznesi var olmayan bir havyan olan ejderhanın kendisi değildir tabii. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Amacımız
bir hayvandan bahsetmek değil bir kavramdan bahsetmektir, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">o da
</span></u><b><i><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ejderha </span></u></i></b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">kavramıdır. <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Yani“___ejderhadır”yükleminin
göndergesi olan kavramdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">İşte
o kavramın hiçbir nesneye doğru olarak yüklenemeyeceğini dile getirmiş oluruz
bu tümceyle.(“Ejderha diye bir şey yoktur”) tümcesiyle.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Herhangi
bir nesneyiele alıp onun adını </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“___ejderhadır”<span style="color: #00b050;"> </span>yükleminin boşluğuna koyduğumuzda yanlış bir yargı ifade
etmiş oluruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l21 level1 lfo28; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Frege
böyle bir uslamlamadan yola çıkarak </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">var olma</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yükleminin nesnelere
değil kavramlara yüklenen özel bir tür yüklem olduğunu söyler. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l21 level1 lfo28; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Nesnelere
yüklediğimiz yüklemlere “<u>birinci düzey yüklem”</u>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Bu tür yüklemlerin göndergelerine
de “</span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">birinci
düzey kavram”</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">der. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Kavramlara
yüklenen yüklemlere de “<u>ikinci düzey yüklem”</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Bu tür
yüklemlerin göndergelerine de “</span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ikinci düzey kavram”</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adını verir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Günümüz
sembolik </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">mantığındaki
<b>Varlıksal Niceleyici</b> de bu görüşten ortaya
çıkmıştır.<span style="color: #00b050;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Var olma</span></u></i></b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">
</span></u></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yüklemi bir niceleyicidir,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> çünkü bir kavramın </span><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">kaç</span></i></b><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span></b><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">tane</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">
</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">nesne için doğru olduğunu ifade eder. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l41 level1 lfo30; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">“</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Kutupta
penguenler vardır</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">” dediğimizde, </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">kutuptaki
penguenler </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramının </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">en az bir </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">nesne
için doğru olduğunu söylemiş oluruz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l41 level1 lfo30; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“Ejderha
yoktur”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> dediğimizde ise </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">ejderha </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramının
hiçbir nesne için doğru olmadığını, yani bu kavramın altına düşen nesnelerin
sayısının </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">sıfır</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">
</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olduğunu söylemiş oluruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">DÜŞÜNCE
ÜZERİNE DÜŞÜNCE<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Frege’nin
ilk olarak dile getirdiği bir dilsel ilke</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> <b>Bileşimsellik
ılkesi</b></span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> günümüz dil felsefecilerinin çok büyük çoğunluğu tarafından
benimsenmeye devam ediyor. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
ilkenin hem anlam hem de gönderme için şu şekilde dile getirilebilir:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Anlam
İçin Bileşimsellik ilkesi<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Bileşik bir
terimin <b>anlamı,</b> o terimin parçalarının anlamlarının bir fonksiyonudur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Burada
“</span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">bileşik terim”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> derken kendisi basit
olmayan, ancak basit parçaların bir araya gelmesiyle oluşmuş karmaşık bir
dilsel terimi kastediyoruz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
tür bileşik terime en iyi örnek bir tümcedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> Örneğin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">dünya yuvarlaktır” tümcesi bileşik bir terimdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bunun
nedeni tümceyi </span><b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">özne
ve yüklem</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olarak parçalarına ayırabiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Işte
bu ilke tümce gibi bileşik bir terimin anlamının <u>parçalarının anlamlarının</u>
bir araya gelmesiyle oluştuğunu söylüyor. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Yani “dünya”
sözcüğünün anlamı ile,“___yuvarlaktır” sözcüğünün
anlamı bir araya gelerek, “<u>dünya yuvarlaktır “</u> tümcesinin anlamını oluşturuyorlar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Eğer
aynı tümce içinde “dünya” sözcüğü yerine </span><b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">onunla eşanlamlı</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olan bir başka sözcük koyarsak, tümcenin anlamı da
değişmez bu ilkeye göre.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İşte
</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">bu ilke<b><span style="color: #984806;"> iki eşanlamlı
terimin</span></b><span style="color: #984806;"> </span>bu
şekilde yer değiştirmesi durumunda tümce anlamının aynı kalacağı sonucunu
doğurur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Gönderme
için Bileşimsellik ilkesi<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Bileşik bir
terimin <b>göndergesi<span style="color: #c00000;">,</span></b> o terimin
parçalarının göndergelerinin bir fonksiyonudur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Örneğin:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">“Dünya
yuvarlaktır”,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tümcesi <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Frege’nin
kuramına göre <u>bir </u></span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">doğruluk
değerine gönderme yapar.</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tümce
doğruysa <u>Doğru nesnesine,</u> tümce yanlışsa da <u>Yanlış nesnesidir</u> bu
gönderge. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Eğer
dünya gerçekten yuvarlak ise, tümcemiz Doğru’ya gönderme yapar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-fareast-language: EN-US;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İşte
bu ilkeye göre tümcemizin göndergesini belirleyen </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">an az iki şey vardır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> 1.Tümcenin öznesi olan “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">dünya”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
teriminin göndergesi </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">(ki bu dünya
nesnesidir),<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> 2.Tümcenin yüklemi </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">olan<span style="color: #00b050;"> “___yuvarlaktır”</span>
teriminin göndergesi (ki bu
yuvarlıklık kavramıdır)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Bu iki
göndergeyi sabit bıraktığımızda tümcenin göndergesi değişmez.Yani özne
konumundaki “<u>dünya”</u>teriminin yerine o terimle eşgöndergeli olan bir
başka terim koyduğumuzda elde edeceğimiz yeni tümceninde göndergesi aynı kalacaktır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Kısaca burdan şu
yeni dilsel ilkeyi türetebiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Doğru bir
tümcenin içinde geçen bir terimin yerine,o terimle eşgöndergeli olan bir başka
bir terim koyduğumuzda yeni elde edeceğimiz <u>tümcede doğru olur.</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-89890119739812034322015-10-25T10:43:00.001-07:002015-10-25T10:46:44.523-07:00Tarih Felsefesi 1-2-3 Ünite<h1>
<span style="color: #1f497d; mso-themecolor: text2;">TARİH FELSEFESİ-l </span></h1>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<h2>
<span style="color: windowtext;"> </span><span style="color: #1f497d; mso-themecolor: text2;">ÜNİTE: 1 TARİH FELSEFESİ NEDİR?</span><span style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></h2>
<div>
<span style="color: #1f497d; mso-themecolor: text2;"><br /></span></div>
<div>
<span style="color: #1f497d; mso-themecolor: text2;"><b><i><u><span style="font-size: large;">Bircan hanıma teşekkürlerimizle</span></u></i></b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-themecolor: text2;">“TARİH FELSEFESİ” HANGİ
ANLAMA/ANLAMLARA GELİR?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tarih nedir?</span></u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu soru, tarih için bir çerçeve
çizme gereksiniminden, onu diğer çalışma alanlarından ayırma çabasından
kaynaklanan, felsefi yönü de olan bir sorudur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Nedir?”</span></u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">sorusunun yapısal nitelik taşıdığını
ve aslında sorguladığı şeyin erek nedenini, yani o şeyin ne için var olduğunu
ortaya koymayı amaçladığını hatırlıyalım.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Tarih ne demektir?”</span></u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilk olarak, Sami
dillerinde daha çok zamanla ilgili anlamlar yüklenmiş olan ve Türkçe’de böyle
bir kullanımı da bulunan “tarih”in, islâm tarihçiliğinde, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tanık olunmuş olayları kayıt altına almak üzere <b>yıllıklar </b></span></u><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">(annales)</span></u></i></b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></u></i><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yazma
anlamında kullanıldığını söyleyebiliriz</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Batı dillerinde </span><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">history,
historia, </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">vb. biçimlerde karşımıza çıkan
ve Türkçemizdeki “tarih”in karşılığı olan sözcük de <u>Yunanca </u></span><b><u><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">historein</span></u></b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">den</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> gelmektedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><i><u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Historein, </span></u></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Yunanca’da “</span><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">araştırma yoluyla bilme/öğrenme”</span></u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">anlamında,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ayrıca “</span><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hikâye” </span></u><u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ve </span></u><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“tarih”</span></u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">anlamlarında kullanılmıştır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İçinde
bulunduğumuz çağda ise, tarihin kullanıldığı üç farklı anlamdan söz edilebilir.<span style="color: #c00000;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><u><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilki,
zamanla ilişkili olan;</span></u><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yani belli bir takvimlemeye göre herhangi bir olayın
ne zaman gerçekleştiğini söylerken kullanılan anlamdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><u><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İkincisi,geçmişin
tümü olarak tarihtir</span></u><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Şimdiye dek olan biten, üretilmiş, yapılmış her şeyi kapsayan
zaman dilimine “geçmiş” dendiğinde, tarih etkisiz bir olaylar deposu olarak görülebilir,
fakat tarihi böyle algılamak yanlıştır; çünkü bugünkü eylemlerin veolayların
kökleri ya da nedenleri hep bu “geçmiş” denen alanda bulunmaktadır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><u><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Üçüncüsü,
geçmişe ilişkin araştırmalar yapan bir çalışma alanı olarak tarihtir</span></u><u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">;</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yani </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ayhan Bıçak’ın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">deyişiyle “....şimdi ile geçmiş arasındaki ilişkilerin
nasıl olduğunu gösteren <u>bir yol haritasıdır</u>”<u><o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Çağımızda, tarihin üç farklı anlamından söz edilebilir:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">1. Zaman dizinsel (kronolojik)anlam,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">2. Geçmişin tümü olarak tarih, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">3. Geçmişle ilişkin araştırmalar yapan bir çalışma alanı
olarak tarih.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tarihin konu edildiği yerde insanın geçmişi “<u>bir
kimlik kartıdır</u>” <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bazı düşünürlerin tarihe bakışları:<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Batı’da </span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tarih felsefesinin kurucusu</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> olarak görülen<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Giambattista
Vico’ya</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> göre tarih ;insan
topluluklarının ve onların kurumlarının tarihidir.Çünkü
tarih, insanların farklı zamanlarda değişik biçimlerde kendilerini ifade
etmelerini kapsamakta, insanın bir bakıma karakterini oluşturmaktadır. Tarihi
yapan insan olduğu için, tarih insan tarafından bilinebilir hatta </span><b><i><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Yeni Bilim</span></u></i></b><b><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’de</span></u></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">doğruluğun
bilgisi için tek sağlam kalkış noktası, </span><b><i><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">verum </span></u></i></b><b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ile </span></u></b><b><i><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">factum</span></u></i></b><b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’un - yani doğru ile
olgunun-</span></u></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">birbirlerine geçtiği ve dönüştüğü “</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">toplumsal-sivil dünya”nın bizzat
kendisi olarak gösterilmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Raymond
Aron</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tarihe, dar anlamıyla insan geçmişinin bilimi, geniş
anlamıyla kültürün, türlerin, gökyüzünün ve yeryüzünün araştırılması tanımını
getirmiş ve bu tanımlamada </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">doğa-insan</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> ilişkisini göz önünde bulundurmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teoman
Duralı’ya</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> göre tarih, “<u>insanın
biyolojik olarak eksikliğini duyduğu şeyin yerine geçmek üzere girişimde
bulunup kazandığı olaydır</u>....evrimin oldukça kendine özgü bir devamlılığı
olarak görülür”<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Karl Jaspers </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">de </span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">doğa-insan ilişkisini-</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">her ikisi de zaman süreci içinde var olan doğa
tarihi ve insan tarihi biçimlerinde ele almaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Karl Jaspers</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">’e göre tarih,insana kendini görmeyi,değerlendirmeyi öğretmesi
bakımından, onu kendi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">çağına bağnazca ve bilinçsizce bağlanmaktan kurtarır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: #FFC000;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Karl Popper</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’e </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">göre, insanın tarihinin en
önemli kısmı felsefeyi ve dini de içeren insan düşüncesi ve bilgisinin
tarihidir çünkü Popper tarihin insanlığın bilgisi ve bu bilgi üzerine ortaya
atılan kuramların toplamından oluştuğu görüşündedir .Yani tarih, düşünce ve kuramların
genişliğiyle sınırlanmış, çerçevesi çizilmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Karl Popper</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">’e göre tarih,insanlığın bilgisi ve bu bilgi üzerine ortaya
atılan kuramların toplamından oluşur; bu yüzden de insanın tarihinin en önemli
kısmı felsefeyi ve dini de içeren insan düşüncesi ve bilgisinin tarihidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ortega
y Gasset</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">şeyler için doğa ile insan için tarihin aynı anlama
geldiğini ileri sürmüş, insanın kendi
yaptıkları dışında doğasının olmadığını söylemiştir.Geçmişi insanın yaşamının
kendisi olarak değerlendiren Gasset’egöre tarih, “....<u>içinde yaşadığımız en
kesin güncelliğin bilimidir” <o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Braudel’in</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tarihe ilişkin düşüncesi de tarihin insanlar,
insanların da tarih tarafından yapıldığı ve kaderlerinin onun tarafından
biçimlendirildiği yönündedir Braudel’e göre tarih, olanaklı tüm
tarihlerin-dünün, bugünün, geleceğin öğretilerinin-bir toplamıdır ve en büyük
hata, bu toplamı oluşturan parçalardan herhangi birini diğerlerini dışlayacak
biçimde tercih etmektir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Takiyettin
Mengüşoğlu</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ise tarihi, “</span><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tarihi varlık sahası”</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adı altında ontolojik bir tabaka olarak tanımlamıştır: nsan
varoluşuna dayanak oluşturan her türlü ilke, düşünce, değer, gelenek ve kurum
ve bunlar dolayısıyla ortaya çıkan her türlü kültür verisi,</span><b><span style="font-family: GillSansBold, sans-serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #4f81bd; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-themecolor: accent1;">Res Gestae Olarak Tarih ve
Tarih Felsefesi<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tarihe</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> felsefenin gözüyle yaklaşmaktan anlaşılan şey,
geçmişte kalmış olayların ne anlam ifade ettiğini sorgulamaktan başlayarak
gitgide insanlığın tüm yaşanmış geçmişine <u>-yani bir</u> <u>tür “dünya
tarihi”ne-</u> yönelmiş bir çalışma olmuştur. Bu çalışma giderek tüm insanlık
tarihine yönelik bir öte/üst bakış edinmeye ve insanlık tarihinin bütününü
kavramayı ve açıklamayı hedefeyen bir felsefe
sistemi kurmaya, tüm insanlık tarihini de böyle bir felsefe sistemi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">üzerinden açıklamaya kadar uzanır. Geçmişte kalan insan-toplum
olaylarını bir bütün olarak ifade eden Latince terim </span><b><u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">res gestae</span></u></b><b><i><u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">,</span></u></i></b><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">niteliklerini kısaca ifade ettiğimiz türden bir çalışmayı da
içerir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tam da bu bakımdan, </span><b><i><u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">res gestae,</span></u></i></b><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">aynı zamanda tarihin bir tür </span><b><u><span style="color: #984806; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">ontoloji</span></u></b><b><u><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">sinin</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> yapılmakta olduğuna, yani, geçmişi bir bütün
halinde kavramaya ve yorumlamaya yönelen tüm tarih ve tarih felsefesi çalışmalarının,
aslında <u>tarih ontolojisi olduğuna işaret etmektedir.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><u><span style="color: #00b050; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Res gestae,</span></u></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Latince’de yapılmış işler/şeyler anlamında kullanılan bir
tamlamadır. Bu tamlama,zamanla, geçmişte yapılmış tüm işlere göndermede
bulunmak üzere kullanılmış ve bu kullanım, bizde ‘tarih’ sözcüğüyle karşılanan
‘historia’ sözcüğünün ilk anlamını oluşturmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Geçmişi bir bütün hâlinde kavramaya girişen felsefe
sistemleri, tarihe ontolojik bir yaklaşımın ifadeleri olarak yorumlanabilir.</span><b><u><span style="color: #00b050; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Ontoloji</span></u></b><u><span style="color: #00b050; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">,</span></u><span style="color: #00b050; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"> </span><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">daha öncesinde de metafizik, varlığı tek
tek nitelikleriyle değil de bir bütün olarak kavramayı ve anlamlandırmayı
amaçlayan felsefe disiplinidir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Historia Rerum Gestarum Olarak Tarih ve Tarih
Felsefesi<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tarihi bir bilim olarak görmek de onu geçmişin bütününü kavrayıp
yorumlamak<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">amacıyla bir varlık sorunu olarak ortaya koymak da “tarihsel
olayların bilinebildi-<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ği” varsayımını gerektirir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Historia rerum gestarum </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">anlamıyla tarih felsefesi, tarih yazan kişinin bilgi
etkinliğini asıl sorun olarak öne çıkaran bir tür “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bilim felsefesi”, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">metodoloji eleştirisi</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">”dir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Historia rerum gestarum,</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Latince’de yapılmış</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">
</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">işlerin/şeylerin anlatımı,</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">öykülenmesi
anlamında</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">kullanılan
bir tamlamadır.</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Bu
tamlama, geçmişte</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">yapılmış
tüm işlerin yazıya</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">geçirilmesi
anlamında</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">kullanılır
ve bu kullanım,bizde ‘tarih’ sözcüğüyle</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">karşılanan ‘historia’ sözcüğünün ikinci temel anlamını
oluşturur<span style="color: #c00000;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Alman Tarih Okulu</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">, kökeni ve gelişimi bakımlarından daha çok Alman idealist
filozof Johann Gottfried von Herder’e bağlı olan ve seçkin düşünürleri arasında
Wilhelm von Humboldt’un (1767-1835) bulunduğu tarih okuludur. Bu okulun
yaklaşımına göre tarih bilgisi, bir halkın kendisiyle ilgili bilincinin ne
olduğunun belirlenmesi yoluyla yalnızca o halk için geçerli olabilecek türden
bir bilgidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Wilhelm Dilthey </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">(1833-1911), Alman Tarih Okulu’ndan etkilenerek tarih bilimini
temellendiren,çağında gelişip yaygınlık kazanarak “bilimsel
bilgi”tartışmalarını kuşatmış olan pozitivist anlayışa şiddetle karşı çıkmış ve
onların öne sürdüklerinin aksine, doğa bilimleri yanında, insanın ve yapıp
ettiklerinin inceleme konusu kılındığı başka bir bilimsel araştırma sahasının
var olduğunu ısrarla savunmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bir bilim olarak tarihin felsefesi, her ne kadar bin yıllara
uzanan köklere sahipse<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">de bir felsefe disiplini olarak ancak 19. yüzyılın ikinci yarısından
sonra ortaya çıkmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Özellikle </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Herder’</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e bağlı kalan </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">Alman Tarih Okulu</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">’nun çalışmalarıyla büyük bir gelişme gösteren tarih bilimi, 19.
yüzyılın ortalarından sonlarına doğru</span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Wilhelm Dilthey</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’ın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bilimleri”ni
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">temellendirme çalışmaları sırasında
sağlam bir eleştiri ve sorgulama süzgecinden geçirilmiştir ve Dilthey, tin
bilimlerini önemli ölçüde Alman Tarih Okulu’nun tarihçiliğinde ifade bulan
tarih bilimi örneği üzerinden temellendirme çabası içinde olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dilthey’a göre, tarih/toplum gerçekliğini kendilerine konu edinen
bilimler,uzun zamandan beri, diğer bilimler (Dilthey doğa bilimlerini
kastetmektedir) arasındaki yerlerini ve dayandıkları temelleri aramakla meşgul
olmuşlardır. işte Dilthey, bu tarih/toplum gerçekliğini kendisine konu edinen
bilimleri“</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tin bilimleri” </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">(Geisteswissenschaften) </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">başlığı altında toplar <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dilthey,doğa bilimlerinin de ortaya çıkmasını olanaklı kılan şeyin
“tinsel” olgular, yani insan<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yapıp etmeleri olduğunu ve bu yapıp etmelerin de tarih içerisinde
geliştiğini, yani tinsel dünyanın tarihsel bir temele sahip olduğunu savunmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu görüşleri ışığında, Dilthey’ın her şeyi tarihsel bağlam
içerisinde anlamlandırdığını ve bu yönüyle yalnızca </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">historia rerum gestarum</span></i></b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">anlamında bir tarih felsefesinin değil, aynı zamanda bilime
yönelik yaklaşımlarda etkili olan </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">tarihselciliğin</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> de bir temsilcisi olduğunu söylememiz kolaylaşır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">20. yüzyılın önemli tarih felsefecilerinden </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Robin George Collingwood</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">, tarihin tanımına, nesnesine, yöntemine ve ereğine
ilişkin dört temel soru sorarken, aslında tarihin epistemolojik yönünü öne çıkarmakta,
yani </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">historia rerum gestarum</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">anlamıyla
tarih felsefesi yapmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.soru:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tarihin tanımının ne olduğudur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Collingwood yanıtı:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Onun
bir çeşit araştırma olduğudur<span style="color: #0070c0;">.</span><span style="color: red;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2.soru: </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tarihin nesnesi nedir? Yani
tarih neyi araştırır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Collingwood yanıtı:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> Latince’de </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">res gestae </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tamlaması
ile ifade edilen, geçmişte<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">gerçekleştirilmiş tüm insan edimleri, diye vermiştir Dolayısıyla
tarih biliminin nesnesi geçmişteki insan edimleri olarak belirlenmiş olur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3..soru:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> Tarih biliminde ilerleme nasıl
olur?(tarihin yöntemi nedir?)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Collingwood yanıtı:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kanıtların yorumlanması” diye ifade edilebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">4.soru:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tarih ne içindir?(tarihin ereği nedir?)<span style="color: red;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Collingwood yanıtı:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> insanın kendisini bilmesi için dir </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> .<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Yukarıda söylenenlerden de anlayabileceğimiz üzere, tarih
felsefesi, felsefenin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">iki temel sorusunu, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">varlığa ve bilgiye </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ilişkin soruları temel alan ve bu sorular ekseninde<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tarihi anlamaya ve yorumlamaya çalışan bir disiplindir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Tarihselcilik historismus/historism):</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">insanın düşünce ve</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">
</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">emeğinden çıkmış her şeyin</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">tarih içerisinde, bir birliktelik-toplumsallık ortamında
oluştuğunu ve bu şeylerin tarihin her<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">döneminde değişikliğe uğradığını savunan görüştür. Bu görüşe
göre, bilim, sanat, meslekler,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">hatta felsefe bile, tarihsel bir temele sahiptir; insanın bu
düşünce ve eylem ürünlerinin her biri, insan ve<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">toplum tarih sürecinde değiştikçe değişim gösterir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Collingwood, tarihe ilişkin dört temel soru sorar:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">1. Tarihin tanımı nedir?,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">2. Tarihin nesnesi nedir-yani tarih neyi araştırır?,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">3. Tarihin yöntemi nedir? ve<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">4. Tarihin (hem geçmişin tümü olarak hem de bir bilim olarak)
ereği nedir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Collingwood’a göre tarihin değeri, insanın ne yapıp ettiğini
dolayısıyla ne olduğunu, yani doğasını bize<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">öğretmesindedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">TARiH FELSEFESiNiN ORTAYA ÇIKIŞI<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tarih Felsefesi”</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> bir çalışma alanının adı olarak ilkin 18. yüzyılda
telaffuz edilmiştir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Collingwood’a göre bu terimi ilk kullanan düşünür<b> </b></span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Voltaire</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Voltaire bu terimi-tarihçinin eski kitaplarda bulduğu hikâyeleri
tekrar etmektense kendi düşüncelerini geliştirmeye çalıştığı bir tarih düşünüşünü
kastederek-eleştirel ya da bilimsel tarih anlamında kullanmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tarih felsefesini tarih düşüncesinden ayıran temel ölçütün ne ya da
neler olduğu sorusuna yanıt aramak kaçınılmaz görünmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Collingwood’a</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> göre bu soruya <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Voltaire’in</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> vereceği yanıt eleştirel yöntem ve özgündüşünüş, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hegel’in</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> vereceği yanıt evrensel bir tarih ya da dünya tarihi, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Pozitivistlerin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> vereceği yanıt ise tarih biliminin açıklamakla yükümlü olduğu ve
geçmişteki olayları belirleyen genel yasaların keşfedilmesi yönündedir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bıçak’a</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> göre de bu sorunun yanıtı eleştirel yöntem ve sistematik kurgudur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Collingwood tarih felsefesi üzerine geliştirdiği kendi görüşünü,bu
terime yükledikleri anlamlar çerçevesinde Voltaire’in, Hegel’in ve
pozitivistlerin görüşlerinden ayırmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Collingwood’a göre, 18.yüzyıla gelindiğinde matematik yöntem,
teolojik yöntem ya da doğa bilimlerinin yöntemi gibi yöntemler kullanılarak
anlaşılamayacak yeni bir soru ya da sorunlar grubu karşımıza çıkmakta ve </span><i><span style="font-family: "TradeGothicCondItalic","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondItalic;">düzenlenmiş-örgütlenmiş ve</span></i><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"> </span><i><span style="font-family: "TradeGothicCondItalic","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondItalic;">sistemleştirilmiş </span></i><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">tarih araştırmalarının varlığıyla ortaya çıkan felsefî
sorunlar grubu, ayrı ve kendine özgü bir çalışma alanının, yani tarih
felsefesinin varlığını<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">zorunlu kılmaktadır<span style="color: #c00000;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Sorokin</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">’e göre, anlamlı tarih felsefeleri, anlaşılabilir tarihsel
olay yorumları ve toplumsal-kültürel süreçler üzerine yapılan kaydadeğer
genellemelerin önemli çoğunluğu, bunalım ya da geçiş, bazen çözülme dönemlerinde,
yahut bu tür dönemlerin hemen öncesinde ve sonrasında ortaya çıkmaktadır.
Sorokin, bu tezine ibn Haldûn’un </span><i><span style="font-family: "TradeGothicCondItalic","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondItalic;">Mukaddime
</span></i><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">adlı yapıtını örnek olarak gösterir</span><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ronald Field Atkinson’a</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">göre
tarihi sorun olarak ele alan düşünürler asıl olarak anlam,tarih ifadelerinin doğruluğu-nesnelliği,
açıklama, nedensellik gibi sorunlarla da ilgilenmişlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tarih felsefesi </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Walsh’a</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> göre kendi içinde ikiye ayrılır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: red; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bunlardan ilki, </span><u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tarihte anlam,bütünlük, yasa, amaç</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> gibi sorunları inceleyen </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">tarih metafiziği</span></b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 39pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: red; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ikincisi de </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tarihçalışmalarında ortaya çıkan sorunları, tarihte
araştırma yöntemi/yöntemleri, bilginin güvenilirliği, açıklama, kanıtlama vb.
sorunları konu edinen </span><b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">analitik tarih</span></b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">felsefesi</span></b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Analitik tarih felsefesini, bu konulara eğilmesiyle,bilim
felsefesinin bir kolu olarak değerlendirmek olanaklıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Atkinson tarih metafiziğine şu nedenlerden dolayı çok fazla eleştiri
yöneltildiğini ve tarih metafiziğinin güvenilmez bulunduğunu ileri sürmüştür: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1. Geniş genellemeler tarihsel kanıtlar kullanılmadan yapılmaktadır;
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. Tarih zorunlu ilkelere dayanarak açıklanmaya çalışılmakta fakat
bu çaba tarihten verilerle desteklenememektedir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Atkinson’un bildirdiği nedenler ve pozitivist bilim anlayışı 20.
yüzyılda tarih metafiziğinin gerilemesine neden olmuş, dolayısıyla tarih dar
alan çalışmalarından, tarih felsefesi de tarih çalışmalarının epistemolojisi
olmaktan öteye gitmemiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #00b0f0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">KENDİMİZİ SINIYALIM<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">1. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“Tarih”, aşağıdaki
medeniyetlerin hangisinin tarih<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">anlayışında, “tanık olunmuş olayları kayıt altına almak<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">üzere yıllıklar </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">(annales) </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yazma”
anlamında kullanılmıştır?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Mısır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Yunan<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Fenike<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Roma<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. islâm<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Cevap:E <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">2. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“Araştırma yoluyla bilme, öğrenme”
ve “öyküleme,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tarih” anlamlarında kullanılan sözcüğün kök hali ve ait<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olduğu dil aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Geschichte-Almanca<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. History-ingilizce<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Historia-Latince<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Historein-Yunanca<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Tarih-Arapça<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Cevap:D <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">3. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Geçmişte kalan insan-toplum
olaylarını bir bütün<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak ifade eden Latince terim aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Rerum natura<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Res cogitans<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Res gestae<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Historia rerum gestarum<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Res extentia<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Cevap:C <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">4. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tarihi bir varlık sorunu olarak
yorumlayan bir felsefeciyle,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">onu bir bilgi etkinliği olarak gören felsefecinin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ortak varsayımı aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Tarihte ereklilik vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Tarihsel olaylar bilinebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Tarih tekerrürden ibarettir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Tarihte yasalar vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Tarih geçmiş olayların konu edildiği bilimdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Cevap:B <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">5. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tarihselcilik (historicism) aşağıdakilerden
hangisini<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">savunmaz?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Tüm insan bilimlerinin doğa bilimi yöntemine<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">göre kurulması gerektiğini<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. ‹nsanın düşünce ve emeğinden çıkmış her şeyin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tarih içerisinde oluştuğunu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. ‹nsan ürünü her şeyin tarihin her döneminde<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">değişikliğe uğradığını<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Bilimin, mesleklerin, hatta felsefenin bile, tarihsel<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir temele sahip olduğunu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. insanın düşünce ve eylem</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 9pt;"> ürünlerinin toplumlar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">değiştikçe değiştiğini<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Cevap:A <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">6. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“Tarih Felsefesi” terimini bir
çalışma alanının adı olarak<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kullanan </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">ilk </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">düşünür aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Voltaire<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Vico<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Rousseau<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Hegel<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Herder<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Cevap:A <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">7. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Anlamlı tarih felsefelerinin çoğunun
bunalım ya da<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">geçiş dönemlerinde ortaya çıktığını savunan düşünür<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Collingwood<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Sorokin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Atkinson<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Walsh<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Gasset<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Cevap:B <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">8. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tarihten hakikati arama ve açıklama
yönleriyle do-<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ğa biliminden beklenen açıklığı ve kesinliği aynı ölçüde<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bekleyen yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Marxizm<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Tarihselcilik<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Pozitivizm<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. ‹dealizm<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Hegelcilik<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Cevap:C <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">9. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Walsh’a göre analitik tarih
felsefesi, aşağıdaki sorulardan<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">hangisinin yanıtını </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">aramaz?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Tarihin araştırma yöntemi nedir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Tarihten elde edilen bilginin güvenilirliği nasıl<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">anlaşılır?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Belgelerin tarih olaylarına ilişkin bilginin güvenilirliğ<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ine katkısı nedir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Tarihte yasa var mıdır?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Tarih olayına ilişkin bilginin sağlamlığı kanıtlanabilir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">mi, nasıl?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Cevap:D <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">10. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Aşağıdakilerden hangisi bir
tarih metafiziği sorusu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">değildir?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Tarihte zorunlu yasalar var mıdır?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Tarihin anlamı nedir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Tarih bir ereğe doğru ilerlemekte midir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Tarih tekerrürden mi ibarettir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Tarih güvenilir bilgi verebilir mi?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Cevap:E <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #00b0f0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">E-ÖĞRENME ALIŞTIRMALAR <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 1:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Geçmişte kalan
insan-toplum olaylarını bir bütün olarak ifade eden Latince terim
aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 18.0pt; mso-list: l31 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 18.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">A.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Rerum natura<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 18.0pt; mso-list: l31 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 18.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">B.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Res cogitans<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 18.0pt; mso-list: l31 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 18.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">C.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Historia rerum gestarum<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 18.0pt; mso-list: l31 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 18.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">D.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Res gestae<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 18.0pt; mso-list: l31 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 18.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 12pt;">E.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Res extentia</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: #c00000; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Cevap: D <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 2:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Historein sözcüğünün,
aşağıdaki anlamlardan hangisini taşıdığı ileri sürülemez*<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Öyküleme<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarih<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Masal<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Araştırma yoluyla bilme<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Araştırma yoluyla öğrenme</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: #c00000; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Cevap: C <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 3:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Tarihten anladığımız res
gestae ise, geçmişe ilişkin bakışımız hakkında aşağıdakilerden hangisi ileri
sürülebilir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Geçmişteki tek tek olayları anlamak başlıca
işimizdir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Geçmişteki olayları belirli zaman dilimlerine
ayırmamız zorunludur.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Geçmişteki olayları çağlar biçiminde incelememiz gerekir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Geçmişi bir bütün halinde kavramak temel
amacımızdır.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Geçmişin kendisi değil, nasıl aktarıldığı bizim
için önemlidir.<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: #c00000; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Cevap:D<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 4:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">“Tarih Felsefesi”
terimini bir çalışma alanının adı olarak kullanan ilk düşünür aşağıdakilerden
hangisidir<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Herder<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Rousseau<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Vico<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Hegel<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Voltaire<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: #c00000; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Cevap:E<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 5:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Aşağıdakilerden hangisi,
res gestae anlamında anlaşılan tarihe yönelik sorulan felsefi bir sorudur?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarih neyi araştırır?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarih bir ereğe doğru ilerlemekte midir?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarihin yöntemleri nelerdir?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarih geçmişi olduğu gibi aktarabilir mi?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarihin bilim olması için sağlaması gereken
ölçütler nelerdir?</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: #c00000; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Cevap:B<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 6:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Aşağıdakilerden hangisi,
historia rerum gestarum anlamında anlaşılan tarihe yönelik felsefi bir
yargıdır?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarih geçmiş hakkında güvenilir bilgi vermeyi
amaçlayan bir bilimdir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarih tekerrürden ibarettir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarihin yasaları da doğa yasaları gibi
belirleyicidir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarihe tinin mutlak özgürlüğü damga vurur.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarihin anlamı ancak tarihin sonunda
anlaşılacaktır.<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: #c00000; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Cevap:A<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 7:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Tarih Tasarımı adıyla dilimize
çevrilen yapıtın yazarı aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Walsh<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Collingwood<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Atkinson<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Augustinus<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Sorokin<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: #c00000; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Cevap:B <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 8:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Tarihi bir varlık sorunu
olarak yorumlayan bir felsefeciyle, onu bir bilgi etkinliği olarak gören
felsefecinin ortak varsayımı aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarihteki olaylar bilinebilir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarih tekerrürden ibarettir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarih geçmiş olayların konu edildiği bilimdir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarihte ereklilik vardır.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarihte yasalar vardır.<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Cevap:A<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 9:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Voltaire, “tarih
felsefesi” terimini aşağıdaki anlamlardan hangisini içerecek biçimde kullanmış
olamaz?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Eleştirel tarihi<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Bilimsel tarihi<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Klasik hikayelerin aktarımını<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarih üzerine özgün bir düşünüşü<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarihin eleştirel incelenmesini<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: #c00000; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Cevap:C<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 10:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Aşağıdakilerden hangisi
Collingwood’un tarihe yönelik sorduğu dört temel sorudan biri değildir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 25.1pt; mso-list: l44 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 25.1pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">A.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Tarihin tanımı nedir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 25.1pt; mso-list: l44 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 25.1pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">B.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Tarihin amacı/ereği nedir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 25.1pt; mso-list: l44 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 25.1pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">C.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Tarihin nesnesi nedir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 25.1pt; mso-list: l44 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 25.1pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">D.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Tarihin yöntemi nedir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 25.1pt; mso-list: l44 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 25.1pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">E.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Tarihte mutlak nedir? </span><span style="color: #c00000; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Cevap:E </span><span style="font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></div>
<h1>
<span style="color: #1f497d; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-themecolor: text2;">ÜNİTE:2 ANTİKÇAĞ YUNAN DÜNYASINDA TARİH
ANLAYIŞI <o:p></o:p></span></h1>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">ANTİKÇAĞ
YUNAN DÜNYASINDA EFSANEYE DAYALI TARİH ANLAYIŞI<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Batı felsefesini başlatan Antikçağ Yunan medeniyeti, nasıl bir
tarih anlayışına sahiptir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Homeros, Hesiodos, Pindaros </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">gibi ozan-düşünürlerin ve </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Herodotos, Thukydides</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve Platon </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">gibi düşünürlerin Antik Yunan medeniyetinde
tarih düşüncesine ve genelde düşünce tarihine katkıları nelerdir? Bu
ünitemizde, işte bu soruların yanıtlarını arayacağız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Homeros ve Hesiodos<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Antikçağ Yunan medeniyetinde tarih konusunun, diğer pek çok
medeniyette oldu-<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ğu gibi, efsaneler tarafından işlendiği söylenebilir </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Herodotos</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">’un başlattığı tarihçilik geleneğine kadar etkili olan efsaneye
dayalı bu dönemde etkili olmuş başlıca isimler </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Homeros </span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Hesiodos</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’tur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Homeros ve Hesiodos’un</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> insanlığın ilk çağları için yetkili tarihçiler
oldukları da öne sürülür<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Homeros’un</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kendi
destanlarında kültüre, toplumun değer ve yaşama biçimlerine yer vermesi, hatta
tanrıların, kahramanların, soylu ailelerin soykütüklerini aktarması, tarihçilik
açısından önemli veriler olarak yorumlanmaya uygundur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">M.Ö. 8. yüzyılda yaşamış olan </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hesiodos</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> Antik Yunan tarih düşüncesini ana hatlarıyla ortaya
koyan </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilk düşünürdür</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">, demek yanlış olmaz. Hesiodos, tarih düşüncesini
içeren iki ayrı yapıtında, tarihi iki ana bölüme ayırmıştır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.</span></b><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Theogonia’</span></i></b><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">da</span></b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">evrenin
oluş sürecini, tanrıların özelliklerini ve görevlerini, insanın ortaya çıkışını
ele almış, daha çok tanrıların tarihini anlatmaya yoğunlaşmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">2.Works</span></i></b><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span></b><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">and Days’</span></i></b><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">de (</span></b><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">İşler ve Günler)</span></i></b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ise, insanın tarihi ağırlıklı
yer tutmuş, hatta Hesiodos bu yapıtında kendinden önceki ve sonraki nesilleri
kapsayacak şekilde insanın geçmişini ve geleceğini-daha doğrusu insanın geçmişi
ve geleceği konusunda kendi öngörülerini- ele almıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hesiodos, zamana bağlı olarak insanlığın
kötüye gittiği, insanın özelliklerinin olumsuza doğru değiştiği görüşlerini <b>“</b></span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Çağlar Öğretisi” </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">de denilebilecek bir temellendirme çerçevesinde
ortaya koymuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hesiodos’un çağlar öğretisine göre, çağlar ve
özellikleri şöyle sıralanabilir:<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">• </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Altın Soylular Çağı/Altın Çağ:</span></i></b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Khronos’un gökleri tuttuğu zamanlarda, insanlar, acı ve kaygı taşımadan,
rahat, hatta ihtiyarlamadan yaşayıp uykuya dalar gibi ölürlermiş. Dünyada var
olan her şey bu insanlarınmış ve öldüklerinde, Zeus’un da onayı ve isteğiyle,
toprağı ve insanları koruyan iyi cinler olmuşlar <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">• </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Gümüş Soylular Çağı/ Gümüş Çağ</span></i></b><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">:</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu çağda doğan çocuklar yüz yıl boyunca çocuk kaldıktan
sonra, başları dertten kurtulmayan, ölçüsüz, saygısız, tapı naklara dahi
gitmeyen, kavgacı kişiler olurlarmış-Hesiodos’a göre tüm bunlar, medenî insanın
ahlak değerleri olmasına karşın, gümüş soylular bunlara uymamış, Zeus da ceza
olarak, bu çağın insanlarını yer altı cinlerine çevirmiş <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">• </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tunç Soylular Çağı:</span></i></b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hesiodos’a göre tunç soylular, işleri güçleri saldırmak ve
öldürmek olan, korkunç, kuvvetli, sonunda birbirini yok etmiş olan insanlardı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">• </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Dördüncü Soy:</span></i></b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Zeus’un yarattığı yeni nesil, tunç ve gümüş çağının insanlarından
daha doğru, daha yürekli, yarı tanrısal özelliklere sahip olmuş, çetin savaşlarda,
büyük kargaşalarda yaşama veda etmişlerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">• </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Beşinci Soy (Demir Soyu):</span></i></b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hesiodos’un yaşadığı dönemdir. Hesiodos, kendi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">çağının insanlarını gündüzleri didinip ezilen, geceleri kıvranan,
sürekli belalarla<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">uğraşan, çok az sevinç yaşayan kimseler olarak anlatmıştır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">• </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Altıncı Soy:</span></i></b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hesiodos, kendinden sonra gelen soyu, insanlığın çöküşü olarak öngörmüştür.
Bu öngörüye göre, baba-oğul benzerliği, akraba ve dost sevgisi, yaşlıya
gösterilmesi gereken saygı-sevgi, Tanrıya saygı, yemin etmenin,doğrunun ve
iyinin değeri tamamıyla ortadan kalkacak; güçlü olanın haklı sayıldığı,
kötülerin ve ahlaksızların sürekli arttığı bir ortamda utanma duygusu kalanlar
tanrılara sığınırken insanlar acılarla baş başa kalacaklardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hesiodos, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Works and Days’</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">de </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yer verdiği bu anlatıyla, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1. İçinde yaşadığı Yunan toplumunun ahlâkî değerlerindeki yozlaşmayı,
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. Sürekli savaşlarla toplumdaki kaotik, düzensiz ve güvenden uzak
yapıyı vurgulamış olur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Hesiodos’un çağlar öğretisinde, altın çağı insanları en
mükemmel,altıncı soyun insanları ise en<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">bozulmuş ve en kötü toplumu oluştururlar<span style="color: #c00000;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hesiodos, çağlar öğretisiyle, tarihte “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kötüye gidiş” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">fikrinin ilke olarak kabul edilmesinde<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ve tarih felsefesinin oluşumunda öncü olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Pindaros<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Pindaros
</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">da Homeros ve Hesiodos gibi,
Antik Yunan medeniyetinin ozan-düşünürlerindendir. Starr’a göre, Pindaros’u,
Yunan tarihçiliğinde efsane etkisinden kurtuluşun örneklerinden biri olarak,
“bilimsel” tarihi başlattığı ileri sürülen </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Herodotos</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> için de bir hazırlayıcı -yani
bir geçiş dönemi tarihçisi-olarak yorumlamamız olanaklıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Pindaros, </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Olympian Odes’</span></i></b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">da Rodos’un efsaneye dayalı tarihini anlatmıştır ve bu anlatıda
geçmiş, </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">değişmeyen</span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span></b><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">gerçeklik</span></i></b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak anlaşılmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Geçmişin Pindaros için önemi büyüktür;fakat Pindaros’un şiirlerinde
genel olarak zaman, her üç boyutuyla da (</span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">geçmiş,bugün, gelecek)</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> önemli yer tutmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hatta</span></u><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span></u><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilk<span style="color: #00b050;"> </span>olarak tarih olaylarını</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">zaman
boyutunda </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">değerlendirenin de Pindaros
olduğunu söyleyebiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Şimdi Pindaros’un düşüncesinde ön plana çıkan
diğer temel özellikleri sıralayalım<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• Pindaros’a göre, geçmiş yaşamın niteliği ve özü, kendi
günündekinden çok farklı değildir, hatta Pindaros geçmiş insanların “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kıskançlık ve nefret” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ile yönlendirilmiş olduğunu bile söylemiştir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• Pindaros, eski </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">dithrambos </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yazarlarını
hem kullandıkları terimler hem de uzun ve zor anlaşılır cümle kurdukları
gerekçeleriyle eleştirimiş ve yeniliklerin, yenilikçilerin-kendisi dahil-
ortaya çıkacağını savunmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• Pindaros’a göre, insanların gelecek hakkında kehânette
bulunmaları yersiz ve anlamsızdır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• Efsaneler Pindaros’a göre bizi aldatan ustaca düzenlenmiş
hikâyelerdir, oysa şairin görevi hakikati araştırmaktır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• Pindaros, zamandaki ve tarihteki değişikliklere ilişkin farkındalığını
yapıtlarına yansıtan, Starr’ın vurgusuyla, “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tarihsel bir dünyada yaşadığını açıklıkla dile getiren” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir ozan olmuştur <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">• Pindaros, geleneklerin değişken olduğunun farkındadır ve geleneğin
dünyanın yöneticisi olduğu görüşünü ileri sürmüştür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Pindaros’un bazı düşüncelerinden-sözgelimi gelenek hakkındaki görüşlerinden
</span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Herodotos </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ve </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Platon</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> tarafından yararlanılmış olduğunu görebiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Dithrambos: </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Tanrı Dionisos onuruna söylenen, onun yaşamından, acı ve tatlı
serüvenlerinden söz eden,kimi kez ciddi kimi kez de açık saçık ezgiler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">SOFiSTLERDEN SONRA YUNAN TARiHÇiLiĞİ VE TARİH
YAZICILIĞI<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Antikçağ Yunan toplumunun tarih düşüncesi, </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Cole’a göre, </span><u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">efsaneye dayanan</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> açıklama<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">biçimi ve İyonya bilim anlayışı çerçevesindeki araştırma esası
üzerine kurulan <u>empirik bakış</u> açısı olmak üzere, iki temel zihniyetten
oluşmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Evrenin nasıl oluştuğu sorusuna aranan ve önerilen yanıtlar, başlı
başına tarihli olduklarından, tarih düşüncesinin Antikçağ Yunan medeniyetinin
evren anlayışının merkezine oturmasına yol açmışlardır. Felsefeye dayalı evren
anlayışı da efsaneler ve </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">kozmogoni</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ler</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> gibi, oluşu açıklarken evrenin oluş tarihini de konu edinir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Kozmogoni: </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Antik Yunan dilinde “evren”, “düzen” anlamlarına gelen </span><i><span style="font-family: "TradeGothicCondItalic","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondItalic;">kosmos</span></i><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"> ile, “doğum”, “oluşum”,“köken” gibi anlamları karşılayan </span><i><span style="font-family: "TradeGothicCondItalic","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondItalic;">goneia</span></i><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"> sözcüklerini birleşiminden oluşan, “evrenin kökeni hakkında
ortaya atılmış bilimsel kuram ya da efsane temelli açıklama” anlamında
kullanılan terim.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İnsanı ve onunla ilgili olarak ahlak, toplum, devlet gibi sorunları
felsefenin temel sorunları arasında kalıcı biçimde konumlandırmış olan </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sofistler, </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Guthrie’ye</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">göre, insanın evrimini görmüş, kültüre ve toplumun
gelişmesine yönelik ilgileri ve görüşleri olan, bunları ele almada felsefeciler
arasında ilk olan düşünürlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dahası, günlük hayatla iç içe olan, şairlerin-başta </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Theognis’in, Simonides’inve Pindaros</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">’un- izleyicileri olarak, erdemin öğretilip öğretilemeyeceği
vb. konuları ayrıntılı biçimde ve felsefî düşünme olanakları içerisinde tartışıp
geliştirmişlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“insan her şeyin ölçüsüdür; olanların olduklarının, olmayanların,
olmadıklarının” sözünün sahibi </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Protagoras</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tanrıları dışarıda tutup, kültürü oluşturan her tür değerin
üreticisi olarak insana işaret etmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">M.Ö. 5. yüzyılda tarihçiler, kendi çağlarındaki sorunlara odaklanırken,
felsefeciler,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">sorunlara yaklaşım için farklı bir yola yönelmiştir: Toulmin’e
göre, </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Pythagoras<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve Parmenides’in </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">etkileriyle
felsefenin metafizik yoluna girmesi, doğa bilimlerinin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tarihsel görünüşten ziyade kuramsal fizik-matematik yönünde gelişmesine
zemin hazırlamıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Felsefe ve tarihin birbirine paralel gelişimi, iki alandaki düşünürlerin
benzer sorunlara<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">farklı tarzda açıklamalar getirmeleri, fakat her iki alanın da
birbirini beslemesi ve birbirinden kopuk düşünülememesi, </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Herodotos ve Thukydides </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">gibi tarihçilerin, daha çözümleyici bir bakış açısıyla,
günümüzdeki “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bilimsel” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tarih anlayışının ilk örneklerini serimlemelerine
yol açmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Herodotos<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Herodotos,tarih araştırmasında ve aktarımındaki bakış açısını,
“Ödevim, bana anlatılan neyse<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">onu vermektir. inanmaya gelince, hiçbir şey beni buna zorlayamaz
ve bunu bütün anlattıklarım için söylüyorum” sözleriyle dile getirir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Barbar, </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">her ne kadar günümüzde “medeniyet bilmeyen”, “vahşi”, “önüne
geleni öldüren” gibi anlamlar yüklenerek ve çeşitli toplumlar için bir niteleme
olarak kullanılsa da, sözcük, Eski Yunanca’da, “yabancı bir devletten/toplumdan”,
“Yunanca konuşmayan” anlamlarına gelecek biçimde kullanılmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Herodotos, edindiği bilgiyi değiştirmeden aktarma ve
gerekmedikçe kişisel görüşlerini aktardığı olaylara katmama gibi
özellikleriyle, tarih yazıcılığında rastlanan ilk farklı modeli oluşturur.
Herodotos, yazılı belgelere dayanarak tarih olaylarını değerlendirme konusunda
da bir ilktir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Herodotos’un eleştirel olarak da nitelenebilecek tavrının geneline
yayılan üç temel nitelikten söz etme olanağı vardır: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1.Sıradan, gündelik deneyimler dışında ortaya çıkan tüm insanüstü
ya da mucize olaylara şüpheyle yaklaşmış, fakat kehânet ve rüyaları, bu tip
olaylar kapsamında görmemiştir; <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. Aynı olaya ilişkin farklı söylentileri ve dayanaklarını karşılaştırırken
eleştirel olmasına karşın, Atina geleneğine muhalif olan önyargılı eğilimden
kendisini bütünüyle sıyırmayı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">başaramamıştır; <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">3. Doğrudan kaynağından, yani birinci elden/ağızdan alınmış her
tür bilgiyi, yazılı-sözlü ayırt etmeksizin, ikincil verilerden üstün tutmuştur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Herodotos ile başlayan eleştirel, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">araştırmacı ve belgeleri önemseyen tarihçilik tutumu, </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Thukydides</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> ile devam etmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Thukydides</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Günümüze ulaşan ve dolayısıyla bilinen tek eseri </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Peloponnesos Savaşı </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olan Thukydides</span><b><span style="font-family: GillSansBold, sans-serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">de yukarıda belirttiğimiz gibi, Herodotos ile birlikte Yunan
tarihçiliğinin önemli isimlerinden biridir. Thukydides, Herodotos’tan farklı
olarak, gezdiği yerler hakkında pek bilgi vermez; yalnızca Peloponnesos Savaşı’nın
nedenlerini ayrıntılı biçimde vermekle yetinir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hatta savaşın nedenlerini öylesine detaylı vermiştir ki, </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">Peloponnesos Savaşı’</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">nın <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1.kitabının önemli bir kısmı yalnızca Yunan coğrafyasının bu
savaşa nasıl sürüklendiğinin anlatılmasına ayrılmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Thukydides’e göre savaşın başlıca nedeni, iç huzursuzluk ve şehir
devletleri arasında patlak veren kavgalardan kaynaklı göçlere bağlı olarak
ortaya çıkan bunalımlardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Thukydides, ekonomik etkenleri değişimlerin ve iç savaşların
nedeni olarak gören belki de ilk tarihçidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Thukydides, tarih olaylarını incelerken akılcı bir tutum takınmış,
buna bağlı olarak tarih olayları karşısında kuşkucu olunması ve öne sürülen her
aktarıma ve delile inanılmaması gerektiğini savunmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Thukydides </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">de <span style="color: #0070c0;">Herodotos </span>ile benzer biçimde,
öncelikle birincil kaynaklara, olayın doğrudan<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kendisine ilişkin belgelere başvurmayı yeğlemiştir. Olayların ardındaki
neden ve ilkeleri araştırıp bulma isteği, Thukydides’in, incelediği olaylarda
ortaya çıkan sonuçlara, amaçlara ve motişere odaklanmasına yol açmıştır. Bu da
Thukydides’in tarihçiliğindeki pragmatik yöne işaret eder.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Thukydides, bu sayılan yönleriyle Yunan tarihçiliğinde bilimsel
yönelişin zirveye çıktığı bir düşünür olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">20. yüzyılın ünlü tarih felsefecisi Robin George Collingwood Yunan
tarihçiliğinin Thukydides ile birlikte hemen hemen tüm özelliklerini kazandığı
düşüncesindedir ve ona göre bu temel özellikler şunlardır: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1. Geçmişi anlamak ve yorumlamak isteyen tarihçinin, işe
sorunlarla başlayarak, bilimsel olması gerektiği düşüncesi oluşmuştur; <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. Geçmişte insanların yaptıkları hakkında sorular sorulmaya başlanmıştır;
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">3. Tarihçi için akılcılık özelliğinin kaçınılmazlığı ve zorunluluğu
vurgulanmış, tarihçinin ele aldığı soru ve sorunları bazı temellere oturtması v
kanıtlara başvurması, onun vazgeçilmez özellikleri arasında yer almıştır; <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">4. Tarih çalışmasının yapılmasında, insanın geçmişteki yapıp
etmelerini tespit edip kendini<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">açığa vurması yahut kendini başkalarına anlatmasıyla insanın
varoluş özelliklerini dile getirme, temel kaygı olarak değerlendirilmiştir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu özelliklerden 1, 2 ve 4’te belirtilenler Herodotos’ta, 3’te
dile getirilenlerse belli<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ölçülerde Thukydides’te kendisini göstermiştir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">PLATON’UN TARiH ANLAYIŞI<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dostu ve hocası Sokrates’i ölüme mahkum eden Atina demokrasisine
karşı olumsuz tutum takınması, </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Republic’te (Devlet)</span></i></b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ideal bir devlet yönetimi arayışına girerken, demokrasiyi “bozuk”
yönetim biçimlerinden sayması,20. yüzyılda kendisinin “totaliter” siyaset
zihniyetinin düşünsel temellerini atmakla suçlanması gibi sonuçlar doğurmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon, kendi çağında tanık olduğu toplumsal ve siyasi çalkantılar
karşısında, şu iki tutum arasında bir seçim yapma zorunluluğuyla baş başa kalmıştır:
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1. </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">Polisi</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">,daha doğrusu Atina’yı tüm kurum ve gelenekleriyle
geçmişe gömme gayreti<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">içinde olan yıkıcı güçlerle bir olup yepyeni bir devlet ve yepyeni
bir din oluşumuna<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">katkıda bulunmak,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. Karşıt görüştekilerin yanlışlarını ortaya koyup çürüterek </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">Polis’i </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ayakta tutmak için ne gerekiyorsa yapmak. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon, bu tutumlardan ikincisini benimsemiştir ve Guthrie’nin de
belirttiği gibi hocası Sokrates’in Sofistlerle mücadelesini devam ettirerek </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">Polis’i </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">sonuna kadar savunmuştur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Ruh, Tarihteki Konumu ve Toplumsal Tarihe Etkisi<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon’un felsefesinin olduğu kadar, tarih anlayışının da anahtar
kavramlarının başında ruh gelir, denilse herhalde abartı olmaz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon’a göre ruh, hem ilk yaratılan varlıklardan biridir hem de
tüm değişim ve dönüşümlerin başlıca nedenidir Ruh, bütün eylemlerin, iyi ve
kötü olarak nitelenen her şeyin ardındaki nedendir, yani insanların tüm
eylemleri aslında ruhun etkinlikleridir Bu bakımdan ruh, tarihin de itici
gücüdür ve ister doğa, ister kültür tarihinden söz ediyor olalım, her ikisinin
de malzemesinin ortaya çıkmasının ardında ruh vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ruh nasıl bir varlıktır, özellikleri nelerdir? Platon’un ruha
yüklediği temel özellikleri ölümsüzlük, maddesizlik ve görünmezlik olarak
sayabiliriz. Aynı zamanda </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ruh,
tutku, cesaret ve akıl </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olmak üzere üç ana bileşene
sahip bir yapıdır; hatta ruhun söz konusu bölümlerinin toplumlarda görünümü de
bulunur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon bu görünümler için şu örnekleri vermiştir: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">insanın zevk ve haz arama
eğiliminin temelindeki tutkular </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Fenikeliler’e, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">şan ve şöhrete kavuşma isteğini
karşılamak için saldırganlık </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kuzeydeki
yabancılara</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bilgelik-doğruluk gibi kalıcı
şeyler peşinde olan akıl da </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yunanlılar’a</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> verilmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ruhun bölümlerinin farklı toplumlarda farklı düzeylerde ortaya
çıkması, tarihte<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir çeşitliliği kaçınılmaz kılmakta ve bu çeşitliliğin nedeni
olarak da yine insan ve<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">toplumların değişik ruhlara sahip oluşları gösterilmektedir.
Öyleyse ruh, iyileşmeden<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">sorumlu olduğu ölçüde, toplumdaki bozulmadan da aynı ölçüde
sorumludur denilebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon’a göre insanın mutlu yaşaması, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1. Ruhun bölümleri arasında,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. Devlette ve kurumlarında düzen ve uyumun olmasına bağlıdır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Platon’da Tarih Metafiziği ve Tarihin Yorumlanışı<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon’a göre ruhun iyi eylemleri gelişmeye-ilerlemeye, kötü
eylemleri de bozulmaya yol açmaktaydı. işte Platon’un </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">tarih metafiziği</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">nin </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">temelinde de “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">belirleyici ilke”, “insanın kökeni”, “insanın
amacı” ve “tarihte ilerleme olup olmadığı” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">sorularına felsefece temellendirilmiş yanıtlar bulma kaygısı vardı.Şimdi
bu kaygının Platon’da nasıl ifade bulduğuna biraz daha yakından bakalım.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Tarih metafiziği, </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">temelde,insanı bütünlüklü bir yapı olarak ele alıp tarih
bağlamında ortaya koyan düşünce tarzıdır. Tarih metafizikleri, evreni kavramada
ve açıklamada ortaya çıkan sorunlara çözüm getirmeyi ya da yeni bir evren
kavrayışı geliştirmeyi hedeşeyen düşünce ürünleri olarak, evren kavrayışında
içerilen tüm soruları da yanıtlama çabasındadır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon, </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Timaios (Timaeus), Kritias
(Critias) </span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Devlet Adamı (Statesman) </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">diyaloglarında, kendi yaşadığı dönemin insanlarını,
bir felâket sonrasında yaşama tutunmayı başarabilen kişilerin </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">torunları </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">(descendants</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">) </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak nitelemiş, felâket
gelmeden önceki medeniyetin ya da düzenin felâketle yok olması sonrasında sağ
kalanların yaşamlarını sürdürmek için gerekli tüm şeyleri adım adım fakat bir
hayli zahmete katlanarak elde ettiğini savunmuştur.</span><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="background: #FFC000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">İlerleme, değişme, gelişme gibi olgulara yer yer olumlu
yaklaşması, Platon’u “ilerlemeci” bir “tarih filozofu” saymamız için yeterli
değildir; çünkü Platon ilerlemenin olanaklılığını teslim ettiği ölçüde,
bozulmadan duyduğu kaygıları da ifade etmekten geri durmam</span><span style="background: #FFC000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">ıştır.</span><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Toplumsal yaşam hem insanın varlığını sürdürmesi için zorunlu
olması hem de refahta artış ve kurumlarda gelişmişlikle birlikte insanı bozması
nedeniyle çelişki doğurmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Fakat kültürde ilerleme, şu aşamalar temelinde görüldüğünde, ruhta
bozulmaları<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">da beraberinde getiren bir süreç olur:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 21pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İnsanın yaşamını sürdürmesi için toplumlar hâlinde
yaşamaları zorunludur, toplum yaşamı da işbölümünü beraberinde getirir,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 21pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. Toplumlarda zenginlik ve kurumlaşma artınca, ahlâkta bozulma baş
gösterir ve bu bozulma gitgide artar, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">3.Toplum bir yandan insan olmanın gereğiyken, öte yandan insanı
her yönüyle bozar, bu da bir çelişki doğurur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon, tüm bu aşamaların zorunlu olduğunun, tarihin
başlangıcından kendi yaşadığı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">zamana kadar belirli ölçüde bir ilerlemenin sürdüğünün farkındadır
ve insana-topluma ilişkin iyimserliğini temellendirmek üzere, felsefeyi
kullanır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon’a göre,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1.İnsan, ahlâkta bozulmanın getirdiği olumsuzlukları, ilerleme
sürecinde geliştirdiği kurumları ve bilgileri kullanarak saf dışı edebilir,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. Devlet aşamasına ulaşmave felsefenin doğuşuyla, kültürde
ilerleme zirveye çıkmış olur, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">3.Ruhta saklı olan Tanrı öğütleri-yani doğruluğun bilgisinin
kaynağı, ruhun arkeolojisi yapılarak felsefe sayesinde ortaya çıkarılıp, doğru
bilgi temeline uygun devlet kurulunca, çelişki ortadan kalkar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon’un tarihi yorumlayış üslubu, tarihçilik ve tarih yazımı açılarından
bakıldığında, </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Timaios, Kritias </span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Yasalar </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">gibi yapıtlarında, </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Devlet </span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Devlet Adamı </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">gibi daha genç olduğu zamana ait yapıtlarına kıyasla
farklıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Timaios, Kritias </span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Yasalar’</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">da </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yalnızca </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“bozulma</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">” ilkesinin tarihin geneline yayılmasıyla kalınmaz,
insanla ilgili daha önceki yapıtlarda gündeme gelmemiş başka somut unsurlar da
ortaya çıkar ve bu tarih sorunu, enine boyuna incelenir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon, tek tek tarih olaylarının detayına-gerekli görmedikçe girmemiştir
Platon, düşüncesinde gitgide daha baskın olarak belirecek biçimde, geçmişi,
insanlığın kendini gerçekleştirdiği bir alan, anlamlı bir bütünlük olarak değerlendirmiştir,
denilebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">THEORİA-HİSTORİA KARŞITLIĞNIN OLUŞMASI VE
YERLEŞMESİ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon felsefesinin ruh dışında bir başka önemli unsuru daha vardır
ki, o da Plato düşüncesinin bütününde etkisini göstermiş, .lkçağ Felsefesi
dersinizden de hatırlayabileceğiniz üzere, bu unsur idealar öğretisinden başka
bir şey değildir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon’da </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">idea</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">lar, yalnızca varlık sorunu bağlamında değil, bilgi
sorunu bağlamında da anahtar kavramlardan biridir. İdealar, zaman ve mekandan
bağımsız,sonsuz-ölümsüz, ne ise o olarak kalan, hiçbir zaman değişmeyen soyut
varlıklardır ve ancak salt akılla, düşünce yoluyla bilinebilirler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">İdea</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">, felsefe literatürüne Platon’un armağan ettiği bir kavramdır.
Aslında, tekili biçim, form anlamına gelen eidos sözcüğünün çoğul halinin, yani
eide’nin, Platon tarafından değiştirilmesiyle ortaya çıkmıştır. Platon’a göre
idealar, değişmeyen şeylerdir ve sağlam temelli, doğru bilgi (episteme),<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">yalnızca ideaları bilme yoluyla elde edilebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ünitemizin amaçları doğrultusunda asıl vurgulanmaya değer nokta,Antikçağ
Yunan düşüncesinin bütününde kendisini gösteren bir zihniyettir: Bu zihniyet,
felsefeyi, kalıcı ve temel olan, deneyimlere ve algılara bağlı olarak değişmeyen
şeyleri araştırmaya yönelen bir etkinlik olarak kabul etmiş ve rastlantısal,tekil
olaylara ilişkin bilgi edinmeyi aynı ölçüde önemsememiştir; çünkü bu zihniyet içerisinde
hem doğada, hem de insan ve toplumda genel bir düzen varsayımı egemendir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">19. yüzyıl düşünürlerinden </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Paul Yorck von Wartenburg, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bu zihniyetin Herakleitos’tan Aristoteles’e kadar tüm Yunan düşüncesinde
var olan hakiki bilgiyani </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">episteme</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ile sanı bilgisi, historik
bilgi-yani </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">doxa</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ayrımında ifade bulduğunu ileri sürmüştür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Doğan Özlem’e </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">göre, </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">historein </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">sözcüğü Yunanca’nın iyon leh çesinde “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bildirme”, “haber alma yoluyla bilgi edinme” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">anlamında kullanılırken, Attika lehçesinde </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“görerek, tanık olarak bilme” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">anlamının yanı sıra fizikten coğrafyaya,astronomiye,
botanik ve zoolojiye, hatta gitgide doğa bilgisini kuşatacak ölçüde geniş bir
anlam içeriğine sahip olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> Bu kadar zengin anlam içeriğine
ek olarak, </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Özlem, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">historein’</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">in</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> bir anlamından daha söz eder,
o da (içinde bulunulan an için) açıklanması olanaklı olmayan ve bu bakımdan olağan
dışı sayılan doğa olguları hakkında tanıklık bilgisidir .<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu anlam, Platon’un </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Phaidon</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">diyaloğunda, “genel bir açıklamaya
sokulamayan, ancak gözlenen, ya da tanık olunan (historein) olayların bilgisine
verilen isim” anlamında da kullanılmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tarihin babası” </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Herodotos’un</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">, historein kavramını insanların ve toplumların başından
geçenleri kaydetme yoluyla edinilen bilgi anlamına gelecek biçimde kullanma
konusunda da bir ilk olduğu söylenmeden geçilemez. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Herodotos’un bu tavrı, onun kendi yazdığı tarih yapıtına, “tanık
olunan ve haber alınan şeylerin anlatımı”demek olan </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Historias Apodeiksis </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adını vermesinde de kendini gösterir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Thukydides</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> de historein sözcüğünün anlam
içeriğine bir katkıda bulunur: Ona göre historein, yalnızca geçmişteki olayların
aktarımı ve kaydından ibaret değildir, aynı zamanda geçmişte kalan insan-toplum
olaylarını değerlendirme ve yorumlama etkinliği olarak da anlaşılmalıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu durumda, historein sözcüğünün Batı dillerindeki karşılığı olan
Historie, histoire, historia, history gibi sözcüklerin günümüzdeki anlamlarının
kökleri </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Herodotos ve Thukydides’e </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">uzanıyor, diyebiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Theoria</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">’nın Yunanca’daki temel anlamı “görme” olsa da felsefede bu
kavrama daha çok “aklın gözüyle görme”, “deneyimden bağımsız olarak
düşünülenler alanındaki değişmeyenleri görme”<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">anlamları yüklenmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Aristoteles</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> de Akademia’sından
mezun olduğu hocası Platon’un pek çok konuda izinden gitmiş, fakat yer yer onu
aşan, bilimsel düşünüşe,bilimler sınışamasına yol açan, bütün bunlardan öte, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">mantık</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adlı yepyeni bir bilgi alanının
varlığını keşfeden ve temellendiren bir filozof olmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Platon da Aristoteles de varlık ve bilgi konusunda,“değişmeyen
varlığın/varlıkların sağlam<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">bilgisi”ni elde etmeyi başlıca hedef olarak görmüşlerdir. En
azından felsefe gibi theoriaya dayalı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">bir etkinlik söz konusu olduğunda, gündelik deneyimlerin ya da
tek tek doğa olaylarının deneyimlenmesinin pek bir önemi yoktu<span style="color: #c00000;">r</span></span><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">.</span><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Aristoteles, theoria-historianın birbirine karşıt olarak
konumlanması konusunda, Platon’dan daha açık bir söyleme sahiptir, denilebilir.
Aristoteles, bilgi alanlarını şöyle sınışandırır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Teorik bilgi, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Pratik bilgi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">3.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Poietik bilgi. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bunlardan ilkini,(teorik bilgi) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bilgiyi başka bir şeyin aracı değil de başlı başına kendisi için
bir amaç olarak gören fizik, matematik ve metafizik gibi disiplinler oluşturur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ikincisi kapsamına etik,(pratik bilgi)</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">politika, ekonomi gibi insan yaşamındaki eylemlerle ilişkili,
iyinin nasıl elde edilebileceğini araştıran disiplinler girer<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Son olarak, (poietik bilimler,) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">anlamca bilimlerin karşısına konulmuş olan güzel sanatları, yani
insan ürünü şeyleri kapsar-yani bilgiyi bilgi olarak değil, güzel şeyler yapmak
için bir araç olarak görür ve kullanır. Poietik bilgi alanına tragedya, müzik,
resim, heykel gibi sanatlar girer.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Aristoteles, bu bilgi alanları sınışaması çerçevesinde, Herodotos
ve Thukydides’in<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kazandırdığı anlamları taşıyan historeini </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">historiografya </span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(tarih yazımı) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adlandırmış ve bu disiplini </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Peri Poietikes (şiir Sanatı Üzerine) </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adlı yapıtında bir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">edebiyat türü olarak şiirin altında sınışamıştır; çünkü
Aristoteles’e göre şiir sanatı</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
imgelem </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">(phantasia) </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yoluyla bile olsa bir genelliği hedeşerken, tarih
yazıcılığı bireysel, rastlantısal olayları edebî bir dille aktarırken böyle bir
genelliği hiçbir zaman yakalayamaz ve bu da felsefenin peşinde olduğu genellik
ile tarih yazımının yalnızca rastlantısalı yakalayabilmesi arasında giderilemez
biçimde bir karşıtlık oluşturur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Aristoteles’te en yetkin ve açık ifadesini bulan theoria-historia-ya
da felsefe-tarih karşıtlığı, Antikçağ Roma medeniyetinde de aynen korunmuş,
olayları kaydetmek için yıllıklar tutma (annales) ve tarih yazıcılığı arasında
yalnızca edebî ölçütler temelinde ayrım yapılmıştır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu ayrıma göre yıllık yazarları,Osmanlı’daki </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">vak’anüvisler</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> gibi memurken, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tarih yazıcıları, Cicero’nun ifadesiyle “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">insanlar için geçmişten dersler çıkaran”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">edebiyatçılardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #00b0f0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kendimizi sınıyalım<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">1. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Antikçağ Yunan toplumunun gün
geçtikçe kötüye gittiğini düşünen Hesiodos, bu düşüncesini aşağıdakilerden hangisiyle
temellendirmiştir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. insanların yaşanmış tarihiyle<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Tanrıların tarihiyle<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. işler ve Günler’le<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Theogonia’yla<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Çağlar Öğretisiyle<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">cevap:E <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">2. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Zaman unsurunu tüm boyutlarıyla
tarihinde kullanan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Herodotos<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Pindaros<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Homeros<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Hesiodos<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Thukydides<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:B <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">3. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“Evrenin kökeni hakkında ortaya
atılmış bilimsel kuram ya da efsane temelli açıklama” anlamına gelen terim aşağıdakilerden
hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Kozmoloji<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Kozmon Psykhe<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Kozmogoni<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Kosmos<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Logos<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:C <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">4. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“insan her şeyin ölçüsüdür;
olanların olduklarının,olmayanların, olmadıklarının” sözünün sahibi düşünür, aşağıdakilerden
hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Protagoras<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Gorgias<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Platon<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Sokrates<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Hippias<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:A<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">5. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Aşağıdakilerden hangisi,
Herodotos ile Thukydides’in ortak yönlerinden biri </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">değildir?</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Eleştirel tutum<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Nesnellik kaygısı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Birincil kaynaklara önem verme<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Gezilen coğrafyaların anlatımı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Akılcılık<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:D <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">6. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ruh hakkında aşağıdaki
ifadelerden hangisi </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">yanlıştır?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Ruhun kendisi de bir ideadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Ruh ölümsüzdür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Ruh maddesizdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Ruh, tutku, cesaret ve akıldan oluşan bir bütündür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. İyiliklerden de, kötülüklerden de ruh sorumludur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:A<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">7. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon, toplumsal yaşam ile
ahlâk arasında gördüğü çelişkinin aşağıdakilerden hangisiyle aşılacağını
savunur?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Kurumların gelişmesiyle<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Toplumdaki zenginliğin artmasıyla<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Doğru bilgi temelinde ideal devletin kurulmasıyla<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Zenaatların gelişmesiyle<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Savaşmak için cesaretin artmasıyla<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:C<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">8. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon’da felsefece düşünmenin
bilgisine, bilginin gerçek nesneleri olan ideaları kavrama yoluna yönelten yöntemin
Yunanca adı aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Dikaiosyne<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Sophrosyne<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Alethes Doxa Meta Logou<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Dialektike<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Aletheia<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:D<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">9. </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">Historein </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kavramını ilk kez “insanların ve toplumların başından
geçenleri kaydetme yoluyla edinilen bilgi” anlamında kullanan tarih düşünürü aşağıdakilerden
hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Sokrates<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Herakleitos<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Aristoteles<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Thukydides<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Herodotos<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:E<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">10. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Aşağıdakilerden hangisi
Aristoteles’in, Herodotos ve Thukydides’in kazandırdığı anlamlarla </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">historein</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e karşı tutumunu dile getirir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Empeiria adını vermiş ve doğa bilimleri arasında sınışamıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Historiografya adını vererek şiir sanatının altında bir edebi
tür olarak sınıflamıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">c.
Pratik bilimler arasında sınıflamıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">d.
Teorik bilimlerden biri olarak görmüştür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">e.
Felsefeden beklenen genelliğin bilgisine ulaşmayı tarihten de beklemiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:B<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #92d050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">E-ALIŞTIRMA SORULARI <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 4.8pt; mso-line-height-alt: 16.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 19.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 1:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Pindaros, aşağıdaki özelliklerinden hangisiyle efsane temelli tarihçiler
arasında bir ilk olmuştur?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Zamanı tüm boyutlarıyla
kullanmasıyla<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Yer verdiği konularla<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Belgelere önem vermesiyle <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Olayları yorumsuz aktarmasıyla<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-list: l10 level1 lfo14; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Coğrafya bilgileri vermesiyle<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:A<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 2:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Hesiodos, Çağlar Öğretisi’nde, kendi yaşadığı dönemi aşağıdakilerden
hangisiyle adlandırmıştır?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Gümüş soylular.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Altın soylular.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tunç soylular.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Demir soylular.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Bakır soylular.<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:D<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 3:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Hesiodos, <i>Çağlar Öğretisi</i> ile aşağıdakilerden hangisine
dikkat çekmek istemiştir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tanrıların öfkesine<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Savaşlardaki zaferlere<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Toplumdaki kötüye gidişe<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarihin önemine<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarihteki mutlak ilerlemeye<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:C<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 4:</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Edindiği bilgiyi değiştirmeden aktarma ve gerekmedikçe kişisel görüşlerini
aktardığı olaylara katmama gibi özellikleriyle, tarih yazıcılığında
rastlanan <u>ilk</u> farklı modeli oluşturan tarihçi aşağıdakilerden
hangisidir?</span><span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Hesiodos<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Herodotos <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Homeros<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Pindaros<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-list: l6 level1 lfo17; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Thukydides<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:B <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 5:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Aşağıdakilerden hangisi Thukydides’in Herodotos’tan <u>farklı</u> bir
yönünü ifade eder?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Birincil kaynaklara önem
vermesi<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Yazılı belgelere dayanması<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tarihçilik yöntemi<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Olayla doğrudan ilgili
belgeleri ön planda tutması<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Gezilen yerler hakkında bilgi
vermemesi<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:E<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 6:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Platon’a göre tarihin itici gücü aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Ruh<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">İdealar<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Polis<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Eğitim<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Din<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:A<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 7:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Antikçağ Yunan dünyasının felsefe ve tarihe yönelik zihniyeti,
aşağıdakilerden hangisinde kendisini <u>en açık</u> biçimde
göstermiştir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Episteme-Doxa karşıtlığında<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Theoria-Empeiria karşıtlığında<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Historia-Empeiria benzerliğinde<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Theoria-Historia karşıtlığında<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Historia-Doxa benzerliğinde<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:D<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 8:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Aristoteles’e göre bilgiyi başlı başına bir amaç olmak yerine, güzel şeyler
yapmanın bir aracı olarak görüp kullanan tarzdaki bilgi aşağıdakilerden
hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Teorik bilgi<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Pratik bilgi<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Poietik bilgi<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Doğa bilgisi<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Varlığın bilgisi<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:C<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 9:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Platon’un tarihi yorumlayışıyla ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi <u>yapılamaz</u>?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">İnsan ve topluma ilişkin olarak
iyimser bir anlayışa sahiptir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">İnsandan kaynaklanan
çelişkileri çözülmez görmemiştir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Toplum yaşamını hem ilerleme
hem de bozulma açılarından ele almıştır.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Ruhun etkinliklerini hem
iyileşmeye hem de bozulmaya neden olarak görmüştür.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">İnsanlığı önlenemez bir çöküş
süreci içinde görmüş ve göstermiştir.<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:E<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 10:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<b><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">I. Ölümsüzlük II. Tutku III. Görünmezlik IV. Cesaret V. Maddesizlik VI.
Akıl.</span></b><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Platon, yukarıdakilerden hangilerinin ruhun temel bileşenleri/bölümleri
olduğunu savunmuştur?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">I, II ve III’ün<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">II, IV ve VI’nın<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">II, III ve V’in<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">III, IV ve VI’nın<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">I, IV ve VI’nın<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:B <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Ruhun temel bileşenleri<span style="color: red;">:
tutku-cesaret-akıl <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Ruhun temel
özelikleri: </span><span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">ölümsüzlük-maddesizlik-görünmezlik<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Soruda temel bileşenler sorulmuş dikkat edelim
karıştırmıyalım.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<h1>
<span style="color: #1f497d; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-themecolor: text2;">ÜNİTE:3<o:p></o:p></span></h1>
<h1>
<span style="color: #1f497d; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-themecolor: text2;">TARİH FELSEFESİNİN ORTAÇAĞDAKİ
KÖKENLERİ-I: HIRİSTİYAN ORTAÇAĞ VE
AUGUSTİNUS<o:p></o:p></span></h1>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">ORTACAĞ
AVRUPA KÜLTÜRÜNÜN VE FELSEFESİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ortaçağ’ın din temelli düşünce yapısının</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">, bazı felsefe tarihçilerince, <u>bir geçiş dönemi
düşünürü sayılabilecek olan</u></span><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Plotinos’tan </span></u><u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">başlatıldığını söyleyebiliriz.<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Plotinos</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> </span><b><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">mistik-panteist</span></u></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir düşünce ortaya koyarak her
türlü maddeciliğe tutarlı biçimde karşı çıkmış düşünürlerdendir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Plotinos’a göre <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gerçek: </span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Maddeden
oluşmaz,salt tinsel niteliklidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ru___: </span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ise gerçek varlığa daha yakın özelikler segileyen,bedeni bir
araç olarak kullanan,bölünmez bir bir birliğe sahip,anımsamlarına bağlı
olarakhep kendisiyle özdeş,bileşik bir yapıolan bedenden önce var olmuş <u>bir
temel neden ya da ilkedir</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Fakat Plotinos’un varlık anlayışı, yalnızca <b>ruh öğretisi</b> bakımından değil, <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tüm var olanların var olmasına olanak tanırken, kendisi başka
hiçbir varlığa gereksinmeden var olan “</span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir” (To H˜en)</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">savı
bakımından da özellikle Hıristiyanlığın faydalandığı bir felsefe sistemi olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu “Bir”in algı ve düşünceyle kavranamaması, Onun hakkında yalnızca
ne olmadığına ilişkin şeylerin söylenebilir olması ve Onun her şeyin
kendisinden türediği yaratıcı ilke, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“<b>salt iyi”,</b> </span><b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“</span></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">en
yüksek”</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olması,çok tanrıcılığı korumak isteyenler kadar Hıristiyanların
da Tanrı inançlarını temellendirmede Plotinos’tan yararlanmalarına yol açmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #002060; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Mistik </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">terimi, daha çok,kişiye özel, duyudeneyimlerinin sınırlarını
aşan ve metafizik boyutu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">olan deneyimleri kapsayacakbiçimde kullanılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Panteizm</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">ise, kökeni Yunanca’ya dayanan panta-yani her şey ve theos-yani
tanrı sözcüklerinden oluşan,dilimize tümtanrıcılık biçiminde de çevrilen bir
metafizik anlayışın adıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Bu anlayışın felsefe tarihinde bilinen başlıca
temsilcilerinden birisi de Plotinos’tur. <span style="color: #c00000;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
Plotinos,<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"> geliştirdiği düşünceler için her zaman Platon’u model
aldığını ve öğretisini Platon’un felsefe sisteminden yola çıkarak oluşturduğunu
ifade edenbir düşünürdür. Bu dile getirişleri, Plotinos’un, Yeni-Platonculuk
adı verilen bir akımın başlıca filozofu olarak anılmasına neden olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="mso-list: l37 level1 lfo34; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--> Plotinos’a
göre, tüm varolanlar,</div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
“<b>Bir”in</b> kendisinden taşması sonucu <b>İlk
Akıl’ı (Nous),<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast">
onun <b>Evren
Ruhunu (Kosmon Psykhe),</b> <b>evren ruhunun tek tek ruhları</b> ve son
olarak <b>ruhların da maddeyi meydana
getirmesi</b> sayesinde oluşmuşlardır ve varlık hiyerarşisinde en alt basamak
kabul edilen maddî her şey, aslında Bir’den bir zerre taşımaktadır. <u>Bu
öğretiye <b>türüm</b> ya da <b>sudûr </b>teorisi de denir.</u></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #c00000;">
<u>Sırasıyla</u>:</span></b><span style="color: #c00000;"> (</span><span style="color: #c00000; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 9.0pt;">Bir-İlk / Akıl-Evren / Ruhu-Tek
tek (bireysel) /ruhlar-Madde)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Hıristiyanlık Temelli Ortaçağ Felsefesi<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bizan İmparatoru Iustinianus’un,</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Platon
tarafından kurulan ve Yeni-Platoncu eğilimi
benimsemiş olan </span><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Akademia’</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yı kapatarak, Hıristiyanlığa
aykırı gördüğü Yunan felsefesinin okutulmasını yasaklaması, düşünce özgürlüğü
ve farklı görüşlere tahammül açısından Hıristiyan Ortaçağının genel tutumuna ilişkin
benzersiz bir örnektir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Macit
Gökberk</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">, bu olayı, “</span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Antik
Felsefenin </span></b><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">sona erdiğinin </span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dıştan
belirtisi</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak yorumlamıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Antikçağdaki kültür değerlerini</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> gelecek için korumaya alan da </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">Katolik Kilisesi </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kilise’nin Antikçağ felsefesine ilişkin benimsediklerini, “</span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">barbar</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kabul ettikleri <b>Roma-</b> <b>Germen</b> toplumlarına öğretmesiyle, <u>Antikçağ düşüncesi,</u> Hıristiyanlaşarak
Avrupa’da yayılmaya başlamıştır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ne var ki, <u>Antikçağ’da Yunan toplumunun tartışmalarla, </u>çatışmalarla
geliştirdiği düşünce, önce dinden uzaklaşıp salt bilmenin kendisi için
bilmeden-</span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yani </span></b><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">theoria </span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">etkinliğinden-</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">duyulan
mutlulukla başlayıp gitgide </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">praxis</span></i></b><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">’in ahlâk ödevlerinin ve dinsel özlemlerin
yörüngesine doğru evrilirken; <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ortaçağ Hıristiyan dünyasındaki düşüncenin gelişimi,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> Yunan düşüncesiyle ilgili söylediklerimizin tam
tersine bir yolu izlemiştir: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ortaçağ düşünürleri,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> Antikçağ’a ilişkin benimsenen düşünceleri ve
felsefeyi, “</span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bulunmuş bir</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <b>doğru”</b> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak benimseyip,deyim yerindeyse </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hazır paket
program” kabul ettikleri bilgi toplamının bazı tutarsızlıklarını
gidererek bu toplamın çeşitli kısımlarında onarımlar, düzeltmeler yaparak işleme
yolunu seçmişlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Kilise Babaları Dönemi, Yahut Patristik Felsefe<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Kilise Babaları, </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ortaçağ’a temel karakterini veren Hıristiyan felsefesinin zeminini<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">hazırlayan düşünürler için kullanılan bir addır. Bu döneme </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Patristik
Felsefe</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">de denir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu dönemin başlıca düşünce akımı olarak </span></u><b><u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">gnostisizm, <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">başlıca düşünürleri arasındaysa </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Kartacalı Tertullianus, İskenderiyeli Clemens, </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Origenes</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> ve Skolastiğe geçişin de sembolü olarak kabul
edilebilecek </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Augustinus</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> yer alır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="background: #FFC000; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Kilise Babaları </span></b><span style="background: #FFC000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">dönemine ya da Patristik Felsefe’ye verilen
bir başka ad da <b><u>Apolojik Dönem</u></b>
olarak bilinir</span><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Hıristiyanların yaklaşık 250 yıl süren kovuşturmaya ve
işkenceye uğrama dönemindeki çalışmalarını en iyi özetleyen de Yunanca’da “<b><u>özür,gerekçelendirme”</u></b> gibi
anlamlar taşıyan <b><u>apologia</u></b>
sözcüğüdür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Yunanca bir sözcük olan <b>gnosis</b>,
Ortaçağ’da “<b>bilgi”, “Tanrı’yı duygu ile
bilmek”</b> gibi anlamlarda <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">kullanılmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Gnostisizm, </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">fantastik düşünce öğelerinin çokluğundan, Augustinus sonrası Hıristiyanlığın
resmî görüşünden çok uzak sayılacak din görüşlerini de içinde barındıran bir
çığır olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Kartacalı Tertullianus, </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">gnostiklere karşı olan bir</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">düşünürdür.
Felsefe tarihinde en</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">iyi
bilinen sözü, “<b><u>Akıl almaz</u></b></span><b><u><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></u></b><b><u><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">olduğu için inanıyorum”</span></u></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"> olan</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Tertullianus’a
göre <u>gerçek îman,</u></span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">kişinin Tanrı önünde kibrini</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">kırması ve
nefsini alçaltmasıdır.</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Bu
anlayışa göre, tanrısal</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">sırların bilinçte veya akılda</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">doğmasını
beklemek, Tanrı’ya</span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;"> </span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">karşı
en büyük küstahlıktır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Hıristiyan Gnostiklerinden olan </span><b><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">İskenderiyeli Clemens’</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">e göre,<b><u>inanmak,</u></b>
bilmekten önce gelir ve<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">bilmenin temelini oluşturur,fakat insanın nihai ereği, Tanrı
hakikatini anlamaktır. Felsefe ile din, yahut akıl ile açınlama (vahiy)
arasında bir uzlaşma arayışının tarihi olarak da görülebilecek olan Ortaçağ<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Avrupa felsefesinin neredeyse bütününe sinen bu anlamaya
yönelik yaklaşımı en iyi ifade eden de Clemens’in, ““<b><u>Anlayayım diye inanıyorum”</u></b> sözüdür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">HIRİSTİYAN TARİH DÜŞÜNCESİ VE TARİHÇİLİK<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ortaçağ Avrupa düşüncesinin bütününü belirlemiş olan <u>Hıristiyanlığın
tarih anlayışı,</u> önemli ölçüde <u>Yahudiliğin tarih anlayışından
etkilenmiştir</u>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Kutsal Kitap Eski Ahit</span></i></b><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’in (</span></b><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tevrat</span></i></b><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">)</span></b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">içeriğinde ifade bulan dünya tarihi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dinkler’e
göre,</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tanrı ile Şeytan arasındaki bir mücadeleyi temel
alan soyut bir yaratmada köklerini bulabileceğimiz, insanın ilk günah nedeniyle
yeryüzüne düşmesiyle devam eden ve <u>tarihin gidişini belirleyen bir anlatı
içerir</u>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Wartenburg’</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a göre Yahudilik ve Hıristiyanlık, insantoplum yaşamına
ilişkin Antikçağ Yunan düşüncesinin tanışık olmadığı yeni ve özel bir zaman
anlayışı geliştirmiştir ve bu zaman anlayışı, Yeniçağ ile birlikte ne kadar
dünyevîleşmiş olsa da, Batı düşüncesindeki neredeyse tüm tarih felsefecilerinin
düşüncelerine sinmiştir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“</span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Çizgisel</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">” olarak da tanınan bu <u>zaman anlayışı, </u>fiziksel
olmaktan çok, belirli bir başlangıcı ve bitimi olan, sonunda <u>insanın
yargılanarak ödüllendirilip cezalandırılacağı,</u> başlangıçtan bitime kendi
içinde bir süreklilik ve gelişim taşıyan, </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">tanrı-bilimsel
(teolojik)</span></i></b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir anlayıştır ve Batı’da </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“tarih
bilinci”</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ni<span style="color: #00b050;"> </span>uyandırmak gibi önemli bir etkiye sahiptir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">“</span><b><u><span style="font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Çizgisel </span></u></b><b><u><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Zaman”,</span></u></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"> Yahudi-Hıristiyan tarih anlayışıyla şekillenen yeni zaman
anlayışı için sık kullanılan<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">bir addır. Bu anlayışta, tarih olaylarının bir daha tekrar
etmeyen, düz bir çizgi üzerinde sürekli belirli bir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">sona ya da hedefe ilerleyen yapıda oldukları düşüncesi ön
plandadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mircea
</span></b><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Eliade’</span></b><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ye</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">göre,
İsa’nın Tanrı’nın bedenlenişi olarak yorumlanması ve Tanrı’nın varlığının başka
bir boyutu olarak görülmesi, tarihin yeniden </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“kutsal tarih”</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">hâline
gelmesine neden olmuştur, fakat bu “kutsal tarih”, eski dinlerde anlaşıldığı
biçimiyle efsânevî bir bakış açısını barındırmaz <u>Böyle bir kutsal tarih</u>, yine Eliade’ye
göre, bir felsefeden çok bir tanrıbilime ulaşmıştır; çünkü </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“<b>insanlığın
kurtuluşu”</b> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">diye ifade edilen tarihin
ereği, bu dünyadaki tarihin kendisini araçlaştırmıştır: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Eliade</span></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> “Kurtuluş”</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ile
insanın ilk yaşadığı cennet eşanlamlı görüldüğünde, </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“tarihin</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <b>sonu”,</b>
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tarih felsefesinden çok <u>tanrıbilimin
bir sorunu hâline gelir</u>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 72pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Etiénne
Gilson,</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ortaçağ Felsefesinin Ruhu</span></i></b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adlı çalışmasında, Hıristiyan tarih anlayışının başlıca niteliklerini
şöyle özetlemiştir:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1.Hıristiyanlığın getirdiği tarih anlayışı daha çok ereklidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> 2. Hıristiyanlık, Tanrı’nın
başlangıçsızlığı ve sonsuzluğu ile varlıkların gelip geçiciliği arasında salınıp
duran insana, isa Peygamber aracılığıyla, sonsuzluğa kavuşmanın yolunu açmıştır
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">3. Yunan düşüncesindeki döngüsellik ve sonsuz dönüşün yerini
süreklilik kavramı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Almıştır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">4.Hıristiyan düşüncesinde, insanlık tarihinin toptan bir gelişme
sürecinde olduğu fikri baskındır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Robin
George Collingwood</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">da Hıristiyan tarih anlayışının sonraki tarih
tasarımlarına yönelik etkilerini yorumlarken, Gilson ile yer yer benzer
düşünceler öne sürmüştür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Fakat Collingwood, tarih sürecinin, Ortaçağ Hıristiyan
dünyasında<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1. Temel amacı insanın iyiliği olan, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. insanın temel eylemci olduğu bir </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Tanrı murâdı”</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak
görüldüğünü de savunmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="background: #FFC000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Collingwood,</span></b><span style="background: #FFC000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"> günümüzde de zamanı kendisine göre
ölçtüğümüz Miladi takvimin “<b>isa’dan
Önce” ve</b> <b>“isa’dan Sonra”</b>
ayrımını, Hıristiyan tarih düşüncesinin bir etkisi olarak yorumlamaktadır</span><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Wartenburg’a
göre,</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Hıristiyanlığın getirdiği tarih ve zaman
anlayışı, Antikçağ kültürüne yabancıdır ve bu tarih anlayışı, insanın ve
toplumun tarihsel bir temeli olduğu yönlü ön kabulün Yeniçağ <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Avrupası’nda da yaygınlaşmasının temel nedenidir<span style="color: #c00000;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hıristiyanlık’tan sonra artan bir ivmeyle, Avrupa kültüründe
insanlığın tarihsel bir gerçeklik,insanın kendisinin de bir </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">tarih</span></i></b><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i></b><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">varlığı</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak anlaşılmasını yaygınlaştırmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">AUGUSTİNUS: İLK TARİH FİLOZOFU<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Augustinus’un
</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hıristiyan tanrıbiliminden
yararlanarak ve ona bağlı kalarak geliştirdiği tarih anlayışı, tüm Ortaçağ
boyunca Kilise’nin de resmî tarih görüşü olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #00b050; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Augustinus’a göre Tanrı, zamanın </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">dışında</span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">O’nun tarafından yaratılmış her
şey zamanın </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">içinde</span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dir</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Augustinus,</span></b><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"> zamanın tanrı değil, insan için var olan bir yapı olduğu
düşüncesindedir. Bu anlayışa göre Tanrı, yarattığı şeyler gibi, zamanın bir
parçası değildir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: rgb(255, 192, 0); margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="background: #FFC000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Augustinus’a göre İsa Peygamber’in Hıristiyanlar’a
kurtuluşu müjdelemek ve kurtuluşun yolunu göstermek için yeryüzünde beden
olarak görünmesi, sonu </span><b><span style="background: #FFC000; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Eskaton </span></b><span style="background: #FFC000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">olan tarih sürecinin başlangıcıdır</span><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İnsan, Tanrı tarafından özgür yaratılmış olsa da güdüleri ve
gururu, Adem’den bu yana onu günaha sürüklemiş, ilk günahtan bu yana insan hep
kötüye yönelmiştir. Bu günah batağından insanı yalnızca </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tanrı Kayrası (Gratia)</span></i></b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kurtarabilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Iustus Dei</span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yani
Tanrı’nın adaleti, insanı yaptıklarından dolayı ödüllendirecek veya<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">cezalandıracak olan en yüksek ölçüttür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ödül, günahtan kurtulmadır ve <b>“</b></span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tanrı’nın
oğlu”</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İsa Peygamber, “</span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">seçilmiş” </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">insanlara-yani Hıristiyanlar’a kurtuluşu müjdelemek ve
kurtuluşun yolunu göstermek için yeryüzünde beden olarak görünmüştür </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(bedenlenme-Inkarnation).</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu görünme, sonu </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Eskaton </span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(Tanrı
mahkemesi, kıyâmet) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olan tarih sürecinin de başlangıcıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Augustinus, tanrıbilimsel unsurlarla örülü bu görüşleriyle, tarihi
“</span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tekerrürden ibaret”</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olmaktan çıkararak, onun bir
daha tekrar etmeyecek olayların oluşturduğu bir defalık bir süreç olarak anlaşılmasına
zemin hazırlamıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">De Civitate Dei</span></i></b><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’dir</span></b><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> (Tanrı Devleti Üzerine)</span></i></b><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">:</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> <b> :</b>Augustinus’un tarih felsefesinin ya da
teolojisinin izlerini sürmek için kendisine ait en önemli yazılı metin, Tanrı Devleti’ni,“</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gelecekte kurtuluşa ermiş olan insanların kuracağı devlet”
olarak tanımlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Yeryüzü Devleti</span></i></b><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span></b><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">(Civitas Terrana)</span></i></b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ya da </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Şeytanın Devleti (Civitas Diaboli)</span></i></b><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">:</span></b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bu
dünyada güdülerinin ve gururunun peşinden giden, kötüye uyanların devletidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İşte tarih,tam da bu iki tür devletin <u>arasındaki çatışmanın</u>
ve bu iki devletin birbirinden<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kopuşlarının</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> süreci olarak anlam kazanır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">Kendimizi Sınayalım<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">1. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Gerçek îmanın, kişinin Tanrı
önünde kibrini kırması ve nefsini alçaltması olduğunu savunan düşünür aşağıdakilerden
hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Augustinus<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Kartacalı Tertullianus<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Origenes<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Plotinos<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. iskenderiyeli Clemens<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:D <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">2. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“Anlayayım diye inanıyorum”
yaklaşımını savunan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. İskenderiyeli Clemens<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Etiénne Gilson<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Augustinus<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Kartacalı Tertullianus<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Mircéa Eliade<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:A <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">3. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Wartenburg ile ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">yanlıştır?</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Yahudilik ve Hıristiyanlık, çizgisel-teolojik bir zaman anlayışı
geliştirmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Hıristiyanlık, zaman anlayışı bakımından Antikçağı n bir ardılıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Antikçağ Yunan düşüncesi çizgisel zaman anlayışıyla tanışık değildir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Çizgisel-teolojik zaman anlayışı, Yeniçağ Avrupası’nda
dünyevîleşmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Çizgisel zaman anlayışı, neredeyse tüm Batılı tarih filozoflarında
görülür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:B <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">4. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Mircea Eliade’ye göre, “tarihin
sonu”, </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">en çok </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">aşağıdakilerden hangisine bağlı olarak tarih
felsefesinden çok tanrıbilimin bir sorunu haline gelir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. İsa’nın Tanrı’nın bedenlenişi olarak yorumlanmasına<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Tarihin Tanrı’nın varlığının başka bir boyutu olarak görülmesine<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Kutsal tarihin tanrıbilime ulaşmış olmasına<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Tarihin din ekseninden çıkarılmasına<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. “Kurtuluş” ile insanın ilk yaşadığı cennetin eşanlamlı görülmesine<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:E <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">4.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-weight: normal;">
</span></span></b><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Etiénne
Gilson’a göre aşağıdakilerden hangisi, Hıristiyan tarih anlayışının </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">temel </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">niteliklerinden biri </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">değildir?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Döngüsellik ve sonsuz dönüşün yerini süreklilik kavramını alması<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. İnsanlık tarihinin, kusursuz bir ereğe doğru ilerlemesi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. İnsanlara, asla sonsuzluğa kavuşamayacakları düşüncesini
dayatması<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. İnsanlık tarihinin toptan bir gelişme sürecinde olduğu fikrinin
baskın olması<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. İnsanlık tarihinin, düzenli olaylardan örülü bir tarih olması<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:C <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">6. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Günümüzde de zamanı kendisine
göre ölçtüğümüz Miladi takvimin “İsa’dan Önce” ve “İsa’dan Sonra” ayrımını, Hıristiyan
tarih düşüncesinin bir etkisi olarak yorumlayan düşünür aşağıdakilerden
hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Collingwood<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Gilson<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Eliade<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Wartenburg<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Dinkler<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:A <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">7. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Augustinus’a göre zamanla
ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">yanlıştır?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Tanrı zamanın dışındadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Tanrı tarafından yaratılmış her şey zamanın içindedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Zaman, geçmiş-şimdi-gelecek arasında bulunan bir yapıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Zaman, şimdi yaşamakta olan kişinin anımsaması ve beklentisiyle
anlam kazanır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Zamanın varlığının anlamlılığı, insanın anımsama ve
beklentisine bağlı değildir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:E <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">8. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İnsanı yaptıklarından dolayı
ödüllendirecek veya cezalandıracak olan en yüksek ölçüt, Augustinus’a göre aşağıdakilerden
hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Gratia<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Iustus Dei<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Eskaton<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Civitas Diaboli<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Civitas Dei<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:B <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">9. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Augustinus’a göre tarih
sürecinin sonunda aşağıdakilerden hangisi yer alır?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Îmân<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Kilise<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Eskaton<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Cehennem<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Kurtuluş<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> CEVAP:C <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: cyan; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">10.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Augustinus’un tarih görüşlerinin,
aşağıdaki yargılardan hangisinin </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">yıkılmasına </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yol
açtığı söylenebilir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a. Tarihin ereği vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">b. Tarihteki olaylar bir defalıktır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">c. Tarihte ilerleme vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">d. Tarih tekerrürden ibarettir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">e. Tarih de zaman da sonlu süreçlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">CEVAP:D <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #92d050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">E-ALIŞTIRMA SORULARI<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 1:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Duyu sınırlarını aşan ve
metafizik boyutu olan, fakat daha çok kişiye özel deneyimleri ifade edecek
biçimde kullanılan terim aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Metafizik<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tinsel<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Panteizm<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tanrısal<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Mistik<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:E
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 2:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Panteizm terimi için
kullanılan Türkçe karşılık aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Temeldencilik<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tanrıtanımazlık<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tümtanrıcılık<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tümevarımcılık<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tümdengelimcilik<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:C
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 3:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Aşağıdakilerden hangisi
Plotinos’un düşüncesine <b>karşıt</b> bir görüşü dile getirmektedir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Varolan her şey maddeseldir, öyleyse varlık da
somuttur.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Bir hakkında ancak onun ne olmadığından söz
edilebilir.
<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Gerçek varlık ancak tinsel nitelikte olabilir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Bir, hem salt iyi, hem de sonsuz ışıktır.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Bir, varolanların temelindeki gerçek varlıktır.<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:A<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 4:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Aşağıdakilerden hangisi
Ortaçağ’ın din temelli düşünce yapısını hazırladığı kabul edilen düşünürdür?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Platon<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Plotinos<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Aristoteles<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Porphyrios<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Epikouros<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:B<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 5:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Aşağıdakilerden hangisi
Ortaçağ Avrupasını karakterize eden bir niteliği ifade <b>etmez</b>?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Katolik Kilisesi en büyük ve önemli güç odağıdır.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Felsefe ile dinin uzlaştırılması başlıca düşünsel
kaygı olmuştur.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Derebeylikler ortaya çıkmıştır.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">İmparatorluklar bağımsız hareket eden siyasi
güçlerdir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">İlk Üniversiteler ortaya çıkmıştır.</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:D<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 6:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">“Hıristiyanlığın ilk
savunucularının kendi dinlerinin dogmalarını Antikçağ Yunan felsefesinin
araçlarıyla biçimlendirerek inancı da kavramsal bir forma dönüştürdükleri,
dinsel ağırlıklı olsa da felsefi yönleri de olan bir düşünce çığırının
adıdır.” <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Yukarıda tanımı verilen
düşünce akımı ya da dönem aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Yeni Platonculuk<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Stoacılık<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Epikourosçuluk<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Patristik Felsefe<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Kinikler<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:D <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 7:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Ortaçağ’da daha çok
“bilgi” ve/veya “Tanrı’yı duygu ile bilmek” anlamlarında kullanılan Yunanca
terim aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Gnosis<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Episteme<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">To Hēn<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Doxa<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Idea<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:A<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 8:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Gerçek îmanın, kişinin
Tanrı önünde kibrini kırması ve nefsini alçaltması olduğunu savunan birinin
benimseyeceği slogan aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">İnanıyorum o halde varım.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Anlamak için inanıyorum.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Akıl almaz olduğu için inanıyorum.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">İnanıyorum çünkü akla uygundur.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Kanıtlayabildiğim için inanıyorum</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">.<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:C
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 9:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">I. İnanmak bilmekten
sonra gelir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">II. İnanmak bilmenin
temelini oluşturur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">III. İnsanın nihai ereği
Tanrı hakikatini anlamaktır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">İskenderiyeli Clemens
yukarıdakilerden hangisini/hangilerini savunmuştur?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">I, II ve III<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Yalnız I<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Yalnız II<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">I ve II<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">II ve</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"> III<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:E<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 10:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Augustinus’un
geliştirdiği tarih yorumu için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 66.0pt; mso-list: l32 level1 lfo33; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">A.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Hıristiyanlığa aykırı unsurlar içermektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 66.0pt; mso-list: l32 level1 lfo33; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">B.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Tarihi “tekerrürden ibaret” olmaktan çıkarmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 66.0pt; mso-list: l32 level1 lfo33; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">C.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Tarihçilik yöntemine büyük katkısı olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 66.0pt; mso-list: l32 level1 lfo33; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">D.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Theoria-historia ayrımını derinleştirmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 66.0pt; mso-list: l32 level1 lfo33; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 12pt;">E.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: Arial, sans-serif;">Aristoteles’in zaman anlayışını temel
almıştır</span><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="color: red; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">CEVAP:B
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-28525530376575067022015-10-25T10:39:00.002-07:002015-10-25T10:39:30.753-07:00Estetik ve Sanat Felsefesi 1-2-3 Ünite<h1 style="margin-right: -14.2pt;">
</h1>
<h1>
<span style="color: #1f497d;">ESTETİK VE SANAT FELSEFESİ <o:p></o:p></span></h1>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
<span style="color: #0070c0;">GİRİŞ<o:p></o:p></span></h3>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Günlük
hayatımızın da içinde olan “estetik” kelimesi felsefede özel bir araştırma<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">alanın
adıdır. <span style="color: red;">“Estetik</span>”kelimesi Yunanca “<span style="color: green;">duyular yoluyla algılama”</span> anlamına gelen </span><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">aisthanomai</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kelimesinden
gelmektedir.</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> <span style="color: red;">Aisthesis</span>
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">de algı, duyum anlamında kullanılmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Buna
göre “estetik” kelimesi özünde duyularımızın, algılarımızın ortaya koyduğu
bilgi anlamında kullanılmış bir epistemolojik kelimedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Estetik”</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> kelimesini epistemolojik bağlamından koparmadan
“<span style="color: green;">duyusal bilgi”</span> anlamında kullanan ama aynı
zamanda estetiği özel bir araştırma alanı yapan ve hatta yayınladığı </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Aesthetica</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı yapıtıyla
estetiği bir bilim gibi ele alan ilk felsefeci on sekizinci yüzyılda yaşamış
olan <span style="color: blue;">Alexander G. Baumgarten dir.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Baumgarten</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> rasyonalistlerin kullandığı “<span style="color: green;">akıl yoluyla açık ve seçik olarak bilinen</span>” ve <span style="color: green;">“duyular</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yoluyla açık ve seçik olarak bilinemeyen”</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
kavramlar ayrımını temel alarak <span style="color: green;">estetiği açık ve</span>
<span style="color: green;">seçik olmayan</span> bir bilginin yani duyusal
bilginin bilimi olarak tanımlamıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Açıklık ve seçiklik rasyonel bilginin ölçüsüyken</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
açık ve seçik olmamak (bulanık olmak) duyusal bilginin (estetik bilginin)
ölçüsüdür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İşte
</span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">duyusal bilginin</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">mantığını araştıran alanın
adı da estetiktir</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Baumgarten
<span style="color: green;">“estetik”</span> kelimesini özellikle sanatta “<span style="color: green;">güzelin duyular yoluyla algılanması”</span> anlamında
kullandı. Başka bir deyişle, estetik </span><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">duyusal yetkinliği </span></i><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yani </span><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">güzelliği</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">araştıran bir alan oldu.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">ESTETiK Mİ SANAT FELSEFESİ Mİ? SANAT FELSEFESİNİ DE KAPSAYAN BİR
FELSEFİ</span></b><b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;"> <span style="color: #1f497d;">ESTETİĞİN
OLANAĞI</span> <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Sanat
felsefesi</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> adı
altında yapılan araştırmalar özellikle yirminci yüzyıldan itibaren hız
kazanmıştır. Bununla birlikte tek tek sanat dallarının ortaya çıkışı tabi ki
estetiğin doğuşundan çok daha eskidir ve “<u>sanat felsefesi” adıyla olmasa da
“sanat üzerine düşünme”</u> tarihte yerini almıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Antik
Yunan’a dayanan bu estetik-sanat felsefesi ayrıklığının</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
günümüzde de bir kısım düşünürlerce benimsendiğini söyleyelim. Bu düşünürlere
göre örneğin estetik, doğada ve sanatta <u>güzeli </u>araştırırken sanat
felsefesi <u>sanatı </u>araştırmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yine
estetik, duyusal yetkinlik olarak </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Baumgarten’in</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> de göstermeye çalıştığı gibi, güzeli<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">araştırırken,
sanat felsefesi tek tek sanat dallarını felsefi boyutta inceleyebildiği gibi <u>sanatın
nasıl tanımlanacağı ya da bir ereğinin olup olmadığı gibi konularıda ele alır.<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Estetiğin
güzellik fenomenini incelediğini düşünen kimi filozolara göre tam da bu nedenle
“estetik” sözcüğü bu araştırma alanı için uygun düşmemektedir. Mademki söz
konusu olan güzelin araştırılmasıdır, o hâlde bu disiplinin adının da bu duruma
uygun olarak “</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">güzellik</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">bilimi”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ya da “</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">güzellik teorisi”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi bir şey olması gerekir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l9 level1 lfo8; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Nitekim,
on sekizinci yüzyılda yaşamış olan </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Alman filozolardan Herder</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bu
bilime Yunanca güzel anlamına gelen </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">“</span></i><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">kallos” </span></u></i><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">sözcüğünden
türetilen </span></u><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“kalligone”</span></u></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adını; <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l9 level1 lfo8; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">on
dokuzuncu yüzyıl </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Alman filozolarından olan</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Hegel</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> de
güzel sanat felsefesi.</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">“</span></i><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">kalliologie”</span></u></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">
</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adını vermiştir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe
tarihinden yaptığımız bu saptamalar estetiğin alanının günümüzde de<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">“güzel”
ile sınırlanmış olduğu izlenimini doğurabilir. Ancak bu doğru değildir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Günümüze
yakın bir örnek olarak <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo10; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-fareast-language: EN-US;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Frank
Sibley’in</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">estetik özellikler”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
listesiniverebiliriz. Bu</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> listede<span style="color: #00b050;"> </span><u>dengeli, sakin, güçlü</u>
<u>narin, duygusal, zarif ve gösterişli</u>
gibi özellikler bulunmaktadır..<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo10; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Kant</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, <u>güzeli
incelediği gibi yüceyide </u>estetik alan içerisine dahil etmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo10; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Schiller,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">hoş,çekici,
soylu, duyusal ve çocuksuyu</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> estetik değer olarak görür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo10; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Rosenkranz
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">da<u> </u></span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">çirkinliği</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> estetik alana katmıştır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tüm
bu örneklerden anlaşılacağı üzere estetiğin alanını yalnızca “güzel” ile
sınırlandırmak estetiğin alanını gereksiz ve haksız yere daraltmaktır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Estetik aslında sanat felsefesini de içine
alan daha geniş bir araştırma alanıdır.<o:p></o:p></span></i></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l30 level1 lfo12; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Charles
Lalo</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi düşünürlere göre sanat estetiğin uygulama alanı olarak da
görülebilir. Estetiğin gerçek nesnesi sanattır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #1f497d; mso-fareast-font-family: Calibri;">ESTETİĞİN PROBLEMLERİ<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0; mso-fareast-font-family: Calibri;">Güzellik<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">“Güzel”
kavramı estetiğin en temel kavramı olmuş, daha önce de anlattığımız üzere kimi
filozolara göre bu alanın adını bile belirleyecek kadar önem kazanmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l30 level1 lfo12; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Platonda
güzel olan yalnızca “<u>güzel ideası”dır.</u>Güzelin ele alınışı aslında
Platon’dan daha öncesine dayanır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Örneğin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
M.Ö. 6. Yüzyılda yaşamış olan Yunanlı filozof </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Pythagoras</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
Platon’un yaptığına benzer bir şekilde güzel olanı kendi evren anlayışının
bütünü içerisine yerleştirmiştir. Ona göre <u>en güzel şey uyumdur.</u>
Pythagoras,evrenin adeta bir müziğinin, melodisinin olduğuna inanmış,
gökyüzündekiyıldızların, ayın, güneşin dans ederek dönerlerken uyumlu bir ses
çıkardıklarını iddia etmiştir. işte bu da ona göre güzel olandır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l30 level1 lfo12; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Aristoteles’t</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">e
güzellikle ilgili ondan öğrendiğimiz şey güzelin belli bir <u>büyüklükle ilgili</u>
olduğudur. Buna göre, “çok büyük” ve “çok küçük” olan, yani kavrama gücümüzü aşan
bir şey güzel olamaz<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Antik
Yunan’da rastladığımız bir yaygın görüş de “güzel” kavramı ile “iyi” kavramı nın
bir tutulmasıdır. Bunun için kullandıkları tek bir sözcük bile vardır:</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span><i><u><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">kalokagathia</span></u></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> (</span></u><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">kalos</span></u></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">:
güzel, </span></u><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">agathos</span></u></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">:
iyi).<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Güzel
ile ilgili karşıt görüşlerden de söz etmek mümkündür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l30 level1 lfo12; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Tertullianus
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">güzeli şeytani bir şey ,şeytan tarafından tohumları atılmış dünyevi arzuların
gizli bir yanıltmacası ,başka bir deyişle şeytanın bir oyunu olaraknitelemiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l30 level1 lfo12; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Plotinos’a</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
göre ise güzellik ilahi olanın yeryüzündeki tezahürü/görünümüdür <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l30 level1 lfo12; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Augustinus’a
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">göre de bir kimsenin ruh ve beden güzelliğine sahip olması için
Tanrı’nın mükemmel olan güzelliğine yaklaşması gerekmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bununla
birlikte on sekizinci yüzyıldaki yaygın görüş hepimizin </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">güzellik yetisine </span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ya da </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">güzellik iç duyusuna</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">sahip
olduğumuzdur.<span style="color: #00b050;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l44 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Francis
Hutcheson,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> örneğin, on yedinci on sekizinci yüzyıl deneyimcilerinin deneye dayalı
bilgi anlayışını estetikte göstermeye çalışarak sanatın temeline </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">içsel
duyuyu</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">koymuştur.Hutcheson bir
nesnede “<u>tekdüzelik ve çeşitliliğin bileşik oranı”</u> olduğunda kişide
güzel düşüncesinin doğduğunu iddia etmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l44 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Kant</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ta
“güzel”i “hoş”tan benzer sebeplerle ayırmıştır. Ona göre“hoş” duyusal bir
öğedir ve nesnelere belirli bir ilgiyle ya da çıkarla yaklaşmamız sonucu oluşmuştur.oysa
güzelde bir çıkarsızlık vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l44 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Guy
Sircello</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> güzelin ilkelerinin
bulunabileceğini iddia ederek yeni bir güzellik kuramı ortaya atmıştır. Ona
göre bütün <u>güzel nesnelerdeki ortak özelliklerin ne</u> <u>olduğunun
bulunması gerekir</u>. Sircello’ya göre hiç bir özellik kendi başına, genel
olarak güzel değildir. Belirlibir nesneye uygulandığında ancak güzel olabilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Örneğin,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tek başına “berraklık”da “tenin berraklığı” da
genel olarak güzel kabul edilemez. Güzel olan belirli bir kişinin (örneğin
Ayşe’nin) teninin berraklığıdır1975’te yayımlanan </span><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">(Yeni Bir
Güzellik Kuramı)</span></u></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı yapıtında “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">renk
güzelliği”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ni araştırır.Güzelliğin </span><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">duyumsanır bir etkisi</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">
</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">vardır.</span><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Canlılık </span></u></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir
rengin güzel olmasında önemli bir role sahiptir</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
Canlılık</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve renklerin güzelliği
üzerine yaptığı bu araştırma Sircello’nun </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">niteliksel derece
özelliği </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">adını verdiği bir kavramı bulmasını sağlamıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l44 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #00b050; font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-fareast-language: EN-US;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Alexander
Nehamas’ın</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tam bir tanım niteliğinde olmasa da güzele dair yorumuna kısaca bakarak
bu bölümü tamamlayalım. Ona göre güzel, bir “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">mutluluk vaadidir”.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0; mso-fareast-font-family: Calibri;">Estetik Özellikler<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
bağlamda bir nesnenin, örneğin nesnel özelliklerine benzer bir şekilde, estetik
özelliklerinden gerekli ve yeterli koşulları içeren listeler yapılarak söz
edilebilir mi? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bir
nesnenin mor renkte olmasından, hafif olmasından, köşegen olmasından söz edebilmemize
benzer bir şekilde kimi “estetik” özellikler bulabilir miyiz?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
anlamda “</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">estetik
özellikler</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">” tartışmasını çağımızda başlatan düşünür </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Frank Sibley</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olmuştur.
Sibley’in</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">
(Estetik Kavramlar)</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adlı 1959’da yayımlanan makalesi yirminci yüzyıl
analitik (çözümleyici) felsefe içerisinde bir dönüm noktası olarak kabul
edilmiştir.Bu listede </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">dengeli, sakin, güçlü, narin ve zarif</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi
terimler bulunmaktadır. Sibley’e göre şayet bu listedeki terimlerin ne tür
terimler olduğunu kavrayabilirsek “estetik özellik” kavramını da genel olarak
kavramış olacağımız için bu listeyi genişletmemiz mümkün olacaktır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Dengeli’</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
terimi örneğin, biçimsel bir terimdir. </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">S</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">akin’</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> terimi Sibley’e göre duygularla ilgili bir terimdir. </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Güçlü</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">’ terimi bir takım çağrışımlar yaratan bir terimdir.</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Keskin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">’ terimi de benzer</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir şekilde kimi
çağrışımlar yapar. </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">zarif’</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
terimi değer biçen bir terimdir. Listede olmayan ancak ekleyebileceğimiz </span><u><span style="color: windowtext; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">‘ince’</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> terimi de öyledir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Narin’</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
terimi de ikinci düzey algısal bir özelliktir. ‘</span><u><span style="color: windowtext; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Coşkun’</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> terimi de bu anlamda aynen ‘narin’
terimi gibidir<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sibley’e göre eğer listeyi bu şekilde genişletebilirsek ve sanat
eserlerinin, “ağırlıklı olarak kırmızı” ya da “dikdörtgen biçiminde” gibi, başka
özelliklerini dışarıda bırakırsak, estetik özellikleri estetik olmayan
özelliklerden ayırt edebiliriz.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Eğer Sibley haklıysa, biz bir resmin ‘</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">dengeli’ olduğunu, bir bestenin ‘zarif’ olduğunu söylediğimizde
yaptığımız bu yorumlar <u>öznel değil nesnel tasvirlerdir</u>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Denge’
terimi Sibley’in terminolojisinde </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">estetik bir kavrama </span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ya
da </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">beğeni kavramına</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dönüşür. ‘Dengeli’ gibi
özellikler </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“</span></i><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">bağlı”</span></u></i><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">,</span></u><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“ortaya
çıkarılan</span></u></i><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">”</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">
</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">özelliklerdir. Sibley’in beğeniden anladığı şey olağan kullanımıyla
“herkesin beğeniye sahip olması” değil estetik terimleri özel olarak nasıl
kullanabileceğini bilmektir</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l44 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Ted
Cohen </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1973’de yayımlanan </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">(“Estetik/estetik-olmayan
ve Beğeni Kavramı:Sibley’in</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Görüşünün Bir Eleştirisi”)</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
başlıklı yazısında Frank Sibley’in beğeniyle ilgili görüşüne karşı çıkmıştır. Ona
göre estetik terimlerin doğru bir şekilde kullanılmaları için beğeni gerekli
değildir. Cohen ayrıca estetik özelliklerle estetik olmayan özellikler ayrımını
da sorgular ve yine Sibley’in listesini eleştirmek için her iki kategoriye de
uygulanabilecek olan bir terimler listesi ortaya atar. </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Örneğin,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">‘</span><span style="color: #00b0f0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">cüretkar’,
‘güçlü’, ‘muhteşem’, ‘çizgisel’,‘dinlendirici’</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi terimleri hangi
kategoride ele alacağımız şüphelidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: -49.65pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none; text-indent: 21.3pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #00b0f0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Güçlü’</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
terimi bir lokomotife uygulanacak olursa genellikle estetik olmayan bir
özelliğe karşılık gelir. <u>Oysa Beethoven’ın üçüncü senfonisine uygulansa
estetik bir özellik olacaktır</u>. Aynı şekilde ‘cüretkar’ terimini bir asker
için söylemekle bir </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">avangard </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">tiyatro oyunu için söylemek farklıdır Cohen’in eleştirisi “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">estetik
özellikler”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> listesi oluşturmaya çalışmanın boşa çıkacak bir çaba olduğu
yönündedir.Ona göre estetik özellikleri estetik olmayan özelliklerden ayırt
edemeyiz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0; mso-fareast-font-family: Calibri;">Estetik Deneyim<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Estetik
özelliklerin farkını ortaya çıkaracak olan </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">estetik öznelerin</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ne
yaşadıklarını anlamaya çalışalım <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Soracağımız
sorular şunlar olacak: <o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Gerçekten estetik deneyim adını verebileceğimiz
bir deneyim türü var mıdır?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Estetik deneyim yalnızca duyulara dayalı bir
deneyim midir yoksa düşünsel bir tarafı da var mıdır?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Estetik deneyimi herkes yaşar mı yoksa bu
deneyim yalnızca belirli bir beğeniye sahip, kendini yetiştirmiş kişiler
tarafından mı yaşanabilir? <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Estetik deneyimin nesnesi nedir?<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Estetik
deneyim konusunda iki yaygın görüş bulunmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
görüşlerden biri </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">biçimcilik</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">diğeri ise </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">bağlamcılık</span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">tır.</span></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: justify; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Biçimcilik,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
estetik deneyimin </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">nesnesini </span></i><b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">biçimsel özellikler</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
olarak kabul eder. Renk, şekil, çizgiler, ses, yapı, kalıp gibi özellikler biçimseldir.
Buna göre bir kişinin estetik deneyim yaşaması dikkatinin ilgili nesnenin
biçimsel özelliklerine yönelmesini gerektirir. Biçimcilerin anladığı türden bir
estetik deneyim aynı zamanda kişinin söz konusu nesneyle kendisi arasına </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">mesafe koyması</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">
</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">anlamına gelmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Bağlamcılık</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
görüşü ise biçimciliğin tam tersidir. Estetik deneyim için biçimsel özellikler
tek başına yeterli olmaz, içerik son derece önemlidir. Hatta bağlamcılara göre
kimi durumlarda içerik biçimden çok daha önemli olabilir. ıçeriğe dikkat etmek,
ilgili nesneyle araya </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">mesafe koymamak</span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">tır<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l44 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Kant</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
biçimci görüşün temsilcilerindendir. Ona göre nesneler yalnızca biçimlerinin algılanmalarıyla
zevk uyandırdıklarında estetik deneyimler de keyişi olurlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l44 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">John
Dewey</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> 1958 de yayımlanan </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Art as Experience (Deneyim olarak Sanat)</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">
</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı yapıtında estetik deneyime iki temel karakter yükler. Bunlardan
ilki “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">birlik” ve“tamamlanmışlık”tır</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">. Bu iki nitelik olmadan deneyim oluşamaz. Dewey’e
göre estetik deneyimin ikinci karakteri daha ziyade anlama yetilerimizle
ilgilidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l44 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Monroe
Beardsley</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Biçimci görüşü savunan bir diğer düşünür e göre de estetik deneyimde
öznenin dikkati fenomenal (görüngüsel) nesnededir.Beardsley estetik deneyimi
Dewey gibi </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">“</span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">birleştirilmiş”,
“tam” ve “yoğun”</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olarak tasvire der. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l44 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">George
Dickie</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> (1965) estetik deneyimin hem Dewey hem de Beardsley tarafından yapılan
tasvirlerine karşı çıkar. Dickie’ye göre tamamlanmış ya da biçimsel anlamda birliğe
sahip olan bir sanat yapıtı olabilir ancak aynı şeyi bir deneyim için söylemek
mümkün değildir.Deneyimler için genellikle bu ifadeler kullanılmaz. Bunları kullanmak,
Dickie’ye göre, algı ile algının nesnesini karıştırmaktır. Ona göre, tamamlanmış
bir eseri görmek ya da duymak tamamlanmış bir görme ya da duymaya sahip
olmamıza yol açmaz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l44 level1 lfo13; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Eddy
Zemach</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> (1997) da bu eleştirilere ek olarak deneyimin tam olmasından söz
ettiğimizi varsaysak bile iyi sanat eserlerini bu yoldan tasvir etmediğimizi
dile getirir. ıyi sanat eserlerini değerlendirmek benzer eserlerle daha önce
yaşadığımız karşılaşmaları, sonra karşılaşacaklarımızı ve başka nesnelere
başvurmamızı gerektirir. Ayrıca Zemach’a göre Dewey ve Beardsley estetik
deneyimi yalnızca olumlu terimlerle nitelendirmişlerdir. Oysa estetik deneyimde
olumsuz estetik özellikleri de deneyimleriz: Çirkinlik, kasvetlilik, sıkıcılık
gibi özellikler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Estetik
deneyimi herkes yaşar mı yoksa bu deneyim yalnızca belirli bir beğeniye sahip,
kendini yetiştirmiş kişiler tarafından mı yaşanabilir</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">?”sorusu
üzerinde biraz düşünelim<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
soru ortada bir deneyim olduğunu kabul etmekte ancak bu deneyimin herkes
tarafından değil de belirli bir kesim tarafından yaşanabilme olasılığını da
düşünmemize yol açmaktadır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Nitekim
</span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">David Hume</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ve
sonrasında </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Frank Sibley</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> aynı nesne
karşısında bazılarının estetik deneyim yaşadıklarını bazılarının ise
yaşamadıklarını savunmuşlardır.Onlara göre yalnızca <u>beğenisi olan ya da özel
bir tür duyarlılığı olan kişiler</u> bu deneyimi yaşabilmektedirler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #4f81bd;">Estetik Tutum<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Estetik
deneyimle yakından ilgili bir kavram da “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">estetik tutum</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">” kavramıdır. Özellikle<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">18.
yüzyıldan bugüne </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">estetik nesne</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">lerin</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ya da estetik özelliklerin algılanmasında özel bir
tutumun (estetik tutum) da rolü olup olmadığı tartışma konusu olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Estetik
tutuma sahip olmak çoğu zaman </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">bilişsel tutum, kişisel tutum </span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ve </span></b><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">pratik tutum</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gibi öznelerin
takınabileceği diğer tutumlardan ayırt edilmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Bir nesneye ya da olaya onun hakkında bir
şeyler öğrenebilmek için yaklaşıyorsam </span><span style="color: windowtext; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">tutumum </span><b><i><span style="color: #00b0f0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">bilişsel</span></i></b><b><span style="color: #00b0f0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">,</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #00b050; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l36 level1 lfo15; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">kendimle ilgili kimi şeylerle
benzerlik kurmak için yaklaşıyorsam tutumum </span><b><i><span style="color: #00b0f0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">kişisel</span></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">kullanışlılığı açısından yaklaşıyorsam da </span><b><i><span style="color: #00b0f0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">pratik</span></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">olarak kabul edilebilir.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Bu tutumlardan farklı olarak estetik tutumun
“ereğini kendinde taşıdığı”,bir başka şeye hizmet etmediği, yöneldiği
nesne ya da olaydan yalnızca zevk almak adına </span><b><i><span style="color: #00b0f0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">zevk almak</span></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">için yöneldiği iddia edilmiştir<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Burada sözünü edebileceğimiz önem</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">li bir kavram </span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">ilgisizlik </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramıdır. Bu kavram estetik nesnenin </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">hem pratik kullanımına karşı ilgi
eksikliği</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(ilgisiz kalmak)
anlamında hem de söz konusu </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">nesnenin varoluşuyla ilgilenmemek</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">
</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">anlamında kullanılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l25 level1 lfo16; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Kant’a
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">göre takındığımız estetik tutum sonucu estetik bir yargıda bulunurken nesnenin
varoluşuyla ilgilenmeyiz yalnızca görünüşüyle ilgileniriz. Nesnenin
kullanımıyla ilgili de herhangi bir ilgi beslemeyiz. Nesneyle yalnızca seyrine
dalmak anlamında ilgilenirizKant’ın biçimci görüşün temsilcilerinden olduğunu
söylemiştik. Nitekim “seyre dalma” ve “ilgisizlik” kavramları özellikle biçimci
görüşü destekleyen kavramlardır. Estetik öznenin yöneldiği nesneyle arasına
mesafe koyması, nesnenin seyrine dalması ve nesneye “ilgisiz”kalmasını sağlayan
en önemli etkenlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l25 level1 lfo16; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Edward
Bullough</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “ilgisizlik” kavramına “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">duygusal
ayrılma”yı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> eklemiştir.Ona göre örneğin trajik bir oyunu doğru bir şekilde
değerlendirebilmemiz için sahnede olup bitenlere müdahale etmekten kendimizi
alıkoyacak kadar oyundan ayrılmalıyız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l25 level1 lfo16; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Eddy
Zemach</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ilgisizlik kavramına şüpheyle
yaklaşmıştır. Ona göre yalnızca estetik alandaki ilgiye ilgisiz demek
yanıltıcıdır. Kant’ın belirlemelerinin aksine, estetik olarak algıladığımız
nesnenin gerçek varoluşuna karşı ilgiliyizdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l25 level1 lfo16; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Kendall
Walton </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Arthur Danto</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ya göre de bir sanat yapıtının nasıl sınışandırıldığı
kişinin algıladığı estetik özellikleri etkiler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0; mso-fareast-font-family: Calibri;">Estetiğin Dile Gelişi:
Bir Değer Yargısı Olarak Estetik Yargı<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
bölümde estetik araştırma alanının kullandığı </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">dili </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">anlamaya
çalışacağız. Estetik<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">nesnelerle
ilgili bir ifade kullandığımızda yani bir doğa nesnesi ya da bir sanat yapı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">tına
</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">estetik bir yüklem </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yüklediğimizde bir yargıda bulunmuş oluruz. Bu
yargı bir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">değer
yargısıdır. Başka bir deyişle estetik fenomen dile geldiğinde özneye ait bir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">değer
yargısı oluşur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Gerçeklikle ilgili yargılar</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “Su
H2O’dur” gibi herkesin üzerinde anlaşabileceği türden yargılardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Değer yargıları</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ise</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bir değerlendirme sonucu oluştukları için
gerçeklikle ilgili yargılardan farklıdırlar. Değer yargıları arasında en yaygın
olanlar </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">etik ve estetik</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> değer yargılarıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Üç tür estetik değer yargısı vardır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l26 level1 lfo7; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: GaramondLight;">1)<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-weight: normal;"> </span></span></b><!--[endif]--><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Biçimi “A, B’den daha iyidir”
olan </span></b><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">karşılaştırmalı yargılar:<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örnek:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l41 level1 lfo19; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hamlet Othello’dan daha
iyidir”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> (aynı yazarın iki oyunu karşılaştırılır)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l41 level1 lfo19; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Shakespeare, Christopher Marlowe’dan
daha iyidir”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> (Elisabeth döneminden iki yazar karşılaştırılır);<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l41 level1 lfo19; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Shakespeare gelmiş geçmiş en
iyi yazardır”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> (Shakespeare diğer tüm
yazarlarla karşılaştırılır).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu örneklerin ortak noktası hepsinin de </span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olgularla</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ilgili
değer yargıları olmalarıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">2)Biçimi “A, B’dir” olan </span></b><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">mutlak yargılar.</span></i></b><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> <o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Örnek:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo20; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Hamlet
müthiş bir oyundur “ </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">(Hamlet’i bir değer ölçeğine yerleştiriyorum);
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo20; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Hamlet
müthiştir çünkü ahlak salolarak karmaşıktır”.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> (Ahlaksal karmaşa
özelliğinin Hamlet’i değerli kılan bir özellik olduğunu söylemiş oluyorum.)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Her iki örneği de <u>mutlak yargı örneği</u> olarak verdik</span><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">3) Belirli bir biçimde olmayan, kendi içinde değer
taşıdığına inanılan ve “estetik<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">duygunun kendine yönelik” olan </span></b><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">estetik deneyim yargıları:<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Örnek:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
Değerli olan Hamlet oyununun kendisi değil benim Hamlet oyunuyla ilgili
yaşadığım deneyimdir.Burada sorduğumuz soru yargıda dile getirdiğimiz şeyin
nesnenin kendisiylemi yoksa bizim o nesne ile ilgili deneyimimizle mi ilgili
olduğudur. Eğer ikincisiyse “estetik değer” den anlaşılan şey “<u>duygunun
değeri”dir.</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l34 level1 lfo21; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">“<u>Estetik
yargılar öznel mi yoksa nesnel midir”?</u> sorusu üzerinde biraz duralım.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Kant</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">’ı</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">n
estetik deneyim konusunda biçimci görüşü savunduğunu söylemiştik. Estetik yargı
konusunda da <u>öznelciliğin yolunu açmıştır. </u>Estetik yargı ilk olarak detaylı
bir şekilde Kant tarafından ele alınmıştır. Kant estetik yargıyı </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">beğeni yargısı</span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">yla</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> aynı anlamda kullanır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Beğeni ise “<b>güzeli
yargılama yetisidir.”</b>Onunla belirlenim zemini </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">öznel </span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olmaktan </span></b><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">başka</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> <b>türlü olamayanı</b> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">anlarız. Demek ki beğeni yargıları mantıksal yargılardan öznel
olmalarıyla ayrılırlar. <u>Öznel olmalarının en belirgin nedeni de zevk
duygusuna</u> dayanmalarıdır. Zevk duygusuna dayanan estetik yargılar öznel
olmaları nedeniyle de </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">doğrulanamazlar.</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kant’a</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre beğeni yargıları her ne
kadar öznel olan zevk duygusuna dayansalar da </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">evrensellik</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">iddiasındadırlar. Bunun nedeni,
söz konusu zevkin tüm rasyonel insanlarda ortak olan imgelemle anlama yetisinin
uyumlu oyunu sonucu ortaya çıkan “<b>çıkarsız”</b>
bir zevk olmasıdır İşte Kant bu nedenle güzel olanı hoş olandan, yararlı
olandan ayırmak istemiştir.Kanarya şampanyası hoştur” demek </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">“<b>Benim için hoştur”</b> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">demektir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Buna göre hoş açısından geçerli olan
ilke şudur :<u>Herkesin kendi (duyu) beğenisi vardır.</u> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Diğer taraftan güzel yargısında durum değişir.
Dinlediğim bir konser ya da gördüğüm bir mimari yapı için “benim için
güzeldir” yargısında değil <b>“benim
için hoştur”</b> yargısında bulunulur. Eğer bir kimse, bir şeyin güzel
olduğunu söylüyorsa “başkalarında da tam olarak aynı hoşlanmayıbekler;
yalnızca kendisi için değil, ama herkes için yargıda bulunur ve sonra
Güzellikten şeylerin bir özelliği imiş gibi söz eder.” Başkalarından da bu
yargısına katılmasını bekler. Eğer kendisininkinden farklı bir yargıya
varan olursa da onları kınar. Estetik yargılar işte bu anlamda “öznel bir
evrensellik” taşırlar.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sibley’e</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre estetik yargılar estetik kavramları nesnelere uygulayan yargılardır.
Sibley beğeniden Kant’ın anladığından farklı bir şey anlar.Sibley’e göre beğeni
estetik terim ve kavramları </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">kullanabilme yeteneği</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dir.</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sibley’e göre üç tür estetik yargı vardır: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1) tipik olarak estetik bir
terim</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> (“zarif”,“dengeli”, “şatafatlı” gibi) <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">2) estetik bir terim
kullanmayan estetik yargılar</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> (“yeterince solgun değil
gibi). <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">3) değer biçen estetik yargılar</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> (şeylerin estetik anlamda iyi ya da kötü olmaları, mükemmel<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ya da sıradan olmaları gibi). <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sibley yalnızca ilk iki yargı türüyle ilgilenmiştir.Bu iki yargının
da en önemli özelliği </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">estetik algıyı </span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gerekli kılmasıdır.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bir eleştirmen verdiği yargılarla bir nesnedeki estetik özellikleri
</span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">görmemizi</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">sağlar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Peki eleştirmenler bunu nasıl yapmaktadır? Sibley yedi tane yoldan
söz eder: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1) Estetik-olmayan özelliklere işaret ederek. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2) insanların görmelerini istediğimiz özellikleri dile getirerek. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3) Estetik özelliklerle estetik-olmayan özellikler arasındaki bağlantıyı
göstererek.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">4) Benzetme ve metaforlar kullanarak. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">5) Tezat, karşılaştırma ve anıları kullanarak. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">6) Tekrar ederek.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">7) Sözel olarak dile getirilenlerin dışında davranışlarımızı da
kullanarak. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h1>
<span style="color: #1f497d;">ÜNİTE:2
SANATA İLİŞKİN FELSEFEİ ARAŞTIRMA <o:p></o:p></span></h1>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">GİRİŞ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu ünitede sanat dediğimiz etkinliğin ne olduğunu anlamaya çalışacağız.
Söyleyebileceğimiz temel şeyler bu etkinliğin insanın yaratıcı ürünü olduğu,
bir süreç olduğu ve <u>sanatçı, sanat</u> <u>yapıtı ve izleyici</u> arasındaki
ilişkinin bir sonucu olduğudur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu bağlamda sanat etkinliği sanatçının yaratıcı edimiyle başlar,
sanat yapıtının ortaya çıkmasıyla da sanatçı ile izleyiciyinin bir araya
gelmesi sonucu devam eder.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l33 level1 lfo24; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İzleyiciler; sergilere,
müzelere giden sanatseverlerden oluştuğu gibi sanatla daha iç<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">içe yaşayan sanat eleştirmenleri, </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">küratörler</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, organizatörler gibi
insanlardan da oluşmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanatçı ancak bir </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">sanat dünyası </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">içerisinde sanatçıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: yellow; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;">Küratör</span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">, sergi düzenleyicisi ya da sanat yönetmenliği olarak
ifade edilebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: yellow; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;">Sanat dünyası</span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">; bir şeyin sanat eseri olarak kabul edilmesi için
gerekli görülen sanat kuramı, sanat tarihi bilinci, sanatçının niyeti, sanat
yapıtları mirası gibi bağlamlara ve sanat eleştirmenleri, küratörler, organizatörler
gibi birçevreye karşılık gelen bir terimdir</span><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">. </span><strong><span style="color: #1f497d;">FELSEFİ DÜŞÜNMEDE
SANAT KURAMLARI<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0;">1.Öykünmecilik/Taklitçilik<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ele alabileceğimiz en eski ve uzun süre etkili olmuş kuram </span><b><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">öykünmecilik/taklitçilik</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ya da Yunancadan kabul edildiği
biçimiyle </span><b><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">mimetik sanat kuramı</span></i></b><b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dır.</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Bu kuram</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Platon’la birlikte başlamış ve
on sekizinci yüzyıla kadar da önemini korumuştur. Bu</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kuram sanatı yaşamın bir yansıması
olarak <u>sanatın en önemli işlevini gerçeği yansıtması</u> olarak gördüğü için
</span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">yansıtmacı kuram</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">;</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <u>gerçekteki nesnelerin temsil edilmeleri</u></span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">anlamında da </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">temsilci kuram</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak da anılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0;">2.Biçimcilik<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu görüş aynı zamanda sanatı kuramsal olarak tanımlamaktadır. <u>Biçimciliğe
göre bir şeyi</u> <u>sanat yapan o şeyin biçimsel özellikleridir.</u> Bir
eserin tarihsel bağlamı ya da eserin yaratıcısının hangi niyetle eseri yarattığının
bir önemi yoktur. Öneml olan </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">şeyler renk, şekil,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">çizgiler, ses, yapı, kalıp</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi biçimsel özelliklerdir. Biçimci görüş sanatı “<b>anlamlı biçim”</b> <b>olarak tanımlar.</b> “Anlamlı biçim” de bu sıraladığımız unsurlar gibi
belirli unsurların özgün birlikteliğidir. Sanatı gerçekten sanat yapan yani
sanatın doğası, biçimsel unsurlar arasındaki ilişkidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l33 level1 lfo24; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Clive Bell</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi biçimcilere göre
çizgilerin ve renklerin birleşimi bir nesneyi sanat eseri yapar ve izleyici de
ancak “<b><i>anlamlı biçim”</i></b> temelinde bir estetik deneyim yaşayabilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0;">3.Duyguculuk<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Adından da anlaşılacağı gibi </span><b><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">duyguculuk</span></i></b><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ya da </span><b><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">duygucu görüş</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">sanatta en önemli unsurun <u>duygular olduğunu öne sürmektedir.</u>.Sanat
duyguların tuval gibi, taş, sesler ya da kelimeler gibi duyusal araçlara aktarılmasıdır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l33 level1 lfo24; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Duygucu görüşün en önemli
temsilcisi on dokuzuncu yüzyıl Rus yazar ve düşünürlerinden </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Leo Tolstoy’dur.</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tolstoy başlangıç noktası olarak şu soruyu sormuştur: “Sanat
insanlığın yaşamında nasıl bir amaca hizmet etmektedir?”Bu açıdan yaklaşılınca
sanat Tolstoy’a göre <u>insanla insan arasında gerçekleşen ilişki</u> <u>araçlarından</u>
biri olarak kabul edilir. Sanat Tolstoy’un son derece değer verdiği bir amaç
için araçtır: insanlık arasındaki birlik. Sanat ruhsal bir birleşme yaratır. Bu
birleşmeyi de duyguların iletilmesi sayesinde gerçekleştirir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tolstoy sanatı şöyle tanımlamaktadır: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l34 level1 lfo21; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">“Sanat bir insanın bilinçli bir
şekilde bir takım dışsal işaretler kullanarak kendi yaşadığı duyguları başkalarına
aktardığı ve başkalarının da bu duygulardan etkilendiği bir insan etkinliğidir”<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Buna göre bir sanat eseri ancak ve ancak;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">a) izleyicisine bir takım duyguları deneyimlemesine neden
oluyorsa,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">b) yaratıcısı tarafından tam da bunun için amaçlandıysa<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">c) yaratıcısı ortaya çıkan duyguları kendisi de yaşadıysa sanat
eseridir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0;">4.Sezgicilik<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sezgici görüş ise hem biçimi hem de duyguyu reddeder. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l33 level1 lfo24; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Croce’ye göre</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> , sanat fiziksel bir nesne ya
da kamusal bir nesne değildir. Sanat daha çok bir edimdir. Yaratıcı, bilişsel
ve tinsel bir edim.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dolayısıyla bu kurama göre sanat etkinliğinin <u>en önemli unsuru,</u>
sanatçı-sanat yapıtı-izleyici üçlüsünü düşünürsek <u>sanatçı ve onun yaratıcılığı
olacaktır.</u> Sanat Croce’ye göre bilginin ilk aşamasıdır. Sanat, sanatçıların
kendi imge ve sezgilerini </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">ifadey</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">e</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> dönüştürdükleri bir bilgidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Doğanın karşısında yer alan sanat asla doğaya öykünme olarak
görülemez. Sanatın gerçek işlevi </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">dışavurum</span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dur.</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Başka bir deyişle sanatçının
içindekileri </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">ifade </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">etmesi, dışsallaştırmasıdır. <u>Croce’ye göre ifade ile sezgi de
aynı şeydir.<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l33 level1 lfo24; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sezgi;</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> sanatçının yaratım sürecinde
yaşadığı bir defalık estetik yaşantıdır, sanatçının kendi izlenimlerini
nesnelleştirmesidir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l33 level1 lfo24; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ifade</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ise amaç, duygu ya da düşünceyi
duyusal bir araçla ortaya koymaktır ve bunlar yine kendisini ifade eden ve başkaları
yla iletişimde olan tarafından deneyimlenir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu anlamda lirik bir şiir, epik bir şiir birer ifadedir; resimler,
heykeller, mimari eserler birer ifadedir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0;">5.iradecilik/istenççilik<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu kuram daha önce anlattığımız kuramlardan biraz farklıdır. Farkı
şudur: Diğerleri<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">gibi sanatı basit bir şekilde tanımlamaz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">istenççiliği savunan <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l27 level1 lfo25; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dewitt Parker’agöre</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, “anlamlı biçim”, “ifade”,
“sezgi”, “duyguların iletişimi” gibi popüler sanat tanımları hatalı tanımlardır.
Bu tür basit tanımlar sanat için geçerli oldukları kadar </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">sanatolmayan şeyler</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">için de geçerlidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Parker’a göre sanat şu üç özelliğe
sahiptir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1) Dilek ve arzuların cisimleşmesi <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2) sanatın kamusallığını ortaya koyan dil <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3) hayal gücüyle dili birleştiren uyum. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0;">SANATI TANIMLAMADAKI SORUNLAR<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yukarıda sözünü ettiğimiz sanat kuramlarının sanatı kuramsal
olarak tanımladıklarını söylemiştik. Gerçekten de Platon’dan beri binlerce yıldır
yapılan bu tanımları </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">gerçek tanım </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yani </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">özsel tanım </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak kabul etmemiz olanaklı değildir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bir sanat tanımının başarısız olmasının iki nedeni vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1) Tüm sanat yapıtlarının sahip olmadığı bir özelliği sıralayarak,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2) Yalnızca sanat yapıtlarıyla sınırlandırılamayacak bir
özellikler kümesi tanımlayarak.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Mademki bu sanat kuramları sanatı tanımlamada başarısızlar, sanatın
tanımını yapmak olanaklı mıdır? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l27 level1 lfo25; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Morris Weitz</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “<b>Estetikte Kuramın Rolü”</b> adlı makalesinde beklenilen doğru sanat
kuramının hiçbir zaman gelmeyeceğini ve felsefecilerin “sanatın doğası nedir?”
sorusunu başkasorularla değiştirmeleri gerektiğini savunmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Weitz, sanatın yanlış anlaşılmasıyla ilgili olarak üç saptama yapar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1) Sanatı tanımlayabilmek
için kuram öne süremeyiz çünkü <u>sanat zaten tanımlanamaz</u>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2) Zorunlu ve yeterli koşulları
öne süremeyiz çünkü <u>sanatın zorunlu ve yeterli</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">koşulları yoktur</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3)Sanat kavramını </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">kapalı bir kavram </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak değerlendiremeyiz çünkü sanat </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">açık bir kavram</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="background: yellow; font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;">Gerçek </span></b><span style="background: yellow; font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">ya da </span><b><span style="background: yellow; font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;">özsel
tanım</span></b><span style="background: yellow; font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">bir şeyin
doğasını ortaya koyan tanımdır. Buna göre</span><b><span style="background: yellow; font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></b><span style="background: yellow; font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">tanımlanan şeyin zorunlu ve yeterli koşulları
belirlenir</span><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">.</span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="background: yellow; font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Bir kavramın nasıl
uygulanabileceğiyle ilgili olarak zorunlu ve yeterli koşulları
belirleyebilirsek bu kavram </span><b><span style="background: yellow; font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;">kapalı bir</span></b><span style="background: yellow; font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span><b><span style="background: yellow; font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;">kavram</span></b><span style="background: yellow; font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">dır</span><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">.</span><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: yellow; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Diğer taraftan eğer bir
kavramın uygulanış şartları değiştirilebilir ve düzeltilebilirse bu kavram </span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;">açık bir kavram</span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">dır</span><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="background: yellow; font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;">Aile
benzerliği </span></b><span style="background: yellow; font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">kavramı
birbirine hepsinde ortak olan tek bir özellikle değil örtüşen benzerlikler
dizisiyle bağlanabilen şeyler için kullanılan bir kavramdır</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Weitz </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Wittgenstein’</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dan aldığı </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">aile benzerliği </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramını sanata uyarlar. Buna
göre tüm sanatları n paylaştığı bir </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">öz </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bulma arayışı bir kenara konmuştur. Bunun yerine sanat yapıtlarının
birbirleriyle olan </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">benzerlikleri</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bulunmalıdır. Müziğin, heykelin, resmin,şiirin, dansın ve diğerlerinin
paylaştığı, tüm bunları “sanat” yapan ortak bir öz yoktur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yine </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Weitz’a </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">göre, “sanat” kavramı hem </span><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">betimleyici </span></u></i></b><b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">hem de </span></u></b><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">değerlendirmesel</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">anlamda kullanılmaktadır. Başka
bir deyişle, “Bu bir sanat eseridir” dediğimizde bir şeyi ya betimliyoruzdur ya
da değerlendiriyoruzdur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İşlevselci görüşü savunanlara göre</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> de sanat belirli bir amaca hizmet etmektedir.Buna göre bir şey
ancak bu amacı gerçekleştirirse sanat eseri sayılabilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l27 level1 lfo25; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Monroe Beardsley’e</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre örneğin, bir şey ancak
estetik deneyim yaşatabilme niyetiyle yapılmışsa sanat eseridir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l27 level1 lfo25; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Stephen Davies’e</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre Weitz’ın bu görüşünde şöyle
bir problem vardır. Sanat<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">yapıtlarının birbirleriyle olan benzerlikleri bulunurken aslında
her şey her şeye<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">benzeyebilir ya da benzetilebilir. Dolayısıyla benzerlikleri temel
alan bir görüş sanat<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramının birliğini, bütünlüğünü açıklayamaz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin:</span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Marcel Duchamp’ın hazır nesneleri</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">heykele benzetilebilir ya da
benzetilmeyebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l31 level1 lfo30; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Davies’in</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Weitz’ı eleştirdiği ikinci bir
nokta da <u>Weitz’ın sanat kavramını açık kavram</u> <u>olarak ele almasının
sorunlu olduğudur.</u> Weitz’a göre sanat değişken ve öngörülemez bir içeriğe
sahip olduğundan kapalı bir kavram olamaz. Ne var ki Davies bu görüşün inandırıcı
olmadığını söyler. Ona göre örneğin yediğimiz yemekler kümesi gün geçtikçe genişler
ve kimi zaman içerisine yeni ve sıra dışı örnekler alır. Ancak Davies’e göre
burada değişen şey sanatın tanımlayıcı özellikleri değil kümenin elemanlarıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Weitz sanat eserlerinin ortak bir özelliğinin olmadığı konusunda
haklı olabilir ancak bu görüşten yola çıkarak sanatın tanımlanamayacağı
sonucuna değil olsa olsa sanatın tanımlayıcı özelliklerinin </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">algılanamaz</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, </span></b><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">bağıntısal özellikler</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olduğu sonucuna varılabilir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Sanatın zorunlu ve yeterli
koşullardan yola çıkarak tanımlanamaz olduğunu savunan ve Weitz’ın görüşüne
benzer bir görüşü savunan felsefecilerden biri Amerikalı sanatçı ve estetikçi </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Paul Ziff dir.</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Weitz ile Ziff’in</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <u>ortak görüşü </u></span><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">“yeni</span></u></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></u><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">sanat anlayışı”</span></u></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak adlandırılabilir. Bu
görüşe göre “insan yapımı olma” özelliği de dâhil olmak üzere sanat yapıtı sınıfına
giren üyelerin hiç bir ortak özelliği bulunmamaktadır.1968 de yayımlanan <b>“</b></span><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir Sanat Yapıtını Tanımlama</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Meselesi”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adlı makalesinde Ziff bir
nesnenin sanat eseri olduğunu söylediğimizde sanatı belirli bir özellikler
kümesinin alt kümelerini bulma yoluyla tanımladığımızı iddia etmiştir. Ziff bu
bağlamda </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">tipik örnekler</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adını verdiği bir görüşü
savunmuştur. Buna göre daha öncesinden kabul edilen sanat yapıtları yeni yapıtlar
için birer tipik örnek oluşturabilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Paul Ziff’i</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">tipik örnek</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">görüşüne götüren uslamlama, belirli nesneleri</span><b><i><span style="color: white; font-family: "GaramondCondBoldItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondCondBoldItalic;"> </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">öğrenme biçimimizden yola çıkarak
bu öğrenme biçimini sanat dallarına uyarlamaktır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “kitap” kelimesinin kullanımını
bilmeyen bir çocuğa kitabın ne</span><b><i><span style="color: white; font-family: "GaramondCondBoldItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondCondBoldItalic;"> </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olduğunu öğretmenin en iyi yolu ona bir kitap göstermek olacaktır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanat eserlerindeki tipik örnek için Ziff, Fransız ressam </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nicolas Poussin’den</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> seçtiği </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sabinli Kadınlara Saldırı</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı resmi şöyle tasvir etmiştir:
Bu resim her şeyden önce bir resimdir; yapılmış bir nesnedir ve hatta bilinçli
olarak ve belirli bir teknik ve özenle yapılmıştır; ressam bu resmi insanların
görebileceği ve seyredebileceği bir yere konması amacıyla yapmıştır;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: -21.2pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none; text-indent: -49.65pt;">
<strong><span style="color: #1f497d;"> SANATI FARKLI ŞEKİLLERDE TANIMLAMAK<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yirminci yüzyılın sonlarına doğru geliştirilen sanat tanımları
sanatın özsel özelliklerini<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">aramak yerine </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bağıntısal özelliklerini</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">araştırmış ve bu doğrultuda
sanatı karmaşık bağıntısal özellikler bütünü olarak tanımlamıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanatın özünün bağıntısal olduğunu savunan felsefecilerin başında </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Arthur Danto George</span></b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <b>Dickie ve Jerrold
Levinson</b> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gelmektedir.<span style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l18 level1 lfo27; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Danto’</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">nun estetik tarihine en önemli
katkısı dikkatimizi sanat yapıtlarının </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">algı lanamaz</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">özelliklerine çevirmesidir. Ona
göre bir şeyin sanat sayılabilmesi gözün</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> görmediği </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">sanat dünyası</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">na bağlıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l18 level1 lfo27; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dickie </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">de Danto’nun “<b>sanat dünyası”</b>
kavramını kullanarak bir tanım verir. Buna göre <u>“bir sanat eseri bir sanat
dünyasına sunulacak şekilde yaratılmış türden bir insan yapımıdır</u>.”<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l18 level1 lfo27; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Levinson</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">’a göre de bir şeyi sanat eseri yapan şey bu eserin daha önceki
sanat eserleriyle olan ilişkisidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Şimdi bu üç görüşü ayrıntılı bir şekilde ele alalım<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Arthur Danto</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> 1964 de yazdığı “<b>Sanat Dünyası”</b> adlı makalesinde popüler
kültürün ünlü Amerikalı sanatçılarından olan </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Andy
Warhol un</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yapıtlarından </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">Brillo
Kutuları</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">’nın hangi gerekçelerle bir sanat yapıtı olarak
kabul edildiğini tartışır. Yazıda şu soru sorulmaktadır: <u>“Eğer Warhol’un</u>
</span><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Brillo Kutuları </span></u></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">görünüşte olağan Brillo kutularından ayırt edilemiyorsa nasıl oluyor
da biri sanat yapıtı olabiliyor</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">?” Danto’ya göre bunun nedeni
belirli bir sanat kuramının olmasıdır. </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Sanat dünyası</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> belirli nesnelerin birer sanat yapıtı olmasını sağlamaktadır.
“Sanat dünyası</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">nın içine sokulmuş olmak”, Danto’ya göre, bütün sanatların özünü
oluşturan şeydir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">George Dickie,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Arthur Danto’nun görüşünü
belirli yönden geliştirerek “<b>kurumsal sanat
kuramı”</b> anlayışını ortaya atmıştır. Bu anlayışa göre bir şeyi sanat eseri
yapan o şeyin nasıl göründüğü, duyulduğu vs. ya da hangi malzemeden yapıldığı
gibi içsel özellikleri değil bu şeyin bir </span><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">kurumla</span></u></i></b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></u></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">nasıl ilintili olduğudur.</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Buna göre “sanat” denen kurum olmadan sanat eserlerinden söz
edilemez <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l34 level1 lfo21; text-align: justify; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dickie’nin ve Danto’nun</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> görüşü en sık “<b>sanat dünyası</b>” kavramının muğlaklığı ve
yapaylığı nedeniyle eleştirilmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none; text-indent: -7.05pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Jerrold Levinson</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tam da bu görüşe karşı çıkarak sanatçının zihninde sanat olarak sayılabilecek,kimsenin
adına yapılmayan yalnız ve özel sanatın da olabileceğini söylemektedir.Levinson’a
göre sanat kavramının sanatın şimdiye kadar ne olmuş olduğundan bağımsız bir
içeriği yoktur. Bir şeyin sanat yapıtı sayılabilmesi için sanatçının bu şeyi tıpkı
daha önceki şeylerin herhangi bir şekilde sanat sayıldığı gibi </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">sanat sayılabilmesi
niyetiyle</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yapmış olması gerekir. Sonuç olarak Levinson bir toplumdaki sanat
kurumlarının sanatın özünü oluşturduğuna karşı çıkmaktadır. Ona göre temel olan
sanat yapılmasıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none; text-indent: -7.05pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none; text-indent: -7.05pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">George Dickie</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> 1983’te “</span><b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yeni Kurumsal Sanat Kuramı”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adında bir makale daha yazar ve hem eleştirilere yanıt verir hem
de görüşünü geliştirir. Verdiği sanat yapıtı tanımına göre “<u>bir sanat yapıtı
bir sanat dünyasına sunulacak şekilde yaratılmış türden bir insan yapımıdır” </u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dickie’ye göre bir şeyin sanat yapıtı olabilmesinin iki kuralı ya
da iki zorunlu şartı vardır: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1) Eğer bir kimse sanat yapıtı yapmak istiyorsa bunu ancak bir
insan yapı mı ürün yaratarak yapabilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2) Eğer bir kimse sanat yapıtı yapmak istiyorsa bunu ancak bir
sanat dünyasına sunulacak türden bir şey yaratarak gerçekleştirebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: white; font-family: "GaramondCondBoldItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondCondBoldItalic;">-</span></i><strong><span style="color: #1f497d;"><o:p></o:p></span></strong></b></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #1f497d;">SANATÇI İLE SANAT YAPITI VE SANAT YAPITI İLE İZLEYİCİ
ARASINDAKİ İLİŞKİ<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0;">Sanatçı İle Sanat Yapıtı Arasındaki İlişki: Yaratıcılık<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanatçı ile sanat yapıtı arasında kurulan özel ilişki </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">yaratıcılık</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">tır.</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yaratıcılık kısaca ifade edilirse yeni
bir şeyin yani daha önce var olmayan bir şeyin ortaya çıkmasıdır. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yaratıcılık, Tanrı ya da Tanrıların işinin olduğunun düşünülmesinden
başka insanın ortaya koyduğu bir başarı olarak da görülür. Bu anlamda hem
bilimsel hem sanatsal yaratmadan söz edebiliriz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Her iki yaratma türü de </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Townsend’in</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> söylediği gibi, bir başlangıç noktası olduğu kadar aynı zamanda
da sonradan olan ya da olabilecek olanların da belirleyicisidir.Bununla
birlikte sanatsal yaratma gerçek dünyaya özgü olan belirlenimcilikten bir kurtuluştur.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanat, insan aklının yaratıcı bir ifadesi, “zihinsel etkinliğin en
özgür biçimidir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Peki, sanatsal yaratmanın yapısı
nedir? <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanatçı hangi aşamalardan geçerek yapıtını
yaratmaktadır? <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yapıtın sanatçıyla ve izleyiciyle olan
ilişkisi nasıldır?<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Kimi sanat yapıtları yaratıcısı henüz yapıtını daha bitirmeden izleyici karşısına çıkabilse de genellikle yapıt
bütünüyle sanatçıdan ayrılıp kendi başına bir nesne olduğunda izleyiciyle buluşur.Ancak
yapıt, sanatçı yani yaratıcısı için başka bir şey, izleyici için başka bir
anlam<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">taşır. Her ne kadar yapıt aynı yapıt gibi görünse de yaratıcısıyla
olan ilişkisi ile izleyici<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ile yeni başlayan ilişkisi farklıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanatçı eserini yaratırken belirli aşamalardan geçer. Yaratmanın aşamalarını
şu şekilde sıralayabiliriz: <u>Etkilenme aşaması, tasarlama aşaması ve
tamamlama aşaması.</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.Aşama etkilenme:</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanatçı çevresindeki,
zihnindeki, deneyimlerindeki her türlü şeyden </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">etkilenebilir.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu başlangıç noktasıdır. Bir ses, bir gülümseme, bir kavram, bir eşya,
yeni tanı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">şılan bir kişi sanatçının yaratım nesnesi olabilir. Buna aynı
zamanda </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">esinlenilen</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">nesne</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">de diyebiliriz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2.Aşama tasarlama:</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Sanatçı bu<b> nesneden</b>
yola çıkarak <u>tasarlamaya başlayacaktır</u>. Tasarlama aşaması da iki şekilde
olabilir: <u>Zihinde tasarladıktan sonra oluşturma ya da oluştururken tasarlama.</u>İlk
durum da bir <b><i>zihinsel tasarı nesnesi</i></b> söz konusuyken ikinci durumda bir <b><i>süreç
içinde şekil</i></b> alan nesne söz konusudur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu ikinci duruma verilicek örneklerden biri Rus ressam </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Vasily Kandinsky</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tarafından yapılan </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Beyaz Bordürlü Resimdir.<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Verilebilecek bir başka örnek de çağımızın ünlü </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">soyut dışavurumcu </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ressamlarından </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Jackson</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Pollock’</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">un kullandığı tekniktir.
Pollock,Yere çok büyük boyutlarda tuval bezler sererek bu bezlerin üzerinde
hareket ederek boya dökmüş, damlatmış, fırlatmıştır. Bu nedenle de kullandığı
bu teknikle yaptığı resimler sonradan </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">hareket resmi</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adını almıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3 Aşama tamamlama</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">. Burada artık </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">izleyici karşısına çıkmaya
hazır nesne yani sanat yapıtı</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">söz konusudur. Sanatçının geçirdiği bu aşamalardan sonra yapıt artık
izleyiciyle buluşmaya hazırdır. Şimdiden sonrası artık izleyicinin yapıtla
kuracağı ilişkide şekillenecektir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Peki, izleyicinin yapıtla bu yeni başlayan ilişkisi nasıldır?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0;">Sanat Yapıtı ile izleyici Arasındaki ilişki: Deneyimleme,
Değerlendirme, Eleştirme<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yapıtın ortaya çıkması için sanatçının varlığı ve etkinliği ne
kadar gerekliyse yapıtın yaşam bulması, değerlendirilmesi ve yorumlanması için
izleyicinin varlığı ve etkinliği de o kadar gereklidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanat eseri, </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Townsend’in </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ifadesiyle, “<u>görülmek için kendini sunan bir nesnedir.”</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yani estetik, “<u>insanların nesnelere tepki verme biçimiyle
ilgilidir.”</u> Başka bir deyişle, sanat yapıtı ancak izleyicilerin vereceği
tepkilerle “<b>sanat yapıtı”na</b> dönüşebilir.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanatçının yapıtıyla yaşadığı ilişkiyi daha çok “yaratıcılık”
olarak izleyicinin yapıtla yeni başlayan ilişkisini ise daha çok “<b>estetik deneyim”</b> olarak tanımlıyoruz.Bir
de özel bir tür ilişki ve izleyici kitlesi vardır. Bu özel ilişki “<b>eleştiri”</b> ve özel izleyici kitlesi de
eleştirmenler yani sanat yapıtları hakkında yazıp çizenler, çeşitli yerlerde
konuşanlardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Peki, eleştirmenler ne tür yargılarda bulunurlar?</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Tabii burada bizi ilgilendiren yapıtlar hakkındaki olgusal
önermeler değil </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">eleştirel önermeler</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dir.</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Şu resimdeki gökyüzü
mavidir</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> önermesi <u>olgusal bir önermedir.</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öykücü güvenilir değildir</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yada </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Mona Lisa</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’nın gülümsemesi gizemlidir </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gibi önermeler <u>Eleştirel önermedir.</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Doğru da olsalar yanlış da olsalar eleştirel önermelerde önemli
olan bu önermelerin “<u>yapıta<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">uygunluğu ya da yararıdır.”<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h1>
<span style="color: #1f497d;"> </span></h1>
<h1>
<span style="color: #1f497d;">ÜNİTE :3 SANAT EPİSTEMOLOJİSİ,SANAT
ONTOLOJİSİVE SANAT ETİK İLİŞKİSİ<o:p></o:p></span></h1>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0;">SANAT EPİSTEMOLOJİSİ<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu bölümde sanatın bilgi ile olan ilişkisini tartışacağız. Bu ilişkinin
irdelendiği alana<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">genel olarak </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">sanat epistemolojisi</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adı verilir.Bu aynı zamanda
sanatın bilişsel değerinin olup olmadığının yapıldığı sorgulamadır. Bu tartışma
alanı içerisinde olmak demek en temelde şu iki soruyu sormak demektir: <o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanat bilginin kaynağı olabilir mi?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanat bize bir şeyler öğretebilir mi?<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanatın bilişsel değerinin olduğunu savunan düşünürler</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> çoğunlukla; sanatın bize bir şeyler öğretebileceğini, sanat hakkında
bir şeyler bilebileceğimizi, sanatın dünya hakkındaki algımızı, anlayışımızı değiştirebileceğini,
sanatın kendimizle ilgili kimi şeylerin değişmesine neden olabileceğini ve
sanatın bilginin kaynaklarından biri olabileceğini düşünürler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bilginin epistemoloji tarihinde en sık yapılan tanımına bakacak
olursak, </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">gerekçelendirilmiş</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">doğru inanc</span></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ın</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> önermesel bilgi için geçerli olduğunu oysaki sanatın bilgi ürettiği
kabul edildiğinde aynı tanımın geçerli olmayacağını söylememiz gerekir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanatı bilgi kaynağı olarak ele alan ilk filozolar </span></u><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Platon </span></b><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve<span style="color: #0070c0;">
Aristoteles’tir</span>.</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l22 level1 lfo32; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Platon</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">’un görüşü oldukça ilginç bir
görüştür ve <u>epistemolojik-ontolojik</u> öğretisi içerisinde yerini alır. Ona
göre sanatsal etkinlikler insanların dengesiz bir ruha ve dolayısıyla kötü bir
karaktere sahip olmalarına yol açmasından ötürü zararlı şeylerdir.<u>Sanatçılar,
herhangi bir şeyin taklidini o şey hakkında </u></span><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">herhangi bir bilgiye</span></u></i></b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> <b>sahip olmadan</b></span></u></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yapabilen kişilerdir.</span></u><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Platon’ göre </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">aiki
dünya söz konusudur: Aynanın dışındaki dünya (gerçek nesneler dünyası) ve aynanın içindeki dünya (gerçek
olmayan nesneler dünyası). Platon, aynanın içinde görünen nesnelere </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">eidola </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adını vermiştir<u>. </u></span><b><i><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Eidola</span></u></i></b><b><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span></u></b><b><i><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">görüntü</span></u></i></b><b><u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’dür</span></u></b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, gerçek nesnelerin görüntüsü. </span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Platon’a
göre sanat bir şeyler öğretmesine rağmegerçek bir bilgi kaynağı olamaz.<u><o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l22 level1 lfo32; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Aristoteles</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> hocası Platon’un sanatın kişinin
ahlaki karakterinin gelişimini etkilemesi görüşüne katılmıştır. Ne var ki
Aristoteles <u>kişinin karakteri üzerindeki bu etkilenmenin olumsuz değil
olumlu olduğunu iddia etmiştir.</u> </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Poetika</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı eserinde özellikle tragedyalar üzerine eğilen Aristoteles
izleyiciler açısından </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">katharsis</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adını verdiği bir görüş geliştirmiştir. “<u>Tragedyanın ödevi,
uyandırdığı acıma ve korku duygularıyla ruhu tutkulardan temizlemektir</u>.”
Buna göre izleyici oyunu seyrederken kahramanla özdeşleşir ve onun içine düştüğü
ruhsal çatışmaları bizzat yaşar Bu temizlenme, arınma sayesinde kişi gündelik
yaşamında daha rasyonel olma şansını yakalar Böylelikle sanatın (özellikle
tragedyaların) kişileri olumlu anlamda değiştirme, dönüştürme etkisi vardır.
Anlaşıldığı üzere Aristoteles sanatın dünya hakkındaki algımızı değiştirebileceği,
dünyayı anlamlandırmamıza etkisinin olabileceği, bir farkındalık yaratacağı
iddialarını desteklemiş <u>ilk filozoftur.</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l22 level1 lfo32; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Usçular (rasyonalistler)</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> genel
olarak hayal gücünün bir bilgi kaynağı olarak elealınabileceği fikrine karşı çıkmışlardır.
Onlara göre <u>bilgiden anlaşılan şey</u> Platon ilebirlikte tartışılmaya başlanmış
olan “gerekçelendirilmiş doğru inanç” tır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l22 level1 lfo32; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Deneyimciler (empiristler)</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> de
benzer şekilde kurgusal durumlardan öğrenmenin imkânsız olduğu kanısındaydılar.
Onlara göre de kurgusal ve temsili durumlardan yola çıkarak “gerekçelendirilmiş
doğru inanç” olan <u>bilgiye nasıl ulaşacağımız belli değildir</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l22 level1 lfo32; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Romantik döneme</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> baktığımızda ise romantizmin
aydınlanma dönemine bir tepki olarak ortaya çıkmasından ötürü bu dönem
düşünürlerin aklın önemini vurgulamak yerine <u>akla ek olarak yada aklın
üstünde sezgi hayal gücü ve duygulara önem verdıklerini görüyoruz .</u>Romantıklere
göre sanat dünyayı sayısız şekilde
tasvir edebilir. Sanat doğruları bilimlerin gittiği yoldan ortaya koymasa da
bize dünyayı farklı şekillerde anlayabilmemiz için bir kavrayış verebilir
Burada vurgulanması gereken bir nokta </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">sanattan öğrenmek </span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ile </span></b><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">sanattan etkilenmeyi</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ayırt etmek gerekliliğidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanatı bir bilgi kaynağı olarak ele almanın birkaç yolu
bulunmaktadır</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo38; text-autospace: none; text-indent: 0cm;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bunlardan ilki<u>,</u> sanatı</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
</span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bilişsel uyarım</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kaynağı olarak görmektir. Sanatın
bir bilgi kaynağıolması konusunda şüpheleri olanlar bile genellikle sanatın </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">bilişsel </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">uyarım kaynağı olduğunu kabul
ederler. “</span><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bilişsel olarak uyarmak” tan anlaşılan şey,
kişinin bilinçli yaşamını harekete geçiren “düşünceler, duygular, algılar ve
arzular” gibi etkinliklerdir</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">.Dolayısıyla “sanatın bilişsel
uyarım gücünü araştırmak sanatın nasıl bilgi sağladığını anlamada önemli bir adımdır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 7.1pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo38; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanatı bir bilgi kaynağı
olarak ele alabilmenin <u>ikinci bir yolu</u>,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> sanatın
</span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">deneyimsel bilgi</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">sağladığını ileri sürmektir. “Deneyimsel bilgi bir şeyi
deneyimlemenin neye</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">benzeyeceğinin bilgisidir.” Bu tür bir bilgi daha çok duyguların
bilgisidir: Başından</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir şey geçmiş olmasının, belirli bir duyguyu yaşamanın, belirli
bir olayı gözlemlemeninne hissettireceği bilgisi. Bu tür bir bilginin de yine
gerekçelendirilebilmesi</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gerekmektedir ancak bu gerekçelendirme “deneyimsel gerekçelendirme”
olacaktır. Buna göre sahip olduğumuz “deneyimsel inançların” doğrulanmaları
gerekir. Buradaki bir problem deneyimsel inançlarımızın hatalı olabileceğidir.
Sanat yapıtları deneyimsel olarak bizi yanlış yönlendirebilir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l20 level1 lfo34; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Novitz </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bu konuyla ilgili olarak </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">“</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">verdiği bir görüş öne sürmüştür.
“<u>Empatik inançlar” deneyimsel inançlarımızın gerekçelendirilmeleri
içinkullanılmış bir kavramdır</u>. Bu görüşe göre deneyimsel inançların
gerekçelendirilmeleri sahip olduğumuz daha geniş deneyim kavramımızla desteklenebilir.
Daha geniş olan deneyim kavramından anlaşılan şey geçmiş ya da gelecek
deneyimlerimizin de dâhil edilmesidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 7.1pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l8 level1 lfo40; tab-stops: 0cm; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanatı bilgi kaynağı olarak ele alabilmenin bir üçüncü yolu</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> da sanatın </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ahlaki</span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span></b><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bilgi</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">sağladığını<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">öne sürmektir. Sanat yapıtları içerisinde özellikle <u>edebi
yapıtların ahlaki bilgi sağladığı</u> iddia edilir. Bu bilgi hem önermesel
terimlerle ifade edilebilen ahlaki doğruların bilgisidir hem de nasıl yaşayabileceğimizin,
arkadaşlarımıza nasıl davranabileceğimizin, ahlaki kararlarımızı nasıl alabileceğimizin
bilgisidir.<u>Romanların, filmlerin, tiyatro oyunlarının ve kısa hikâyelerin
duygularımızı eğittikleri ve bize ahlaki değerleri öğrettikleri düşünülür <o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: -7.1pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l8 level1 lfo40; tab-stops: -14.2pt; text-autospace: none; text-indent: 14.2pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanatı bilgi kaynağı olarak
ele alabilmenin olanaklı yollarından biri de</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">sanatın</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bilgi kategorilerini şekillendirmede
rolünün olduğu</span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">nu</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> öne sürmektir. Bu görüşe göre
örneğin “kavramsal bilgi” kategorisi yeniden şekillenebilir. Kimi düşünürler<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(Hagberg ve Wilson gibi) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">sanatın bize kavramsal bilgi sağladığı
görüşünü savunmuşlardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Örneğin,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Virginia Woolf’un</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Deniz Feneri</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı yapıtında ağırlıklı olan işlenen konu “sempati”dir. Bu yapıttan
sempatiyle ilgili edinilen deneyimsel bilgi genel olarak “sempati” </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">kavramı </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">hakkında genel bir şeyler öğrenmemize
katkıda bulunur <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Genel değerlendirmeyi yapalım:</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Sanat
epistemolojisi araştırmaları farklı bilgilenme yollarının da olabileceğini,
kabul edilebilecek tek bilgi türünün geleneksel anlamda kullanılan önermesel
bilgi olmadığını ortaya koyuyor. Başka bir deyişle “bilgi” kavramının içeriğine
yeniden bakmak gerekliliği baş gösteriyor. Dünya hakkında, yaşam hakkında,
kendimizle ilgili bir şeyler </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">öğrendiğimiz </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">her durumda hangi tür olursa olsun bir bilgilenmenin olduğunu ve
bu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">bilgilenmeye temel sağlayabilecek farklı gerekçelendirme yollarının
olabileceğini<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">kabul etmemiz gerekiyor. İşte sanat fenomeni de bu gerçeğin ortaya
çıkmasını sağlayan bir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">fenomen olarak karşımıza çıkıyor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0;">SANAT ONTOLOJİSİ<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ontoloji (varlıkbilim) genel olarak varlıkları, bu varlıkların ne
tür birer varlık olduğunu araştıran alanın adıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Varlık kategorileri içerisinde şunlar bulunur: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 7.1pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l24 level1 lfo42; text-autospace: none; text-indent: 10.9pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Fiziksel ve zihinsel varlıklar</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> (fiziksel ve zihinsel ontolojik kategorileri);<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 7.1pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l24 level1 lfo42; text-autospace: none; text-indent: 10.9pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">somut ve soyut varlıklar</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> (somut ve soyut ontolojik kategorileri) ve tümel<o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tikel varlıklar</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
(tümel ve tikel ontolojik kategorileri). <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Özelde sanat ontolojisi ile uğraşanlar da sanat yapıtlarının bu
varlık çeşitliliği içerisinde nerede yer aldıklarını yani bir sanat yapıtının
ne tür bir şey/varlık olduğunu araştırırlar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Başka bir deyişle sanat yapıtlarının
genel olarak varlıklar içerisindeki yerinin irdelendiği alana </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">sanat ontolojisi</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adı verilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanat ontolojisinin <u>en temel sorusu</u> olan <u>Bir sanat yapıtı
ne tür bir varlıktır?</u> sorusu etrafında ayrıntılı olarak sorulabilecek
sorular şunlardır: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanat yapıtları fiziksel nesneler midir?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanat yapıtları ideal türler midir?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanat yapıtları hayalivarlıklar mıdır?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanat yapıtları sanatçının ya da
izleyicinin zihinsel hâlleriyle nasıl bir ilişki içerisindedir?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanat yapıtlarının fiziksel nesnelerle
nasıl bir ilişkisivardır?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanat yapıtlarının soyut olan görsel,
işitsel yapılarla ya da dilsel yapılarla nasıl bir ilişkisi vardır?<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 7.1pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo44; text-autospace: none; text-indent: 10.9pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yapıtlar hangi şartlar altında
varlığa gelirler, varlıklarını sürdürürler ve varlıkların sonlandırırlar?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bütün bu sorular sanatın nasıl tanımlanacağı sorusundan farklı
nitelikte sorulardır çünkü bu sorular bir şeyin sanat eseri olarak kabul
edilebilmesi için gereken şartları sormak yerine eserin bir varlık olarak <u>ne
tür bir varlık olduğunu sorarlar.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> resimler ne türden varlıklardır?,Müzik
yapıtları, romanlar ne türden varlıklardır? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu sorulara verilen yanıtların hiçbiri sanat yapıtının tanımı
yerine geçmez çünkü bir sanat yapıtının ontolojik statüsü başka bir takım varlıkların
ontolojik statüsüyle aynı olabilir. Bu da sanat olanı sanat olmayandan ayırt
etmemizi sağlamaz Bir sanat yapıtının ontolojik statüsünün belirlenmesi ise bu
tür koşulların arayışına girişmez. Demek ki “Sanat nedir?” ya da “Sanat yapıtı
nedir?” sorusu ile “Bir sanat yapıtı ne tür bir varlıktır?” sorusu başka başka şeyleri
sormaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l20 level1 lfo34; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Farklı sanat türlerini dikkate
alarak sanat yapıtlarına baktığımızda, resim ve (döküm olmayan)heykelleri </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">tekil varlıklar</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak görürüz<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l20 level1 lfo34; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Klasik müzik ve edebiyata baktığımızda
ise, bu tür eserleri </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">çoklu varlıklar</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarakdeğerlendiririz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanat ontolojisindeki yaygın görüşlerden biri sanat yapıtlarının
sadece fiziksel nesneler olduğunu savunan görüştür. Bu görüşe kısaca </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">fiziksel nesne görüşü</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adı verilir.Bu görüşe göre
sanat yapıtlarının ontolojik statüsü sopaların, taşların, mermer parçalarının
statüsünden daha az ya da daha çok karmaşık değildir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l37 level1 lfo45; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Collingwood </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sanatın İlkeleri</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı eserinde </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">hayali varlık</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></b><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">görüşü</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adı verilen bir görüşü ortaya
koyarak fiziksel nesne görüşüne özellikle iki açıdan karşı çıkmıştır: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1) Sanat yapıtlarının yaratılmalarında fiziksel nesnelerden farklı
olarak hayal gücü şarttır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2) Bir sanat yapıtı yalnızca bir müziğin seslerini duyarak ya da
bir resmin renklerini görerek algılanmaz. Sanat yapıtını görebilmek için
kesinlikle hayal gücü gerekir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Başka bir görüş de </span><b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">soyut varlıklar görüşü</span></i></b><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak adlandırılan görüştür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l37 level1 lfo45; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Richard Wollheim</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> örneğin </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sanat ve Nesneleri</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adlı kitabında, edebi yapıtların
ve müziğin fiziksel nesneler ya da bu nesnelerin bir sınıfı olmadıklarını
söyleyerek bu tür yapıtların </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">tipler </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olduğunu ve kopyalarının ya da gösterimlerinin de bu yapıtların </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">örnekleri </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olduğunu öne sürmüştür <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tip-örnek kuramı</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak geçen bu görüşü
anlayabilmek için alfabemizden bir örnek verelim: <b>“A”</b> harfinin Türkçenin alfabesinin ilk harfi olduğunu söylediğimizde
sözünü ettiğimiz bir harf </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">tipi</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dir.</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Şimdi buraya içinde
alfabemizin ilk harfinin üç kez geçtiği bir sözcük yazalım: </span><b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ankara.</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Bu sözcükte sözünü ettiğimiz harf tipinin ise üç </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">örneği </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">geçmektedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu kuramı temel alırsak</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Reşat Nuri Güntekin’in olduğu <b><i> çalıkıkuşu</i></b> soyut bir varlık olarak bir tip iken , somut olarak gidip kitapçıdan satın aldıuğım
bu roman “<b><i>çalıkuşunun”</i></b> bir örneğidir. </span><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Çalıkuşu</span></u></i></b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></u></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">soyut bir varlık olan bir </span></u><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">tip</span></u></i></b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></u></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak yok edilemez.</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> O bir kere kaleme alınmış ve dolayısıyla yaratılmıştır.. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0;">SANAT ETİK İLİŞİKİSİ<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu ilişki araştırılırken ortaya çıkan kimi sorular şunlardır: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Etik açıdan şüpheli olan sanat yapıtlarına
maruz kalmak izleyicisini ahlaken bozar mı?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bazı sanat yapıtlarının etik açıdan
kötü olmaları sansürlenmelerini gerektirir mi?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanat yapıtlarını belirli şekillerde
koruma anlamında ahlaki yükümlülüklerimiz var mıdır? <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Estetik yargılarla ahlaki yargı lar
arasında yapısal bir paralellik var mıdır?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanat yapıtlarının etik kusur ya da
üstünlükleri aynı zamanda onlardaki estetik<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">kusur ya da üstünlükler midir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanatla etik arasındaki ilişkiyi araştıran çalışmalar genel olarak
</span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">sanatın etik eleştirisi</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adı altında yapılmaktadır.
Sanatın etik eleştirisi, sanatın yorumlanması ve değerlendirilmesinde etik
unsurların dâhil edilmesi ya da bir eserin sanatsal</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">açıdan değerlendirilirken etik
statüsü ya da değerinin dikkate alınması eleştirisidir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanatın etik değerlendirmesi genel olarak iki karşıt felsefi duruşu
doğurmuştur: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Ahlakçılık</span></u></i></b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></u></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(moralizm)</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ve </span><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">özerkçilik </span></u></i></b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">(otonomizm)</span></u></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></u><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">(estetikçilik</span></u></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">)</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l37 level1 lfo45; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ahlakçılık,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> sanatın estetik değerinin ahlaki değerince belirlenmesi ya da ona
indirgenmesi gerektiğini savunur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l37 level1 lfo45; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Özerkçilik </span><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ya da estetikçilik</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ise ahlaki kategorilerin
sanata uygulanmasının uygunsuz olduğu görüşündedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanatın etik eleştirisiyle ilgili yeni çalışmalar yeni bir takım
felsefi duruşları da gündeme getirmiştir.<u>Bu duruşlar ahlakçılık ile
özerkçiliğin</u> daha ılımlı biçimleridir ve </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">ılımlı ahlakçı</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">lık</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ile </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">ılımlı özerkçilik</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlarını almışlardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0;">Aşırı Ahlakçılık ve Aşırı Özerkçilik<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Aşırı ahlakçılık</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bir sanat eserinin estetik değerinin
ahlaki değeriyle belirlendiği görüşüdür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu görüşün en uç savunulan şekli bütün <u>estetik değerleri ahlaki
değerlere indirger.<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Aşırı ahlakçılığın en tipik
savunucusu on dokuzuncu yüzyıl Rus yazarlarından <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Leo Tolstoy’dur. </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanatın toplum içerisindeki ahlaki öneminin estetik değeri için
zorunlu olduğuna vurgu yapan Tolstoy sanatın insan yaşamındaki hizmet ettiği
amaca göre tanımlanması gerektiğini de iddia etmiştir Sanatın hizmet ettiği
amaç da tüm toplumlarda var olan <u>dini bilinç temelinde insanlığın birliği ve
kardeşliğidir</u>. </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Özerkçilik ve estetikçilik özünde aynı görüşe karşılık gelir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Özerkçilik denildiğinde</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> estetik değerin başka değerlerden
<b>“özerk”</b> olduğu vurgusu yapılmaktadır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Estetikçilik denildiğinde</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ise bu
görüşün sanat eserlerinin biçimsel özellikler gibi <b><i>saf estetik</i></b> özelliklerine
vurgu yapılmaktadır. Bu görüşte olanlara göre estetik değer tüm değerlerin
üstünde bir değerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Aşırı özerkçiliğe göre</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> sanata yalnızca saf estetik özellikler açısından yaklaşılmalıdır.
Bu saf özellikler sanat yapıtının kendisinde bulunduğuna inanılan
özelliklerdir.Buna göre sanata ahlaki ya da toplumsal kimi değerler açısından
yaklaşmak sanat yapıtlarını yanlış değerlendirmektir. Aşırı özerkçiliğin sloganı
“<b>sanat sanat içindir”</b> sözüdür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Aşırı özerkçiliğin en tipik temsilcilerinden biri on dokuzuncu
yüzyılda yaşamış olan İrlandalı yazar ve şair </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Oscar Wilde’dır.</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Wilde’ın
görüşüne göre edebi eserlerde ahlakla ilgili konular ele alınsa dahi bu işlenen
konuların sanatın estetik değeriyle bir alakası bulunmamaktadır. Ahlaki konular
hiçbir zaman izleyicinin ya da eleştirmenin sanat yapıtına yaklaşımını
etkilememelidir</span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span></b><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Dorian Gray’in Portresi</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı yapıtının önsözünde Oscar
Wilde sanatın amacının sanatçıyı gizleyerek sanatı ortaya dökmek olduğunu; hiçbir
sanatçının aslında bir şey kanıtlamak istemediğini; hiçbir sanatçıda “<b>ahlaki eğilim”</b> bulunmadığını ve eğer
bir sanatçı ahlaki eğilime sahipse bunun bağışlanmaz bir yapmacıklık olduğunu
söylemektedir.</span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Çağdaş özerkçilerden </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Richard Posner,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Against Ethical Criticism” (Etik Eleştiriye</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Karşı)</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adlı makalesinde Oscar Wilde’a da gönderme yaparak hiçbir kitabın
“<u>ahlaka uygun ya da</u> <u>aykırı”</u> olamayacağını, bir kitabın sadece “<b>iyi ya da kötü yazılmış”</b> olabileceğini
söylemiştir. Posner, roman okumanın ahlaki ya da politik sonuçlarının olabileceğini
inkâr etmemiştir. Posner’e göre hayal ürünü olan edebi eserler çoğu zaman çok
güçlü bir şekilde fikir ve bilgi yayarlar. Buna rağmen Posner, edebi eserlerin
yarattıkları etkilere, sonuçlara göre değerlendirilmemeleri gerektiğini
savunarak aşırı özerkçi kanada destek çıkmıştır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Özerkçi olmak için ikinci bir neden</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> estetik tutum (ya da tavır) denilen tutuma başvurularak
verilebilir.Bu tutum, daha önce de gördüğümüz gibi, sanat yapıtlarını estetik
olarak değerlendirmek istediğimizde sahip olduğumuz tutumdur. Estetik tutuma
sahip olabilmek<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">için <u>yaygın olan görüş ahlaki düşüncelere zaten duyarsız kalmak
gerektiğidir.<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Elbette bu neden yalnızca “<b>estetik
tutum”</b> diye bir tutumun gerçekten olması durumunda<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">geçerli olabilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Posner ise ahlakçılığı eleştirerek estetikçiliği savunan üç
neden ileri sürmüştür: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1) Edebi eserlere tutulmak bizi daha iyi vatandaş ya da daha iyi
insan yapmaz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2) Edebi eserlerde karşılaştığımız ve hatta yazarın da katıldığı
ahlaken kötü olan görüşlerden soğumamalıyız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3) Yazarın ahlaki nitelik ya da görüşleri eserlerine değer
biçmemize etki etmemelidir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Anlaşıldığı üzere aşırı özerkçilik günümüzde hâlen daha etkisini sürdürmektedir.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yine de bu görüş ve aşırı ahlakçılık yerine günümüzde daha sık savunulan
görüşler “ılımlı özerkçilik” ve “ılımlı ahlakçılık” tır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0;">Ilımlı Özerkçilik ve Ilımlı Ahlakçılık<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ilımlı özerkçilik</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> aşırı özerkçiliğe göre daha çok kabul edilir bir görüş olmuştur.
Bu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">görüşün <u>aşırı özerkçilikten farkı</u> ahlaki kusur ya da
üstünlüğün belirli sanat biçimlerinin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">içeriğinde bulunabileceğini ve kimi durumlarda sanat eserleriyle
ilgili verilen<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ahlaki yargıların yerinde olabileceğini kabul etmesidir<u>.</u>
Her şeye rağmen ılımlı da olsa bu<u> </u>görüş de özerkçi bir görüştür. <u>Bu
nedenle estetik değerle ahlaki değerin özerkliğini savunur</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Aşırı özerkçiler sanat yapıtlarıyla ilgili ahlaki tartışma ve değerlendirmelerin
</span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">hiçbir zaman</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">uygun olmadığını savunurlarken</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ılımlı özerkçiler yalnızca sanat yapıtlarının </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">estetik boyutunun</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> <u>özerk olduğunu </u></span></i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">iddia ederler.</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ilımlı özerkçiler açısından bu şu anlama gelmektedir: Kimi sanat
yapıtları hem ahlaki hem de estetik olarak değerlendirilebilir ancak yapıtın
ahlaki değerlendirmesinin estetik değerlendirmesiyle bir ilgisi yoktur. Ilımlı
ahlakçılık aşırı özerkçiliğe karşıt olarak kimi sanat eserlerinin ahlaki değerlendirmesinin
yapılabileceğini ve ılımlı özerkçiliğe karşıt olarak da kimi durumlarda bir yapıtın
ahlaki kusur ya da üstünlüğünün yapıtın estetik değerlendirmesinde rol
oynayabileceğini savunur<u>.</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l34 level1 lfo21; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ilımlı özerkçilik ve ılımlı
ahlakçılığın <u>ortak görüşü</u> kimi yapıtlarla ilgili ahlaki yargıya varılabileceği
düşüncesidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l34 level1 lfo21; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ayrıldıkları nokta</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ise ılımlı ahlakçıların sanat yapıtlarıyla ilgili varılan bu
ahlaki yargıların bazen aynı zamanda </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">estetik</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">değerlendirmeler de olduğunu
kabul etmeleri, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Anderson </span></b><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve <span style="color: #0070c0;">Dean</span></span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi ılımlı özerkçilerin ılımlı ahlakçılığa karşı geliştirdikleri
ciddi eleştirilerden biri <u>kimi sanat yapıtlarından edindiğimiz ahlaki bilginin
ve yaptığımız ahlaki değerlendirmenin aynı zamanda estetik olduğunun kabul
edilmesi için bir sebep olmadığı eleştirisidir. <o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Noël Carroll</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi ılımlı
ahlakçılar ise bu iddiaya karşıt olarak ahlaki varsayımların pek çok sanat yapıtının
planındaki önemini ılımlı özerkçilerin gözden kaçırdıklarını iddia etmiştir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Berys Gaut da Carroll’la</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> benzer çizgide resim sanatını örnek göstererek estetik ilginin
sadece çizgilere ve renklere yönelmediğini aynı zamanda sanat yapıtının belirli
bir konuyu nasılsunduğuna yani fikirlere ve tavırlara da yöneldiğini söylemiştir.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <u>Picasso’nun </u></span><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Guernica</span></u></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı savaş karşıtı tablosuna yalnızca Kübik stilde yapılmış bir
eserin çizgileri ve renkleri olarak bakmak estetik ilginin merkezinde bulunan
bir unsuru<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">hiçe saymaktır. Gaut’a göre Picasso Kübik stili bu tablosunda Faşizm
ve savaşın korkunçluğunu iletmek için kullanmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Gaut, sanat yapıtlarının çoğunlukla merhamet, olgunluk, duyarlılık
gibi etik özelliklerinden ötürü ama estetik açıdan övüldüklerini ve bunun
tersine büyük bir duyarsızlık, sadistlik, vahşilik gibi özelliklerinden ötürü
de bu yapıtların daha az takdir gördüğünü iddia etmiştir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Etik eleştiri konusuyla
ilgili önemli bir tartışma da <u>sanat yapıtlarının eğitimsel</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gücünün olup olmadığı tartışmasıdır.</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Özerkçiler,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yapıtlardan bir şey öğrenilmediğini,
öğrenilse bile bu öğrenilenlerin herkesin bildiği gerçekler olduğunu öne
sürerler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, kimse Dostoyevski’nin </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Suç ve Ceza</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">’sını okuyarak cinayetin kötü bir
şey olduğunu öğrenmez. Hatta cinayetin kötü bir şey olduğunu bilmenin </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Suç</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">ve Ceza</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">’nın gerektiği gibi anlaşılabilmesinin
bir önkoşulu olduğu bile iddia edilebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Noël Carroll</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi ılımlı ahlakçılar bu iddiaya karşı çıkarak sanat yapıtlarının
ahlaki eğitim verdiğini öne sürmüşlerdir. Carroll’a göre anlatısal eserler
okuyucuya yeni ahlaki duygular ya da ilkeler öğretmez. Yalnızca zaten varolan
bu duygu ve ilkeleri harekete geçirirler.Buna rağmen bu bile ahlaki eğitim
olarak görülebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Etik eleştiriyle ilgili tartışmaların <u>odak noktasında</u> aslında
estetik olanı ne kadar dar ya da geniş tanımladığımız bulunmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Carroll</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi ılımlı ahlakçılar ılımlı özerkçilerin yaptığı gibi dar bir
estetik tanımın bir eserin estetik değerinin anlaşılmasında ve bu eserleri </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">eser olarak </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">takdir etmemizde yetersiz kaldığı
görüşündedirler<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ilımlı ahlakçıların</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> kullandığı argümanlardan biri </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">“<b>Ortak Neden Argümanı”</b> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adıyla bilinir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu argümana göre kimi durumlarda bir yapıtın ahlaki olarak kusurlu
olmasının nedeni ile yapıtın estetik açıdan kusurlu olmasının nedeni </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">aynı neden</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dir</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Carroll’un ılımlı ahlakçı duruşunu desteklemek için kullandığı pek
çok roman ve<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">film örnekleri arasında en önemlisi belki de başka düşünürlerin de
sıklıkla örnek olarak kullandığı </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Leni Riefenstahl’ın</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yapımcı ve yönetmenliğini üstlendiği </span><b><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">iradenin Zaferi</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı 1935 yılı Nazi propagandası
yapan belgesel filmdir. Film bizzat Hitler tarafından ısmarlanmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Carroll’a göre pek çok anlatısal yapıt yapıtı anlayabilmemiz için
ahlaki anlayışımızı kullanmamızı gerektirecek şekilde eksiktir, tamamlanmamıştır.Bu
durum yapıta tamamen bağlanmamıza engel oluşturabilir.işte bu nedenden ötürü
kimi durumlarda yapıttaki ahlaki bir kusur aynı zamanda estetik bir kusur
olacaktır (bu ikisinin </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">nedenleri </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">aynı olacaktır). Film örneğimize geri dönersek Carroll’a göre,
Nazi rejimine karşı olan bir seyirci, filmin merkezi görüşü olan Hitler ve Nazi
rejiminin övülmesini kabul edememesinden ötürü bu filme<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">tamamen bağlanamayacaktır ve eğer izleyici bir filmin esas görüşüne
</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">tamamen bağlanamıyorsa </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bu durum “<u>Ortak Neden Argümanına”</u> göre filmin estetik
kusuru</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak kabul edilecektir. Bu durumda izleyicinin yaşadığı estetik
deneyim onun filmin</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">esas temasına bütünüyle bağlanamamasıyla sınırlandırılmış olacaktır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">O halde, <u>ahlaki kusur ve estetik kusur</u> bu özel durumda </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">aynı nedene</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bağlıdır. Ilımlı ahlakçı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">lara göre bu durum ılımlı özerkçiliğin yanlış olduğunu
göstermektedir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-43040138134059721992015-10-25T10:36:00.002-07:002015-10-25T10:37:25.795-07:00Çağdaş Felsefe 1-2-3-4 Ünite<h1>
<span style="color: windowtext;">ÇAĞDAŞ FELSEFE –l<o:p></o:p></span></h1>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h1>
ÜNİTE:1 DARWİN’NİN EVRİM KURAMINDAN
PRAGMATİZME:PEİRCE VE DEWEY </h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><i><u><span style="font-size: large;">Bircan hanıma teşekkürlerimizle</span></u></i></b></div>
<h2>
DARWIN’İN MİRASI</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">19.
yüzyılda yaşanan bilimsel gelişmeler arasında Batı Felsefesi’ni derinden
etkileyen en önemli kuramlardan birisi, hiç şüphesiz Darwin’in geliştirdiği </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">evrim</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">kuramı</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dır. Bu kuramın hem felsefî hem
de bilimsel tartışmalar bakımından farklı ve köktenci sonuçları olmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Herbert Spencer </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bu düşünce biçimini tarihe ve toplumlara uygulamış ve </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">toplumsal </span></i><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Darwincilik</span></i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adı verilen bir görüş
geliştirmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Psikoloji alanında Amerikalı
psikolog ve felsefeci </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">William James </span><b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">işlevselcilik</span></b><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak adlandırılan yeni bir kuram geliştirmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">İşlevselcilik</span></b><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Darwin’in evrim kuramının etkisinde gelişmiş bir
psikoloji kuramıdır. Zihinsel süreçleri<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">ve davranışları organizmanın çevresiyle uyum süreci içerisinde ele
almayı ön plana çıkarır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Uzun vadede kalıcı bir psikoloji yaklaşımı olamasa da davranışçılığın
gelişmesinde belirleyici<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">etkisi olmuştur</span><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
CHARLES SANDERS PEIRCE (1839-1914)</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Peirce,
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Genel olarak, hassas ölçümleme konusu ile ilgilenmiş,
sarkaçlar kuramına bazı katkılarda bulunmuştur.1886’da mantıksal işlemlerin
elektrik devreleri tarafından gerçekleştirilebileceğini iddia etmiş ve bu
itibarla modern bilgisayarların işleyişini öngörmüştür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kant
ve Hegel’in </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">metinleri üzerinde çalışır. İlgisi özellikle mantık
ve olasılık kuramı üzerinde yoğunlaşır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tümdengelimsel
mantık üzerinde, Peirce’ın da çalışmaları bulunmaktadır. Peirce’ın ilgi alanı
bununla sınırlı kalmamış, bilimlerin gelişimi açısından son derece önemi olan </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tümevarım mantığı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">konusunda da özgün çalışmalar yapmıştır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bunların
yanı sıra, olgulardan başlayan ve bu olgulardan hareketle, söz konusu olguları
en iyi biçimde açıklayan varsayımı ortaya koymaya çalışan, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">abdüktif</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> çıkarım konusu ile de
özellikle ilgilenmiştir. </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Günümüzde bu çıkarım biçimi,akıl yürütme ile en iyi
açıklamaya ulaşma olarak da anılmaktadır.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Peirce,
</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">metafiziksel bir dizge geliştirme </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">çabasından da uzak durmamıştır. </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Darwinci</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">evrim kuramının bazı
yaklaşımları nı <span style="color: #0070c0;">Hegel’in</span> düşünce sistemine benzer, <span style="color: #984806; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">mutlak bir idealizm ile birleştirmeye
</span>çalışmıştır. Peirce, gerçekliğin özü
itibariyle zihinsel bir içeriği olduğunu ve aklî bir amaca doğru devindiğini
savunmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ancak
Peirce’ı günümüzde de tartışmaya değer kılan bu metafiziksel yaklaşımları değildir;
kendisinin pragmatizm olarak adlandırdığı bir düşünce biçimidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Pragma”
amel ya da fiil (edim)</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> anlamlarına gelen Yunanca bir
sözcüktür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Peirce,
bu sözcüğü </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">düşünsel
olanla </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(kavramlar, kanılar,kuramlar vb.)<span style="color: #984806; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">kılgısal / pratik olan </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(edimler, eylemler vb.) arasındaki sıkı bağları ön plana çıkarmak
üzere kullanmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Peirce,
paragmatizim yerine bazen </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">pratikçilik ya da eleştirel
sağduyuculuk</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> terimlerini
de kullanmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Zaman
içerisinde pragmatizm, Peirce’ın kastettiğinden çok farklı anlamlarda kullanılmaya
başlanmıştır. Bunun üzerine Peirce, kendi görüşlerini adlandırmak üzere </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">pragmatisizm </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">sözcüğünü ortaya atmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">inancın Sabitlenmesi<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1870’lerin
sonlarında Peirce, </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Popular Science Monthly </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dergisinde bir dizi makale yayımlamış ve bu makalelerinde bir
konudaki kanıların ya da inançların muğlaklıkların ya da şüphelerin ortadan
kaldırılarak sabitlenmesi konusunda dört ayrı yöntemden söz etmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.Bu
yöntemlerden ilki, </span><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">inatçılık yöntemi</span></i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dir.:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kısacası bu yöntem akılcılktan uzak sabit fikirlerdir. bir
konudaki kanaatimizi sabitlemek istediğimizde, Bu
fikrimize karşı çıkabilecek her şeyi ve herkesi reddeder ve akılcı bir
tartışmaya girmekten kaçınırız. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Peirce’a
göre, akılcılıktan ne kadar uzak olursa olsun bu yöntemin kendine özgü bir
avantajı bulunmaktadır: </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Bir kanıya ilişkin sarsılmaz ve değiştirilemez bir inanç beraberinde
zihinsel bir rahatlık / huzur getirir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ancak bu yöntem
kanıların sabitlenmesi için arzu edilir bir yol değildir ,bu yöntemle kişinin sarılacağı
görüş akılcı bir tartışmadan uzak olduğu için yanlış inanca ve kanılara sahip
olmaya devam edebilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu yöntemde
itiraz eden bir kişinin kendisinden şüphe duymasına neden olan temel etken nedir?
Peirce’a göre bu </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“toplumsal bir dürtü”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dür.dolayısıyla inançların yada kanıların sabitlenmesi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">için
aranan yöntemin sadece bireyler için değil içinde bulunduğumuz toplum
düzeyindede işe yaraması gerekir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2.Peirce’ın
ele aldığı ikinci yöntem, </span><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">otorite yöntemi</span></i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dir</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">:bu kez bir toplum yada cemaatin içerisinde
belli kanı ve inançları yayan ,bu inançlardan
şüphe edilmesine engel olmaya çalışan bir kurum vardır.. Peirce, bu
yöntemin kanıların ve inançların sabitlenmesi konusunda ilkine göre daha etkili
olacağını düşünmektedir. Ancak Peirce’a göre sorulacak soru, bu yöntemin
istikrarlı olup olmayacağıdır. Peirce’ın bu konudaki yanıtı da olumsuzdur.zira farklı zamanlarda farklı otoriteler altında farklı
yaklaşımların savunulduğu görülecektir ,kendilerine kendi inançlarının neden
daha üstün olduğunu soracaklar ve bu da yine şüpheye yol açacaktır.o yüzden bu
yöntemde geçersizdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3.Peirce,
ele aldığı üçüncü yöntem :</span><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">doğal tercihler yöntemi </span></i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">veya </span><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a priori yöntem</span></i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu yöntemde esas olan, farklı biçimlerde ifade edilse de aşikâr olanı
kabul etmektir. Söz konusu “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">aşikâr olan”, “akla uygun -
makul”, “açık ve seçik” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gibi ifadelerle anlatılabilir.
ilk iki yöntemdekinin tersine, burada düşünme, tartışma ve bu suretle
reddedilemez olana ulaşma çabası ön plana çıkmaktadır. Ancak bu yöntemde
sortunsuz değildir.tarih göstermiştir ki bir kişiye apacık gelen bir şey bir
başkası için hiçte öyle olmaya bilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">4.Peirce’ ele aldığı dördüncü yöntem, </span><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bilim yöntemi</span></i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dir:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ilk üçünde olmayan bazı avantajlara sahiptir. Öncelikle, bu yöntem
öznel düşüncelerimizin ötesinde, bizden bağımsız bir şeye gönderme</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yapmaktadır. Dahası, yöntem
kamusal olarak geliştirilebilecek ve kullanılabilecek bir yöntemdir. İlk üç
yöntemi aşındıran ve amacından saptıran “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">toplumsal dürtü”, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">burada tam tersine bir avantaja dönüşmektedir.</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">inanç ve şüphe<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">inanmak
ve şüphe etmek ilişkili de olsalar inanmak ve şüphe etmek edimleri arasında
farklar bulunduğu ortadadır. Bu farklar nelerdir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Öncelikle,
inanmakla şüphe etmek esnasında yaşanılan </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">duygu farklıdır.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ikinci olarak, genellikle şüphe etmekten kaçınmamıza
ya da şüpheden kurtulmaya çalışmamıza rağmen bir inanca sahip olmaktan dolayı
bir rahatsızlık duymayız; ta ki bu inancımızı sarsan<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir şeyle
karşılaşıncaya dek.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Üçüncüsü
ve belki de en önemlisi, inanmak ya da inanç oluşturmak bir </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">alışkanlık </span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">iken </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">şüphe etmek böyle bir alışkanlığın olmaması ya da kesintiye uğraması
durumuna karşılık gelir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">İnanmak
bir alışkanlığa sahip olmaktır ,şüphe etmek ise bir belirsizlik durumuna işaret
eder. </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Belirsizlik,
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">belli bir durumda hangi davranışı sergileyeceğinizi
tam olarak bilememeniz anlamına gelir. Bu nedenle, şüpheden kurtulmaya çalışırız.
Peirce şüpheden kurtulma ve inancın o tatmin edici rahatlığına ulaşma sürecini </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">soruşturma </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak adlandırır. Daha önce de
vurguladığımız gibi, bizi şüpheden arındırıp inançlarımızı sabit kılmak
konusunda uzun vadede güvenebileceğimiz tek yöntem, bilimsel soruşturma yöntemidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Peirce
</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">soruşturmanın <span style="color: #00b050;">üç özsel </span>özelliğinden
söz eder: bir uyaran</span><span class="Balk1Char"><span style="font-size: 14.0pt;">/ </span></span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir amaç ya da sonuç</span><span class="Balk1Char"><span style="font-size: 14.0pt;">/</span></span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir de yöntem. şu ana kadar
söylediklerimizden hareketle, Peirce’ın bu üç unsurdan neyi anladığını çıkarmak
zor değildir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Soruşturmanın<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">uyaranı </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,şüphe<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">amacı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">,kanaatlerin bir karara bağlanması <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yöntem</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ise bilimin ta kendisidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Doğruluk ve Gerçeklik</h2>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Peirce’ın yaklaşımında doğruluk, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">inanç ve şüphe cinsinden tanımlanmaktadır. </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Doğru bir inanç, sabitlik kazanmış bir inançtır. Ancak buradaki
sabitlik, geçici bir sabitlik değildir. şüphe tarafından sarsılamayacak mutlak
bir sabitliktir.Herhangi bir konuda araştırma yapanların, azimli bir biçimde
bilimsel yöntemi izlerlerse, nihaî olarak üzerinde anlaşacakları inançtır.Tüm
bu söylenenler itibariyle, <span style="color: #00b050;">doğruluğun bir tür ideal
</span>olduğu ortaya çıkmaktadır. Çünkü araştırmacılar, şu an için hangi konuda
uzlaşmış olurlarsa olsunlar, bunun değişikliğe uğrama olasılığı bulunmaktadır. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Doğruluğun bir başka özelliği ise </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kamusal,
yani paylaşılabilir olmasıdır. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Doğruluğu tek tek bireyler
değil, sorgulama ya da araştırmayı yapan topluluğun (bilim cemaatinin) çabası
belirlemektedir.Sonuç olarak, arzularımı tatmin etmemi sağlayan bu inanç, doğru
bir inançtır. Öte yandan, genel olarak doğruluktan bahsettiğimizde, Peirce
doğruluğun, araştırmacı ve sorgulayıcı cemaatin beklentilerini karşılayan ve
uzun vadede şüphe duyulmayan inanç olduğunu söyleyecektir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Peirce’a
göre gerçeklik, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">herhangi birinin, onların ne
olduklarını düşünmesinden </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bağımsız</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak şeylerin sahip
oldukları özelliklerdir</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">. Bu tanım “doğru”
görünmektedir. Öte yandan, bize neyin gerçek olup olmadığı konusunda bir ölçüt
vermemektedir. Peirce, az önce ifade ettiğimiz doğruluk anlayışından hareketle,
gerçekliğe ilişkin bir başka tanım daha vermektedir. </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu yaklaşıma göre gerçeklik, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">doğru
kanaatin öyle olduğunu söylediği şeydir. Doğru kanaat ise, daha sonra yapılan
bilimsel araştırmalarca değişikliğe uğratılmayan kanaattir. Peirce’a göre bilim,
gerçekliğin ölçütüdür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Anlam</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Peirce’ın
amacı, kendi deyişiyle, düşünsel kavramları açıklığa kavuşturmaktır. Düşünsel<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">kavramlar,
nesnel olgulara ilişkin kanıtlamalara zemin sağlar </span><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Peirce,
fikirlerin açıklığa kavuşturulması söz konusu olduğunda, üç düzeyi birbirinden ayırt
eder. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">lk
düzeyde </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir fikirle aşina oluruz. Bu düzeyde, söz konusu fikirle
karşılaştığımız sıradan durumlarda söz konusu fikri tanırız. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ikinci
düzey, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">söz konusu fikrin tanımını ifade edebildiğimiz
düzeydir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Üçüncü
düzey </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ise fikri kavramamızın pratik alanda sonuçlarının/etkilerinin
farkında olmamızı içerir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Anlamlar
ne yaptığımıza, neyi hangi yöntemle ve ne ölçüde açıklığa kavuşturduğumuza bağlı
olarak değişebilir. Bu değişim olgusu, Peirce tarafından kabul edilir. Peirce’ın
dil anlayışı ile Darwin’in evrim kuramı arasındaki bağ da tam bu noktada berrak
hale gelir. </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Dil,
Peirce’a göre, evrime tâbîdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öte yandan
gözlenebilir ve paylaşılabilir olan etkiler ve sonuçlar, anlam için esastır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">İşaretler<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Peirce’a
göre işaretler, canlılar dünyasındaki en ilkel iletişimden en karmaşık dillere<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kadar
her alanda karşımıza çıkar. işaretlerin ayırt edici özelliği, üçlü bir yapıyı
haiz<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olmalarıdır.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bir işaret bir yorumlayana göre bir nesneye işaret eder.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Peirce, “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yorumlayan</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">” terimi ile insanları, bilinç sahibi yorumlayanları
kastetmemektedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İşaretlerin birbirleriyle olan bağıntıları, dizilimleri,
hangi dizilimlerin bir dil oluşturduğu vb. konular </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">dizimbilim</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">in (sentaks);</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">işaretlerin neyin yerine geçtikleri, neyi temsil
ettikleri ve neye işaret ettikleri </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">anlambilim</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">in
(semantik); </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">işaretlerin o işaretleri kullanan ve yorumlayanlar
için sonuçları ve etkileri ise </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">kullanımbilim</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">in (pragmatik) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">konusunu
oluşturur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kısaca, Peirce’ın işaretlerin anlambilimi hakkındaki bazı sınıfandırmalarını
ele alalım. Peirce </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">bir işaret ile işaret edilen nesne arasında üç farklı tür
bağıntı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bulunduğ unu ifade eder. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Peirce ilk olarak </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">indeks</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">lerden</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> söz eder. Bu durumda, işaret ile işaret edilen
arasında nedensel bir bağıntı mevcuttur.Dumanın ateşe, bir yanaktaki kırmızı
beş parmak izinin atılmış bir tokata işaret etmesi gibi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> ikinci olarak
</span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ikon</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">lardan </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">söz eder. Bu durumda, işaret ile işaret edilen nesne arasında bir
benzerlik bağıntısı bulunmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Son olarak </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">sembol</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">leri </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ayırt eder. Bu durumda ise işaret eden ile işaret
edilen arasındaki bağıntı, uzlaşımsal ya da rastlantısaldır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“kitap” sözcüğünde okumakta
olduğunuz kitaba işaret etmesini gerektirecek hiçbir bağıntı yoktur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Peirce, </span><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">yorumlayan </span></i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">olmaksızın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir işaretin bir nesneye işaret etmeyeceğini
düşünmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu noktada da yorumlayanların üç farklı türünü ayırt eder. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilk olarak,</span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">duygusal yorumlayanlar</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">işaretlerle karşılaştıklarında
yoğun bazı duygular<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">hissederler. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">futbol takımının renklerini taşıyan
bir nesne görünce çoşku hisseden bir taraftar. Burada, söz konusu duygunun
kendisi de bir işarettir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ikinci olarak</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">enerjik yorumlayanlar</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir işaretle karşılaştıklarında
belli bir fiziksel eylemi gerçekleştirirler. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin ,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir çavuşun emriyle belli hareketleri yapan askerleri . <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Üçüncü olarak, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">mantıksal yorumlayanlar </span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gelir</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">. Peirce’ın özellikle üzerinde durduğu yorumlayanlar bunlardır.
Öncelikle, mantıksal yorumlayanlar da işaretlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir sözcüğün sözlükteki karşılığı, sözcüğün (işaretin) mantıksal
yorumlayanı dır ve kendisi de bir işarettir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ancak,
işaret etme süreci bu noktada sonlanmaz. Bir başka deyişle, sözcüğün sözlükteki
karşılığı nihaî veya son yorumlayanı olamaz. Başka bir deyişle, nihaî bir
yorumlayan var mıdır?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Peirce’a
göre nihaî yorumlayan, bir </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">alışkanlık veya bir yatkınlıktır. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Burada, düşünsel kavramların açıklığa kavuşturulması sürecinde karşılaştığımız
durumla tutarlı bir cevapla karşılaşmış oluyoruz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tüm bu
tartışmanın önemli bir sonucu, işaretlerin bir işaretler dizgesi içerisinde bir
anlamı haiz olduklarıdır. Diğerlerinden yalıtılmış olarak bir işaretin anlamından
söz edilemez. Bir diğer önemli sonuç ise, düşünsel etkinliğimizin eylemlerle ilişkili
olarak tanımlanması ve düşünsel yaşantımızın amacının ihtiyaçlarımıza cevap veren
alışkanlık ve davranış biçimlerini geliştirmekten ibaret olmasıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
JOHN DEWEY (1859-1952)</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dewey,
tüm yapıtlarında evrim kuramının sonuçlarını ortaya koymaya çalışmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Darwin’in Etkisi<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1909
yılında Dewey, <span style="color: #984806; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">“The Inşuence of Darwinisim on Philosophy” </span>başlıklı bir ders verir</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
derste,Darwin’in</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türlerin Kökeni </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı eserinin doğa bilimleri
üzerindeki etkilerindense felsefe üzerindeki etkilerini ön plana çıkarır. </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Tür” ve “köken” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">terimlerinin eserin adında bir
araya getirilmesinin başlı başına </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“düşünsel bir devrim” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olduğunu öne sürer.</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu
devrimin mahiyetini anlayabilmek için, Antik Yunan düşüncesinde ortaya konulan
varlık anlayışı hakkında birkaç söz söylememiz gerekir. Antik Yunan düşüncesine
rengini veren ve Batı Felsefesi’nin iki önemli figürü, Platon ve Aristoteles üzerinde
derin etkisi olan </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">Parmenides, </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">varlığı zamanın şartlarına tâbî olmayanla,bu itibarla da kalıcı
olanla özdeşleştirmiştir. Varlık, özü itibariyle düşünseldir ve duyusal olanın
geçiciliğine ve değişkenliğine karşıt olarak kalıcıdır. Bu düşünüş tarzı, belli
farklılıklarla Platon’un idea ve Aristoteles’in form (Yun. eidos) anlayışlarında
etkisini sürdürür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu tarihsel arka planı dikkate alan Dewey, </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Darwin’in </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">eserinin bu çerçeveyi </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">kökten biçimde </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">değiştirdiğini öne sürer. Bu durumda felsefenin
mahiyeti de kökten biçimde değişmelidir. Yeni felsefe, </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">mutlak
kökenler ya da mutlak gayeler peşinde koşmamalıdır</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Yani Deweye göre Darvinin evrim kuramının felsefe tarahi
bakımından önemi tür ve köken kavramlarını ilişkilendirerek türlerin ve
formaların mutlaklığına olan inancı sarsmış olmasıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dewey’in felsefenin mahiyetine ilişkin görüşleri bir yandan
epistemolojinin bir yandan da değerler kuramının doğallaştırılmasını
içermektedir. Doğallaştırma ile burada, doğanın ve doğanın içerisinde bulunduğu
evrimsel değişimin bir parçası haline getirmek kastedilmektedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Bilgibilimin Doğallaştırılması</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dewey, her türlü düşünsel soruşturmanın, eninde sonunda bir tür
problem çözme etkinliğine dayandığını düşünmektedir. Düşünme süreci karmaşık,
şüpheli, muğlak veya sorunlu bir noktadan kurtulmamızı içerir. Sonuçta daha
basit, kesin, açık ve sorunsuz bir noktaya kendimizi taşırız.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu yaklaşımın arka planında bazı varsayımlar yer almaktadır, öncelikle
Dewey’e göre biz insanlar dünyanın edilgin izleyicileri değilizdir. Kendimizi
dünyaya katılan, onun bir parçası olan ve sürekli dünyayla etkil</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">eşen varlıklar olarak düşünmemiz</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">daha doğrudur. Klasik felsefe
anlayışları, bilen ile bilinen arasında keskin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir ayrım yapmakta ve bunun
sonucunda içinden çıkılmaz bilgibilimsel sorunlar</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yaratmaktadır. Dewey, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">temsile dayalı bilgibilimsel anlayışlar</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">a </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">şiddetle karşı çıkmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dewey’e
göre biz insanlar,doğa ile etkileşimimiz içerisinde sürekli varsayımlar oluşturmakta,
bunları sınamakta ve bu varsayımlar arzu edilir sonuçlar ürettiği ölçüde onları
kullanmaya devam etmekteyizdir. iyi bir varsayım, zamanın testlerine dayanan ve
bu itibarla da işe yarayan bir varsayımdır.Düşünme etkinliğini bu biçimde ele
almak, geleneksel bilgi anlayışı ile bir karşıtlık oluşturmaktadır. Herhangi
bir anda, bilgimizin mutlak anlamda kesin olmasını istemek anlamsızdır. Belli
bir anda en kesinmiş gibi görünen inançlarımız bile, gelecekte bu
kesinliklerini yitirebilir. Kesinliğe farklı ve karşıt yaklaşımları ile
birbirlerinden ayrılan </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">ampirisist (deneyci) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">rasyonalist (akılcı) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">felsefe anlayışlarının her ikisi de bu itibarla, Dewey’e göre
sorunludur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Doğa ve Doğa Bilimi<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dewey’in
bilgi anlayışı, klasik felsefeninkinden farklı bir doğa bilimi ve doğa anlayışını
da beraberinde getirmektedir. insanları doğanın edilgin izleyicileri olarak almak,
beraberinde, zihinsel olarak temas ettiğimiz içeriklerin ötesinde kendi başına
bir nesnellik olduğunu çağrıştırmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Farklı
bilim dallarında kullanılan farklı fikirler, kavramlar ve yöntemler, kendi
amaçlarımıza ulaşmak,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">karşılaştığımız
sorunları çözmek üzere kullandığımız araçlardan ibarettir. Çözmeye çalıştığımız
problemlere göre bu araçlar, çeşitlilik göstermektedir. Dewey’in bilgiye ve bilime
yönelik bu yaklaşımı, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">araçsalcılık </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak adlandırılmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Değerlerin Doğallaştırılması<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Değerler
söz konusu olduğunda Dewey’e göre, iki farklı yol izlenmiştir. Bir grup düşünür,
değerleri </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">doğanın ötesinde veya üzerinde bir kaynakla
(Tanrı, saf akıl vb.) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">özdeşleştirmeye çalışırken; <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir
ikinci grup, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">öznel bir zemin (arzuların
tatmin edilmesi, hazlar vb.) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">arayışına girişmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dewey,
her iki yaklaşımın da ötesine geçmeye çalışmaktadır. Kendi bakış açısıyla
uyumlu olarak, değerleri </span><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">doğal</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir biçimde açıklamaya çalışmakta ve fakat bireysel öznel
tercihlere terk etmek istememektedir.Dewey’in bu konudaki yaklaşımı, bilimsel
varsayımlara ilişkin yaklaşımına benzemektedir: Herhangi bir anda, mutlak bir
kesinliğe yer vermemek ve buna rağmen ilerlemeyi olanaklı kılmak. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Değerler
söz konusu olduğunda bu nasıl başarılabilir? Dewey, bu noktada çıkış yolunu,
akla dayalı davranışlarla konuyu ilişkilendirmekte bulmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dewey’a
göre, mutlak anlamda değerli olan bir şeyden, akla dayalı bir sorgulamadan bağımsız
olarak söz etmek mümkün değildir. Bu konudaki yaklaşımını, Peirce’ın yaklaşımı
ile ilişkilendirebiliriz. Kendinde iyi olana en yakın düşen şey, bilim topluluğunun
arzu edilir ve iyi olduğu konusunda uzlaştığı şeydir.Bu itibarla, insanların
etkinlikleri ile düşünceleri ya da sahip oldukları değerler<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">arasında,
karşılıklı bir etkileşim ve bağımlılık söz konusudur. Bu etkileşimlerden bağımsız
kesinlikler ve değerler aramak, pragmatizmin ruhuna tamamen ters düşmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
e-öğrenme alıştırma soruları </h2>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 1:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Amerikalı psikolog ve
felsefeci William James'in geliştirdiği kuramın adı nedir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Toplumsal Darwincilik<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Elektromanyetizm<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">İşlevselcilik<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Pragmatizim<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Evrim kuramı<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal">
CEVAP:C </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 2:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Pierce'in ilgi alanı
olan 'abdüktif çıkarım' günümüzde nasıl anılmaktadır?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Akıl yürütme ile en açıklamaya ulaşma<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tümevarım ile en iyi çıkarımı yapma<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Tümdengelim ile en doğru çıkarımı yapma<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Hipotez kurmak<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Niceleme mantığı geliştirmek<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal">
CEVAP:A </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 3:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Pierce'ı önemli kılan
düşünce biçimine ne ad verilir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Empiricism<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Pragmatizm<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">İnstrumentalizm<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Olasılık kuramı<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">İdealism<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal">
CEVAP:B </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 4:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Evrim kuramını kim
geliştirmiştir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Spencer<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Daewin<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Newton<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">James<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Pierce<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal">
CEVAP:B </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 5:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Aşağıdakilerden hangisi
Pierce'in inancın sabitlenmesi konusunda bahsettiği dört yöntemden biri değildir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">İnatçılık<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Otorite yöntemi<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Doğal tercihler yöntemi<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Bilim yöntemi<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">A posteriori yöntem<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal">
CEVAP:E </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 6:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Pierce şüpheden kurtulma
ve inancın o tatmin edici rahatlığına ulaşma sürecini ne olarak adlandırır?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Soruşturma<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Alışkanlık<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">İnanma<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Güvenme<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Düşünme<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">CEVAP:A <o:p></o:p></span></div>
<h1 style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 11pt;"> </span><span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 11.0pt; font-weight: normal; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru
7:<o:p></o:p></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Aynı yetkinliğe sahip
açıklamalar arasında daima daha yalın olanı tercih etmek ve var olanların
sayısını gereksiz yere arttırmamak olarak tanımlanan açıklama yöntemlerine
ilişkin ilkeye ne ad verilir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Deductive<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">İnductive<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Bilim yöntemi<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Ockham'ın usturası<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Pratik yöntem<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">CEVAP:D <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 8:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Dewey'ın bilgiye ve
bilime yönelik yaklaşımı nasıl adlandırılır?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Araçsalcılık<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Uzlaşımcılık<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Deneycilik<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Eylemsizlik<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Akılcılık<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">CEVAP:A <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 9:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Aşağıdakilerden hangisi
Dewey'e göre doğrudur?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Fiziğin kavramları ve kuramları diğer bilimlere
göre önceliklidir<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Fizik dünyanın özünü bize sunar<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Fizik dahil hiçbir bilim dalı öncelikli değildir<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Fizik bir bilim olarak önceliklidir<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Zihinsel olarak temas ettiğimiz içeriklerin
ötesinde kendi başına bir nesnellik vardır<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">CEVAP:C <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.8pt; margin-bottom: 4.8pt; mso-outline-level: 1;">
<span style="color: #9edf5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-font-kerning: 18.0pt;">Soru 10:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">Dewey'ın tür ve köken
kavramlarını ilişkilendirerek, türlerin ve formların mutlaklığına ilişkin
inancı sarsan kuram aşağıdakilerden hangisidir?<o:p></o:p></span></div>
<ol start="1" type="A">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Maxwell'in elektromanyetizm kuramı<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Darwin'in evrim kuramı<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Cantor'un kümeler kuramı<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Frege'nin niceleme kuramı<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 18pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;">Marx'ın iktisat kuramı<o:p></o:p></span></li>
</ol>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif;">CEVAP:B <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 18.0pt; margin-left: 36.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h1>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;"> </span></h1>
<h1>
<span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;"> </span></h1>
<h1>
ÜNİTE :2 MATEMATİĞİN
TEMELLERİNDEN ANLAM BİLİME :FREGE <span style="font-size: 11.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></h1>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h2>
TARİHSEL ARKA PLAN</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bilindiği gibi </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Kant</span></b><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kendi
transandantal felsefesinde metafiziğin olanağını sorgulamış ve </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">spekülatif metafiziği </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kıyasıya eleştirmişti.Kantçı metafiziğin merkezinde
ise Kant’ın </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sentetik </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a priori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak adlandırdığı yargılar yer alıyordu. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kant’a göre </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">matematiğin yargıları </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">(“3 ile 5’in toplamı 8’dir.” veya “Bir üçgenin iç açılarının toplamı
180 derecedir.” gibi), ve <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Kuramsal fiziğin </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">temelinde yer alan yargılar (“Tüm olaylar bir nedene
göre gerçekleşir.”)gibi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">evrensel zorunluluğa ve nesnel geçerliliğe sahip sentetik </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a priori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yargılardı.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kantçı metafiziğin eleştirisi üzerinden dilin ve dilin mantığının
felsefenin odağına yerleşmesi süreci, analitik felsefenin doğduğu süreç olarak
kabul edilebilir.Bir bakıma, Kant’ın eleştirileri üzerinden bir tür metafiziğin
elenmesinin ardından Kant’ın savunduğu biçimiyle metafiziğin elenmesi, analitik
felsefenin gelişimi açısından belirleyici olmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Metafiziğin bu ikinci versiyonunun elenmesi sürecin de Anmak
istediğimiz gelişmelerden ilki</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Euklidesçi olmayan geometrilerin</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">keşfedilmesi</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dir</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir başka gelişme ise </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Einstein’ın özel ve genel görelik kuramı</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">nı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ortaya koymasıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu gelişmelere paralel bir başka gelişme ise matematiksel mantık
alanında gerçekleşmiştir. Matematiğin mantığa indirgenebileceği ve bu itibarla
da matematiğin önermelerinin analitik olduğunun gösterilmesi, özellikle </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gottlob Frege’nin </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">çalışmaları ile ivme kazanmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Ünlü Alman felsefecisi </span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;">Kant </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">1781 yılında yayımladığı</span><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></b><i><span style="font-family: TradeGothicCondItalic, sans-serif; font-size: 10pt;">Kritik der reinen
Vernunft</span></i><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">adlı eserinde, metafiziğin olanaklı olup olmadığını sorgulamış ve
aklın kendi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">sınırları içerisinde neyi bilip bilemeyeceği sorusuna bir yanıt
aramıştır. “Kritik”<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">terimi, Antik Yunanca’da “sınır çizmek” kökünden türemiş bir
sözcüktür. Bir anlamda Kant akla, aklın içinden bir sınır çizmeye çalışmıştır</span><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">SENTETİK A PRİORİ TARTIŞMASI<o:p></o:p></span></h2>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Kant’ın Yargıları Sınışandırması<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kant’a göre yargı, düşünme yetisinin bir edimidir. Dil
felsefesinin gelişim süreci içerisinde Kant’ın yargılara ilişkin sınışandırması,
önermelere uygulanmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hatırlanacağı üzere </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hume, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bilgimizin sınışandırılmasından
söz ederken </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">fikirlerin</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bağıntılarına dayalı doğrular </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ile </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">olguları ifade eden doğrular
</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">arasında bir ayrım yapmıştır.
Tüm anlamlı önermeleri</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ya da yargıları, bu ikili sınışandırmanın kuşattığını,
bunun dışında kalan herhangi</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir ifadenin ise anlamsız olduğunu
öne sürmüştür. </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kant, kendi sınışandırmasını iki farklı boyutta gerçekleştirmiştir.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Birinci boyut, bilgibilimle; </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Birinci boyuta göre, bir yargının doğruluğuna karar
verebilmek için ampirik deneyime <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ihtiyaç yoksa bu yargı, </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">a priori</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">; <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">eğer ihtiyaç varsa, </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">a posteriori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak adlandırılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ikinci boyut</span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ise anlambilimle </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ilgili olarak görülebilir. ikinci boyuta göre ise
yargıda, özne konumunda olan kavram içerisinde yüklem konumunda olan kavram <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">içeriliyorsa söz konusu yargı, analitik; <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">içerilmiyorsa, sentetik olarak
adlandırılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kant, bu ikili sınışandırmadan hareketle dört farklı yargı türü
belirlemiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Öte yandan, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">analitik ve </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a posteriori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yargılar bulunmamaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Geriye </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">analitik </span><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">a priori</span></i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">,
sentetik </span><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">a posteriori</span></i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve <span style="color: #984806; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">sentetik </span></span><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">a priori </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yargılar
kalmaktadır<span style="color: #984806; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Hume’un fikirlerin bağıntılarına dayalı doğruları, Kant’a göre
analitik </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">a priori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yargılarca karşılanmaktadır. Bunlar, genel mantıksal
yargılardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hume’un</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">olguları ifade eden
doğruları </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ise sentetik </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a posteriori</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> yargılara karşılık gelmektedir. <span style="color: #984806; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Ampirik içeriği
olan tüm yargılar </span>ise sentetik </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a
posteriori </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yargılardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kant’ın </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">analitik </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a priori </span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yargılara </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“Tüm cisimler uzamlıdır” yargısını
örnek vermektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Analitik olan bir yargının doğrulanması için, deneyime başvurmamıza
ihtiyaç yoktur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kant’a göre herhangi bir yargının analitik ve </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">a priori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olabilmesi, adı üstünde bir yargı olabilmesine, yani bir yargı
edimi ile kavranılmasına bağlıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Analitik felsefenin merkezînde yer aldığı biçimiyle anlambilim, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">psikolojist</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yaklaşımların bir eleştirisine dayanmaktadır. Psikolojist yaklaşımlar,
öznel psikolojik edimlerden bağımsız nesnel içeriklerin bulunmadığını savunur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 12pt;">I<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kant’ın transandantal felsefesi dâhilinde </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">ilginç
ve yeni olan, sentetik ve </span><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">a priori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yargılardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kant’a </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">göre analitik yargılar, sahip
olduğumuz bir kavramda içerilen</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bilgiyi açıklayıcı </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir özelliktedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Sentetik yargılar ise </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bilgimizi genişletir. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Sentetik </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">a priori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yargılar, hem bilgimizi genişletmekte hem de duyu deneyimine
ihtiyaç göstermeksizin</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">doğru olabilmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kant’a göre, öncelikle </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">matematiğin yargıları </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">sentetik ve </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">a priori</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">’dir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sentetik </span><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a posteriori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yargıların doğru olabilmesi için, özne ve yüklem
konumundaki kavramları</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">birbirine bağlayan üçüncü bir şeye, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">deneyimde mevcut bir nesneye ihtiyaç </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">vardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #00b050; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sentetik </span><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a priori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yargılar söz konusu olduğunda ise bu üçüncü şey, uzay ve zamanın
saf görüsüne dayanarak inşa edilen </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a priori </span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">nesnelerdir</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">. </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Söz konusu inşa, </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">apriori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir zemine dayandığı için, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">matematiğin sentetik yargıları, </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">a priori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarakdoğrudur. Kant’a
göre, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">geometrinin </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">aksiyomları, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bu itibarla sentetik</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ve </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">a priori</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">’dir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Sentetik ve </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">a priori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olmaları
itibariyle de evrensel zorunluluğa ve</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">nesnel geçerliliğe sahiptir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kant’ın bu kuramının genel kabul gördüğü 19. yüzyılın ilk yarısında,
bu kuramı sarsacak bir gelişme yaşanır. Euklidesçi olmayan geometriler keşfedilir.</span>
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Euklidesçi Olmayan Geometriler<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Euklides, </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Unsurlar</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adlı eserini, M.Ö. 300 yıllarında
yazdı. İnsanlık tarihinin en ünlü ve belki de en çok okunan kitaplarından
birisi olan bu kitap, beş </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">aksiyom</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">a dayanarak pek çok geometri teoreminin ispat
edilmesini içeriyordu.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1. Bir noktadan bir başka noktaya doğru bir çizgi çizilebilir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2. Bir doğru çizgi üzerinde sonlu ve sürekli bir doğru parçası
çizilebilir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">3. Belli bir noktayı merkez ve herhangi bir uzunluğu yarıçap
olarak alarak bir çember çizilebilir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">4. Tüm dik açılar birbirine eşittir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">5. İki doğru bir doğru ile kesildiğinde, kesenin bir tarafında oluşan
iki iç açının toplamı 180 dereceden küçükse, bu iki doğru bu 180 dereceden
küçük açıların bulunduğu tarafta kesişir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Görüldüğü gibi,ilk dört aksiyomun basitliği ve açıklığına karşın
beşinci aksiyom daha karmaşık duruyordu.Bunun üzerine bazı matematikçiler
beşinci aksiyom üzerine çalışmalara giriştiler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Proclus (410-485), </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Unsurlar üzerine bir şerh kaleme aldı ve beşinci aksiyomun ilk
dördünden türetilmesine ilişkin çabalara yer verdi. Ptolemy’nin (Batlamyus)
yanlış bir ispat verdiğini de belirtti. Kendisi de bir ispat vermeye çalıştı
fakat bu ispat da yanlıştı. Öte yandan, beşinci aksiyoma eşdeğer bir başka
aksiyom öne sürdü:Bir doğru ve bu doğru üzerinde olmayan bir nokta verildiğinde,
bu noktadan geçen ve doğruya paralel olan bir ve yalnız bir doğru çizilebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Proclus’un bu postülası, </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1795’te John Playfair’in </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yazdığı bir şerhten sonra, Playfair’in aksiyomu
olarak anılır oldu. Playfair, kendi şerhinde beşinci aksiyomun kendi aksiyomu
ile değiştirilmesini öneriyordu.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Girolomo Saccheri </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tarafından 1697 tarafından
bir ispat gerçekleştirildi.Saccheri, beşinci aksiyomun yanlış olduğunu varsayıp
buradan hareketle bir çelişki türetmeye çalışmıştı. Paralel iki doğruyu kesen
doğrunun 90 dereceden azbir açı yaptığı varsayımı altında, Euklidesçi
geometriye ait olmayan birçok teoremi ispatladı. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1766 yılında Lambert, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Saccheri’ye benzer bir yöntem izledi. Ancak onun
amacı,bir çelişki ortaya koymak değildi. Lambert, dar açı varsayımı altında,
bir üçgenin alanı azaldıkça iç açılar toplamının arttığını gösterdi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Legendre </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yaşamının neredeyse 40 yılını paralel aksiyomuna ilişkin
araştırmalara vakfetti. </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Eléments de Géométrie </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adlı kitabının ekinde, Euklides’in beşinci aksiyomun“Bir üçgenin
iç açıları toplamı iki dik açısın toplamına eşittir.” aksiyomuna eşdeğ er
olduğunu gösteren bir ispat verdi. Legendre’in ispatı, tıpkı Saccheri’nin
ispatı gibi, doğru çizgilerin sonsuz olduğu varsayımına dayanıyordu ancak bu
yanlışlığı Legendre fark etmemişti.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tüm bu sonuçsuz çabalar karşısında </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">D’Alembert</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">, paralel aksiyomuna ilişkin
sorunları “</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">temel</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">geometrinin
skandal” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak adlandırdı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Belkide bu paralel aksiyomunun ardında yatan sorunu </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilk anlayan matematikçi, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Gauss olmuştu. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gauss, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1792 yı lından itibaren paralel aksiyomu üzerinde çalışmaya
başlamıştı. 1813 yılında “Paraleller kuramı konusunda şu anda bile Euklides’ten
ileride değiliz. Bu matematiğin utanç verici bir kısmıdır...” demek zorunda
kaldı.1817’ye gelene kadar Gauss, beşinci aksiyomun diğer dördünden bağımsız
olduğuna kani olmuştu. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Gauss’un doktora öğrencilerinde olan </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Riemann, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">10 Haziran 1854 tarihinde verdiği açılış dersinde, yeni bir
geometri anlayışından söz etti. Riemann bu konuşmasında, bir doğruya kendi
dışındaki bir noktadan hiçbir paralelin çizilemeyeceği “küresel” geometriyi
anlattı. Riemann, Euklidesçi olmayan geometrilerin göreli olarak tutarlı
olduğunu gösterdi: Euklidesçi olmayan geometriler, ancak ve ancak Euklidesçi
geometri tutarlı ise tutarlıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Euklidesçi olmayan geometrilerin bir modele sahip
olabileceğini ilk kez </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Eugenio</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Beltrami</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> ortaya koydu. 1868 yılında yazdığı, </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">Essay on the interpretation of non-euclidean
geometry </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adlı eserinde Beltrami 3
boyutlu Euklides geometrisi içerisinde, 2 boyutlu Euklidesçi olmayan geometri
için bir model ortaya koydu. Bu model, sahte küre adı da verilen ve bir
traktriksin asimptotu üzerinde döndürülmesi ile elde edilen bir yüzeydi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Daha sonra Klein, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1871 yılında Riemann’ın, Euklidesçi olmayan geometrisi de dâhil
olmak üzere tüm Euklidesçi olmayan geometriler için birer model ortaya koydu.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Klein, temel olarak üç farklı
geometri olduğunu gösterdi: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bolyai, Lobachevsky geometrisinde
doğru çizgiler iki sonsuz uzaklıkta noktaya sahiptir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">2.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Riemann geometrisinde böyle
sonsuz uzaklıkta bir nokta bulunmamaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">3.<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Euklides geometrisinde ise her
bir çizgi için üst üste çakışan iki sonsuz uzaklıkta nokta vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Geometrinin Aksiyomlarının Mahiyeti</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Euklidesçi olmayan geometrilerin keşfedilmesi, beraberinde şu
soruyu getirmiştir: Söz konusu geometriler özellikle beşinci aksiyom dikkate alındığında
birbiriyle çelişik ifadeler içermektedir.Dolayısıyla bu geometriler
birbirleriyle tutarlı olmayan, aynı yorum altında doğru olamayacak, önermeler
içermektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Kantçı felsefeciler, Euklidesçi olmayan geometrilerden haberdar
olduklarında iki tür tepki vermişlerdir: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Öncelikle bu geometrilerin
düşünsel açıdan olanaklılığını kabul etmiş ancak, sadece Euklidesçi geometrinin
görünün biçimini belirlediğini ve dolayısıyla, nesnel geçerliliğe sahip olduğunu
öne sürmüşlerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ikinci olarak da Euklidesçi
olmayan geometrilerin tutarlı olmayabileceğini yani, zaman içerisinde
çelişkiler barındırdığının gösterilebileceğ ini savunmuşlardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ancak tarihsel gelişmeler, bu iki savın da geçersizliğini ortaya çıkarmıştır.
Tüm bu gelişmelerin sonucunda, geometrinin aksiyomlarının, sentetik </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">a priori</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> yargılar olduğu düşüncesi savunulamaz bir hale gelmiştir.
Öyleyse, geometrinin aksiyomlarının anlambilimsel ve bilgibilimsel statüsü hakkında
ne söylenecektir? Nasıl bir felsefî çerçeve içerisinde bu soru yanıtlanabilecektir?
Bu konuda yürütülen bir tartışma, geometrinin aksiyomları içerinde adı geçen “nokta”,
“düz çizgi” gibi </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">temel terimlerin </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">mahiyeti ile ilgilidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bir yandan </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> ve matematikçi ve felsefeci </span><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">David Hilbert </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">diğer yandan da </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Russell </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ve<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Fransız fizikçi ve felsefeci </span><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Henry Poincaré </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bu konu etrafında bir tartı şmaya girişmişler ve mektuplaşmışlardır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Poincaré, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1880’lerden itibaren geometrinin aksiyomlarının ne
olgusal bir içeriğe sahip olduğunu ne mantıksal bir zorunluluğ u ifade ettiğini
ne de sentetik </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">a priori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yargılara dayanmakta olduğunu ve fakat “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">örtük tanımlar” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olduğunu savunmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hilbert’te </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">benzer bir biçimde, geometrinin aksiyomlarının
tanımlar olduğunu ifade etmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">lginçtir ki </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">matematiğin mantığa indirgenmesini savunan iki önemli </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ad, Russell ve Frege, bu yaklaşımlara karşı çıkmışlar
ve uzun bir süre geometrinin aksiyomlarının tanımsal olmayacağı <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">konusunda, sırasıyla Poincaré ve Russell’ı ikna etmeye çalışmışlardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Felsefenin dilin sınırları içerisine çekilmesi sürecine son noktayı
ise </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Wittgenstein</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">Tractatus<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adlı eserinde koyacaktır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "TradeGothicCondBold","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCondBold;">Görü</span></b><b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;"> </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">ile nesneler ile dolaysız olarak (kavramların
dolayımı olmaksızın) temas ettiğimiz bir mekân ya da ara yüz kast edilmektedir.
Söz konusu nesnelerin (Platoncu nesneler ya da idealar gibi) duyusal alanda
mevcut olmamaları durumunda söz konusu görü “entellektüel” (“aklî”) sıfatını
almaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Aritmetiğin Mantığa indirgenmesi</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Matematiğin sentetik </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">a priori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yargılara
dayandığı düşüncesinin eleştirisinin bir diğer ciheti ise aritmetiğin
önermelerinin analitik </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">a priori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olduğunun
gösterilmesini içermektedir. Bu önemli adımın atılması ve bir bakıma aritmetiğin
dilsel – mantıksal olana indirgenmesi sürecinde en önemli katkı hiç şüphesiz
Gottlob Frege’den gelmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">FRIEDRICH LUDWIG GOTTLOB FREGE (1848 - 1925)<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Frege, çalışmalarının odağını, mantığa ve bununla bağlantılı
olarak felsefeye kaydırmış bir matematikçidir. Bazıları, kendisini analitik
felsefenin kurucusu olarak kabul eder. Matematiğin temelleri ve mantık üzerine
yaptığı çalışmalar, </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Giuseppe Peano </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ve </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bertrand
Russell </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tarafından gelecek nesillere aktarılmıştır.
</span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Wittgenstein</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">, </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">Tractatus</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">’ta Frege’nin
çalışmalarından övgüyle söz etmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Frege, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1874’ten 1918’e kadar süren
akademik çalışmalarının büyük bir bölümünü tek bir amaca hasretmiştir. Aritmetiği
mantığa indirgeyerek sağlam bir temele oturtmak. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1879 yılında yayımladığı </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Begriffsschrift </span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(Kavram
Yazısı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">) adlı eserinden 1906 yılında
Russell’ın kendisine gönderdiği ve kurduğu sistemin bir paradoks içerdiğini
gösteren mektuba kadar, neredeyse tamamen bu amaç için çaba sarf etmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<h2>
Mantık ve Aritmetiğin Temelleri</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Frege’nin, aritmetiği mantıksal olana indirgeme projesi, hem sayıların
tek tek tanımlanmasını hem de sayıların sırasının yakalanmasını içermektedir. </span><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ancak, sayıların tek tek tanımlanması çabasına öncelikli bir
biçimde 1879 tarihli eserinde </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">(Begriffsschrift) </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir dizideki sıra kavramının mantıksal sonuç kavramına indirgenebileceğini
göstermeye çalışmıştır. Frege’nin bu eseriyle geliştirmeye başladığı ideografi
fikri, biçimsel mantığın gelişiminde de bir dönüm noktası olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Begriffsschrift</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">, </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">fonksiyonlar ve değişkenlerin biçimsel bir dil içerisinde temsil edilebilmesini
sağlıyordu. Frege, matematiğin mantığa dayandığını ve mantığın içerisinden geliştiğini
göstermeye çalışıyordu. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Klasik mantık, mantık değişmezleri ile ilgili bir ilerleme sağlamış
olsa da özellikle “tüm” ve “bazı” gibi ifadeleri içeren önermelerin ele alınışı,
yeterince ayrıntılı değildi. Frege’nin geliştirdiği </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">niceleme mantığı, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tüm bu sorunları kökünden halletmiş ve </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">modern mantığın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">gelişiminde yeni bir başlangıç olmuştur. Frege, çıkarımların
temsil edilmesinde tamamen mantıksal bir dizge oluşturmayı hedeşemektedir. Bu
dizge içine görüsel olan hiçbir unsurun sızmasına izin vermeyecektir. Frege’nin
daha geniş bağlamdaki amacı ise aritmetiğin mantığın bir alt dalı olduğunu
göstermektir. Aritmetiğin doğru önermeleri, birer mantık teoremi olarak ve mantıksal
bir dizgenin olanakları içerisinde ispatlanabilir.Öncelikle sayı ifade eden bir
önermeyi dikkate alalım. Frege’nin bu tür önermelerle ilgili yaptığı ilk
tespit, bu önermelerin “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kavramlarla ilgili</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">” bir şey söylediğidir. Bir nesnenin herhangi bir
sayal sayı kadar olduğunu söylemek, esasen belli bir kavramın altına düşen
belli bir sayıda nesne olduğunu söylemektir.. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Frege, geliştirdiği niceleme mantığı içerisinde karmaşık
matematiksel önermeleri ve bu önermeleri içeren mantıksal çıkarımları temsil
edebilme olanağına sahip olmuştur. Dolayısıyla sıra, tek tek sayıların tanımlanmasına
gelmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Projesinin bu kısmına giriş olarak Frege, 1884 yılında </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Die Grundlagen der Aritmetik’i (Aritmeti-ğin
Temelleri) </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yayımlar..Birçok felsefe tarihçisine
göre </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">Grundlagen </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yazılış biçimi, kanıtlamaların sunuluşu vb.
itibariyle felsefe tarihinde yazılmış en başarılı analitik metinlerden
birisidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Daha sonra bir süre, ilk iki kitabında öne sürdüğü kavram ve nesne
anlayışını netleştirmek üzere çalışır. Bu çalışmalarının sonuçlarını 1891 yılında
verdiği </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Funktion und Begriff
(Fonksiyon ve Kavram) </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">başlıklı
derste sunar. Aritmetiğin temellerine ilişkin yaklaşımının artık olgunlaştığına
ikna olduğundan, söz konusu temellerin biçimsel bir sunumunu yapmaya karar
verir ve </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Grundgesetze der
Aritmetik’in</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">(Aritmetiğin Temel Yasaları) </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ilk cildini 1893 yılında yayımlar. </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">Grundgesetze</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> biçimsel ve teknik bir metindir. Felsefî tartışmalar ve temellendirmeler
yoktur. Birinci kısımda, sadece kullandığı biçimsel dilin anlambilimine ilişkin
bir sunum bulunmaktadır. ikinci kısım ise ayrıntılı türetimleri içerir. Sonlu
sayal sayılar olarakdoğal sayıların inşası gerçekleştirilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
Russell Paradoksu</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Frege’nin projesinin son aşaması, Frege’nin mantıksal olarak kabul
ettiği aksiyomlardan<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">aritmetiğin yasalarının türetilmesini içermektedir. Frege söz
konusu bu türetimleri yaparken, kendisinin </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Temel Yasa V </span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adlandırdığı bir yasaya
müracaat etmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Temel Yasa V’in özel bir durumu yüklemlere ve yüklemlerin
kaplamlarına uygulanabilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Frege, bu yasayı mantıksal ve aşikâr kabul etmiş ve bu yasadan </span><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Hume’un
eşsayılılık ilkesinin ve Peano’nun aritmetiksel aksiyomlarının </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">türetilebileceğini göstermeye</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">çalışmıştır. </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Temel Yasa V’ten aritmetiğin aksiyomlarının türetilmesi bugün </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Frege</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’nin </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Teoremi </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak anılmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Frege, </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">Grundgesetze</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">’nin ikinci cildini yayımlamaya hazırlanırken </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Russel</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">l, kendisine<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir mektup yazar ve Temel Yasa V’ten bir paradoksun türetilebildiğini
ifade eder. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Russell</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">, “kendi kendisinin elemanı
olmayan kümelerin kümesi”nin Frege’nin dizgesi içerisinde tanımlanabileceğini,
ancak böyle bir kümenin kendisinin hem elemanı olacağının hem de elemanı
olamayacağının gösterilebildiğini, dolayısıyla bir çelişkinin ortaya çıktığını
gösterir. Frege sorunu kabul eder ve bir çözüm olmak üzere bir Ek bölüm kaleme
alır. Çözüm Temel Yasa V’te bir değişiklik önermektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Frege’nin Projesinin Önemi</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Neden Frege analitik felsefenin kurucusu kabul edilir? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Frege, geliştirdiği kavram yazısı ve niceleme kuramıyla </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">modern mantığın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kurucusudur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu itibarla, analitik felsefe üzerindeki etkisi tartışma
götürmez.Kendisi, yazdığı metinlerde son derece kanıtlamacı bir üslup kullanmış
ve analitik felsefe metinlerinin ilk örneklerini vermiştir. Bu bakımdan da
etkisi son derece önemlidir. Analitik felsefe, felsefî açıdan önemli konuların
dilin ve dilin mantığının sınırları içerisinde çözümlenebileceğini; bu sayede
anlaşılır kılınacağını ve çözülebileceğini düşünmek demektir. Bu, aynı zamanda
dili aşan, dilin ve dilin mantığının dışında kalan metafiziksel bir içeriğin de
reddedilmesi anlamına gelmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu itibarla Frege’nin sayal sayıların mahiyeti konusunda yaptığı
çalışma analitik felsefe bakımından yaşamsal önemdedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Frege’nin </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">projesinin temel mesajı, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">sayının bu anlamlarda bir nesne olmayıp, ikinci derece<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yüklemler mantığında tanımlanabilen bir kavram olduğudur. Aritmetik,
mantığa dayanmaktadır ve aritmetiksel önermeler, analitik önermelerdir. Bu açıdan
bakıldığında, analitik felsefenin çıkış noktasını Frege’nin projesinin oluşturması
anlaşılır olmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Öte yandan Frege, aritmetiğe ilişkin projesini gerçekleştirme
sürecinde sadece<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">modern mantığın kuruluşunu gerçekleştirmemiştir. Günümüz dil
felsefesinin temel<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kavramlarını da yaptığı yan çalışmalarda oluşturmayı başarmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Frege’nin Dil Felsefesine Katkıları<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Nesne ile kavram arasında Frege’nin yaptığı ayrım, özellikle
niceleme mantığının kuruluşunda esas teşkil etmiştir. Ancak, Frege’nin dil
felsefesinin gelişimi bakımından<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">belki de en önemli etkisi, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sinn </span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(“anlam”) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ve </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Bedeutung </span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(“gönderim”;
“gönderge”ya da “yönletim”) </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">arasında yaptığı
ayrım olmuştur<span style="color: #00b050;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Anlam ve Gönderim</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Frege’nin konuyla ilgilenmesinin temel nedeni, cebirsel özdeşliklerin
ifade edilişindeki<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">sorunları ele almaktır. “a=a” gibi bir özdeşlik ifadesinde bir
sorun yoktur. Ancak, “a=b” biçiminde yazılan bir özdeşliğin nasıl olup da doğru
kabul edilebileceğ<u>i bir sorun teşkil etmektedir.</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1892 yılında yazdığı “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Über Sinn <u>und</u> Bedeutung” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">başlıklı makalesinde Frege, anlam ve gönderimi, bir ifadenin işaret
etme biçiminde belirleyici olan iki farklı cihet olarak sunmuştur. Frege, ilk aşamada
özel adların gönderiminden söz etmiştir.Söz konusu adı taşıyan nesnenin
kendisi, adın gönderimini oluşturur. Ancak daha sonra , gönderimi ad dışındaki
ifadeler için de kullanmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Frege’ye göre <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bir önermenin gönderimi, söz konusu önermenin </span><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">doğruluk değeridir</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Önermenin anlamı ise söz konusu önermenin </span><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">açıkladığı düşüncedir</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c00000; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bir ifadenin anlamı ise gönderim yapılan nesnenin </span><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sunum biçimi olmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Belirli betimleyicilerin, özel adlara benzer şekilde
gönderimlerinin bulunup bulunmadığı;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">gönderimin anlama dayalı olmasının gerekip gerekmediği; bir başka<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">deyişle, adların ve ifadelerin doğrudan gönderim yapıp yapmadığı;
dilden bağımsız anlamların bulunup bulunmadığı; Frege’nin ele aldığı türde özdeşliklerin
zorunlu olup olmadığı vb. konular </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Russell’dan Wittgenstein’a, Quine’dan Kripke’ye </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">pek çok analitik felsefeci tarafından tartışılmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
SONUÇ</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Frege’nin gerçeklik anlayışının merkezinde, bizim inançlarımızdan
ve kanaatlerimizden bağımsız düşünceler yer almaktadır. Söz konusu bu düşüceler,
dilde önermelerle ifade edilir. Söz konusu bu önermelerin mantıksal bir biçimi
bulunmaktadır ve bu biçim, nesnel bir biçimde unsurlarına ayrılabilir, yani
çözümlenebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Buna karşılık Peirce, bizden bağımsız bir gerçekliğe vurgu
yapmakla beraber,bu gerçekliği inançlarımıza ve kanaatlerimize göreli bir ideal
olarak ortaya koymaktadır. Mantık ya da matematiğin esas itibariyle diğer
bilimlerden bir farkı yoktur. Mantıksal ve nesnel bakımdan nihaî bir çözümlemeden
ancak bir ideal olarak ve bir bilimsel cemaatin değerlerine ve çabasına göreli
olarak söz edebiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Doğal olarak, bu iki yaklaşım arasındaki farklılık, kendisini tüm
felsefî tartışmalarda<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">göstermektedir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h1>
ÜNİTE:3 ANALİTİK FELSEFENİN
BAŞLANGICI: RUSSELL VE MOORE </h1>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h2>
Dilsel Felsefeye Sapış</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Neyin var olduğu ya da olmadığı, neyi bilip neyi bilmeyeceğimiz
gibi sorulardan önce, neyi ne ölçüde ifade edebileceğimiz sorusu felsefenin
aslî konusu haline gelmiştir. Felsefedeki bu odak kayması </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“dilsel felsefeye sapış”</span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak adlandırılmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Richard Rorty’nin </span><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">“dilsel dönüş” başlığını taşıyan antolojisi, bu terimi popüler hale
getirmiştir:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Terimin ilk kullanımı Avusturya’lı felsefeci </span><span style="color: #0070c0; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;">Gustav Bergmann’a </span><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">atfedilmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
MODERN MANTIK</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Modern mantık</span></b><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ta </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">önermeler, biçimsel bir dil
içerisinde temsil edilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Biçimsel dil</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">,
sadece işaret dizilerinden oluşur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Biçimsel bir dizge, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">söz konusu bu biçimsel dile işaret dizileri arasındaki dönüştürme
kurallarının eklenmesi ile elde edilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Analitik felsefenin kuruluşunda ve gelişiminde büyük katkısı
bulunan </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bertrand Russell, Alfred
North Whitehead </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ile birlikte 1910 - 1913 yılları
arasında kaleme aldığı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Principia Mathematica </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adlı eserinde, modern mantığın o ana kadar ulaştığı sonuçları
başarıyla ifade etmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: GillSansBold, sans-serif; font-size: 12pt;">MOORE (1873 - 1958)<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Moore, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sağduyuya dayalı felsefe
anlayışının </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">önde gelen savunucusudur. Ahlâk
felsefesi alanında doğalcılık karşıtı anlayışı savunmuştur. Kendi adıyla anılan
bir paradoksu ortaya koymuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gottlob Frege, Bertrand Russell </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ve </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ludwig Wittgenstein </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ile birlikte, adı analitik felsefe geleneğinin
kurucuları arasında yer alır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ahlâk felsefesi üzerine görüşlerini ifade ettiği </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Principia Ethica </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">başlıklı kitabı ile </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“The Refutation of Idealism”, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">A Defence of Common Sense” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ve </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“A Proof
of the External World” </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">başlıklı makaleleri en etkili eserleri
sayılmaktadır.<span style="color: red;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Sağduyuya Dayalı Felsefe</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Moore, “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sağduyuya dayalı” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">önermeler olarak adlandırdığı bir grup önermeyi ayırt
eder.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bunları iki grupta ele alır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İlk grupta yer alan önermelere örnek olarak şunları verebiliriz:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Moore, bir insan bedenine
sahiptir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bedeni belli bir zaman önce
doğmuş ve o zamandan bu zamana kesintisiz olarak yerkürenin üzerinde varlığını
sürdürmüştür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Zaman içerisinde değişimlere
uğramıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu önermeler, yaşayan başka insan bedenleri için de söylenebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dünya, benim bedenimim var
olmasından çok uzun zaman öncesinden beri vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Üzerinde,pek çok insan bedeni
yaşamış ve ölmüştür. . <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bedenim farklı türlerde
deneyimlere sahip olmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Farklı bedenlere sahip insanlar
da bu tür deneyimlere sahip olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ikinci grupta yer alan önermeler:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Diğer insanlar da Moore’un
kendisi ve çevresi ile ilgili bildiği önermeleri, kendi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">deneyimleri dahilinde bilirler. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İşte bu iki grupta yer alan önermeler bir araya getirildiğ inde “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sağduyuya dayalı dünya görüşünü” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">oluşturur <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Dış Dünyanın Varlığı Sorunu</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Moore’un ve Russell’ın 20</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">.yüzyılın başlarında, kendilerini içinde buldukları ve karşı çıktıkları
felesefi yaklaşımlar, genel olarak, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">idealizm </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak adlandırılabilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">19.yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında, özellikle İngiltere’de,
</span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">F.H.Bradley </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">veya </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">John Mc Taggart </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">gibi </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Leibniz </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve <span style="color: #0070c0;">Hegel’den </span>etkilenmiş
idealist metafizikçilerin görüşleri hâkimdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Gerek Moore gerekse Russell, bu tür bir idealizmi reddederek bugün,
</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">analitik felsefe geleneği </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak adlandırılan felsefe geleneğinin kurucusu olmuşlardır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 81.8pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Moore’un savunduğu pozisyon,
genel olarak </span><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">sağduyuya dayalı
gerçekçilik</span></i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak adlandırılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Moore’un çözmeye
çalıştığı sorun şu biçimde ifade edilebilir: </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dış dünyayla ilgili<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bilgimiz, duyumlara ve duyumsal deneyimlere dayanır. Ancak duyusal
deneyimler,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">algılayanın bilincinde ortaya çıkan özel olaylardır. Buna karşılık
bizim dış dünyayla<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ilgili bilgimiz, kamusal olarak diğer algılayanlar için de mevcut
olan nesnelere ilişkin bir bilgidir. Dolayısıyla, duyusal deneyimin özelliği
ile bu özel kanıta dayalı olarak sahip olduğumuz bilginin kamusallığı arasında bir boşluk bulunmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Moore, 1925 tarihinde yayımlanan “</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">A Defence of Common Sense” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">başlıklı makalesinde,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">duyusal deneyimin özel oluşundan hareketle geliştirilen </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kuşkucu yaklaşımları </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">eleştirir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Moore daha sonra, 1939 yılında “</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Proof of an External World” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">başlıklı makalesinde,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">sağduyuya dayalı bu tavrını sürdürür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Ahlâk Felsefesi</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Moore, </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Principa Ethica </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adlı eserinde, ahlâk felsefesinde doğalcı yaklaşımlara
karşı çıkar ve kendisinden sonra gelen meta-etik tartışmalarında belirleyici
olur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Moore, felsefî kanıtlamaların, kendisinin </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">doğalcı yanılsama </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak adlandırdığı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir sorunla malul olduğunu ifade eder. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ahlâk felsefesi tartışmalarında bu sorunla, özellikle iyi
teriminin tanımlanmasında karşılaşılır. Ahlâki kanıtlamalar genellikle şu şekilde
ifade edilir. Bir şey belli bazı özellikleri haiz ise iyi olduğu kabul
edilmelidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Farklı ahlâkî anlayışları savunan düşünürlere göre bu özellikler
farklılık gösterebilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">hazcı yaklaşımın savunucularına
göre hoş, haz veren şeyler iyidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Moore, bu kanıtlamaların bir geçerliliği olsa dahi bize, “iyi”nin
tanımını vermediklerini öne sürer. Bir özellik olarak </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">iyi”,
Moore’a göre tanımlanamaz. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Sadece
ne olduğu gösterilebilir ve bu gösterme üzerinden kavranılabilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Moore’un “iyi”nin tanımlanamaz olduğuna dair kanıtlaması,
genellikle </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">açık soru kanıtlaması </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak anılır. Moore, bu kanıtlamasını </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Principia Ethica’</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">nın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">on</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">üçüncü bölümünde sunar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Sonuç olarak “iyi”yi diğer sözcükleri kullanarak tanımlayamayız.
Sadece bir eyleme veya bir şeye işaret ederek “İşte bu iyidir.” diyebiliriz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 81.8pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #002060; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #002060; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Moore’a göre iyi, </span><i><span style="color: #002060; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">doğal olmayan bir özellik</span></i><span style="color: #002060; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bunun anlamı, iyinin ampirik veya bilimsel olarak test edilemeyeceği
veya doğrulanamayacağıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #e36c0a; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 191;">Öte
yandan Moore, kendi yaklaşımının ahlâkî görüselcilik olarak görülmesine de karşı
çıkmaktadır. Ahlâki görüselci yaklaşımlar, bir eylemin sonuçlarından bağımsız
olarak iyi olup olmadığının görüsel olarak bilinebileceğini savunmaktadır.
Moore ise, sadece bazı amaçların kendi başına iyi olup olmadığını ahlâkî görü
vasıtasıyla bilebildiğimizi, öte yandan eylemler söz konusu olduğunda,
eylemlerin iyi olup olmadığı için eylemlerin sonuçlarını dikkate almamız
gerektiğini savunur. Bu itibarla Moore’un ahlâk felsefesi ödevbilimsel değil,
sonuçcudur ve eylemleri sonuçlarına göre
yargılar <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Moore’a göre değer, ahlâki bir senaryo içerisinde ortaya çıkar.Değer,
“ Güzelliğin farkına varan bir bilinçte” ortaya çıkar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 81.8pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #002060; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #002060; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Moore’un değerlere yönelik bu
görüşü,</span><i><span style="color: #002060; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">organik bütün </span></i><span style="color: #002060; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yaklaşımı olarak anılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Moore Paradoksu</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Paradoks, “Yağmur yağıyor ama ben yağmur yağdığına inanmıyorum.”
biçimindeki<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir ifadenin barındırdığı çelişki ile ilgilidir. Sorun, herhangi
bir kişinin tutarlı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir biçimde böyle bir ifadede bulunmasının beklenmemesine rağmen,
önermenin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kendisinin mantıksal bir çelişki olmamasıdır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
RUSSELL (1872 - 1970)</h2>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1896 yılında </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">German Social Democracy </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">başlıklı eserini yayımlar.Politika ile ilgisi bu tarihten itibaren
etkin olarak hep devam eder. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 63.8pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: red; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1903 yılında, matematiksel mantık alanındaki ilk
önemli eseri olan </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">The Principles of
Mathematics’</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">i </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yayımlar.<span style="color: red;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1905 yılında </span><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Mind</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">dergisinde yayımladığı “</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">On Denoting” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adlı makale, analitik felsefenin kuruluşu bakımından çok
önemlidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">1950 yılında Russell, insancıl idealleri ve düşünce
özgürlüğünü savunan yazıları<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">dolayısıyla </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nobel Edebiyat Ödülü’nü </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">layık görülür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Russell’ın Felsefî Görüşlerinin Etkisi</h2>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bertrand Russell, Gottlob Frege, G.E. Moore ve Ludwig
Wittgenstein </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ile birlikte analitik<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">felsefenin kurucusu olarak kabul edilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell felsefî çözümlemeyi, akademik felsefenin temel yöntemi
haline getirmiştir. Analitik felsefe alanında çalışmalar yapan hemen her
felsefecinin, Russell’dan bir ölçüde etkilendiği söylenebilir.Russell, akademik
yaşamı boyunca mantıktan matematik felsefesine, metafizikten<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ahlâk felsefesine, bilgibilimden felsefe tarihine hemen her alanda
çalışmalar yapmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ludwig Wittgenstein </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Üniversitesi’nde Russell’ın öğrencisi olmuştur. </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Alfred J. Ayer’dan Rudolf Carnap’a;</span><span class="Balk1Char"><span style="font-size: 14.0pt;"> /</span></span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Alonzo Church’ten Kurt Gödel’e</span><span class="Balk1Char"><span style="font-size: 14.0pt;">;/</span></span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">David Kaplan’dan </span><span class="Balk1Char"><span style="font-size: 14.0pt;">/</span></span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Saul Kripke’ye; Karl Popper’dan </span><span class="Balk1Char"><span style="font-size: 14.0pt;">/</span></span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">W. V. Quine’a </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">pek çok
mantıkçı ve felsefeci, Russell’ın çalışmalarından yararlanmış ve kendisinden
etkilenmişlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu itibarla, Russell’ın özellikle 20. yüzyıl felsefe tarihinin en
etkili simalarından birisi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olduğu söylenebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell’ın, Frege’nin matematiği mantığa indirgeme projesinde
kendi adıyla anılan paradoksu keşfetmesi, matematik felsefesinde yeni bir
dönemi başlatmıştır. Bu paradoksu ve küme kuramında yer alan diğer bazı
paradoksları çözmek üzere </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Alfred
North Whitehead’le</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">, </span><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Principia Mathematica’</span></i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">da </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">geliştirdiği tipler kuramı, daha sonraki matematik felsefesinin
gelişim seyri üzerinde belirleyici olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">idealizmin Reddiyesi<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Russell,eğitim
gördüğü dönemde , Leibniz ve Hegelin metafiziksel görüşlerinden etkilenen bir
idealizim anlayışı İngiliz akedemisinde hakim konumdaydı.</span> <span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Russell, </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">A Critical Exposition of
the Philosophy of Leibniz </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;">başlıklı doktora tezinde</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
Leibniz’in <span style="color: #00b050;">mantık ve dil felsefesinin benimsenmesi</span>, metaiziğinin ise <span style="color: #00b050;">reddedilmesi</span> gerektiğini savunmuştu. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell, eleştirdiği idealist anlayışı </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">içsel bağıntılar doktrini </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak adlandırıyordu.En uç noktasında alındığında
bu yaklaşıma göre </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gerçeklik, tek bir birleşik nesne olarak tasarlanıyordu. Bu yaklaşıma öncelikle Moore karşı çıktı. Bu
yaklaşımla ilgili olarak Russell da benzer bir sorun görüyordu. Sorun,bir
nesnenin bilinebilmesinin nesnenin sahip olduğu tüm bağıntıların bilinmesini gerektirmesiydi.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> Kısaca Russell gençlik
yıllarında aşırı gerçekçi bir konumu savunmuş ve o dönem idealist felsefe
anlayışına karşı çıkmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> Daha sonra Russell ilk
dönemlerde savunduğu bu çokçu ve aşırı gerçekçi yaklaşımı, zaman<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">içerisinde terk etmiştir. Gündelik yaşamda karşımıza çıkan
nesnelerin kurucu unsurlarına ilişkin görüşlerini, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">mantıksal atomculuk </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak adlandırılan bir kuram dahilinde ele almıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Matematiğin mantığa indirgenmesi </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">projesinde, Peano’nun ve Frege’nin çalışmalarını ilerletmiştir.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Mevcut olmayan nesnelere bir tür varlık atfetme zorunluluğunun,
dilin mantığının doğru bir biçimde konulamamasından kaynaklandığını düşünmüş ve
kendisinden sonraki analitik gelenek üzerinde, oldukça etkili olan </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">belirli betimleyiciler kuramı</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">nını</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> geliştirmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Matematiğin Mantığa ‹ndirgenmesi</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell’ın matematik felsefesi üzerine ilk çalışması, 1897 tarihli
</span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">An Essay on the Foundations<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">of Geometry </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olmuştur.
Bu eseri, genelde Kantçı bir çizgide yazılmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell, matematiğin temellerinin günümüzde yüksek düzey (birinci
düzeyden daha yüksek) mantık olarak adlandırılan bir mantıksal dizge içerisinde
ele alınabileceğ ini düşünüyordu. Russell, bu dönemde Frege’nin çalışmaları ile
karşılaştı ve kendininkilere benzer kaygılarla Frege’nin sayıyı tanımlamaya çalıştığını
gördü.Daha önce de ifade ettiğimiz gibi Frege’nin dizgesinde bir paradoks keşfetti
ve bunu bir mektupla Frege’ye bildirdi. Öte yandan, o sırada kendi sürdürdüğü
çalışmasını, </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">The Principles of
Mathematics’in </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ekinde bu paradoksu sundu ve
bir çözüm önerisi kaleme aldı. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Aynı dönemde Russell, Georg Cantor’un bir başka ispatı üzerinde de
çalışıyordu. Cantor, en büyük sayal sayının bulunmadığına dair bir ispat vermişti
ve bu teorem, Cantor Paradoksu olarak anılır olmuştu. ilk başta Russell, bu
ispatın hatalı olduğunu düşünüyordu. Daha sonra bu paradoksun, Russell
Paradoksu’nun özel bir durumu olduğu anlaşıldı. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bunun üzerine Russell, kümeler ve öbekler üzerine çalışmalarını yoğunlaştırdı.
Söz konusu ek bölümünde Russell’ın önerdiği çözüm, Russell’ın öbekler
konusundaki görüşlerine dayanıyordu. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell daha sonra bu
fikirlerini geliştirerek bugün, </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">tipler kuramı </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak
adlandırılan kuramını geliştirdi. Bu kuramın asıl amacı, küme kuramını söz
konusu paradoksların çıkmasına engel olacak biçimde aksiyomatikleştirmekti.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell tipler kuramında elde ettiği sonuçları da kullanarak, </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Alfred North Whitehead </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ile birlikte, ünlü </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Principia Mathematica </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adlı eseri kaleme aldı.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell’ın matematik felsefesi alanındaki son önemli çalışması, </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Introduction to Mathematical Philosophy</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">başlıklı kitabıdır. Bu çalışmasında Russell, o ana kadar bu alanda
yaptığı çalışmaları ve felsefî sonuçlarını sunmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Belirli Betimleyiciler Kuramı</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell, dili nasıl kullandığımıza dair tartışmaları, felsefî tartışmaların
odağına yerleştirmiştir.. Russell’ın etkili olan çözümlemelerinin başında, </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">belirli betimleyiciler</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">kuramı </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">gelir. Russell 1905 yılında
yazdığı “</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">On Denoting” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">başlıklı makalesiyle bir bakıma, analitik felsefenin
iş yapış biçimini belirlemiştir.Russell bu çalışmasında, belirli
betimleyicileri içeren önermelerin, nasıl doğruluk değeri alabileceği üzerinde
durmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Belirli betimleyiciler tek bir
nesneyi betimleyen </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sözcük grupları </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak tanımlanabilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Görelilik kuramını geliştiren fizikçi</span><span class="Balk1Char"><span style="font-size: 14.0pt;">/ </span></span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Türkiye’nin sekizinci cumhurbaşkanı vb. ifadeler belirli
betimleyicilerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu tür ifadelerin felsefî bir sorun teşkil etmesinin nedeni, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">belli bir gönderimlerinin bulunmadığı </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">durumlarda ortaya çıkar. Görünüşte
anlamlı bir sözcük grubuna, dünyada<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">karşılık gelen bir birey olmadığında söz konusu sözcük grubunu
içeren önermenin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">doğru veya yanlış olup olmadığına nasıl karar verilecektir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell’ın kendi yaklaşımı, gündelik dilde görünüşte belirli
betimleyicilerin bir bireye gönderim yaptıklarını, oysa söz konusu ifadelerin
mantığı çözümlendiğinde, bu sorunun ortadan kaldırılabileceği yönündedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell, bu çözümlemesinin tekil adlar için de geçerli olduğunu
öne sürer. Tekil adlar da esasen belirli betimleyiciler yerine kullanılan kısaltmalar
olarak düşünülebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“Albert Einstein” adı
“görelilik kuramını geliştiren fizikçi” gibi belirli betimlemeler yerine kullanılan
bir kısaltma gibidir. Dolayısıyla, adların gönderimlerinin bulunmadığı
durumlarda da önermelerin doğruluk değeri almaları ile ilgili bir sorun
olmayacaktır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell bireylere meşru olarak gönderim yapan yegâne sözcüklerin işaret
zamirleri (bu, şu, o v.b.) ve bağlamsal ifadeler (şimdi, burada, ben vb.) olduğunu
öne sürer. Bu ifadelerin gönderimde bulunduğu nesneler, bizatihi mevcut olmak
durumunda olduğundan içinde bulundukları önermelerin doğruluk değeri alıp
almaması bakımından bir sorun yaratmazlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> Russell’ın </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">belirli betimleyiciler</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">le ilgili çözümlemesi, genel olarak kabul görse de
adların belirli betimleyiciler olarak yorumlanması, tartışmalara yol açmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
Mantıksal Atomculuk</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Mantıksal atomculuk, deneycilikle mantıkçılığı mezceden bir yaklaşım
olarak, Russell’ın felsefe anlayışının temelinde yer alır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell,dünyayı bir ayna gibi yansıtan (temsil eden) ideal ve
dünyayla eşbiçimli bir dilden<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">söz eder. Bu itibarla bilgimiz, temel atomsal önermeler ve bu
önermelerin doğruluk fonksiyonlarının bir araya getirilmesiyle oluşan </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bileşik önermelerden ibarettir</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell’a göre her anlamlı önerme, duyu deneyiminde doğrudan bir
karşı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">lığı (gönderimi) bulunan terimlerden oluşmalıdır. Kendi bilgi
anlayışında yer alan bir ayrıma dayanarak Russell, terimlerin gönderimlerini ya
tanışıklık yoluyla bilmemiz ya da bildiğimiz terimlerden mantıksal olarak
türetebilmemiz gerektiğini söyler. Bu biçimiyle mantıksal atomculuk uç noktada
deneyci bir felsefî konumdur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell’ın ideal dili içerisinde “tüm”, “bazı”, “dır” gibi yardımcı
terimler yer almaz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell’ın dünyası, birbirinden bağımsız olguların çokluğundan oluşur.
Bu dünya hakkındaki bilgimiz ise dünyadaki olgularla </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">duyu deneyimi </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yoluyla doğrudan karşı karşıya gelmemize bağlıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Bilgibilim Anlayışı</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell, akademik kariyeri boyunca farklı bilgibilim anlayışlarını
savunmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell nesnelere ilişkin bilgi edinme kaynaklarımız ile ilgili
ikili bir ayrım yapar:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tanışıklık yoluyla bilgi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">betimleme yoluyla
bilgi.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell, bir süre tanışıklık yoluyla edindiğimiz bilginin </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">duyu verileri </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ile sınırlı olduğunu, kalan tüm bilgilerimizin,
fiziksel nesneler hakkındaki bilgilerimiz dâhil,dolaylı yoldan çıkarımlara
ihtiyaç duyduğunu, bu nedenle de betimleme yoluyla bilgi sınıfına girdiğini düşündü.
Ancak Russell, daha sonra tanışıklık yoluyla edindiğimiz bilginin aracı olarak
duyusal veriye ihtiyaç duymadığını iddia etti.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Daha sonraki yıllarda Russell, maddî ve zihinsel alanlar arasındaki
ikinci görüşlerinden<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">vazgeçti ve hem maddî hem de zihinsel olanın yansız bir özelliğe
indirgenebileceğini, dolayısıyla yapılan ayrımın rastlantısal olduğunu iddia etti.
Bu konumu</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yansız bircilik </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak adlandırıldı. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell’ın bu görüşleri </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">William James’in </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">saf deneyim kavramını andırıyordu. Ancak Russell, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">algımızın birincil hallerinin </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“nesneler” ya da “özellikler” olarak ele alınamayacağını
fakat “</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olaylar” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olduğunu savundu.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Bilim Felsefesi</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell, kendi felsefe yapma biçiminden emin olduğu kadar, elde
ettiği sonuçlardan emin olmadığını söyler.Bu itibarla Russell, bilimin bulduğu
yanıtların geçici olduğunu (mutlak olmadığını), bilimin küçük ilerlemeler
kaydettiğini, her şeyi içine alan organik bir kavrayışa ulaşamayacağını düşünür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bir bakıma bilim ve felsefe, yöntemleri ve ilerleme biçimleri bakımından
birbirlerine<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">benzemektedirler. Her ikisinin de gerçekliği anlamakla ilgili bir
amaçları vardır.Dolayısıyla, bilimin de yegâne amacı öndeyilerde bulunmak değildir.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell’a göre, fiziksel dünyanın sadece soyut yapısı hakkında
bilgi sahibi olabiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">içsel karakteri hakkında bilgi sahibi olamayız. Bunun belki tek
istisnası, işleyişine<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">doğrudan temas edebildiğimiz beynimizdir. Algısal olanla algısal
olmayan arasında bir üst üste çakışma olduğunu varsayarız. Söz konusu algısal
olanlar da dış dünyanın bir parçasıdır fakat bunların içkin</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">karakteri konusunda doğrudan bilgi sahibi oluruz. Bu itibarlada
salt yapısal bilginin ötesine bu noktada geçebiliriz. Russell’ın bu görüşleri,
daha</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">sonra </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yapısal gerçekçilik</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> olarak adlandırılmış ve çağdaş bilim felsefesi tartışmaları</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">nın bir parçası olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Ahlâk Felsefesi</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell, ahlâk felsefesi üzerine yazmakla beraber, ahlâka ilişkin
konuların kendi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">anladığı anlamda bizatihi felsefenin alanına girdiğini düşünmüyordu.
Ahlâki olguların<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">nesnel olduklarını ve bir tür görü yoluyla bilinebildiklerini düşünüyordu.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Zamanla, bu konudaki fikirleri değişti. </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hume’un </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bu konudaki görüşlerine hak vermeye başladı. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ahlâkî terimlerin öznel
değerlerle ilgili olduğunu ve bu nedenle, olgulara ilişkin doğrular gibi
doğrulanamayacaklarını düşünmeye başladı. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Russell’ın bu konudaki görüşleri, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">mantıksal pozitivistlerin </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bazılarının ahlâk felsefesine ilişkin görüşlerini etkiledi.
Özellikle </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ayer’ın </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">duygusalcı ve bilişselci karşıtı görüşler geliştirmesinde
belirleyici oldu.Russell, ahlâkî mülahazaların anlamlı olduğunu ve Ayer’ın düşündüğünün
aksine kamusal anlamda tartışmaya açık olduğunu düşündü. Hume’a benzer bir
biçimde, aklın ahlâkî değerlendirmelere tâbî olması gerektiğini savundu.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h1>
ÜNİTE :4 DİLE DAYALI YENİ BİR A
PRİORİ ANLAYIŞI:ERKEN DÖNEM WİTTGENSTEİN</h1>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
WITTGENSTEIN (1889-1951)</h2>
<h2>
Yaşam, Felsefe ve Konuşma</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Wittgenstein’ın felsefe çalışmaları boyunca etkili olan temel kaygısının
“Nasıl yaşamalı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">yız?” sorusuna bir cevap bulmak olduğu söylenebilir. Wittgenstein’ın
nasıl yaşamamız gerektiği konusunda ortaya koyduğu bir doktrin ya da sistem
olduğu söylenemez. Wittgenstein’ın konuya yaklaşımının daha çok neyin
söylenemeyeceğini açığa çıkarmak olduğu söylenebilir. </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Söylenebilir
olanı söylenemez olandan ayırmak, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Wittgenstein’ın </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">felsefî projesine
ana rengini vermektedir, diyebiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Wittgenstein’ın bu yaklaşımı, </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kant’ın</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> metafizik eleştirisini hatırlatmaktadır. Kant,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: GaramondBold, serif; font-size: 12pt;">Kritik der reinen Vernunft </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">adlı eserinde aklın kendi sınırları içersinde neyi
bilebileceğini ortaya koyarak, bilinemez ve üzerinde söz söylenilemez olanı açığa
çıkarmaya çalışmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Wittgenstein da benzer bir çizgide ilerlemektedir. Ancak, belki de
onun projesi daha da köktencidir. Wittgenstein, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">neyin düşünülemez olduğunu </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">dilin sınırları içerisinde belirlemeye çalışmaktadır.Ancak burada,
bir sorun mevcuttur. Sınır çizmek, akla öncelikle coğrafî bir resmigetirmektedir.
Bu bağlamda çizilen bir sınır, belli bir bölgeyi sınırın içi ve dışı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak ikiye ayırır. Dolayısıyla, sınırın içi kadar dışına da bir
varlık atfedilmiş olur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Mantık ve Dil</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Wittgenstein, içinde yaşadığı çağın ve geçmiş çağlardan o güne
aktarılan felsefî sorunların çözümü için anahtarı mantıkta görmektedir.
Felsefenin sorunlarının ortaya konulmasının kendisi felsefî bir sorundur ve bu
sorunların ortaya çıkmasının nedeni, dilin mantığının yanlış anlaşılmasıdır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Eğer dilin mantığını açıklığa kavuşturabilirsek, dilin sınırlarını
da görmüş oluruz Felsefecilerin ne zaman bu sınırları geçtiklerini ve felsefî
olarak addettikleri sorunları ortaya koyduklarını da görmüş oluruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Dünya, Dil ve Resmetme</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tractatus </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">kısa, numaralandırılmış aforizmalardan oluşur. Yedi temel aforizma
1’den 7’ye kadar numaralarla sunulur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">1.Dünya olduğu gibi
olandır.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">2.Dünya şeylerin
değil olguların bir toplamıdır.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">3.Biz olguları
kendimize resmederiz.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">4.Bir resim
gerçekliğin bir modelidir.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 18pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">5.Bir resimde resmin
unsurları nesnelerin temsilcileridir.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">6.Bir resmi oluşturan
şey, unsurlarının bir diğeriyle belirli bir bağıntı içerisinde olmalarıdır.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">7.Bir resim bir
olgudur.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Resimler ve resmedilenler arasındaki resmetme bağıntısından söz
edilebilmesi,resim ile resmedilen arasında ortak bir şeyin olmasına bağlıdır.
Resim, ister resmettiği gerçekliği doğru biçimde resmetsin, ister etmesin,
resimle gerçeklik arasındaki bu </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ortak şey, resimsel biçimdir.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Wittgenstein, resim terimini çok geniş bir anlamda kullanmaktadır.
Resim, sadece iki boyutlu bir çizim olmak durumunda değildir. Nerede olguların,
olguların içerisinde yer alan nesnelerin temsil edilmesi söz konusu ise bir
resmetme bağıntısından söz edilebilir.Wittgenstein’a göre, her </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir resim mantıksal bir resimdir.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Mantıksal resimler, dünyayı doğru ya da yanlış
resmedebilir.Wittgenstein tüm olanaklı olguların ya da olanaklı tüm nesnelerin,
olanaklı tüm<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bağıntılarının mevcut olduğu bir mekândan söz eder ve </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bu mekâna mantıksal uzay adını </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">verir. Mantıksal uzay sadece fiilî olgu durumlarını
değil, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tüm olanaklı olgu durumlarını
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">da kapsar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Mantıksal uzayı bu şekilde ortaya koyan Wittgenstein, resimlerin neliğini
şu şekilde ortaya koyar:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">1.Bir resim mantıksal
uzayda olanaklı bir durumu temsil eder.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">2.Bir resim temsil
ettiğini doğruluğundan veya yanlışlığından bağımsız olarak, resimsel biçimi
vasıtasıyla temsil eder.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">3.Bir resmin doğru
veya yanlış olduğunu söyleyebilmek için onu gerçeklikle karşılaştırmalıyız.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">4.Sadece resme
bakarak resmin doğru veya yanlış olup olmadığını söylememiz mümkün değildir.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">5.A priori olarak
doğru olan resimler yoktur.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bir resmin doğru olması, resmettiği olgunun fiilî olmasını
gerektirir. Bunu anlayabilmek<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">için ise resmin olgu ile karşılaştırılması zorunludur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
Düşünce ve Dil</h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Wittgenstein mantıksal resimlerin bir çeşidi üzerinde özellikle
durur ki bunlar, düşüncelerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">1.Olguların mantıksal
resmi bir düşüncedir.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">2.Bir olgu durumu
düşünülebilirdir”: Bunun anlamı onu kendimize resmedebilmemizdir.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">3.Doğru düşüncelerin toplamı
dünyanın bir resmidir.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">4.Bir düşünce
hakkında olduğu durumun olanağını içerir.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Görüldüğü gibi düşüncelerimiz de Wittgenstein’a göre resimlerdir.
Bu itibarla resimlerin sahip olduğu tüm özellikleri haizdirler: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu durumda sorulacak bir soru şudur: Düşünceler nasıl
iletilebilir? Wittgenstein<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bunun cevabını şu şekilde vermektedir:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">1.Bir önermede bir
düşünce duyular tarafından algılanacak surette dışavurulur.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">2.Biz bir önermenin
(sözlü veya yazılı vb.) algılanabilir işaretini olanaklı bir durumun<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">izdüşümü olarak
kullanırız</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Dolayısıyla, düşünceler ifadelerini algılanabilir işaretlerde, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">dil</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">de, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bulur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Önermesel bir işaret yani, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bir cümle, belli nesnelerin bir düzenlenişinden ibarettir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Ancak dilin yapısı, oldukça karmaşıktır. Dilin düşünceleri nasıl
temsil ettiği kolayca<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">gözden kaçabilir.Dilin özü, bu itibarla saklı olabilir ama bu onun
açılıp, aşikâr hale getirilemeyeceği ve teşhir edilemeyeceği anlamına gelmez.
Dilin </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">saklı özünü açığa çıkaran, mantıktan</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"> başka bir şey değildir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Wittgensten, hocası Russell’ı izleyerek dilin yüzeysel grameri ile
dilin mantığını birbirinden ayırır.Dilin sakladığı düşünceyi açığa çıkarmak,
bir çözümlemeyi gerektirir. Dil, bir resim olduğuna göre, belli unsurları ve bu
unsurların belli bir düzenlenişini içermelidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bir önermeyi dikkate aldığımızda, önermeyi oluşturan unsurlar
nelerdir?Wittgenstein, söz konusu bu </span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">temel unsurların adlar
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olduğunu söyler. Gündelik dilde
karşımıza çıkan diğer sözcükler, önermenin aslî unsurları değildirler.
Önermeler,adlardan ve onların belli bağıntılar içerisinde yer almalarından
ibarettir. </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Cümleler </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olanaklı olgu durumlarını </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">resmederler. Doğru cümleler olguları temsil eder.
Cümleler, belli bir bağıntı içerisindeki adlardan oluşur. Bu cümlelerdeki
adlar, nesnelere karşılık gelir.Ancak cümleler adların bir yığını değildir. isimler,
belli bir yapı içerisinde yer alır ve olguları temsil eder.</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dünya, nesnelerin değil, olguların bir toplamıdır.
</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Mantıksal uzaydaki olgular,
dünyayı oluşturur ve bu itibarla, dünya olduğu gibi olanların tümüdür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Şimdi karmaşık ya da bileşik önermeleri, yani birden fazla basit
önermeyi içeren<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">önermeleri dikkate alalım.Temel önermeler, adların dolaysızca ilişkilendirildiği
</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">basit önermelerdir. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Temel önermelerin önemli bir özelliği ise doğruluk
değerlerinin bir başka önermeden türetilememesidir.Temel önermeler olgu
durumlarını temsil ettiklerine göre olgu durumları, birbirlerinden bağımsızdır.
Bir olgu durumundan bir diğeri türetilemeyeceğine göre, bir olgu durumunun varlığı
ya da yokluğundan bir başka olgu durumunun varlığı ya<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">da yokluğu türetilemez <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu açıklamalar </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">Tractatus</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">’un
girişindeki bazı önermeleri anlamamıza yardımcı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olmaktadır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">1.Dünya olgulara
bölünmüştür.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">2.Herhangi bir şey
diğer her şey aynı kalmak üzere olabilir de olmayabilir de.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">İşte bu önermeler, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">mantıksal atomculuk</span></i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">un </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">tam bir tarifini içerir.
Atomsal olgular<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">arasında, mantıksal - zorunlu bağlar bulunmamaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Öte yandan bileşik önermeler arasında mantıksal - zorunlu bağlar
olabilir.Bileşik önermelerin doğruluk değerlerinin, temel önermelerin doğruluk
değerlerine dayanarak belirlenebilmesi, önerme eklemlerinin doğruluk
fonksiyonları olarak ele alınmaları sayesinde olmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Mantıksal Doğruluk<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Wittgenstein’a göre hiçbir resim, </span><i><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a priori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olarak doğru olamaz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #00b050; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu itibarla </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">temel önermelerin her biri olumsaldır; </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yani</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">doğru
da yanlış da olabilirler<span style="color: #00b050;">. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #00b050; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Basit (temel) önermeler söz konusu olduğunda, iki
ayrı olanaklılık vardır: </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Önerme doğru olabilir veya önerme
yanlış olabilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bileşik önermeler söz konusu olduğunda, basit önermelerin aldıkları
farklı doğruluk değerleri, bir doğruluk tablosunun farklı satırlarını oluşturur.
Bu şekilde oluşturulan her bir satır, bize olanaklı bir dünya verir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tüm olanaklı dünyalarda doğru olan bir önerme biçimi
mantıksal bir doğrudur. Böyle bir önermeye (önerme biçimine) Wittgenstein,</span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> totoloji adını verir. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Tüm olanaklı dünyada
yanlış değerini alan bir önerme biçimi ise mantıksal yanlıştır Bu önerme
biçimine, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">çelişki adı verilir. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Sonuncu bileşik önerme ise en az bir olanaklı
dünyada doğru, en az bir olanaklı dünyada yanlış değerini almıştır. Bu bileşik
önerme biçimi ise </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olumsal olarak adlandırılır.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu değerlendirmelerden çıkacak bir sonuç şudur: Mantıksal doğru ve
mantıksal yanlış önermeler, bileşik önermeler olmak durumundadır. Basit (temel)
önermeler, olguları resmettikleri için olumsaldır ve mantıksal olarak doğru ya
da yanlış olamaz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Totolojiler ve
çelişkiler, bir olguyu resmetmez. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Temel önermeler, bir olgu durumunun<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">olup olmadığını söylediği için içeriği olan bir şey söylemekte, bu
itibarla da bir olguyu resmetmektedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Söyleme ve Gösterme<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Wittgenstein’a göre önermeler bir şey söyler ve gösterir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Bir önerme anlamını gösterir.Bir
önerme, eğer doğru ise şeylerin nasıl olduğunu gösterir ve şeylerin öyle olduğunu
söyler</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tüm kuğular beyazdır.” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">önermesi kendi anlamını gösterir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Önermenin ne anlama geldiğini görmek istersek, önermeyi anlamamız
için neyin gerekli olduğunu sorarız. Önermeyi anlamak, </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">onun anlamını kavramaktır. Önermenin
anlamını kavramak ise eğer önerme doğru ise şeylerin nasıl olması gerektiğini
anlamaktır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Öte yandan, aynı önerme tüm kuğuların beyaz olduğunu da söyler. Bu
itibarla<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">doğru ya da yanlış olabilir. Bu bakımdan, tüm önermelerin genel
bir önerme biçimi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bulunmaktadır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">işte şeyler böyledir.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Totolojilerde ve çelişkilerde ise bir sınır durumu söz konusudur:
Totolojiler ve çelişkiler, hiçbir şey söylemediğini gösterir. Eğer bir şey söylemediklerini
gösteriyorlarsa totolojilerin ve çelişkilerin herhangi bir önemi var mıdır?
Onlar, mantıksal uzayın yapısını açığa çıkarırlar. Neyin olanaklı neyin olanaksız
olduğunu ortaya koyarlar. Aynı zamanda totolojiler, </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">mantıksal (zorunlu) önermelerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Mantıksal önermelerin doğruluğuna, sadece </span><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">işaretlerin dizilimine (sentaksa) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">bakarak karar verilebilir. Bu itibarla da mantıksal
önermeler </span><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">a priori </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">önermelerdir.Bu itibarla mantıksal uzayın yapısı, mantıksal doğruluk
üzerinden tam olarak bilinebilirdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Wittgenstein bunu, “</span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 128;">Mantıkta asla sürprizlere
yer yoktur.” </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Sözleriyle ifade eder <o:p></o:p></span></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Düşüncenin Sınırlanması<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Elimizde, tüm temel önermelerin bulunduğunu varsayalım. Olanaklı
tüm birli ve<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">ikili doğruluk fonksiyonları da tanımlanmış olsun.Bu durumda,
olanaklı tüm önermeleri içeren bir küme oluşturabiliriz. Bu kümenin bir kısım
elemanları, totolojiler ve çelişkiler olacaktır. Geriye kalan önermeler ise
olanaklı tüm olguları temsil edebileceklerdir. deyişle, m<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu olanaklı önermelerin dışında kalan,sadece anlamsız olandır.
Dolayısıyla, düşünülebilir olanın sınırı dilin içerisinden çizilmiş olmaktadır.
Söylenemez bir şeyi söylemeye kalktığımızda bu sınır, kendini gösterecektir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">.Cevap sözcüklere dökülemediğinde, soru
da sözcüklere dökülemez. Bilmece yoktur.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Eğer bir soru ifade
edilebiliyorsa, cevap verilmesi de mümkündür</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin, </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">“Dünya gerçekten var mı?”,
“Dünya niçin var?”, “Tanrı var mı?” gibi sorular<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">aslında birer soru değildir. Bunlara cevap olarak verilebilecek ve
bir olguyu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">temsil eden bir önerme bulunmamaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Öte yandan:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Esasen sözcüklere dökülemeyecek şeyler
vardır. Bunlar kendilerini aşikâr kı-<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">larlar. Bunlar mistik
olanlardır.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Totolojiler ve çelişkiler bir yana bırakılırsa söylenilebilir olan,
olguları resmedendir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu durumda, olguları resmeden doğru önermelerin toplamı bize,
bilim dediğimiz etkinliğin alanını verir. Bu durumda, felsefe hakkında ne
söyleyebiliriz?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Felsefe doğa bilimlerinden birisi değildir<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Felsefe, düşüncelerin mantıksal olarak
açıklığa kavuşturulmasını amaçlar.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Felsefe, bir doktrin değil, bir
etkinliktir.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Felsefî, bir çalışma,
tarişerden/açıklamalardan oluşur.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Felsefe, “felsefî önermeler”le değil,
önermelerin açıklığa kavuşturulması ile nihayet bulur.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Felsefe olmaksızın düşünceler kapalı ve
muğlaktır. Felsefenin görevi, onları açıklığakavuşturmak ve onlara keskin
sınırlar kazandırmaktır.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Felsefî çalışmalarda bulunan soruların ve
önermelerin çoğu yanlış değil, fakat anlamsızdır.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Sonuç olarak, biz bu çeşit sorulara cevap
veremeyiz, sadece anlamsızlıklarını ortayakoyarız.Felsefecilerin sorularının ve
önermelerinin çoğu, dilimizin mantığını anlamakta başarısız olmamızdan
kaynaklanır. En derin sorunların aslında hiç sorun olmamaları hiç de şaşırtıcı
değildir.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Felsefede doğru yöntem gerçekten de şu
olmalıdır: söylenilebilir olandan gayrı bir şey söylememek ve sonra, eğer
birisi metafiziksel bir şey söylemek isterse, ona önermelerindeki bazı
işaretlere bir anlam vermekte başarısız olduğunu göstermek...<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Eğer Wittgenstein’ın bu görüşleri doğruysa, felsefe tarihi sahte
bazı sorulara verilmiş sahte bazı cevaplarla dolu olacaktır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Mantık, dil, felsefe, bilimler, hayat, mistisizm vb. hakkında
Wittgenstein’ın tüm<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">söyledikleri, kendi ortaya koyduğu testi geçebilmekte midir?
Wittgenstein’ın bu soruya<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">verdiği bir yanıt mevcuttur:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Benim önermelerim şu
anlamda tarişer olarak iş görürler: Beni anlayan kişi onları basamaklar olarak
kullandığında ve onların ötesine tırmandığında – sonunda onların anlamsızlığını
fark eder. O bu önermeleri aşmalıdır ve o zaman, dünyayı dosdoğru görecektir.</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Buradan anlaşılan, Wittgenstein’ın yaptığı felsefenin ötesinde,
felsefî arayışlarımız bakımından daha önemli bir alan var gibi görünmektedir.
Bu alanla ilgili ne söyleyebiliriz?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<h2>
<o:p> </o:p></h2>
<h2>
<span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Ahlâk Felsefesi<o:p></o:p></span></h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Wittgenstein’ın gençliğinden itibaren etiğe (ahlâk felsefesine)
ilişkin konularla ilgilendiği bilinmektedir. Öte yandan</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tractatus</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’un </span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">büyük çoğunluğu dille ve dilin mantığı ile ilgili
tartışmaları içermektedir. Kitabın temel
noktası, etikle ilgilidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Öncelikle, dünyanın olduğu gibi olanlardan oluştuğunu, resim kuramı
itibariyle doğru önermelerin toplamının dünya hakkında doğa bilimlerinin
söyleyebileceğinin tamamını içerdiğini hatırlayalım. Bu önermeler toplamı
içerisinde, ahlâkî önermelere yer yoktur. Neyi yapmamızın iyi, neyi yapmamızın
kötü olduğunu ya da hayatın anlamının ne olduğunu ifade eden önermeler, bu
toplam içerisinde yer almamaktadır. Peki, söz konusu etik ile ilgili olanı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">n bu resim içerisindeki yeri neresidir:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Tüm önermeler eşit değerdedir.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Dünyanın anlamı dünyanın dışında yer
almalıdır. Dünyada her şey olduğu gibidirve her şey, meydana gelmekte olduğu
gibi meydana gelir: Onun içinde hiçbir de-ğer yoktur ve eğer var olsaydı,
hiçbir değeri olmazdı. Eğer değeri olan herhangi bir değer varsa, o olanın ve
meydana gelenin alanının dışında yer almalıdır.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Ve öyleyse etiğin önermelerinin var
olması olanaksızdır. Önermeler, daha yüksek olan hiçbir şeyi ifade edemezler.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Açıktır ki etik sözcüklere dökülemez. Etik
aşkınsaldır.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Etiğin aşkınsal ve daha yüksek olmasını nasıl anlamalıyız? Etiğin
kendisi için bağlayıcı olması beklenen kendimiz hakkında Wittgenstein’ın ne
söylediğine bakmamız yararlı olabilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Özne dünyaya ait değildir; doğrusu, o
dünyanın bir sınırıdır<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Felsefî benlik (kendilik) insan değildir,
insan bedeni veya psikolojinin ilgilendiği insan ruhu değildir, fakat
metafiziksel bir öznedir, dünyanın sınırıdır, onun bir parçası değildir.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Etik bu dünyaya ait değildir; kendimiz de bu dünyaya ait değiliz.
iyi ve kötü bu dünyada olmadığına göre, iyi ve kötü ile benliğimiz / kendimiz
hakkında ne söyleyebiliriz?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Bu konuda bir ipucu, Wittgenstein’ın irade hakkındaki görüşlerinde
bulunabilir:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Dünya irademden bağımsızdır.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Arzuladığımız her şey meydana da gelse,
yine de bu, sözün gelişi, sadece talihinbize bahşettiği bir lütuf olabilir.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Benim istemem, benim eylemimdir. Söz konusu bu eylemin iyi ya da
kötü olmasından veya bu eylemin sonucunda mutlu olup olmamamdan söz edilebilir:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">yapacaksın” biçiminde bir etik yasa
ortaya konulduğunda, akla gelen ilkdüşünce “Eğer bunu yapmazsam ne olur?”
sorusudur. Ancak açıktır ki etik sözcüklerin<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">genel
geçer anlamında ceza ve ödülle ilgili değildir. Dolayısıyla, eylemi sonuçlarıhakkındaki
sorumuz önemsizdir. Ortaya koyduğumuz soruyla ilgili doğru olan bir şey
olmalıdır. Etik bir tür ödül ve ceza gerçekten olmalıdır, ancak bunlar eylemin kendi
içinde bulunmalıdırlar. <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Söz konusu ödüller ve cezalar eyleme dışsal olan, bu dünyaya
eklenen şeyler<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">değilse nasıl şeylerdir? Wittgenstein bunu şu şekilde açıklar:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; font-size: 12pt;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">Eğer iradenin iyi ya da kötü kullanımı dünyayı
değiştirirse, o sadece dünyanınsınırlarını değiştirir, olguları değil dil
tarafından açıklanabilen şeyleri değil.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Buradan anlayabildiğimiz kadarıyla iradenin iyi kullanımı, etik açıdan
iyi davranışlar, beraberinde özneye “farklı” bir dünyada bulunma ve bu dünyada
mutlu olma olanağı verir. Söz konusu mutluluk, mutlak anlamda değerli bir şeye
sahip olmaktır. Bu anlamda değerli olan ne olabilir? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Wittgenstein, 1929 veya 1930 yılında verdiği ve 1965 yılında yayımlanan
“Lectures on Ethics” adlı dersinde, bu tür iki deneyimden söz eder: “Dünyanın
varlığına karşı hayrete düşmek” ve “mutlak olarak güvende hissetmek” Eğer bu
ifadeler, Wittgenstein’ın Tractatus’ta geliştirdiği ölçütlere vurulursa, anlamlı
olmayan ifadelerdir. Bu tür ifadeler, Wittgenstein’ın “mistik”ten ne anladığı
ile ilişkilidir:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Dünyada şeylerin nasıl olduğu değil, onun
var olması mistiktir.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings; mso-themecolor: accent2;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Dünyayı </span></i><span style="color: #4f81bd; font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond; mso-themecolor: accent1;">sub specie aeternie </span><i><span style="color: #4f81bd; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent1;">[sonsuzluğun bakış
açısından] </span></i><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">görmek,
onu bir bütün olarak görmektir - sonlu bir bütün olarak görmektir. Dünyayı
sınırlı bir bütün olarak hissetmek - işte bu mistik olandır</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">.</span></i><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">Mutluluk, dünyayı olduğu gibi, bir bütün olarak görmek, korku ve
umutlardan azade bir biçimde dünya ile karşı karşıya kalmaktır. Mistik olanın
deneyimi anlatılabilir mi? Tam bu noktada </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif; font-size: 12pt;">Tractatus</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 12pt;">’un son
önermesini hatırlamak yararlı olabilir:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c00000; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-font-style: italic; mso-fareast-font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-themecolor: accent2;">Konuşamadığımız
hakkında sessizliğimizi korumalıyız</span></i><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-21435013793512132162015-10-25T10:31:00.002-07:002015-10-25T10:32:39.723-07:00Türkiye'de Felsefenin Gelişim 1-2-3 Ünite<h1 style="margin-left: -14.2pt;">
<span style="color: #1f497d;">TÜRKİYEDE FELSEFENİN GELİŞİMİ-l <o:p></o:p></span></h1>
<div class="MsoNormal">
<o:p><b><span style="font-size: large;"><i> <u>Bircan hanıma teşekkürlerimizle</u></i></span></b></o:p><br />
<o:p><b><span style="font-size: large;"><i><u><br /></u></i></span></b></o:p>
<o:p><b><span style="font-size: large;"><i><u><br /></u></i></span></b></o:p></div>
<h3 style="text-align: justify;">
<span style="color: #1f497d;">ÜNİTE:1 TÜRK
DÜŞÜNCESİNDE FELSEFE ANLAYIŞININ SEYRİ<o:p></o:p></span></h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: justify; text-autospace: none;">
<strong><span style="color: #0070c0;">FELSEFE HAKKINDA
TARTIŞMALAR<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Türklerde felsefenin olup olmadığı çeşitli yönleriyle tartışılmaktadır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l96 level1 lfo1; text-align: justify; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Macit Gökberk’e</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre 10. ve 11 yüzyılda ,İslam medeniyetinin Farabi örneğine karşı,
felsefe bağımsız değil, dinin emrinde olmuştur.. Din, felsefeye, dini dogmaları
desteklemesini buyurmaktadır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: justify; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l96 level1 lfo1; text-align: justify; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">H. Ziya Ülken’e</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre, genel olarak felsefi düşünce, Gazali- İbni Rüşt
tartışmasının bıraktığı yerdedir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Gerçek anlamıyla Osmanlılarda felsefi düşünce yoktu. Çünkü özgür
düşünce yoktu. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefenin varlık ve bilgi teorileri ile ilgili sorunları, Osmanlı
kültüründe <u>ilahiyat bilimleri</u> çerçevesinde yer alıyorlardı Osmanlı esprisi
kritik akla değil, <u>nakilciliğe ve “kalb”e</u> <u>dayanıyordu<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Her toplum kendi gündelik sorunlarını çözmek ve evrendeki konumunu
anlamlandırmak için kendi teorik düşünce sistemini oluşturur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Teorik düşünce yapıları,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> en geniş anlamıyla toplumun </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">evren tasavvuru</span></i></b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">n</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> da kendini göstermektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: #92D050; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;">Evren Tasavvuru, </span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">insanın evrendeki konumunu açıklamak için, her
kültürde geliştirilen ve kültürün temeldeğerleri ile kurumları çerçevesinde
oluşturulan en geniş kapsamlı teorik yapıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: #92D050; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Evren tasavvurları</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, tarih boyunca sırasıyla,
efsaneler, dinler, felsefe, bilim ve siyaset tarafından kurulmuşlardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefenin ,evren tasavvuru
kurma teşebbüsü ,ilkin <u>eskiçağ yunan
medeniyetinde</u> gelişmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe </span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">,varlık varolanlar ,evren
,düzen,insan,bilgi,ahlak gibi değerleri mantıksal bir zeminde bütünlüklü bir
şekilde kurma çabasıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe yönteminin</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> belirleyici nitelikleri
arasında,şüphe,eleştiri ve tutarlılık öncelikli bir yere sahiptir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsef</span></u></i></b><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">e</span></u></b><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> evren tasavvurunun temel
konularını, yani evren, dünya, insan ve bunların dayandıkları değer dizileri
ile kurumsal yapıları eleştirel bir tutumla inceleme ve<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">tutarlılık ilkesiyle temellendirme özellikleriyle <u>diğer düşünce
biçimlerinden ayrılır</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Konu ortaklığı olmakla birlikte felsefe ile din arasındaki ayrım,
esas olarak </span><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yöntem
açısından</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ortaya çıkar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Din, evren tasavvurundaki değerlere <u>iman</u> edilmesini
isterken, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">felsefî düşüncenin temel ilkeleri arasında yer alan <u>şüphe</u>
iman etmenin önündeki en önemli etmendir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<strong><span style="color: #0070c0;">İSLAM MEDENİYETİNDE FELSEFE ALGISI<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefenin islam medeniyetinde meşrulaştırılmanın yollarından
biri, <u>felsefenin (hikmet)</u> </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İdris Peygamber</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tarafından kurulduğunun kabul edilmesidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu kabule dayanarak </span><b><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">El Kindi ve Farabî</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi filozolar, hikmetin felsefenin ilkin </span><b><i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Irakta
</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yaşayan <b>Keldaniler</b>
arasında ortaya çıktığını,sonra <b><i>Mısır’a</i></b>
götürüldüğü, oradan da <b><i>Yunanistan’</i></b>a geçtiği, Yunanlılardan
da <b><i>Süryanilerin</i></b>
aldığı ve sonunda Araplara vardığını kabul ederler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yunanlılar tarafından yapılan ve <u>hikmet anlayışıyla örtüşen</u>
bazı felsefe tanımları, islam düşünürleri
tarafından benimsenmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Söz konusu tanımlardan bazıları şunlardır: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe, mevcut olmaları itibarıyla <b><i>mevcut
olan</i></b> her şeyin bilgisidir. <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe, <b><i>ilahi ve insani olan</i></b>
şeylerin bilgisidir. <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe, <b><i>ölüme sığınmaktır,</i></b>
yani ölümü sevmektir. <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe, insanın gücü yettiği ölçüde <b><i>Tanrı’ya
benzemesidir. <o:p></o:p></i></b></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe, <b><i>sanatların sanatı,</i></b>
ilimlerin ilimidir. <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe, <b><i>hikmetin tercih</i></b>
edilmesidir <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l4 level1 lfo3; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kindi</span></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">’</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ye göre felsefe, insanın gücü
ölçüsünde varlığın hakikatini bilmesidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l4 level1 lfo3; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İbni Sina,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Mantığa Giriş</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı kitabında, felsefenin amacının,
insanın bilme gücü ölçüsünce bütün şeylerin hakikatlerine vakıf olması şeklinde
tanımlamıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Varolan şeyler, varlığı insanın
seçimine ve eylemine bağlı olmayan ile varlığı insanın seçimine ve eylemine bağlı olan olarak <u>ikiye
ayrılmaktadır.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">İlk kısımdaki şeylerin
bilgisine <b><i>Teorik felsefe,</i></b> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ikinci kısımdaki şeylerin
bilgisine <b><i>pratik felsefe</i></b> denir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l27 level1 lfo4; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Teorik felsefenin amacı, amel olmayan
bir <u>düşünceye inanılmasıdır </u>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l27 level1 lfo4; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Pratik felsefenin amacı ise bir
amel hakkındaki <u>düşünceyi bilmektir .</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l32 level1 lfo7; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nasirüddin Tusi’ye</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre pratik felsefe ,kişinin
yönelmiş olduğu yetkinlik derecesine ulaşmayı gerekli kılıp dünya ve ahiret
hayatının hallerini düzenlemeye götürücek bir açıdan bilinmesidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hikmet,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> işleri gereği gibi sağlam ve kusursuz yapmak; manaları idrak
etmek; en değerli varlıklar hakkındaki en üstün bilgiye ulaşmak; insanın gücü
ölçüsünde nesnelerin mahiyetini ve hakikatini bilmek; anlamlarında kullanılmıştır.hikmetin
bir boyutu <b><i>nebeviliği</i></b> içerdiğinden dinle ilişkisi daha sıkı olmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefenin yapısı ile yunan ve islam toplumlarının farklılıklarından
hareketle islam medeniyetinde felsefesinin <u>zan altında tutulmasının çeşitli
nedenleri sıralanabilir.</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1</span></i></b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">.<b><i>Felsefenin kurucusu olan yunan
toplumundan kaynaklanan sorunlar: </i></b></span><span class="AltKonuBalChar">Yunan
toplumunun dini,iktisadi,siyasi yapısının farklı olması.Yunalıların evren
tasavvuru çok tanrıcılık çerçevesinde gelişmiştir ve toplum sınışı bir yapıya
sahiptir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d;">2.islam ümmetinin Yunanlılardan farkı: </span></i></b>Yunalılar
da bulunan çok Tanrıcılıkdan kaynaklanan sorunlar tek bir yaratıcıyı kabul eden
islam dünyasında görülmemiştir.</div>
<div class="MsoNormal">
Ayrıca
islam toplumu sınışı değil, eşit ilkelere sahip bir yapıdadır.</div>
<div class="MsoSubtitle">
<br /></div>
<div align="left" class="MsoSubtitle">
<b><i><span style="color: #c0504d;">3.felsefeye
yüklenen anlam ile felsefenin yapısı arasındaki uyumsuzluk:<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div align="left" class="MsoSubtitle">
<u>İlk olarak</u> Medeniyetlerin
farklı yapılarından dolayı felsefe Tarihsel
gelişim içinde islam dünyasınatam anlamıyla aktarılamamıştır bu yüzden yunan
felsefesi islam dünyasında istenilen sonuçları veremezdi. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: #92D050; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Kelam</span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">, Allah’ın varlığı, sıfatlarını teorik çerçevelerde inceleyen felsefeyle
de çok yakından ilişkili teorik bir disiplindir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: #92D050; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">Fıkıh,</span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;"> bir yanıyla inancın ilkelerini temellendirmek ve ibadetlerin
şartlarını belirleyen, diğer yanıyla İslam hukuku olan teorik ve aynı zamanda
pratik yanlarının ağır basan disiplindir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Diğer yandan</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> felsefedeki şüphe ile dindeki
iman, bir araya gelmez iki karşıt değeri temsil ettiklerinden, evren tasavvuru
oluşturan iki düşünce biçimini birbirlerinden <u>uzaklaştırmışlardır.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l50 level1 lfo5; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Din hakikate sahip olduğuna ve
kendisine iman edilmesini beklemektedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l50 level1 lfo5; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe ise hakikati keşfetme
çabasında olduğundan, önüne çıkan her şeyden şüphe etmektedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">4.Felsefenin red edilmesi ve gerekçeleri:</span></i></b><span class="AltKonuBalChar">Filozoşarın mantıksal olarak kurmaya çalıtıkları evren
tasavvurunda bensimdeikleri bir takım kabuller,onların dinden çıkmış
olduklarına hükmetmek için gerekçe olarak kullanılmışlardır.</span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l67 level1 lfo8; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Meşşailer</span></i></b><span style="color: #00b050; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak bilinen okul metafizikle
ilgili üç önemli konuda kelamcılardançok farklı sonuçlara varmışlardır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1.Madde öncesizdir (ezelidir). Tanrı, evrenin yaratıcısı değildir.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2- Tanrı’nın bilgi (ilim) ve inayeti tümellere (külli) yani
evrenin tümel yasalarına ilişkindir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3- Ruh, her türlü yetkinliği kabul edebilir, düşünce ve eylem
güçleri yetkinleşince Tanrı’ya benzer. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo6; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gazalî,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Meşai filozoşarının ortaya
koyduğu görüşleri hem mantıksal tutarlılık, hem de dinle ilişkileri açısından
sorgulamıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sorgulamalar, üç başlık
altında toplanır</span></u></b><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">:</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Tanrı’nın özellikleri,kainatın
varoluş şekli ve insan.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu üç konu evren tasavvurunun zeminini oluşturmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Gazali, Bu konuları açıklayan dini tutumla ters düşün felsefi
yaklaşımı </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">FilozoşarınTutarsızlığı</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı kitabında şiddetli bir
şekilde eleştirilmiştir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Adı geçen kitabın sonunda filozoşarın üç konuda küfür işlediklerini
bildirmiştir:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-Alemin kadim olma meselesi ve bütün cevherlerin kadim olduğuna
dair görüşleri.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2- Yüce Allah’ın cüzileri bilmediğine ilişkin iddiaları. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3- Bedenlerin diriltip haşredileceklerini inkar etmeleri. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu düşüncelerin hiç biri islam’la bağdaşmaz..Gazali <u>aklın belli
sınırlarının olduğu</u> gerçeğinden hareketle, <i>felsefenin yetersizliğini göstermeye çalışmıştır.</i><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo6; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İbni Haldun’a</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre, bazı düşünürler,tüm varlığı,
ister duyumlara konu olan maddi kısmı olsun isterse manevi varlık alanı olsun
zatları ve ahvali, sebepleri ve sonuçlarıyla birlikte <u>zihinsel çabayla ve
akli kıyasla</u> kavranabileceğini iddia etmişlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İbni Haldun, felsefeye yöneltilen eleştirileri şöyle
sıralamıştır</span></u></i></b><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">:<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1.Varlıkla ilgili ileri sürdükleri deliller eksik ve yetersizdir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2.Fizikle ilgili bilgilerin tanım ve çıkarımlarla elde ettikleri
veriler, fizik dünyayla tam örtüşmemektedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3- Duyumlar ötesindeki varlığı konu alan metafizik, duyum ötesinde
yer alan ruhani varlıkları kavranması güçtür.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefenin olumsuzlanmasında önde gelen isimlerden biri olan
Gazalî’ye göre, felsefe, hakikate varma yollarından biridir. Gazalî, islam
akidelerinden hareketle düşünce üreten ve hakikate varmaya çalışanları dört sınıfta
toplamıştır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1.Rey ve istidlal sahibi olduklarını iddia eden </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kelamcılar.</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2- Hakikatleri “imam-ı masumdan”öğrendiklerini söyleyen </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Batiniye fırkası.</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3- Mantık ve burhandan hareket eden </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">filozoşar.<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">4- Tanrı’nın huzurunda bulunduklarını iddia eden </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">mutasavvışar</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yukarıda sıralanan gerekçeler göz önüne alındığında, felsefenin o
dönemin islam toplumları içinde olduğundan daha fazla bir önem kazanması mümkün
gözükmemektedir. Öncelikle,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">kelam ve fıkhın gelişmesi, teorik sorunların çözümü ve yorumu için
güvenilir bir yapı oluşturmuşlardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">OSMANLI DÖNEMİNDE FELSEFE<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Osmanlı düşünürlerinin felsefeden ne anladıkları ve nasıl tanımladıkları
ve nasıl kullandıklarını, onların bakış açılarıyla ele alıp değerlendirmek, teorik
düşünce anlayışlarının resminin oluşmasında etkili bir yoldur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu amaçla <b><i><u>Taşköprülüzade, Kınalızade</u></i></b> ve
<b><i><u>Katip
Çelebi’nin</u></i></b> felsefeye nasıl baktıkları<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">üzerinde kısaca durulmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l42 level1 lfo9; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-style: italic;">Taşköprülüzade</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Öğrencilerine her ilimden bir şeyler öğrenmeyi, hiçbirini terk
etmemeyi, her ilmin gaye, maksat ve yolunu bilmeyi dile getirmiştir.Bununla
birlikte Taşköprülüzade’ye göre,dine uymayan her ilim elbette kötüdür. Şeriatın
emir ve yasaklarına uyan ve bunlarla din ve imanını kuvvetlendirenin felsefi
ilimlere bakması helaldir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Lakin bunda iki şart vardır</span></u></i></b><b><i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">: <o:p></o:p></span></u></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l15 level1 lfo10; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Onların şeriata, İslam dinine uymayan sözlerine bakmamalıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l15 level1 lfo10; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">2- Felsefecilerin sözlerini, islam alimlerinin sözleriyle
karıştırmamalı, o eşsiz cevherleri saksı kırıntısı cam parçası haline
getirmemelidir (<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Taşköprülüzade’ye göre insan, ömrünü felsefe öğrenmek için
harcamamalıdır; bu yüzden<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">çok Müslüman zarar görmüştür. Taşköprülüzade’ye göre felsefi
ilimlerle uğraşanların çoğu doğruyu yanlıştan ayıramadıklarından, felsefeye
olumsuz gözle bakılır. Bu felsefenin kusuru<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">değil, felsefeyle uğraşanların kusurudur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l42 level1 lfo9; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Kınalızade</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">hikmet üzerinde duran düşünürlerinden
biridir. </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ahlaki Alai</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı kitabında ahlâkı, hikmetin bir bölümü olarak tanımlayın
Kınalızade, öncelikle</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">hikmetin tanımları üzerinde durmuştur. Hikmetin genel kabul görmüş
olduğunu belirttiği tanım şöyledir: </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 72.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 72.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l60 level1 lfo11; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hikmet,</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span class="AltKonuBalChar">harici varlıkları ilk planda ne halde ise, o hal üzere
bilmektir.</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kınalızade’ye göre nazari hikmet üç kısımdır:<o:p></o:p></span></u></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-Hariçte ve zihinde cismani
bir maddeden uzak olan varlıklardır. <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Cenabı Hak, mücerret akıl ve ruh gibi, cisimden (heyuladan) ve
maddeyle birleşmekten uzak olanlar. Bunlardan bahseden ilme, </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ilahi ilim</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">denir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">2- Zihinde maddeden uzak, fakat
hariçte maddeye muhtaç olan küre, üçgen ve dörtgen gibi varlıklardır.<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Bunların hariçte muayyen maddesi
vardır. Bunlarla </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ilm-i riyazi</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ya da </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ilm-i evsat</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">uğraşır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Riyaziye ilmi dört kısımdır: <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Heyet</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(yıldızlarla ilgili hesap), <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hendese </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(geometri), hesap (cebir) <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve Musiki.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">3-Zihinde ve hariçte maddeye
muhtaç olanlar. <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bundan bahseden ilme </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ilm-i Tabii</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ya da </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ilm-i Esfel</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">denir. Zira tabiat, hareket ve sükunun başlangıcıdır. İşte bu ilim</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bundan bahseder. “</span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İlm-i Efsel”</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> denmesinin sebebi, hariçte ve
zihinde eksik olan maddeye muhtaç olmasıdır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kınalızade’ye göre, hikmetin
konuları arasında olan harici varlıklar iki kısımdır: <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-Varlığında, insanın güç ve iradesinin etkisi olmayanlar. Yer,
gök, şahıslar, insan ve hayvan gibi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-Varlığı, insanın güç ve iradesine bağlı olanlar. İnsanının
ortaya koyduğu fiiller, hareketler ve ameller gibi <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kınalızade Harici varlıkların
ikiye ayrılması gibi, hikmet de ikiye ayrılır: <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1- İnsanın güç ve iradesinden bağımsız varlıklardan bahseder. Buna
<u>nazari hikmet denir.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-İnsanın güç ve irademizin de tesiri muhakkak olan ve onlarsız
meydana gelmeyen<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">harici varlıklardan bahseder ki, buna da <u>Ameli hikmet</u>
denir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 72.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l60 level1 lfo11; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ameli hikmet,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> fertlerin fiil ve amellerinden
insan nefsinden bahseden ilimdir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Kınalızade’nin verdiği malzemeler, hikmetin bilgi temelli bir yapı
olduğu ortaya koymaktadır. Hikmetin özellikle de ameli hikmetin amacı, insanın
saadetidir. Ameli hikmetinfaydası salt
mücerret ilim sevgisi olmayıp, asıl kaygı, ameli mükemmelleştirmek ve davranışları
güzelleştirmektir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l42 level1 lfo9; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Katip Çelebi</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre, yaratılıştan beri bütün kavimler ve ümmetlerin arasında
zaruri, gerçek ve bir delile dayanan, varlıkların hakikatini araştıran ilimler
olmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Fatih, Semaniye Medresesi’ni yaptırıp</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> kanuna göre iş görülüp okutulsun diye vakfiyesinde yazmış ve </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Haşiye-i Tecrid</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(açıklamalı kelam kitabı) ve </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">şerh-i Mevakıf</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(el ici’nin kelama ilişkin
kitabının şerhi) derslerinin okutulmasını bildirmişti.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sonra gelenler bu dersler felsefiyattır diye kaldırıp </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Hidaye </span></i></b><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve </span></b><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ekmel</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(Peygamberin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">mükemmeliğini konu edinme) derslerini okutmayı akla uygun görmüşler.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Katip Çelebi’ye göre hikmetin konusu varlıkta ve zihinlerde
varolan şeylerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 72.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l60 level1 lfo11; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hikmet,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> mevcut varlıkların
hakikatlerini insanın gücü oranında bilmesidir, şeklinde tanımlanmış ve böylece
konusu mevcut varlıklar olarak belirlenmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Söz konusu varlıklar ya <u>fiilerdir</u> yada insanın seçmesi
sayesinde olan <u>varlıklardır.<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Fiilllerindurumlarını bilmek,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">hayatın
ve ahretin düzeltilmesine yol açması bakımından <b><i>pratik hikmet </i></b>diye
isimlendirilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Varlıkların durumlarını bilmek</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <b><i>teorik
hikmet</i></b> diye isimlendirilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bunların her ikisi de üç bölümdür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="color: #c0504d; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l49 level1 lfo12; text-autospace: none;"><b><i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Pratik olanın kısımları, <o:p></o:p></span></i></b></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-Erdemlerle donanması ve ahlaksızlıkları bırakması için kişinin
tek başına yararlı işlerini bilmektir. Buna <b><i>ahlakın düzeltilmesi</i></b>
denir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2- Aile gibi birlikte yaşayan topluluğun yararlı işlerini
bilmektir; buna <b><i>ev idaresi</i></b> denir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3-Şehirde beraber yaşayan topluluğun yararlı işlerini bilmektir;
buna <b><i>şehir
yönetimi</i></b> denir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="color: #c0504d; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l49 level1 lfo12; text-autospace: none;"><b><i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorik olanın kısımları, <o:p></o:p></span></i></b></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-İlah gibi dıştaki varoluşta ve kavrayışta maddeye ihtiyacı
olmayan şeyleri bilmek olan <b><i>ilahi ilim;</i></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-Küre gibi dıştaki varoluşta kavrayış dışında bunlara ihtiyacı
olan şeyleri bilmek olan orta ilim denen matematik ve <b><i>öğretim ilgili</i></b> olanlar
girer.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3-İnsan gibi dıştaki varlıkta ve kavrayışta bunlara ihtiyacı olan şeylerin
durumlarını bilmek olan yakin ilmi ya da <b><i>doğayla ilgili ilimler</i></b> yer alırlar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Katip Çelebi’ye görefelsefe
ilimleri dört çeşittir:<o:p></o:p></span></u></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Matematik ilimleri, mantık
ilimleri, fizik ilimleri ve ilahi ilimler <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">A-Matematik ilimler dört bölümdür</span></u></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">: aritmetik, geometri, astronomi, musiki.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">B-Mantık ilimleri beş çeşittir:<o:p></o:p></span></u></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.Analitik,</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <u>şiir sanatını</u>
bilmektir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2.Buturika,</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <u>hitabet sanatını</u>
bilmek. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3.Butika,</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <u>tartışma sanatını</u>
bilmektir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">4.Vulutiki,</span></i></b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kesin delil sanatını</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bilmektir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">5.Sofistika,</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <u>demogoji sanatını</u>
bilmektir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">C-Fizik İlimleri, yedi çeşittir: <o:p></o:p></span></u></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.İlkeler ilmi.</span></i></b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Cismin kendisinden ayrılmayan, madde, şekil, zaman, mekan ve sebep<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">olan beş şeyi bilmektir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2-Gök ve evrenin</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">içindekilerin ilmidir.</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3- Dünya ilmidir</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">4-Atmosfer olayları ilmi <o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">5- Madenler ilmi, <o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">6- Bitkiler ilmi. <o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">7- Canlılar ilmi</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tıp ve dallarını da içerir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">D-İlahi ilimler beş çeşittir: <o:p></o:p></span></u></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1-Zorunlu varlık ve niteliği.<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2- Manevi varlıklar ilmi</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3- Ruhla ilgili ilimler. <o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">4-Siyasetle ilgili bilgiler ilmi <u>beş çeşittir.</u><o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">a-Peygamberlik siyaseti ilmi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">b- Yöneticilik siyaseti ilmi, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">c- Asker yönetme, savaş hileleri, veterinerlik, doğancılık, kralların
adabı. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">d- Toplumu yönetme ve özel kişileri yönetme ilmi gibi şehirle
ilgili ilimdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">e- Ev yönetimidir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">5- Kendini yönetme ilmi ahlak</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Katip Çelebi, felsefe hakkında bütün olumlu düşüncelerine rağmen,
felsefe ilimlerinde çalışmanın iki şartla helal olacağını bildirmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-Zihni İslam inançlarından boş olmamak bilakis dininde güçlü ve şereşi,
şeriat hakkında geniş bilgili olmak. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3-Felsefenin şeriata aykırı problemlerine geçmemektir. Eğer
geçerse onları sadece cevap vermek için kullanmalıdır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">MODERN FELSEFE VE TÜRKYE’YE GiRİŞİ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Modern felsefe anlayışı, modern okulların açılması ve Batı Avrupalı
toplumlarla yoğun ilişkiler sürecine bağlı olarak <u>18. yüzyıldan itibaren
Türkiye’ye de girmiştir.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Türkiye’de okunup yazılması ve ürünlerin ortaya çıkış şartları <u>19.
Yüzyılın ikinci yarısından</u> itibaren oluşmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Söz konusu dönemde,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Namık Kemal, Ziya Paşa, Şinasi, Münif Paşa, Cevdet Paşa, Ali
Suavi, Filibeli Ahmet Hilmi, Ahmet Mithat Efendi </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">başta olmak üzere, çok sayıda düşünür, felsefeyle doğrudan ya da
dolaylı bir şekilde ilgilenmişlerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1870’lerden itibaren dönemin düşünürleri kendilerine ilişkin görüşlerini
sergilemeye başlamışlardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bunlar arasında,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="color: windowtext; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Cevdet Paşa’nın</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
</span><b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">mantık kitapları,</span></u></b><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></u></b></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal" style="color: #c0504d; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l64 level1 lfo13; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Münif Paşa’nın aydınlamacı
bir zihniyetle ele aldığı </span><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">özgürlük
ve eşitlik sorunları,<o:p></o:p></span></u></b></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal" style="color: #c0504d; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l64 level1 lfo13; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Filibeli Ahmet Hilmi’nin </span><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">felsefe yazıları,</span></u></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal" style="color: #c0504d; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l64 level1 lfo13; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ahmet Mithat Efendi’nin </span><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">felsefe çalışmaları ile bilim sınışamalarını
içeren yayınlar</span></u></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="color: windowtext; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">öne çıkmaktadır.</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1910’lara gelindiğinde, hem <b>çeviri
</b>hem de <b>telif</b> olmak üzere önemli
miktarda modern anlayışla yazı lmış kitaplar yayınlanmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefeye ilgi öylesine büyük olmuştur ki, <b><u>Materyalizm,Sosyal Darwinizm</u></b> gibi dönemin uç öğretileri de
dahil olmak üzere her türlü felsefi akım benimsenmiş ve tartışılmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">FELSEFE BÖLÜMLERi<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe konusunda asıl gelişme, </span><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1900’de Darülfünun’un</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> açılmasıyla birlikte Felsefe Bölümü’nün kuruluşuyla başladığı
söylenebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GillSansBold, sans-serif;">İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ FELSEFE BÖLÜMÜ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İstanbul Üniversitesi’nin</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> modern bir kurum olarak teşkilatlandırılması ve modern bilim
anlayışına göre öğretime başlaması <b>1845</b>
yılında başlamış, çeşitli aşamalardan geçtikten sonra 12 Ağustos 1900 tarihinde
</span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Darülfünun-ı Şahane</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adı altında<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="left" class="MsoSubtitle">
Yüksek Din İlimleri/ Matematik/
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve Doğa Bilimleri<o:p></o:p></span></div>
<div align="left" class="MsoSubtitle">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Darülfünun’la
aynı tarihte <b><u>Edebiyat
Fakültesi, </u></b></span><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Edebiyat, Tarih </span></u></i></b><b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve </span></u></b><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Felsefe</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bölümleriyle kurulduğu kabul
edilmektedir. 110. yılını tamamlamak üzere olan Felsefe Bölümü’nün<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">özelliklerini ortaya koymak, Bölüm mensuplarının görevleri arasındadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Darülfünun’un
kuruluşunda yer alan Edebiyat Şubesi’nin dersleri arasında :<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Hikmet-i</span></i></b><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Nazariye adı altında</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">İlm-i Ahvali Nefs, Mantık, Ahlak </span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve </span></b><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Estetik</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yer almışlardır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Darülfünun’un
<u>kuruluşunda eğitim süresi üç yıl olarak</u> belirlenmiştir.1912 yılında
marif nezareti yeni bir proğram hazırlamıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yeni
raporda <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Edebiyat şubesi</span></u></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
</span><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"> </span><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe, Tarih-Coğrafya ve Lisan</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olmak
üzere üç kısma ayrılmıştır. Eğitim süresi ikiyıla indirilmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe kısmına</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Arap Felsefesi </span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ile </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sosyoloji</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dersleri eklenmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1915 Nizamnamesinde</span></u></b><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Mantık, Ahlak, Terbiye,</span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ruhiyat, İçtimaiyat, Felsefe Tarihi,Metafizik </span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">İslam Felsefesi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dersleri
verileceği bildirilmiştir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1908 nizamnamesi</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> çerçevesinde hazırlanan ve 1917’de açılan </span><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Medreset’ül Mütehassisin’de</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> de felsefe dersleri okutulmuştur.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu kurumda,<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l39 level1 lfo14; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tefsir ve Hadis</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Bölümü. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l39 level1 lfo14; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Fıkıh usulü ve Fıkıh</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bölümü. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l39 level1 lfo14; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">3-<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hikmet ve Kelam</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bölümü olmak üzere üç ana
kısım yer almıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hikmet ve Kelam</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bölümünde verilecek dersler, </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tasavvuf, İslam Felsefesi Tarihi, Hikmet-i ilahiye, Mantık,
Felsefe,Ahlak, Umumi Felsefe Tarihi, Dinler Tarihi, İslam </span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Dini </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">şeklinde sıralanmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Fıkıh bölümünde</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> de felsefe dersleri yapılmış ve dersler, Darülfünun hocaları
Ferit Kam,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">İzmirli İsmail, Mehmet Ali Ayni tarafından vermişlerdir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></u><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1924 düzenlemesinde, <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Edebiyat Fakültesi’nde</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">İslam felsefesi, İçtimaiyat,
Ahlak,</span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Tarihi,
Ruhiyat, Mantık dersleri </span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yer </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">almıştır.<span style="color: #c0504d;"> <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilahiyat Fakültesinde,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ıçtimaiyat,Ruhiyat,
Ahlak, ıslam Felsefesi Tarihi, ıçtimai Ruhiyat, Felsefe Tarihi, Dinler Tarihi
ve Felsefesi</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dersleri verilmiştir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1929 yılında Felsefe Bölümü</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> üç kürsüden oluşmaktadır. Bunlar, </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Tarihi, Ruhiyat ve<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sosyoloji’</span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dir. </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bölüm öğrencilerine </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ıslam Felsefesi, Terbiye ve Ahlak</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dersleri de program dahilinde
verilmişlerdir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1931 tarihinde Edebiyat
Fakültesi’ndeasli</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ve ihtisas dersleri ayrımı yapılmış,
Felsefe Bölümü için dördü asil,</span><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dördü ihtisas olmak üzere sekiz ders belirlenmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Asli dersler,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Tarihi,
Terbiye,</span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ıçtimaiyat, Ruhiyat’</span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tır</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İhtisas dersleri ise</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Metafizik, Mantık,
Ahlak </span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ıslam</span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefesi’</span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dir</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1932 yılında bölümde okutulan
dersler</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">: </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ruhiyat,</span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Mantık, Metafizik, ıslam Felsefesi, Terbiye, ıçtimaiyat </span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ahlak, Felsefe Tarihi.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1947-1948 Edebiyat Fakültesi</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Öğrenci Kılavuzu’na göre, öğrencilerin mezun olabilmeleri için
biri tezli olmak üzere dört sertifika seçmeleri gerekmektedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe Bölümü için gerekli
dört sertifika şunlardır:<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 21.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l61 level1 lfo15; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Umumi Felsefe Tarihi. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 21.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l61 level1 lfo15; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">UmumiFelsefe ve Mantık. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 21.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l61 level1 lfo15; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">3-<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Psikoloji. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 3.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">4- Sosyoloji ve Ahlak Sertifika temelli yapılanma ve kürsü usulü,
YÖK yasasına (1981) kadar ufak değişikliklerle devam etmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">A_Kürsüler:</span></b><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;"> <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1919 Nizamnamesi’ne göre
kürsüler şöyle tanımlanmıştır: <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Müderrisler Meclisi’nin takdiriyle öğretim <u>kürsüler ve derslere</u>
ayrılarak yapılacak ve her<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">medresenin (fakülte) esaslı meslek dersleri kürsü itibar olunur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yeni kürsü açmak, ya da kapatmak, yeni dersler koymak kaldırmak,dersleri
birleştirmek, Müderrisler Meclisi’nin kararı, Darülfünun Divanı’nın tasvibi ve
Maarif Nezaretinin onayıyla gerçekleşir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1929’da Edebiyat
Fakültesi’nde</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> üçü edebiyat, üçü tarih, üçü
felsefe ikisi coğrafya şubelerine ait olmak üzere <u>onbir kürsü vardır</u>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">B_Dersler:<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bölüm’ün ilk hocaları ve
verdikleri dersler şunlardır:</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ahmet Mithat Efendi: </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Tarihi, Dinler Tarihi,
Umumi Tarih </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dersleri okutmuştur.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hüseyin Cahit Yalçın:</span></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> Felsefe
ve Estetik; </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Filibeli Ahmet Hilmi, </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Metafizik;<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Emrullah Efendi: </span></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Hikmet-i
Nazariye </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ile </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Terbiye
ve Tedris </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mehmet Ali Ayni</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">: </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe
Tarihi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ziya Gökalp</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">: </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">İçtimaiyat;
<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Rıza Tevfik: </span></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe, Estetik</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
ve Metafizik; <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Babanzade Ahmet Naim: </span></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe,Mantık,
Ruhiyat </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Metafizik</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
derslerini vermişlerdir. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">933 yılına</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> kadar olan sürede Muallim Ali Haydar, Halil Nimetullah Öztürk,
Mehmet İzzet, Orhan Saadettin, Mehmet Emin Erişirgil, İzmirli İsmail Hakkı, İsmail
Hakkı Baltacıoğlu, Şekip Tunç, Necmeddin Sadık, Hilmi Ziya Ülken ders vermişlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Reform sonrasında</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> felsefe derslerinin başlıkları
ve veren hocalardan dolayı da içeriklerinde büyük değişiklikler olduğu
görülmektedir. </span><b><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Reichenbach ile Ernst von Aster’in</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> birlikte ders verdikleri döneme (1937-1938 arası) ait olan ve
Felsefe Bölümü arşivinde yer alan, </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Bölümünün
Tedrisat Planı</span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı
metinde dersler şu şekilde sunulmaktadır: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Macit Gökberk, Takiyettin Mengüşoğlu, Vehbi Eralp, Bedia Akarsu,
Nermi Uygur, ısmail Tunalı ve Hüseyin Batuhan 1940 yıllardan itibaren </span><b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe Bölümü’ne hakim
olmuşlardır.</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu hocalar,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> felsefe tarihinin eskiçağ, ortaçağ, yeniçağ, Rönesans,Aydınlanma,
19. yüzyıl, 20 yüzyıl gibi dönemlerde oluşan felsefe anlayışlarını, <u>varlık,
bilgi, mantık, ahlak, sanat, tarih</u>, <u>devlet, antropoloji, dil, teknik
felsefesi,</u> gibi disiplinleri, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Platon, Aristoteles, Descartes, Leibniz, Hume, Kant, Schopenhauer,
August Comte,Nietzsche, Bergson, Russell, Wittgenstein </span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gibi önde gelen filozoşarı ilgili dersler vermiş ve seminerler
yapmışlardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">C_Doktora:</span></b><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;"> <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">İÜ.Felsefe Bölümü, dışarıda doktora yapan </span><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Macit Gökberk, Takiyettin Mengüşoğlu ve ısmail</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tunalı </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dışında kendi bünyesinde bulundurduğu bütün elamanlarına doktora
yaptırmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Doktora çalışmalarında</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ele alınan konular, </span><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ahlak, bilgi, varlık,
estetik, bilim, dil- kültür, aydınlanma, siyase, iktisat, insan, algı, sistem,
a priori, mantık, Sokrates öncesi, metafizik, sanat, tarih gibi, </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">felsefenin
<u>temel alanları ile temel kavramlarını</u> içermektedirler. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Felsefe Bölümü’nün Üç Dönemi<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe Bölümü hocalar
açısından üç dönem halinde incelenebilir: <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l24 level1 lfo17; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1900-1933 Reform Öncesi Dönem. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l24 level1 lfo17; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1933- 1950 Yabancı Hocalar Dönemi. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l24 level1 lfo17; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">3-<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1950- 1990 Doktoralı Yerli Hocalar Dönemi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">1.Reform Öncesi Dönem<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Darülfünun’un ilk yıllarında hocalık yapanların önemli bir kısmı
memuriyet hayatları<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">nın bir döneminde, ders anlatma görevini de yerine getirmişlerdir.
Başka bir deyişle meslekten öğretmen değillerdi. Bu nedenden dolayı, hocalık
görevleri çoğunlukla kısa sürmüştür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hocalık görevleri kısa
sürenler <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ahmet Mithat Efendi <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Filibeli Ahmet Hilmi<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hüseyin Cahit Yalçın, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Emrullah Efendi <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ziya Gökalp<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Rıza Tevfik.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hocalığı meslek edinenler
şunlardır: <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Halil Nimetullah (Öztürk), <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Babanzade Ahmet<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Naim Bey <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Orhan Saadettin <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ı.H. Baltacıoğlu <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ı.H. ızmirli <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mehmet Ali Ayni <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Şekip Tunç <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mehmet ızzet <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mehmet Emin Erişirgil <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hilmi Ziya Ülken <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Darülfünun dönemi hocalarından hocalığı meslek edinenler ve uzun
süre bu işi yapanların durumları daha farklıdır. Bu öbekte yer alanlar, </span><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">mülkiye, tıbbiye, hukuk </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gibi modern mekteplerde öğrenim
görmüşlerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bölümde ders veren bazı
hocaların yayınları şöyle sıralanabilir: <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ahmet Mithat Efendi,<o:p></o:p></span></u></b></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe ve Feylosoşar </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ekonomi Politik </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Düğümlerin Çözümü </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ben Neyim? Materyalist Hikmete
Müdafaa<o:p></o:p></span></i></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Filibeli Ahmet Hilmi, <o:p></o:p></span></u></b></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Müslümanlara Siyaset Rehberi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
</ul>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">HangiFelsefe Ekolünü Kabul
Etmeliyiz? </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
</ul>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ıslam Tarihi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
</ul>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">İslam’ın ınanç Esasları </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Rıza Tevfik,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Mufassal Kamus-u Felsefe </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Abdülhak Hamid ve Mülahazat-ı
Felsefiyesi</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Dersleri </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Mabad’de’t-tabiiyyat Derslerine
Aid Vesai</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">k <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ma-bad’de’t-tabiiyyat
Dersleri:Ontoloji Mebahisi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Estetik </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Bergson Hakkında </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Babanzade Ahmet Naim Bey,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ahlak-ı ıslamiye </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Hikmet Dersleri </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Dersleri</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Halil Nimetullah (Öztürk),<o:p></o:p></span></u></b></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Levy-Bhurl’ün Mantıköncesi (Prelogic) <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Halkçılık ve Cumhuriyet </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve
</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türk Halkçılığı<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Cumhuriyet </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İsmail Hakkı ızmirli, <o:p></o:p></span></u></b></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mi’yarü’l Ulum <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Mantık-i Tatbikiveya Fenn-i
Esalib </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Muhtasar Felsefe-i Ula</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Fenn-i Menahic: Methodologie</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Dersleri </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Hikmet </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Müslüman Türk Filozoşar<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ıhvan-ı Safa Felsefesi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe-i ıslamiye Tarihi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Islam Mütefekkirleri ile Garp
Mütefekkirleri Arasındaki Mukayese </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mehmet Ali Ayni,<o:p></o:p></span></u></b></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Darülfünun Tarih-i Felsefe
Dersleri </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Muallim-i Sani Farabi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">TasavvufTarihi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Tarihi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ahlak Dersleri </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Darülfünun Tarihi<o:p></o:p></span></i></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Siyasi Tarih </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türk Mantıkçıları </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Demokrasi Nedir? </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türk Ahlakçıları </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Milliyetçilik </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Hayat Nedir? </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Şekip Tunç,<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 39.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Gülmek Nedir ve Kime Gülüyoruz?
</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 39.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Felsefe Dersleri </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 39.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Felsefe-i Din </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 39.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">ınsan Ruhu Üzerinde Gezintiler
</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 39.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Ruh Aleminde </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 39.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Fikir Sohbetleri: Yirmi iki Diyalok <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 39.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Psikolojiye Giriş </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 39.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo29; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Bir Din Felsefesine Doğru
</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mehmet ızzet,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Toplumsal sorunları teorik temellendirmelerle ilgili ve felsefe
sorunlarına ilişin çok sayı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">da makale yayınlamıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mehmet Emin Erişirgil,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tarih-i Felsefe Notları: Kurun-ı
Cedide Felsefesinden Descartes</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ve
Kartezyenler </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Wilhelm Leibniz </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Kant ve Felsefesi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sokrat<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Filozofi<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Kant’tan Parçalar </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Filozofiye Başlangıç <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Hukukun Muhtelif Cepheleri ve
Hukuk ılmi <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ekonomi Meslekleri <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Merakve Dikkat </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"><o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Neden Filozof Yok <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türkçülük Devri, Milliyetçilik
Devri, ınsanlık Devri </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBoldItalic","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBoldItalic;">2-Yabancı Hocalar<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Darülfünun kuruluş sürecinde de yabancı hoca unsuru göz önünde
bulundurulmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">I. Dünya Savaşı yıllarında Darülfünun’a 21 hoca gelmiş, bunlardan
10’u Edebiyat Fakültesi’nde istihdam edilmiştir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 72.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l60 level1 lfo11; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ünlü dinler tarihçisi </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">George Dumezil</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> de bu dönemde gelen hocalar arasındadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 72.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 72.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l60 level1 lfo11; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Prof. Günther Jacobi</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> 1914’de Felsefe Bölümü’nde
Matbaa-üt tabia (Metafizik), Mantık ve Usuliyet (Metodoloji) dersleri vermek
için getirtilmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 72.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l60 level1 lfo11; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Coğrafya müderrisi </span><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Obst’un</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> saha çalışmaları ve saha
birimlerini kurması, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 72.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l60 level1 lfo11; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">tecrübi ruhiyat hocası </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Anschutz’un</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> laboratuar kurması takdirle karşılanmıştır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 72.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l60 level1 lfo11; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bölüm’ün yapılandırılması için
bilim felsefecisi </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hans Reichenbach</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> getirilmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe Bölümü’nde görev alan Alman hocaların uzmanlık alanları ve
Bölüm’de kalış süreleri şöyledir: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hans Reichenbach</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
:Lojistik, Bilim Felsefesi <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">E.von Aster</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
:Felsefe Tarihi <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gerhard Kessler,</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> :ıktisat Sosyolojisi <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Wilhelm Peters,</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> :Davranış Psikolojisi<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Walter Kranz,</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> :Antik Felsefe <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Heinz Heimsoeth</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
:Kant Felsefesi <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Joachim Ritter,</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> :Varoluşçuluk <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Freytag von Löringhof,</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> :Mantık <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l68 level1 lfo32; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yabancı hocaların Türkiye’yi seçmelerinde
önemli nedenlerinden biri de ödenen yüksek ücretlerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Reform’da yabancıların üniversiteye katkıları üzerinde çalışan <b>Ersoy Taşdemirci’ye</b> göre katkılar şöyle
sıralanır: <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-Öğretim programların ve yöntemlerinin ıslah edilmesi. Öğrencilerin
derslerde ve alanlarda aktif olmalarını sağlamışlardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-Darülfünun hakkındaki bilimsel güvensizlik yapılan bilimsel çalışmalar
ve yayınlana ders kitaplarıyla kırılmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3-Türk bilim insanlarının yetişmesine büyük katkı sağlamışlardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">4-Yeterli Türkçe bilmemelerine rağmen, ilmi zihniyetin gelişmesine,
laik hukuk anlayışı ve karma iktisadi sistemin yerleşmesinde büyük katkıları
olmuştur <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l62 level1 lfo33; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe Bölümü’nde etkili olan
yabancıların başında </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Reichenbach</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">gelmektedir.Ağırlıklı olarak
mantıkçı pozitivizm üzerinde duran Reichenbach’ın felsefe anlayışı Türkiye’de
nispeten yeniydi. Kendi felsefe anlayışını yerleştirmek için önemli seminerler yapmış,
yoğun tartışmalara sebep olan konferanslar düzenlemiştir .<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ihtimaliyet mantığına</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ilişkin yayın yapmıştır Reform sonrasında yeni kuşak felsefeciler,
</span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hilmi Ziya Ülken, Vehbi Eralp
ve Nusret Hızır</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Reichenbach etkisindedirler. <o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ülken’in</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> çıkardığı </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Yıllığı</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı dergi de bu etki çok açıktır <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l82 level1 lfo35; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Aster </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1936 yılında Felsefe Tarihi
Kürsüsü başına 1939’da felsefe bölümü başkanlığına atanmıştır Felsefe tarihini,
felsefe üzerine felsefe yapmak olarak anlamış ve uygulamıştır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l82 level1 lfo35; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kranz </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1944 yılının başında görev
başlamış verdiği Antik Felsefe dersleriyle, Felsefe Bölümü Felsefe Tarihi
alanında daha da güçlenmiştir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l82 level1 lfo35; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Heimsoeth,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">felsefe tarihi, Kant ve
fenomenoloji alanlarında çalışmalarıyla bilinir. Felsefe tarihi ve ahlak
felsefesi alanlarında da etkili çalışmaları vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l82 level1 lfo35; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ritter,Bölüm’de</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> varoluşçuluk hakkında dersler
vermiştir Bedia Akarsu’nun bildirdiğine göre süreklilik kavramı üzerinde çok
dururmuş ve philosophia perennis (sürüp giden felsefe) anlayışını savunurmuş <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l82 level1 lfo35; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Löringhoff,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> sadece 1959 yılı yaz döneminde
mantık dersleri vermiştir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Alman hocalar felsefede çeşitlilik yaratmışlardır. <u>Etkili
olmalarının birkaç nedeni vardır:</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-Felsefe Bölümü’nde Şekip Tunç’tan başka Fransız geleneğinde yetişmiş
kimse kalmamasıdır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-Reformun getirdiği yeni üniversite ortamında uygun sosyo-psişik
ve siyasal -ekonomik şartların birleşmiş olmasıdır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3-Hükümet üniversitenin yenilenmesinde ümidini Almanlara bağladığından
her türden desteği vermişlerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">4-Alman hocalar 1933- 1955 arası sürekli olarak Bölüm’de
bulunmaları da etkinin nedenleri arasındadır Nitelik olmaları, etkilerini de artırmıştır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bedia Akarsu’ya göre</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> 1933 Reformu Felsefe
Bölümü’nün yazgısını değiştirmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Reichenbach’ın getiriliş büyük bir şanstır. O bir pozitivist
filozof olarak bizdeki medrese havasını değiştirmiştir. Seminer tarzı ders işleyişi,
Seminer Kitaplığı’ nın kuruluşu etkili olduğu unsurlar arasındadır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Yabancı Hocalara Yöneltilen Eleştiriler:</span></u></b><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;"> <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #4f81bd; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mehmet Ali Ayni</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, Reformla ilgili hazırladıkları raporda yabancı hocaların
getirilmesine karşı çıkmış, Avrupa’da yetişen gençlerin görevlendirilmesini, ancak
getirilecekse de Almanya ile sınırlı olmaması gerektiğini önermiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #4f81bd; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Erişirgil</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Hükümetin geniş düşünmedi, acele ettiğini dile getirmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #4f81bd; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Baltacıoğlu’na</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre, alman hocalar kendi aralarında dayanışma ruhuyla Türk öğretim
elamanları na karşı hareket etmektedirler. Darülfünun içinde yeni ve yabancı
bir gücün<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ortaya çıkmasının çalışma birliğini bozduğunu söylemektedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yabancı hocalardan şikayet edenlerin <u>bu üçü de Felsefe bölümü</u>
hocaları olmaları da önemlidir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #4f81bd; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">W. Peters, E</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">. von Aster hakkında, onun ıstanbul Üniversitesi’ndeki en aktif
hocalardan<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">biri olduğunu belirtmiş, ancak onun felsefe ile felsefe tarihi çalışmalarını
ilerletmede ve genç felsefecilerin bağımsız ve verimli çalışmalar yapacak şekilde
yetişmelerini sağlayamadığını bildirmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #4f81bd; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nusret Hızır’a</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre, felsefe öğretimi yabancı hocalar döneminde iyileşmiş gibi gözükse
de bu bir yanılgıdır. .... Felsefe eğitimi o zamanda kötüydü bugün de<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">3-Reform Sonrası Dönem<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Macit Gökberk’in</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> belirttiğine göre, 1950 yılında
Felsefe Bölümü Türk hocaların sorumluluğuna geçmiştir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Reform sonrasının yaklaşık ilk 15 yılı yabancı hocaların
yönetiminde geçen Felsefe Bölümü’nde felsefe öğrenimi görerek hoca olan ilk kuşak,
</span><b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Macit Gökberk kuşağıdır <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1900’lerde doğan ilk kuşak
felsefe hocaları şunlardır: <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Takiyettin Mengüşoğlu <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Halil Vehbi Eralp <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Macit Gökberk <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mazhar Şevket Ipşiroğlu<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ikinci kuşakta yer alan
felsefeciler 1920’li yıllarda doğanlardır: <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">HüseyinBatuhan <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bedia Akarsu <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ısmail Tunalı <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nihat Keklik<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nermi Uygur <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l68 level1 lfo32; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Reform sonrası ilk öbekte yer
alan hocaların hepsi, felsefe eğitimi görmüşler, doktora yapmışlar ve öğretimlerinin
bir döneminde uzun süreli yurtdışında kalmışlardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l19 level1 lfo37; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İlk kuşaktan olan Vehbi Eralp,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Takiyetin Mengüşoğlu ve Macit Gökberk kadar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">etkili olmamıştır. Günün sorunlarını felsefe açısından yorumlayan
yazılar yazmış ve eski şiiri etik açıdan değerlendirmiştir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l19 level1 lfo37; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mazhar fievket ıpşiroğlu,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Hegel Estetiği</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı doktora, </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Martin Heidegger</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Max</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Scheler’de ınsan</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı doçentlik tezlerini yapmıştır. Bölümde estetik derslerini
vermiştir. Felsefe öğretimi yanında, sanat tarihi öğretimi de görmesi ve
ressamlığı onu sanat tarihi çalışmaları na yöneltmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l19 level1 lfo37; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hüseyin Batuhan,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> asistan olduğu 1948 ile Ortadoğ
u Üniversitesine gittiği 1966 yılları arasında Bölüm’de görev yapmış, mantık ve
dil konularında çeşitli makaleler yayınlamıştır. Diğer arkadaşlarıyla kıyaslandığında
ürün verme konusunda en geride kalanlardandır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 46.35pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l87 level1 lfo38; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #c0504d; font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bedia Akarsu,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> dil-kültür ilişkisi, ahlak öğretileri,
çağdaş felsefe akımları, Atatürkçülük hakkında çeşitli yayınlar yapan bir çizgi
izlemiştir. </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ahlak Öğretileri I: Mutluluk Ahlakı </span></i></b><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve </span></b><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ahlak</span></i></b><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span></b><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Öğretileri II: Immenuel
Kant’ın Ahlak Felsefesi Felsefe
Terimleri Sözlüğü’</span></i></b><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">nü </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">en önemli çalışmaları olarak
kabul etmek gerekir. Her üç çalışma da</span><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Türkiye açısından temel
kaynaklar olarak güncelliklerini korumaktadır.</span><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Reform sonrasında yer alan hocalar, felsefeyi modern felsefenin
özellikleri açısından anlamış ve bu bağlamda felsefeyle ilişkilerini sürdürmüşlerdir.
Genel olarak, </span><b><i><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tanıma-aktarma</span></u></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ağırlık olmakla birlikte, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Takiyettin Mengüşoğlu, ısmail
Tunalı ve Nermi Uygur,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> kendi anlayışları çerçevesinde
felsefe yapmanın gereğini yerine getirmişlerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İsmail Tunalı ve Nermi Uygur,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> toplumsal sorunlara hiç değinmemişlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Takiyettin Mengüşoğlu</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tarihlilik ve Tarihsizlik</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı yazısında şarklılık zihniyetini
ağır bir şekilde eleştirmenin dışında, toplumsal sorunlarla ilgilenmemiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Macit Gökberk ve Bedia
Akarsu,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Atatürkçülük ve Atatürk inkılaplarıyla çok yakından
ilgilenmişler, bu konularda çok sayıda makaleler yayınlamakla birlikte, daha
çok bu konuların siyasi yorumlarını yapmışlar, felsefi temellendirmelere
gitmemişlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">iLK KURULAN FELSEFE BÖLÜMLERİ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Ankara Üniversitesi DTCF Felsefe Bölümü<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">DTCF’nde (Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi) <u>Felsefe Bölümü 1940</u>
yılında kurulmuştur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1939-1942 yılları</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> arasında ıstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’nün eski hocalarından
olan </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mehmet
Emin Erişirgil</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ile Fransız düşünür </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Oliver Lacombe,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> felsefe bölümünün kuruluşunu gerçekleştirmişlerdir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bölümün Kuruluş aşamasında</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Necati Akder</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ile </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Niyazi Berkes</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> de yer almışlardır. Onlara daha
sonra </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Behice
Boran, Muzaffer Şerif Başoğlu,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Fransa’dan dönen </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ragıp Atademir de</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> katılmışlardır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe Zümresi adı verilen bölüm</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, Umumi Felsefe, Psikoloji ve Pedagoji, Sosyoloji bölümlerinden
oluşmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Umumi Felsefe kendi içinde</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
Felsefe Tarihi ve Sistematik Felsefe olarak ikiye ayrılmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İlk dört sömestride yer alan
dersler</span></u></b><b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">: <o:p></o:p></span></u></b></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Büyük felsefe meselelerine giriş ve
felsefe istilahlarına kavramağa hazırlanma; <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ontolojik, kritik ve etik meselelerin
daha derin bir tahlili; <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">formel mantık; mantık tarihi;<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilimlerin mantığı ve metodu;<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">umumi felsefe tarihi, umumi psikoloji
ve çağdaş psikoloji cereyanları; <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sosyolojiye giriş;<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sosyoloji metodolojisi ve çağdaş
sosyoloji meseleleri. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #1f497d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Programın son dört
sömestrisinde şu dersler bulunmaktadır:<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1-Umumi felsefe :</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 57.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l73 level1 lfo40; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Teorik kısmı (varlık ve bilgi nazariyeleri)
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 57.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l73 level1 lfo40; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Normatik kısım (mantık, etik,
estetik). <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 57.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l73 level1 lfo40; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2-Felsefe Tarihi:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Garp felsefesit arihi; şark
felsefesi tarihi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3-Psikoloji:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Psiko-fizik usulleri ve
tatbikatı; çocuk ruhiyatı; gençlik ruhiyatı; içtimai ruhiyat. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">4-Pedagoji:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Terbiye ve Tedris usulü;
terbiye tarihi; mukayeseli maarif sistemleri. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">5-Sosyoloji:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Sosyal müesseselerin
tarihi Hem zümre içi hem de dışı ek
dersler alınabilmektedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Öğretim başladığı yılda, Felsefe Enstitüsü kadrosuna </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Suut Kemal Yetkin</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> estetik doçenti ve ısmail </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hakkı Baltacıoğlu</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> pedagoji profesörü olarak katılmışlardır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1942</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yılında
</span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mehmet Karasan, Nusret Hızır,
Bedii Ziya Egemen</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> kadroya eklenmişlerdir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ABD’den psikoloji bölümü profesörü </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Carrol C. Pratt</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
getirilmiş ve bir yıl kalmıştır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1946’</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">da kadroya
</span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Doç.Dr. aydın Sayılı</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> katılmıştır Aynı yıl </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nusret Hızır</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Felsefe Tarihi kürsüsü başına
geçmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1948’</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">de </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Behice Boran</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ve </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Niyazi Berkes</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> kuruluş kanunu nedeniyle kadro
dışı bırakılmışlardır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1949 </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yılında
bu kürsüye Tahir Çağatay öğretim görevlisi olarak atanmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1953</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yılında
doçent olmuş aynı yıl gelen </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hans Frayer’le </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">birlikte kürsüyü yönetmiş, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1955 </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yılında
Felsefe zümresine </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ılim Tarihi Kürsüsü</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">de eklenmiştir .<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Kendi yetiştirdikleri ve bilim tarihinde doktora yapan <u>ilk
asistan</u> </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sevim Tekelidir </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Eğitim Fakültesinde felsefe dersleri vermesi için </span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1968 </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yılında
</span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ionna Kuçuradi’ye</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">teklif edilmiş o da kabul etmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1969 </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yılında
Hacettepe Üniversitesi’nde Felsefe bölümü Ionna Kuçuradi tarafından kurulmuş ve
Türkiye’deki üçüncü felsefe bölümü olmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hacettepe Felsefe bölümünde,
diğer bölümlerde olmayan dersler okutulmuştur:<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İnsan felsefesi, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Özgürlük sorunu, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanat eserlerinde felsefi problemler, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Türk düşünce tarihinde felsefe, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Türk kamu hayatında felsefe
problemleri, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Türk devriminin felsefi temelleri ve
değer felsefesi <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilk kadrolarında <o:p></o:p></span></u></b></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Füsun Akatlı, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bilge Karasu, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Oruç Oruoba, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Zeynep Aruoba,<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ülker Gökberk, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ısmail Demirdöven, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sevgi ıyi yer almışlardır. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nusret Hızır, Suat Sinanoğlu,
Necati Öner, ıbrahim Agah Çubukçu, Takiyettin Mengüşoğlu, Teo Grünberg, Adnan
Onart, Şahin Yenişehirlioğlu</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi öğretim üyeleri ders
vermişlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1980’li</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yıllarda
</span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Süleyman Hayri Bolay, Necdet
Sümer, Fehmi Baykam, Kurtuluş Dinçer, Sıtkı M. Erinç, Abdullah Kaygı, Harun
Tepe, Levent Aysever, Aydan Saylan, Cemal Güzel</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> kadroya katılmışlardır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe Bölümü <b>1975 </b>yılında
kurulmuş, kuruluş aşamasında ıstanbul Üniversitesi felsefe bölümü, DTCF ve
Ankara Üniversitesi ılahiyat Fakültesi’nden destek görmüştür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Lisans, yüksek lisans ve doktora programları</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yürüten bölüm, <o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sistematik Felsefe ve Mantık, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe Tarihi, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Türk-ıslam Düşüncesi, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bilim Tarihi gibi dört anabilim dalından
oluşmaktadır.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kuruluşundan itibaren bölüme
destek veren öğretim üyeleri: <o:p></o:p></span></u></b></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hikmet Yıldırım Celkan, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Muhittin Aşkın, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kenan Gürsoy, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Eyüp Kemerlioğlu, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">HüseyinAkyüz, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Neckettin Tozlu, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mehmet Akgün, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ali Osman Gündoğan, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nurten Gökalp,<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Abdulkuddüs Bingöl. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bugün bölümün kadrolarından
bulunan öğretim üyeleri: <o:p></o:p></span></u></b></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mustafa Yıldırım, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sebahattin Çevikbaş, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nevzat Can, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mine Kaya Keha,<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Uğur Köksal Odabaş, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Münir Dedeoğlu, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kutsi Kahveci, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ali Utku, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Muhammet Hanifi Macit, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Rıdvan Küçükali.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1963’</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ten itibaren Fen Edebiyat fakültesinde Beşeri Bilimler kadrosunda
yer alan<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Cemal Yıldırım ve Rasih Güney</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Üniversite’nin öğrencilerine seçmeli felsefe dersleri<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">vermişlerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe, mantık, bilim
felsefesi ve bilim metodu</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> verilen dersler arasındadırlar.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1966 yılında </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hüseyin Batuhan ve Teo
Grünberg</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ıstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden ODTÜ
Bilim Felsefesi ve Mantık Seksiyonu başlıklı anabilimdalına denk gelen birimi
oluşturmuşlar <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teo Grünberg’in, Batuhan’la</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ortak idealleri, 1966 yılında gittikleri ODTÜ felsefe bölümü
açmak olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1983</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yılında ODTÜ Felsefe Bölümü kurulmuştur <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mantık ve Bilim, Dil,
Edebiyat ve Tarih seksiyonlarından</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> oluşan <b>Beşeri Bilimler</b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bölümü, temelde öğrencilerin genel kültürlerini artırmayı ve entelektüel
yeteneklerini<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">geliştirmeyi amaçlamıştır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mantık ve Bilim seksiyonunda verilen
dersler şunlardır:<o:p></o:p></span></u></b></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe tarihi problemleri, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bilim tarihi, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bilgi teorisi, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">felsefesistemleri,<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dedüktif logic, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">indüktif logic, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">etik ve siyaset felsefesi,<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> felsefe metinleri,bilim felsefesi, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">felsefi logic,<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">matematik felsefesi, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bilimsel devrim, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bilimsel açıklama ve teoriler,<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">çağdaş felsefe problemleri <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1982</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yılında yapı değişmiş fen edebiyat fakültesi oluşturulmuş felsefe
seksiyonu sosyoloji bölümü altına konmuş ve </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teo Grünberg</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
Sosyoloji bölüm başkanı olmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ayrıca, Cemal Yıldırım, Cemil Akdoğan, Pınar Canevi, Ahmet ınam,
Harun Rızatepe, Suvar Köseraif, Şahabettin Demirel, Tahir Kocayiğit, Erdinç
Sayan</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> kadroda yer alan kişilerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">1982’</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">de YÖK, ODTÜ’de felsefe bölümü kurulmasına karar vermiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bölüm, felsefe tarihi,
sistematik felsefe ve mantık, bilim tarihi</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
anabilim dallarından oluşmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<h1>
<span style="color: #1f497d;"> </span></h1>
<h1>
<span style="color: #1f497d;">ÜNİTE:2
AHMET MİTAH EFENDİ-FİLİBELİ AHMET HİLMİ-ZİYA GÖKALP-HİLMİ ZİYA ÜLKEN<o:p></o:p></span></h1>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">AHMET MİTHAT EFENDİ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Eserleri:</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe ve Feylosoflar, <o:p></o:p></span></i></li>
</ul>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefenin
Sergüzeşt-i Ahvali,<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hürriyetin
Mahiyeti, <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Duvardan
Bir Sada,</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İnsan</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,
<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Schopenhauer’ın
Yeni Hikmeti <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nevm
ve Halat-ı Nevm (Uyku ve Haller),<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Voltaire Yirmi Yaşında ya da ilk
Aşkı</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ekonomi Politi</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Düğümlerin Çözümü </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(Hallu’l-Ukad)
<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Paris’te otuz Bin Budist</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ben Neyim? Materyalist Hikmete
Müdafaa </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefeye bakışı:<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ahmet Mithat Efendi’ye göre </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">felsefe, </span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yani hikmet,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <u>insan zihninin bir çeşit <b>pusulası</b>
dır</u> ki, hangi konu ve meselede olursa olsun insanın ortaya koyacağı en doğru
hüküm, felsefenin kılavuzluğuyla gerçekleşecektir. Felsefe en eski şeylerdendir.insan
zihninin düşünmeye başladığı andan itibaren felsefenin başladığı söylenebilir.Ona
göre, <u>hikmet, felsefe</u> dedikleri şey,
kesin tanımlara sahip değillerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Hikmet sözlüklerde</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">,adl, ilm, hilm, nübüvet
anlamları yanında bunlarla ilgili olarak, </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Kur’an ve incil </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">için de kullanılır. Ayrıca
hikmet, eşyayı ve yaratılışı son derece sağlam ve açık olarak bilmektir; varlıklara
dair bilgi sahibi olmak, hayırlı işler yapmak; şeklinde de tanımlanmıştır. Bu
tanımlarda yer alan her terimden farklı anlamların çıkacağını belirterek,
hikmetin tanımlanmamış olduğunu kabul etmektedir. Batı’da, felsefe teriminin
durumu da benzerdir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <b><u>Felsefenin
ilk tanımını</u></b> yaptığını bildirdiği </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Pythagoras’a</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre,
eşyanın tabiatını araştırarak
seyredenler, filozoflardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 46.35pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l87 level1 lfo38; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Doğu ve Batı’da felsefe yani hikmet
hakkında ilerisürülen tanımlar sentezlendiğinde<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 46.35pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">felsefe tanımının, “<b>her şeyin, her hükmün doğrusu”</b>
olabileceği düşüncesine varmıştır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 46.35pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l87 level1 lfo38; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gökberke </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> göre Felsefe (hikmet)</span><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(doğruyu göstermekte şüphe taşımayandır.),</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “<b><u>her şeyin, her hükmün doğrusu”</u></b>
ise hakim (filozof), her şeyin doğrusunu
yapan insan olmak zorundadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l68 level1 lfo32; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Düğümlerin Çözümü </span></i></b><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(Hallü’l-Ukad)</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adlı
çalışmasında, felsefe adı altında toplanan<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">konuların çok çeşitli ve birbirilerinden farklı olduklarını
bildirmiştir. Felsefede, tarih felsefesi gibi disiplinlerin yer alması, konu
farklılıklarının göstergesidir.<u>İlimlerin ilmiolarak felsefenin</u>, </span><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">matematik ve tabii ilimlerle</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ilişki
kurulabildiğini, felsefenin bu türünün diğer felsefe alanlarından daha kesin ve
doğru olacağını dile<u> </u>getirmiştir.<u>Zanni ilimlerin temeli olan felsefe,</u>
ziyansız şeylerle kalmıyor. Diğer ilimlerle ilişkiye girdiğinde, kendine has
kabiliyetindeki ihtilaf ve ekolleşmeyi derhal sözü geçen ilimlere de yansıtmaktadır.<u>
Ekonomi politik de</u>, matematik ve fizik ilimlerle çok ilişkisinin olmasına
rağmen <u>zanni ilimlerdendir. <o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ahmet Mithat,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <u>felsefe ve hikmeti ayrı anlamlarda kullanmıştır.,</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 46.35pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l87 level1 lfo38; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">felsefeyi</span></u></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Batılıların birbirlerini
nakzetme esasına dayanan bir takım düşünceler sistemi olarak görmüştür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 46.35pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l87 level1 lfo38; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Hikmet </span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ise, varlığın, kainatın
mahiyetini </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Kur’an </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">hükümlerinin ışığı altında araştırma ve düşünme olarak ele almıştır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 46.35pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l87 level1 lfo38; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bununla birlikte <b>şark hikmeti</b> için, felsefe tabirini de
kullanmıştır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ülken’in bildirdiğine göre,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Ahmet Mithat, </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Felsefe Feylesoşar</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı yazısında, felsefenin bizde yeni olmadığını, kütüphanelerin
bunlarla</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dolu oldukları, okunmadıklarından raflarda tozlanmışlardır. Çeşitli
felsefe tarifleri</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">vermiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 72.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l101 level1 lfo98; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İnsanlığın mahiyeti üzerine düşünce
yürütmek <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 72.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l101 level1 lfo98; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İnsanın evrenle münasebetini</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">düşünmek <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 72.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l101 level1 lfo98; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">§<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ilahiyat gibi tarifleri anmıştır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Kendi tanımı şöyledir</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">: “Evrenin</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(bütün kısımlarının)
birbirleriyle olan bağlantı ve münasebetleri üzerinde düşünmektir”<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ahmet Mithat Efendi, metafizik sorunların hikmet sorunlarıyla ortak
olduklarını göz önüne alarak, hikmet ile felsefenin birbirlerini dışlamadıklarını
kabul etmektedir. Bununla birlikte, felsefe tarihinde ortaya çıkan farklı
tutumların felsefeyi tartışmalı hale getirdiğini görmüştür. Felsefeyi insan
zihninin düşünmeye başlamasıyla başladığının kabulü de, felsefe ile akıl
yürütme ve mantık arasındaki ilişkiye dayandırmış olmalıdır. Felsefenin
rehberliğinin gerekliliğini ileri sürmesi, felsefeyi önemsediği anlamına
gelmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l68 level1 lfo32; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ahmet Mithat Efendi,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bilim </span></u></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">konusunda da çeşitli görüşler ortaya koymuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ona göre, fenlerde yeterince bilgi sahibi olunamadığından, <u>ilim
ile fen</u> arasındaki<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">fark üzerinde durulmamıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bunun örneği olarak</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, </span><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilm-i hisap ile fenn-i hisabın</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ve </span><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilm-i tarih ile fenn-i tarih</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
terimlerinin birbirlerinin yerine kullanılmasını göstermiştir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ahmet Mithat Efendi, iki türlü bilmeyi iki örnekle açıklamıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l20 level1 lfo49; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Büyük Petro’nun dünyayı
fethetmesini bilmek:</span><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bu konu hakkında farklı görüşler ortaya
atılabilir</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l20 level1 lfo49; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">iki kere ikinin dört ettiğini
bilmek</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> :<u> bu önermenin başka türlü olması mümkün
değildir</u>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Şimdi bunun </span><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilkine “ilim”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ve </span><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ikincisine “fen”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> dendiğinde,
istenen ayrım gerçekleşmiş olur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Fen bilgilerinin başka türlüsü mümkün değildir</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Fenler, kanun ve akide temeline otururken,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ilimde kanun ve akide aranmaz. <u>Hendese fen olarak kabul
edilirken, şiir fen değildir.</u> Fen bilgisinde, bir şey hakkında verilen hükümler
değişmediğinden, fenler ilimlerden daha güçlüdürler Ahmet Mithat, bu tanımlamalarıyla,
ilim ve fenni birbirinden net bir şekilde ayırmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l97 level1 lfo99; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ahmet Mithat Efendi, <o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">mektuplar şeklinde biçimlendirdiği </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Hallü’l Ukad (Düğümlerin Çözümü)</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı iktisadi konuları ele alan
kitabının başında ilimlerin</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">tasnifini yapmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l23 level1 lfo100; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ahmet mitahat efendiye göre
ilim <b>haber temeline</b> dayanır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Birinci Mektup’ta,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “<o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Pozitif bilimler” ve “kesin bilimler”
gibi</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilimler
nasıl şeylerdir? <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu ilimler, havayı, güneş ısısını,
denizlerin sularını, taşı, toprağıda servetten mi sayarlar? <u>sorularını
dile getirmişlerdir</u> <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İkinci Mektup:</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ilimlerin değerlendirilmesine ayrılmıştır O, Mantıkta haber
vermenin doğruluk şartlarını belirttikten sonra, ilmin haberler üzerine kurulduğunu
ileri sürmüştür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Farklı bilgiler vardır. Eskilerin </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">sihir</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dedikleri de ilimdir, çağdaşların
“</span><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">mekanik”</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> dedikleri<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">de. Bazı ilimler diğerlerinin aleti olarak iş görürler. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> matematik ve geometri, astronominin aletleridirler Bazı ilimler,değerlendirmelerinde
belirleyici olan ve birbirinden ayrılması gereken iki görünüm sunarlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Tarih, doğrulukları ya da yanlışlıkları meçhul, hatta yalan olma
ihtimalleri daha yüksek birtakım masalların toplamı olarak da görülebilir, doğru
olma ihtimalleri daha yüksek, belki kesin hakikatlerden sayılan haberlerin
toplamı olarak da. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l23 level1 lfo100; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İlimler arasında salt
hakikat ve kesinlik süretini almış ilim <b>matematiktir.</b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Matematik, müspet ilimdir.</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Onun özellikleri
hiçbir ilim de yoktur. <u>Mantık da</u> bu öbekte yer alır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Kozmografya ve astronomi</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, müspet ilimlerden <u>değillerdir.<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Fizik ve onun uygulaması olan mühendislikler</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “<b>sciences exactes</b>” <u>kesin-sahih-ilimler</u>
öbeğinde yer alır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">İlimlerde mutlak müspetlik matematik ilimlere ve en büyük doğruluk
tabii ilimlere özgü kalıp, bunların diğer ilimlerle ilişkileri ne oranda olur
ise, diğer ilimlerdeki kesinlik ve doğruluğunda o aranı aşamayacağı esasen
kabul olunduktan sonra, bunların dışında birçok ilimler ve onların kolu olan
fenler de, “<b>zanni ilimler”</b> adında
bir genel unvan altında toplanabilirler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l23 level1 lfo100; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bunların en esaslısı, en
kapsamlısı da “<b><u>felsefedir”</u></b> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Zan,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “kesin bilgi” hükmü bulunmayan, bize kesin bilgi elde ettirecek
bazı gözlemlerin zihnimizde yarattığı eksik hükümdür <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe, hukuk, ekonomi gibi zanni ilimler ile bunların dallarındaki
yanlışlıklarından<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">kurtulmak için, tarih ve coğrafyaya başvurulmazsa, irşada ulaşmamız
mümkün olmaz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Özet olarak : </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ahmet
Mithat efendiye göre felsefe doğru yolu
gösteren bir pusula gibidir. Felsefe doğruyu göstermek adına şüphe taşımaz.felsefe ve hikmeti aynı
anlamda kullanmış olmasına rağmen aralarında fark olduğunu söyler.felsefenin
bilimlerle olan ilişkisinden hareketle bilim konusunda da çeşitli düşünceler
bildirmiştir,bilimi belli bir alana ilişkin haber olarak tanımlamıştır. Ayrıca
bilimleri zanni ve kesin olarak sınıflamıştır.amaçladığı şeylerden biriside
bilimlerle teknik arasında bağ kurmaktır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">FİLİBELİ AHMET HİLMİ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Eserleri:</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tarih-i islam, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Allah’ı inkar Mümkün müdür? <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilm-i Ahvali Kur’an, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hangi Felsefi Ekolü Kabul Etmeliyiz? Üss-i
islam, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Huzur-i Akl ü Fende Maddiyun Mesleki
Delaleti, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tasavvuf-i islami ve Funun-ı Cedide ve
Felsefe, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Amak-ı Hayal, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Türk Ruhu Nasıl Yapılır, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Müslümanlar Dinleyiniz, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Üç Feylosof, Ahval ür-Ruh, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yeni Akaid,<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Şeyh Bedrettin, <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bektaşiler.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe anlayışı<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l77 level1 lfo52; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Hangi Felsefe Ekolünü Seçmeliyiz?</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı yazısında felsefeden ne
anladığına ilişkin görüşler ortaya koymuştur. Yazının başında, “vatan ve
milletimizi kalkındırmak için mevcut felsefe ekollerinden hangisini seçmenin uygun
olduğu” sorusunun yöneltildiği belirtildiğinden <u>felsefe ile toplumsal sorunlar arasında
güçlü ilişkiyi</u> kabul ettiği görülür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l23 level1 lfo100; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yazıda </span><b><u><span style="font-family: GaramondBold, serif;">yöntem</span></u></b><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">sorunu üzerinde durmuş ve yöntemin felsefe açısından ne kadar
önemli olduğunu sergilemiştir Ona göre, en iyi, en sağlam ve en bilimsel
yöntem, <b><u>tahlildir</u></b>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İslam dünyası ya da Doğu</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> eleştirel bir şekilde incelendiğinde, en büyük eksikliğin
yöntemsizlik olduğu görülür.Yöntemsizlik, açık ve belli bir idealizmin
olmamasına yol açmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 46.35pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l87 level1 lfo38; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Adı geçen yazının önemli bir
özelliği de </span><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">eleştiri</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">içerikli oluşudur. Filibeli, toplumun Avrupa karşısındaki konumunu
çeşitli örneklerden hareketle ağır bir şekilde eleştirmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l77 level1 lfo52; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Filibeli,</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> felsefenin, düşünce aleminin
hepsine şamil olduğunu ileri sürmüştür. Felsefe sistemleri yalnız siyasi düşünce
itibariyle değil, daha birçok tali düşünceler sebebiyle de birçok ekollere ayrılmaktadır
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">En yaygın ekoller<o:p></o:p></span></u></b></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tenkitçilik</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
(Crititicsime), <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İspatçılık </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(Positivisme),
<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tekamülcülük</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
(evolution)<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ruhçuluk </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(spiritualisme)
<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Maddecilik</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> ….yaygındır. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ayrıca </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ernest Heackel’in</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <u>Fertçilik (Monisme),</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Schopenhauer ve Hartmann’ın</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <u>bilinç dışılıkçılığı etkinlerdir</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Filibeli’ye göre </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">ekoller </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">eksiktir ve sistem halini almamışlardır, bununla birlikte
içlerinde bazı hakikatleri barındırmaktadırlar. Ancak hepsinde de gerçekliği
sabit olmamış, bazı teoriler ve hipotezler yer almaktadırlar <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bilimsel düşünce ölçü alınırsa, mevcut sistemlerin hiçbirin
kabulüne imkan yoktur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l42 level1 lfo9; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Maddecilik,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ispatlanamaz faraziyeler üzerine kurulduğundan, bilimsel düşünceye
ve bilimin esaslarına aykırıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l42 level1 lfo9; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ferdiyetçilik </span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve <u>ispatçılık (pozitivizm)</u> de benzer durumdadırlar <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l42 level1 lfo9; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tenkitçilik,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> şüphecileri hatırlatacak kadar renksiz ya da değişkendir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l42 level1 lfo9; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tekamülcülük</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, </span><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">pozitivizm ve tenkitçiliğin</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> eksikliklerini gidermek için ileri sürülmüş, bilimselliğe
yaklaşmakta, ancak dayandığı faraziyelerin ispatlanamaması, dogmatizme
yaklaşması olumsuz özellikleri arasındadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l42 level1 lfo9; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ruhçuluk,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> önceleri bilimsel düşünceden uzak durmuştur, son zamanlarda
dikkat çekici gelişmeler göstermiştir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Her felsefenin hem hataları hem de gerçekleri içinde barındırdığını
belirten Filibeli’ye<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">göre, seçme konusunda, sanayi iktisat, idare vs gibi işlere ait
hususlarda bilim ve tecrübenin gösterdiği esasları kabul etmeli; felsefi ve
ahlaki konularda ise <u>“her ekolün taşıdığı hakikatleri</u> <u>alma, ortaya
çıkacak olan seçme ve ayıklama yöntemini tercih etmekten daha güvenli bir yol
yoktur <o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l77 level1 lfo52; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">islam Tarihi</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı kitabında, felsefenin alanını, ilimle karşılaştırmalı olarak
ele almıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Filibeli’ye göre</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bir </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> şeyin<span style="color: #c0504d;"> “</span></span><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">nasıl olduğunu” </span></u></i><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">incelemek”<span style="color: #c0504d;"> </span><b><u>ilme </u></b> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“<u>n</u></span><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">için öyle olduğunu”</span></u></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">inceleme” “görevi de<b><u>
felsefeye</u></b> aittir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Adı geçen kitapta,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> felsefeye ilişkin görüşleri <u>ahlak
ve din konularında</u> yoğunlaştığı söylenebilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ahmet Hilmi’ye göre ahlak da</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> insanlık
için en önemli unsurlar arasındır. Ona göre, insanlık ahlak ile diğer varlıklardan
ayrılmış ve seçkinleşmiştir. İnsanlık olarak tarif edilen sistem, ancak ahlak
ile ayakta kalabilmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Acaba, din ve ahlak ayrı şeyler
midir? Din olmadan Ahlak olabilir mi? sorularını Sokrates üzerinden cevaplamıştır.
Sokrates ve onun takipçileri din ve ahlakı iki ayrı şey olarak kabul etmişlerdir.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sokrates’i böyle düşünmeye iten iki sebep: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-yaşadığı çevre ve dönem. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-Fazilet sevgisi <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ahlakın asıl konusu görevdir.</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Söz
konusu görevin yerine getirilmesi zorunlu ve kutsaldır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Görevin yerine getirilmesi ve kutsal olması için kutsal bir esasa
dayanması gerekir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Kutsal esas, kısaca “<b><u>uluhiyet
düşüncesi</u></b>”nden ibaret olup, “<b><u>ölümden
sonra dirilme”</u></b> ve “<b><u>yaptıklarını
mükafatını ve cezasını görme”</u></b> düşüncesiyle anlatılmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu fikirler sisteminin bütünü, bir dini oluşturur. Bu ilkeler
çekildiğinde, ahlaktan<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir şey kalmaz <u>Dolayısıyla ahlakla din iç içedir.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Filibeli’ye göre din ile bilim arasında bir çatışma yoktur</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">. Bilim kendi alanında kaldığı sürece <u>en büyük otoritedir</u>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Filibeli, üç büyük dinin, bilimsel düşünceye uyup uymadıklarının
analizini yapmıştır. Analiz için, felsefe ve bilimin kendilerine mahsus sahalarını
akılda tutmak ve bunların birbirlerine karıştırmamak gerektiği üzerinde durmuştur.
Eğer bir felsefe ekolü, bilimsel kaide ve düsturlara düşmemek amacındaysa,
bilime ait şu genel ilkelere uyması gerekir: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-Olayların ardışıklığından çıkarılan “</span><b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">zaruret ve kanun”</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> düşünceleri,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-Olayların analizi neticesinde ortaya çıkan “</span><b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">genel irtibat ve denge”</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> fikirleri.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3-Varlıkların incelenmesinden elde edilmiş olan “</span><b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">maddenin birliği ve kuvvetin birliği”</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> fikirleri. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">4-Madde ve kuvvetin incelenmesinden anlaşılan “</span><b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">maddenin ve kudretin birliği</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">” fikirleri. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">5-Bilimsel incelemelerin sonucunda zaruri olarak meydana gelen “</span><b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">varlık” </span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">fikri <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu fikirler, yalnız bilimselbilgilerden çıkarılmış olmayıp, her
felsefe ekolü ve hatta bu fikirlere aykırı olanlarda bile bunlar içkindir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu fikirler, ancak </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tevhit fikri</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> kabul edildiği zaman <u>maneviyat ve vahdaniyetle</u> çatışmaz. </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teşbih fikrinde</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “<u>tabii ve mantıkî sınır,
materyalizm ve sensüalizm”</u> ekolleridir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tenzih fikrinde</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ise “<u>tabii ve mantıkî
sınır, aşırı idealizm yahut nihilizm”</u> ekolüdür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Yalnız tevhit fikri, vicdani bilgilerin olduğu gibi, bilimsel
bilgilerin de gerçekliği bakımından gelişimine engel olmaz. <u>Bu nedenden
dolayı en büyük düşünürler, kurtuluşu </u></span><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tevhit dininde</span></u></i></b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bulmuşlardır. <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l9 level1 lfo54; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tevhit fikrine dayalı yegane
din, </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">islam’dır </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Musevilik ile isevilik,</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tenzih
ve tenzih esaslarına sahip olduklarından tevhidi geri plana ittiklerinden
bilimle ilişkilerinde çatışma olmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l9 level1 lfo54; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Mevcut dinler arasında tabiî
din diye vasışandırılmaya lâyık olan din, </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">islam’dır.</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Özet olarak:</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ahmet
Hilmi felsefeyi toplumsa sorunların
çözümüyle ilişkili olarak ele almıştır.Öne çıkardığı en önemli sorun
yöntemdir.ona göre en iyi bilimsel yöntem tahlil (analiz)yöntemidir.Felsefeyi
dinin yardımcısı ve tamamlayıcısı olarak tanımlamıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #1f497d; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">ZiYA GÖKALP<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Eserleri<o:p></o:p></span></u></b></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türkleşmek,İslamlaşmak,Muasırlaşmak;
<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türk Töresi; <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türkçülüğün Esasları; <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türk Medeniyeti Tarihi<o:p></o:p></span></i></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l22 level1 lfo56; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak
adlı kitap</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">,<b><u>Türk
Yurdu</u></b> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dergisinde yayınlanan makalelerden oluşmuştur.Kitabın temel konusu</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">başlıkta geçen unsurların
tarihsel olarak nasıl ortaya çıktıkları ve ne türden</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">anlamlar yüklenildiğinin
tartışılmasıdır. </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Adı geçen kitap şu bölümlerden
oluşmaktadır: <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Üç Cereyan, Lisan, Anane ve
Kaide, Hars Zümresi Medeniyet Zümresi, Türklüğün Başına Gelenler, Terbiye,
Mefkure, Türk Milleti ve Turan, Millet ve Vatan,Milliyet Mefkuresi, Milliyet ve
İslamiyet. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bölüm başlıklarından da anlaşıldığı gibi,</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">varloluş sorunu yaşayan <u>toplumun
yeniden</u> <u>biçimlendirilmesi</u> için değer sistemlerinin tarihsel ve
teorik tartışmaları yapılmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l22 level1 lfo56; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-fareast-font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türk
Töresi</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">: Kitabın ilk bölümü olan </span><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türk Töresi’ne</span></u></i></b><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
</span></u></i></b><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Dair
Araştırmalar</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">başlığı altında, törenin anlamı ve tanımını yapmıştır.</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bölümün sonunda, </span><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türk Töresi</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı kitapta,Türklerin islamiyet
öncesi dini töreleri ile hukuki törelerini inceleyeceğini bildirmiştir.Bu bağlamda
dini mantık, takvim, inanç değeri olan hayvanlar, Şamanist inançta ilahlar ile
ruhlar ele alınmıştır. ‹kili tasnifin Türkler ve Çinliler’deki durumu,Oğuz
dini, il dininin esasları, Eski Türk kozmogonisi ve ilgili efsaneler, Eski Türklerde
kainat anlayışı gibi konular incelenmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l22 level1 lfo56; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türkçülüğün
Esasları </span></u></i></b><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(1923)</span></u></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">. Türkçülük tarihi, Türkçülüğün tanımı, Turancılık, hars ve
medeniyet, maddecilik, mefkurecilik, milli vicdan,dil, sanat, ahlak, hukuk,
din, iktisat, siyaset ve felsefe gibi başlıklar Türkçülük çerçevesinde
bütünlüklü bir yapı olarak ortaya konmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l22 level1 lfo56; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türk Medeniyeti Tarihi</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ilk kısmına </span><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">islamiyet’ten Evvel Türk
Medeniyeti</span></u></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adını vermiştir. Diğer dönemler
ve ciltler yazılamamıştır. Yayınlanan kısım islamiyet öncesini konu
edindiğinden büyük ölçüde </span><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Türk Töresi</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kitabının içeriğiyle</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">örtüşür. Başlangıç bölümünde medeniyet, Türk harsı ve medeniyeti,
göçebelik ve Türk töresi, medeniyet</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve ırk konularına yer verilmiştir. </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1. kitap, islam öncesi Türk
dini, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2. kitap, Türk</span><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Muakalesi (ya da mantık), <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3. Kitap, islam öncesi Türk
devleti, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">4. Kitap, Türk ailesi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">5. Kitap, Türk iktisadı
başlıklarını içermektedir</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">.</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Felsefe Anlayışı<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l77 level1 lfo52; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Bugünkü Felsefe</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">başlıklı yazısında, <u>felsefenin
bir zamanlar <b>ilimlerin anası </b>olduğu</u>,
müspet ilimlerin ortaya çıkmasıyla birlikte analık vazifesinden vazgeçip <b><u>ilimlerin zabıtası</u></b> haline
geldiği ileri sürülmüştür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">İlimlerin gelişmesi ve bağımsızlaşmalarına bağlı olarak, felsefe
metafiziğe yönelmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ona göre ilim, görünen varlıklar, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">metafizik ise gören ve görünen varlıklar üzerinde durmuştur <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefeyi, ilim ve metafizikten ayıran Gökalp’a göre, <b><u>felsefenin yeni çalışma alanı
kıymetlerdir<o:p></o:p></u></b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bugünkü felsefe,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> umumi bir ahlaktır Felsefe, “<b>akıl”ın</b> umumi kanunlarını, “<b>hassasiyet”in</b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">hususi farklarını keşif ve tahlil ettikten sonra, bugün “<b>irade”</b>nin ulvi gayelerini taharri ediyor.
Bugünkü felsefenin usulü </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">“<b>keşif ve tahlil”</b> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">değil, </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">“<b>takdir ve ibda</b>”</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l77 level1 lfo52; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Dersleri</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı kitabının girişinde
felsefeyi, akademik bağlamda ele almıştır. Ona göre, bilim-felsefe ilişkisinde,
felsefe, bilimlerin ortaya koyduğu yasaları toplayarak bilimlerin bilimi
anlamında, bilimler felsefesi olarak ortaya çıkmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Gökalp, <u>felsefenin özelliklerini bilimle karşılaştırarak,</u>
açıklamıştır. Ona göre felsefe, bilimden, </span><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">konusu,gayesi, yöntemi ve sonuçları</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> itibarıyla dört açıdan farklıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Konu,</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bilimlerin konusu hadiselerle sınırlıdırlar.
Felsefenin konusuysa, bütün hadiseleri konu edinmekten başka ruhumuzdaki
tahayyüller ve fikirleri de konu edinir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Gaye</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">, </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bilimlerin gayesi, hadiselerin
yasalarını bilmektir. Felsefede gaye, manevi tabiatımızı idare etmektir.
Bilimler faydacıyken felsefe idealisttir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Yöntem,</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bilim salt akla dayanır, deney
ve gözlemle yapılan şeyleri kabul eder ve akıl hakimdir. Felsefe, akıl ile
duygu ve bunların toplamı olan kalbe dayanır. Bilimden beklenen aklın tatminiken,
felsefeden beklenen, aklımızı, ruhumuzu, irademizi tatmin etmesidir. Felsefe,
bilime muhalif olmamalı, manevi ihtiyaçlarımızı tatmin etmelidir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sonuçlar,</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bilimin sonuçları,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <u>milletler arası ve
dinler arasıdır</u>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefenin sonuçları,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <u>zamana, topluma, şartlara göredir.<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Gökalp, felsefenin bölümlerinden de bahsetmiştir.</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Ona göre, Allah nedir? Madde nedir? türünden sorular, asıl
felsefe olan </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">metafiziğin konularıdır</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ve bilimsel felsefe uğraşmaz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefenin diğer kısmı,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ahlak, estetik ihtiyaçlar ve
psikolojik iştiyaklardan meydana gelir ve bilgi felsefesi onun tabiatını, kaynağını
ve sonucunu arar, buna da </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">değerler felsefesi adı
verilir. <o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bir de maddenin,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> hayatın, ruhun vicdanın,
bunların mahiyetini, kaynaklarını ve sonuçlarını inceleyen </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">varlık felsefesi</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> vardır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bunların hepsi ,zeka ve şuur ve insan vicdanıyla olucaktır .Bunları
da incelemek gerekir ki buna </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">şuur felsefesi</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> denir ve <u>psikoloji ile sosyolojiye</u> dayanır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu yüzden bütün felsefe kitapları</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> önce psikolojiyle başlar, sonra mantık, din, estetik<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve metafiziğe geçer <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Felsefe Dersleri </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kitabının ana başlıkları,</span><b><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ruhiyat, Lisan ve Sanat,
Mantık, Ahlak</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Metafiziktir.</span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Böylelikle akademik felsefenin temel sorunlarına değinmiştir.
Bununla birlikte diğer yazılarında felsefeyi oldukça farklı bir bağlamda ele
almıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l77 level1 lfo52; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Eski Türklerde Felsefe</span></u></i></b><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı
yazısında, eski Türklerde dinden ayrı bir felsefenin olmadığını, din ile
felsefenin aynı şey olduklarını belirtmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l77 level1 lfo52; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türkçülüğün Esasları</span></u></i></b><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı
kitabının </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Felsefi Türkçülük</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bölümünde felsefeyi bilimle karşılaştırmalı bir şekilde ele alarak
bu konudaki anlayışını ortaya koymuştur. Ona göre ilim, nesnel ve müspet olduğu
için <u>milletlerarasıdır</u> ve bundan dolayı ilimde </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">Türkçülük </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olmaz. Fakat felsefe, ilme
dayanmış olmakla birlikte ilmi düşünüşten başka türlü bir düşünüş tarzıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe,maddi ihtiyaçların zorlamadığı ve mecbur etmediği,
menfaatsiz, garazsız, karşılıksız bir düşünüştür.Bu nevi düşünüşe <b>spekülasyon</b> adı verilir.Bunun
Türkçedeki karşılığı </span><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">muakale</span></i></b><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dir </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l31 level1 lfo101; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefeye Doğru</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı yazısında </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">filozofu,</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">aklıyla kalbini telife çalışan,müspet
ilimlerle kıymet duyguları arasındaki ihtilafı daimi bir sulh ve ahenk haline getirmeyi
gaye ittihaz eden kimse şeklinde tanımlanmıştır Ekseri adamların aklıyla kalbi
arasında kendiliğinden bir ahenk ve anlaşma bulunduğu için, bu gibi kimselerin
felsefeye ihtiyaçları yoktur. Kalp ile akıl arasında çatışma yaşayanlar, bundan
kurtulmak için felsefeye yönelmelidirler <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l31 level1 lfo101; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı kitabında, felsefe ve
filozof konusun daha farklı ele almıştır. Ona göre, fenler sanayiden doğar.
Sanayi sevk ve idareyle uğraşır. Bizde fen tahsili bir vasıta değil, bir
gayedir. Bizim fencilerimiz yalnızca fenden bahsederler ama tatbikat
iktidarından yoksundurlar. Bu anlamda, bizde, hakiki anlamda felsefe ve filozof
yoktur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l31 level1 lfo101; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türkçülüğün Esasları</span></u></i></b><b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’nda</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> filozof ile hakim arasındaki
benzerlik ve farklılıklara değinmiştir. Hür felsefeye göre, hakikat meçhuldür.
Filozofun görevi, bu meçhul hakikati geleneklere bağlı olmaksızın, arayıp
bulmaktır. Hakimin vazifesi, esasen bilinen bu hakikatleri akli delillerle
ispat ve teyit eylemektir. Usullerindeki bu farktan dolayıdır ki hakimler,
filozof adıyla anılmak istememişler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">1.İlim:</span></u></b><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ziya Gökalp’e göre, asri milletlere katılmak için zorunlu bazı şartlar
vardır ve bunlardan en önemlisinin de ilme doğru gitmektir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Milletlerin düşünüşü,</span></u></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ilim ile felsefe; </span><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">duyuşu</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">din ile sanat; </span><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">iradesi </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ahlak,</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">siyaset</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ve </span><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">iktisattır.</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l9 level1 lfo54; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Başka bir deyişle asri bir
millet, <u>müspet ilimlerde düşünen bir mahluk</u> demektir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İlmin mefkuresi (amacı),</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bütün kanunları ihtiva
edebilecek </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">en
yüksek bir kanunu<b> </b>keşfetmektir</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> İlmi bilginin esası, vakaları bilmekten öte nedenleri bilmektir.Ziya
Gökalp, ilimin bilmek arzusundan doğduğu ve bilmeyi, bilmek için sevmemiz yanında,
bilmeyi, hayatın pratik zorunluluklarının çözülmesine yardımcı olduğu için de
severiz, düşüncesindedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ona göre ilmin konusu,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> zekanın bilmek istediği şey, eşyanın
hikmetleridir; </span><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sebepler ve</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kanunlardır.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Bilmek, sadece eşyanın ne olduğundan haberdar olmak değil, onu
izah etmek,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">yani hikmetlerini bulmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">İlim, cemiyetin bütün fertlerini müşterek kanaatlerle
birbirilerine bağlaması yanında, <u>iyi ile kötüyü de gösterir</u>.Ayrıca
ilim,gelenekçiler ile yenilikçiler arasındaki tartışmalarda belirleyicidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">İlim insanlarının yıllarca çalışarak ulaştıkları keşişerin zembereği,
<u>mesleki mefkurelerdir.</u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Mefkuresiz adamların hakiki ilim adamı olamadıkları bundan ileri
gelir Gökalp Bir yandan ilmin teorik
özelliklerini öne çıkarmış bir yandan da onun toplum üzerindeki etkilerini konu
edinmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">2.Mefkure:</span></u></b><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Gökalp, </span><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Mefkure Nedir?</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı yazısında, mefkure sorununa
kıymetlerin kökenini tartışmak için değindiğini belirtmektedir Ona göre,
mefkure değişimlerine bağlı olarak kıymetler de değişmektedir Ayrıca, düşünürler
mefkureyi farklı tanımladıkları gibi, mefkure toplumlara göre değişmektedir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İçtimaiyat ilmine dayanarak</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
mefkureyi tanımladığını belirten Gökalp’e göre mefkure,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">istikbalde vasıl olacağımız gaye, bir hedef demek değil, </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">cemiyetin buhranlı
dönemlerinde</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">yaşanan bir hayat
tarzıdır</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">. </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="background: rgb(146, 208, 80); font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;">Mefkure</span></b><span style="background: rgb(146, 208, 80); font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">, Gökalp’ın geliştirdiği bir
anlayıştır.Toplumsal bir gaye doğrultusunda birlikte hareket etmek, sorunların üstesinden
gelmek temeline dayanmaktadır. Belirlenen gaye yönünde ilerlerken ortaya çıkan
değerler ile kurumlar gibi kültürel ürünler kültürel yapıyı zenginleştirmektedir.</span><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Mefkure, ferdi bir fikir değil, içtimai bir gerçekliktir ve bu
nedenden dolayı fertler tarafından meydana getirilemezler. O, içtimai sebeplerden
kendi kendine doğar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Mefkure, bir şeniyet olduğu için, onun da ilmi yapılabilir. Bu
ilim de tabii ilimler gibi müspet usullere bağlı kalmak gerekir. <u>Bu ilim de
sosyolojidir</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Maddiyat alanında bilmek, yapabilmektir. Mefkureler ve kıymetler
sahasında,bilmek yapabilmek değildir, </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">belki yapabilmek,
bilmektir<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">3-Ahlak:</span></u></b><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;"> </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Gökalp’a göre, insana normali gösteren ilim, orijinali gösteren
deha olduğu gibi, ideali </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">mefkureyi</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">tanıtan da ahlaktır Ailenin esası olan </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">velayeti hassa</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ile devletin temeli olan </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">velayeti amme </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kuvvetlerini ahlaktan alırlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gökalp </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ahlakın çeşitli türlerinin olduğunu kabul etmiş ve bunları sınışayarak
tanımlamıştır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l9 level1 lfo54; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Vatani ahlak, mesleki ahlak,
aile ahlakı, cinsi ahlak, medeni ahlak, milletlerarası ahlak <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Burada sadece <u>ilk ikisi üzerinde durulmaktadır.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Eski Türklerde </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">vatanı ahlak</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ın</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> çok kuvvetli olduğunu, <u>Gök
Tanrı ile il</u> </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(</span><b><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Gök Tanrı’nın gölgesi</span></i></b><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> <b>ve</b> <b>millet olarak tanımlaması,</b> <b>terime farklı bir anlam verdiğini</b></span></i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><b><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">göstermektedir.)</span></i></b><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">arasındaki ilişkiye dayanarak ileri sürmüştür. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bağlılığın göstergesi olarak, her Türkün Gök Tanrı’nın gölgesi
olan </span><b><i><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">il</span></i></b><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’e </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yani millete bağlılığı göstermiştir.Ayrıca
Mete’nin, savaşmamak için atını ve karısını düşmanlarına vermesi de vataniahlak
için diğer örnektir Eski Türklerin, töreyi kültür olarak kabul ettiklerini ve
töreye bağlılıklarını da <b>Kaşgarlı’y</b>a
atışa belirtmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Mesleki Ahlak:</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Önem açısından ikinci sıradadır.
Eski Türkler, mesleğe yol demişler ve yolda büyüklüğü soyda büyüklükten değerli
görmüşlerdir. Ahilerin meslekler üzerindeki etkisi ile Osmanlılonca sisteminde
devam etmesi üzerinde durulmuş ve artık ihtiyaçları karşılayamadı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">klarından loncaların yeniden düzenlenmeleri gerektiği belirtilmiştir.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">HiLMi ZiYA ÜLKEN<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Eserleri<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Aşk Ahlakı<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türk Tefekkürü Tarihi<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">İnsani Vatanseverlik<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">İslam Düşüncesi<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefeye Giriş I-II<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Bilgi ve Değer<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi
I-II<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">İslam Felsefesi Kaynakları ve
Felsefesi<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Varlık ve Oluş<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İ</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">lim
Felsefesi<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Genel Felsefe Dersleri</span></i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-style: italic;"><o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Aşk Ahlakı:</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı kitap, ahlak sorunlarını çeşitli
yönleriyle ele almaktadır.Bu bağlamda, metafizik ahlak, formalist ahlak,
epistemolojik ahlak, normatif ahlak,<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> kişilik, değer
ve hüküm konuları incelenmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türk Tefekkürü Tarihi</span></u></i></b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></u></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı çalışması, düşünce tarihi
başlığıyla yayınlanan nadir kitaplardan biri olduğu gibi, belki de ilk ve
tek kitaptır. Ülken, Türk Tarih Cemiyeti tarafından Türk Hikmet ve Türk
Mistisizmi’ni yazmakla görevlendirilmiş ve bu çalışma ortaya çıkmıştır.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">.<o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-style: italic;">İnsani Vatanseverlik</span></u></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı çalışma, ahlak temelli bir içeriğe
sahiptir. İnsani vatanseverlik, karşılıklı etki teorisi, şahsiyetçilik,
vatan ve demokrasi, tarihte büyük insanlar
başlıklı bölümlerden oluşmuştur.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">İslam Düşüncesi</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kitap, İslam dininin temelleri, kelam,
Allah meselesi, fıkıh, rafizi</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">doktrinler,
tasavvuf, felsefe, Endülüs mektebi, işraki mektebi, müstakil filozoşar,
kati</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilimler
(matematik, fizik), Tıp ve tabii ilimler gibi bölüm başlıklarını
içermektedir.</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"><o:p></o:p></span></i></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefeye Giriş I</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kitap, düşünce ve hakikat, felsefi
düşüncenin türleri, felsefenin konusu, felsefe konusunda ilk araştırmalar,
mantık problemleri, matematik ilimler, fizik ilimler, biyolojik ilimler
bölümlerinden oluşmaktadır. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefeye Giriş II</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> . İnsan ilimleri, tarih, içtimai ilimler
ve sosyoloji, psikoloji ve ruhi ilimler, tabiat, makine ve gayelilik,
insan ve çevresi, sanat, ahlak, din gibi bölümlerden oluşmuştur.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Bilgi ve Değer</span></u></i></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">.
Bilginin ortaya çıkış şartları ile ilgili kavramların nasıl temellendirildikleri,
farklı düşünürlere başvurularak incelenmiştir.. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Türk Tefekkür Tarihi kitabında
bölümlediği Türk tefekkürünün üçüncü ve son bölümünü ele almıştır. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Türkiye’de Çağdaş DüşünceTarihi,</span></u></i></b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> II</span></u></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tanzimat,
I. Meşrutiyet, II. Meşrutiyet ve Cumhuriyet dönemleri olmak üzere dört
bölüm halinde incelenmiştir.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">İslam Felsefesi Kaynakları ve Felsefesi</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kitap,islam felsefesinin kaynakları,
Yunan’dan islam’a geçiş, tabiat felsefesi, islamda atomculuk, akılcı din
felsefesi, Endülüs’te Meşşai felsefesi, islam dünyasında Yahudi filozoşar,
işrakilik, bağımsız filozoşar, tasavvufi felsefe, islam aleminde müsbet
ilimler, islam ilim ve felsefesinin<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Batı’ya tesiri
gibi bölümlerden oluşmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Varlık ve Oluş</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Varlık konularını içermektedir.Kitapta,
başka yollardan geçerek, bütün doktrin çalışmalarına rağmen felsefenin
ilerleyen ortak bir temele dayandığını, bundan dolayı mantıkta,
ontolojide, axiolojide, insan düşüncesinin bel kemiğini teşkil ettiğini
ileri sürülmüştür.</span><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Varlık ve Oluş</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kitabı, çağdaş fizikteki
tamamlayıcılık fikri, EŞatun’un Dyade (ikilem) fikri ve Husserll
fenomenolojisi dayanak olarak alınarak geliştirilmiştir<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İ</span></u></b><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">lim Felsefesi</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kitap, ilim teorisi, ilim teorileri
arasındaki tartışmalar, ilim teorisinin temellendirilmesi,bilen varlık
olarak insan, kategorileşme, akıl yürütme şekilleri gibi bölümlerden oluşmaktadır.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Genel Felsefe Dersleri</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı kitabın önsözünde </span><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Genel Felsefe Dersleri</span></i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’ni</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, 1928’den beri yazdıklarının bir
özeti olarak sunulmuştur. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<b><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Metafizik, Felsefeye</span></i></b><b><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span></b><b><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Giriş 1, Felsefeye Giriş 2i Bilgi ve Değer Varlık ve Oluş</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adlı kitaplarında felsefe hakkındaki görüşlerini
anlattığını bildirmiştir Kitap, mantı,
bilgi teorisi, varlık teorisi, ontoloji bölümlerinden oluşmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Felsefe Anlayışı</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l93 level1 lfo70; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">ü<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ülken’e göre</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> felsefenin konusu, her şeyden
önce ilk felsefedir. </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">İlk felsefe, </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ilimler<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ve doktrinlerde ortaktır. İlimlerin teorilerinde de bazı fikir ayrılıkları
doğarken ilk felsefede doğamaz. Çünkü düşünmek ve ortak metotlara göre ilimleri
kurmak mümkün olmazdı. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> İlk felsefeyi yöntem olarak
kabul eden Ülken, onu varlık sorunuyla da ilişkilendirmiştir. Ona göre
felsefenin konusu, gerçekte veya insan eliyle yapılmış olarak varolan her şey
üzerinde, tahlilci ve tenkitçi düşüncedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Mantıki düşüncenin eleştirdiği ve taradığı konular üç türlüdür:<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-Varlık üzerine düşünmek, varlık felsefesi <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-Bir varlık nevi olarak bilgi üzerine düşünmek, bilgi felsefesi. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3-Değerler üzerine düşünmek <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu üç alan felsefenin başlıca uğraşılarını ortaya koymaktadır.
Felsefenin, bütün bilgilerimize<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">dayanak olan ilk ilkelerin ve ilk olguların bilgisi olması
gerekir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefenin ilerleyici bir bilgi olması, insan ruhu ve zekasının
bütün eserleri üzerinde her devirde yenilenen bir sentez olabilme gücü de
buradan ileri gelir . Filozoşarın sistem kurma gayretleri eskiyi yıkıp kendine
göre yeni bir bina yapmak için değil eskiyi tamamlamak, düzeltmek ve onu
ilerletmek içindir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefenin çeşitli sorunlarını tartışan Ülken, felsefeyi, bir
hikmet, varlık, bilgi,ilk ilkeler, yöntem gibi temel değerleri kendine barındıran
bir düşünme tarzı olarak gördüğü söylenebilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h1>
<span style="color: #1f497d;">ÜNİTE:3 MACİT GÖKBERK-TAKİYETTİN
MENGÜÇOĞLU-NERMİ UYGUR-İSMAİL TUNALI<o:p></o:p></span></h1>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">MACİT GÖKBERK<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Eserleri<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Kant ve Herder’in Tarih
Anlayışları<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tarih Bilinci<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Tarihi<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefenin Evrimi<o:p></o:p></span></i></li>
</ul>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Hegel’in Devlet Felsefesi</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Leibniz’in Alman Dili Üzerine
Görüşleri </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Pozitivismve Geist Felsefesi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Nicolai Hartmann’ın Problemler
Tarihi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Hegel’in Felsefesi- Yaşayan
Yönleriyle </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Batı
anadolunun yetiştirdiği filiozfozlar </span></i><b><i><u><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;"><o:p></o:p></span></u></i></b></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Asistanlığından itibaren Felsefe Bölümü’nde geçirdiği kırk yılı aşkın
sürede, 3 telif kitap,<o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(</span></b><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Değişen Dünya Değişen Dil adlı
kitap makalelerin toplanmasından oluştuğundan, telif eser olarak kabul
edilmemiştir.</span></i></b><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">)</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"><o:p></o:p></span></i></b></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Kant ve Herder’in Tarih Anlayışları</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu eserinde Aydınlanma dönemi özellikleri
çerçevesinde, tarih felsefesinin önemini göstermeyi ve sahip olduğu
nitelikleri tanıtmayı hedeşemiştir. Tarih sorununa daha çok tarih
metafiziği anlamında ele almış,tarih bilgisi sorunuyla ilgilenmemiştir.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="color: windowtext; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tarih Bilinci</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Adlı yazısı bir kenara bırakılırsa
tarih sorununu doğrudan konu alan başka bir çalışma yapmamıştır. Bununla
birlikte Aydınlanma anlayışını benimsemesinin gerekçelerini adı geçen
kitaptan çıkarmak mümkündür.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="color: windowtext; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Tarihi</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Adlı ikinci kitabının amacı, Önsöz’de,
“felsefe problemlerini çözmenin sürecini anlatan felsefe tarihinin
standartlaşmış bilgilerini öğrenciye tanıtmak” şeklinde ifade edilmiştir.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="color: windowtext; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefenin Evrimi</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı kitap </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Tarihi</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’nin bir özeti
şeklindedir.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Felsefe Anlayışı<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l77 level1 lfo52; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Macit Gökberk, felsefeyi doğrudan
tanımlamamış, dolaylı yollardan felsefeden ne<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">anladığını belirtmiştir. 1947’de yayınladığı </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Leibniz’in Alman Dili
Üzerine Görüşleri</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı yazısında, felsefenin başlıca işlerinden biri, <u>çağın
kültürüne bilincini duyurmak</u>,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">bu bilinci sistemli bir aydınlığa ulaştırıp kültürün gücünü artırmak
olduğunu bildirmiştir. Felsefeden yalnız teorik bir aydınlanma değil ,pratik
düzenimizin ışığa çıkan yollarını da bize göstermesini bekleriz,başka bir
deyişle felsefe hayatımıza kılavuzluk eder.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe ile çağ arasındaki ilişkiyi, 1948’de yayınlanan </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Kant ve Herder’in Tarih
Anlayışları</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı çalışmasında da kurmuştur. “Felsefe,</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">lüks değildir. Biz bir
gereksinme yüzünden felsefe yaparız; çünkü yaşamımızın anlamı karanlıktır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gökberk’in ilk çalışmalarında,
felsefeden ne anladığına ilişkin görüşleri şu şekilde özetlenebilir</span></u></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">:</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Felsefe, çağın kültürüne bilinci duyurmak, kültürün gücünü artırmak,
bunalım dönemlerinde bütün varlığımızı kucaklamak, sadece teorik aydınlanma değil
pratik düzenin ışığına açılan yolları göstermek, hayata rehberlik etmek, karanlık
bir anlama sahip hayatı aydınlatmak, din yeterli olmadığından hayatı anlamlandırmak,
bugünün insanına ışığını kendi bulmasında yardımcı olmak için kültürel yapı
içinde oluşan, ferdin belirlenmesi görevlerini yerine getirmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l77 level1 lfo52; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gökberk,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Batı Anadolu’nun Yetiştirdiği Filozoşar</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı 1960 yılında yayınladığı yazıda,
felsefeyi başlatan unsurun tutum ve yol olduğunu belirtmiştir Gökberk’e göre
felsefeyi başlattığı kabul edilen </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Thales </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">öncesi, <u>mit temelli şemayı</u>
insan kendisi düşünüp meydana getirmemiş, onu hazır bulmuştur.Gökberk,
felsefenin ortaya çıkışını, bir </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">tutum</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">farklılığı olarak görmektedir. Mitik yapının terk edilmesi ve
insan, dünyadaki yerini</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">aklı</span></i></b><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yla</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> temellendirmesi felsefenin kökeni olarak görülmektedir. Ayrıca
felsefenin</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">varlık</span></i></b><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ana madde, </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">köken</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">sorunlarıyla ilgilendiği belirtilmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l77 level1 lfo52; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefenin Evrimi</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe tarihi neden gerekli?
sorusunu cevaplamak için, felsefe nedir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">sorusunu öne çıkarmış ve bu sorunun yanıtının kolay olmadığını
belirtmiştir. <u>Ona göre felsefe,</u> felsefeye özgü olan, iyi, doğru, güzel
nedir gibi bir takım soruları, özel bir tutumla ele alır. Felsefede görülen
tutum da, hep temele kadar gitmek, sonuna kadar gitmek çabasıdır. Ona göre </span><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">felsefe tarihi</span></u></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, felsefeyi oluşturan belli başlı filozoşarın sürüp giden bir tartışması
şeklinde de görülebilir. Sorunların ortaya konuluşu ile bunların çözüm
denemeleri, bu filozoşarın yapıtlarında gerçekleşmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l94 level1 lfo88; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Macit Gökberk,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> felsefe hakkındaki görüşlerini,
felsefede <u>özgünlük bağlamında</u> da dile getirmiştir. Ona göre, özgün felsefe
üretebilmek için, felsefe tarihinin büyük doruklarını bilmek gerekir. Felsefe
tarihinde belki bir gelişme yoktur; fakat </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Platon, Augustinus,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Descartes, Kant</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gibi doruklar vardır. Bunlar felsefe yapmış, yaratmış olan
doruklardır; ancak bunları bilerek felsefe özgün olabilir. <u>Felsefe kolektif
bir çalışmadır (philosophia perennis)</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l77 level1 lfo52; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bir başka söyleşisinde,
felsefenin gelişmesi için önkoşul olan özgürlükten sonra gerekli olanlar
belirtilmiştir. Gerekliliklerden biri, Batı felsefesinin ortaya koyduğu bilgi dağarcığının
içine girmek <u>elde edilen bilgilerle</u> felsefe yapmaktır..Ayrıca <u>bilimlerden
ve sanatlardan da</u> faydalanmak gerekir. Bu veriler, felsefe öğrenme ve
yapmanın, felsefe tarihi öğrenmeyle örtüştürüldüğü sonucuna götürmektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l77 level1 lfo52; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Gökberk’e göre</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, yaratıcı ulusal felsefenin sınırlarını çizmek zordur. Türkiye de
çağdaş felsefe bakımından özgünlük yoktur. Özgün felsefe üretebilmek için
,özgün felsefeleri yaratmış olan tutumu bizde de yinelemek yani özgün felsefe
okuluna gitmek onların okulunda yetişmek birikimlerine sahip olmak gerekitğinin
altını çizmiştir. Türkiye’de özgün felsefe olmamasının nedenleri olarak, büyük
bir felsefe geleneğinin olmaması, Cumhuriyet döneminde felsefeci sayısının azlığı
ve yeterli düşünce özgürlüğün bulunmaması sayılmışlardır Ona göre, felsefenin
gerektiği gibi gelişememesinin en büyük nedeni, gereği kadar <u>özgürlük
olmamasıdır.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l35 level1 lfo75; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Jaspers’in :</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> “felsefenin, karşında soru
soramayacağı hiçbir konunun olmaması gerekir” düşüncesine katılmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l41 level1 lfo89; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İlk özgür ortam II. Meşrutiyet
döneminde başlamıştır </span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Batı’da da özgürlüğün olmadığı
filozoşarın bunu zorladığı söylendiğinde, bizde <u>Jön Türkler’in benzer bir
zorlamayı</u> yaptıklarını belirtmiştir </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gökberk Buna rağmen
Türklerde filozof çıkmamasının nedeni olarak, bizim dünyamızın despotik olması
gösterilmiştir. Bizim topraklarımız, Asurlular, Bizans ve Osmanlılar gibi
klasik despotik devletler diyarıdır. Gerçek anlamda özgürlük olmadığı için
gerçek felsefe de hiçbir zaman olmamıştır. Özgürlük Cumhuriyetle gelmiştir. <u>Atatürk
devrimleri, bu görüşü daha tutarlı</u>, daha kestirmeden, daha hızlı bir
benimseme denemesidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l41 level1 lfo89; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefenin, yaşamın kılavuzu
olması gerektiğini savunan Gökberk’e göre, Türkiye Aydınlanma çağına giriyor bu
anlamda da Batılılaşmaktadır. Batı’nın geçirdiği aşamayı geçirmek zorundadır Rönesans’tan
buyana, batı kültürüne kılavuz olan,yol gösteren dünya görüşü <u>Aydınlanmadır.</u>Aydınlanma
da ,yaşamın kurallarını ilkelerini,aklın ışığıyla bulmak,aklın eleştirisinden
geçerek bu kuralları ve ilkeleri saptamak ve ona göre davranmak
demektir.Bizde böyle bir durum
içindeyiz. dolayısıyla bizde felsefenin sadece yeri yaşamsal değil bir önemi vardır.dinin
bıraktığı boşluğu bugün sadece felsefe doldurabilir.bu yalnız bilimle
olmaz,çünkü bilimlerin bütünlüğü yoktur ve gerçeğin bir bölümünü anlatırlar.oysa
felsefe tıpkı din gibi bir bütüncü görüşü getirir.bunun için dinden boşalan
yeri felsefenin doldurmasından başka çare yoktur.<u>din ile felsefe belli
sorunları sormada</u> <u>birleşirken,sonuca
varışta ilkece ayrılırlar</u>.dinin yanıtı,ortaklaşa hayal gücünün ürünüdür ve
inanaç niteliği kazanır.felsefeninki ise düşüncede işlemekten oluşur ve
eleştirmeye açık kalır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l35 level1 lfo75; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Analatik felsefeye</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> karşı olumsuz bir tutum
takınmış,dinden boşaln yeri doldurmayacağını belirtmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l63 level1 lfo90; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Macit Gökberk, Aydınlanma düşüncesini
tek kurtuluş yolu olarak görmüş, hem<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">düşüncelerini hem de toplumla ilgili sorunları Aydınlanma anlayışı
bağlamında ele<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">almayı, tek gerçek yaklaşım tarzı olarak benimsemiştir. Ona göre,
Aydınlanma: Akdeniz çevresi ve gerilerinin bir ürünü olan Batı uygarlığı, Hegel
deyişiyle “üstünlük kazanan bir ilke geliştirmişti tarih sahnesinde”. Bu ilke
ile, uzun birikimlerden sonra, Milattan önceki 6. yüzyılda bugünkü Batı felsefe
ve biliminin, dolayısıyla bunlara dayanan Batı uygarlık düzeninin temelleri atılmıştı.Gökberke
göre aydınlanma,düşünme ve değerlendirmenin geleneklere bağlı olmaktan kurtulup
insanın kendi aklı ile ,kendisinin yapmış olduğu denemeler ve gözlemler ile
hayatını aydınlatma girişmesidir. Aydınlanmanın getirdiği demokrasisi,kültür
değerlerini herkese ulşaması gerektiği ilkesi,ulusal dillerin kültür dili
olmalarını da zorunlu kılmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gökberk, Aydınlanmanın genel
özelliklerini </span></u></b><b><i><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe Tarihi </span></u></i></b><b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı kitabında maddeler halinde sıralamıştır</span></u></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-Din temelli açıklama sistemi, <i><u>yerini akıl temelli açıklamalar</u></i> ve temellendirmelere bırakmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-<i><u>İnsan ve kültür
sorunları</u></i> düşüncenin başlıca konusu olmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3-Metafizik düşünceler üretmek yerine, <i><u>duyumlar ve deneye dayanan düşünceler</u></i> hakim olmaya başlamıştır.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">4-Toplum hayatını belirleyen, <i><u>devlet,
din ve toplum gibi kavramlar,</u></i> soru konusu yapılmış ve kökenlerinin araştırılması
felsefenin başlıca konuları arasında sayılmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">5-Teorik tartışmalar toplumun geniş bir kesimi tarafından takip
edilmeye başlanmış, buna bağlı olarak <i><u>toplumsal
bilinç artmıştır.</u></i><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">6- <i><u>Edebiyat yeni gelişmeleri
konuları arasına katarak,</u></i> yeni yaklaşımların toplumun büyük bir kısmı
tarafından öğrenilmesine yardımcı olmuştur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l63 level1 lfo90; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gökberk’</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">e göre, Avrupa kültür
çevresinin ortaya koyduğu düşüncelerden biri </span><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bireyselliktir.</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Bölünmezlik anlamına gelen
bireysellik (individualitas), <u>ulusçuluğun kökünü oluşturur.</u> <b>Ulusçuluk </b>görüşünün Yunan kökleri
olmakla birlikte, <u>Avrupa’da gerçekleşmiştir</u> </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Bilinç olarak ulus</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">u</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> yaratan Avrupa kültür çevresi
olmuştur .Bu bağlamda insan ,ne nesne gibi olmuş bitmiş bir şeydir;nede hayvan
gibi kaskatı bir çevrenin içinde kapanıp kalmıştır.<b><i><u>O bir iddadır.</u></i></b>şu
ve ya bu olanak iddasıdır, gerçekleştirlicek bir varlık proğramı ,bir hayat
palanıdır.insan hayatı olmuş bitmiş kapalı bir gerçeklik değildir,ileriye doğru
açık olan ,henüz olmamış olması istenilen bir gerçekliktir.toplulukların
hayatıda bu belirlenimlere uyar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l63 level1 lfo90; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Toplumların hayat
planları,tarih içinde yazı dönemlerde değişirler ve bu değişimlere devrim
denir. devrimlerde bir hayat planını bırakılır,bunun yerine bir yenisi
konulmaya çalışılır.Avrupa toplumları ,Rönesans sürecinden başlayarakdünyaya
yönelik yaşamayı tercih etmişler,yeni anlayışıa göre değerlerini
belirlemişler.aydınlanmanın bu dünyaya dönük olmasının iki nedeni ,ulus ve
dünyaya yayılmasıdır.Bu iki ilke imparatorluğun yapısı gereği uluslar üstü
olması nedeniyle türklere yabancıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Özet olarak:</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
Gökberk, toplumun en iyi şekilde yaşaması için, ideal yapı olarak Aydınlama
zihniyetindeki <u>Batı Avrupa’yı örnek olarak almıştır</u>. Çalışmalarında
temel kaygı <u>aydınlanma zihniyetini tanıtmak</u> ve bu <u>zihniyetin
Türkiye’de yerleşmesini sağlamak olmuştur.Macit</u> Gökberk, felsefeyi, modern
anlamında özellikle de aydınlanmacı bir bakış açısıyla benimsemiştir. <u>Gökberk’e
göre felsefenin başlıca işlerinden biri,</u> çağın kültürüne bilincini duyurmak,
bu bilinci sistemli bir aydınlığa ulaştırıp kültürün gücünü artırmaktır. Bu çerçevede <u>aydınlanmanın siyasi ve toplumsal
değerlerini temel</u> alarak felsefe yapmaya çalışmıştır..<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">TAKİYETTİN MENGUŞOĞLU<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Eserleri<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Kant ve Scheler’de İnsan
Problemi<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefeye Giriş<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Değişmez Değerler, Değişen
Davranışlar<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefi Antropoloji<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Fenomenoloji ve Nicolai Hartmann<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">İnsan ve Hayvan, Dünya ve Çevre<o:p></o:p></span></i></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Kant ve Scheler’de İnsan Problemi</span></u></i></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
Mengüşoğlu, Kant ve Scheler’in konuyla ilgili görüşlerini inceleyerek elde
ettiği verileri, temel sorunu olan <u>felsefi antropoloji açısından değerlendirmiştir.
</u>Ayrıca varlık ve bilgi problemlerinin felsefenin birbirlerinden
ayrılmaz temel sorunları olduğu gerçeğiyle de bu çalışmada karşılaşmıştır.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefeye Giriş</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">felsefenin temel sorunlarını tanıtmakta
ve bu konular çerçevesinde, eski ve yeni felsefe anlayışlarının farkına
dikkat çekmektedir.Mengüş oğluna göre bir bilgiye girişte o bilginin esas
problem sahaları üzerinde durmak demektir.bu bağlamda bilim
,bilgi,mantık,ontoloji,tabiat,tarih ,sanat ,etik başta olmak üzere
felsefenin yoğunlukla uğraştığı 14 felsefe disiplinini ele alıp
açıklamıştır.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Değişmez Değerler, Değişen Davranışlar</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Söz konusu çalışmada, değerin tanımı,
değerlerin sınışandırılması ve değişip değişmeme sorunları incelenmiştir.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe tarihi boyunca felsefeyi belirlemiş olan dört soruyu <u>Kant’ın
belirlediği sırayla ele almıştır: <o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-Ne biliriz?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-Ne yapmamız lazım. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3-Şimdiki hayatımızda sonraki hayatımız için ne umut edebiliriz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">4-İnsan nedir? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu soruların cevapları adı geçen kitapta kısaca verilmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefi Antropoloji.:</span></u></i></b><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic; mso-bidi-font-style: italic;">Adından da anlaşılacağı
gibi felsefe antroplojinin felsefe açıdan temellendirme cabasıdır<b><i><u>.</u></i></b></span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
Kitabın alt başlığı olan </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">insanın varlık</span></i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yapısı ve
nitelikleri</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ifadesi
çalışmanın genel çerçevesini çizmektedir. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Fenomenoloji ve Nicolai Hartmann</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı çalışma, Husserl’in geliştirmiş olduğu
fenomenoloji ile Hartmann’ın geliştirdiği <u>yeni ontoloji arasındaki ilişkileri</u>
konu edinmiş ve ağırlıklı olarak Hartmann’ın düşüncelerini tanıtmıştır. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">İnsan ve Hayvan, Dünya ve Çevre</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mengüşoğlu, insan ile hayvan arasındaki
farkları ve benzerlikleri ortaya koyarken aynı zamanda insanın yaşadığı
dünya ile hayvanın yaşadığı çevre arasındaki farklar da incelenmiştir.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Felsefe Anlayışı<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo91; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Takiyettin Mengüşoğlu,
felsefeyi daha çok <u>teknik anlamda ele almıştır</u>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Değişmez Değerler</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Değişen Davranışlar</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı yazısında, Felsefenin başlangıcından,
bilhassa</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Aristoteles’ten beri felsefenin uğraştığı ve uğraşması gerektiği
sahaları dört sorunun</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">belirlediğini dile getirmiştir:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-Ne biliriz? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2- Ne yapmamız lazım. </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3- Şimdiki</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">hayatımızda sonraki hayatımız için ne umut edebiliriz. </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">4-Kant’ın eklediği İnsan nedir?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu soruları eleştirel bir şekilde ele alıp <b>fenomenlerden hareket</b> etmenin gerekli olduğunu savunmuştur.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> .
Kant’ın ortaya koyduğu bu son soru felsefi antropolojinin yolunu açtığından
Mengüşoğlu için önemlidir. Ona göre <u>felsefi antropoloji,</u> insanı somut
bir bütün olarak görür; onu ruh ve bedene ayırmaz ve insan fenomenlerini bu bütünlükten
kalkarak ele alır Fenomenlere dayanan felsefi antropoloji çerçevesinde bir
felsefe anlayışı ortaya koymaya çalışmıştır. Ona göre felsefi antropoloji,
konsruktionlardan hareket edeceği yerde, insan fenomenleri üzerinde
durmaktadır. Bu fenomenleri tahlil ve tasvir etmek suretiyle, insanı, onun bu
dünyadaki, hatta kainattaki yerini anlamaya, tespit etmeye çalışmaktadır.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo91; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefeye Giriş</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı kitabında, felsefe ile insan, felsefe ile insan faaliyetleri,
insan başarıları arasında sıkı bir münasebetin bulunduğu göstermek için,
felsefenin on dört alanını tanıtmaya çalışmıştır bu çalışmada “felsefe nedir?” sorusunu sormadığını, bunun
yerine felsefe sorunlarını <u>tahlil ve tasvir ettiğini belirtmiştir</u>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l35 level1 lfo75; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ayrıca kendi tavrının anti </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">izm </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olduğunun altını çizmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ona göre, </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">izm</span></i></b><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’ler</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ve sistem felsefesi, zamanımızın
antropolojik-ontolojik anlayışa, insanın kendisi hakkındaki görüşüne de aykırı
gelmektedir.Sistem felsefesi (‘</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">izm</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">’ler felsefesi) dönemi kapanmıştır .</span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefeye Giriş</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kitabında ele aldığı
disiplinleri tanımladığı şekliyle ortaya koymak mümkündür. Adı geçen kitapta,
ilim, </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bilgi, mantık, ontoloji, tabiat, sanat, dil,
felsefi antropoloji, etik,hukuk-devlet, din, metafizik</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, </span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">felsefe tarihi</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> olmak üzere, <u>on dört felsefe disiplini tanımlamış</u> ve bu
alanların özelliklerini sergilemiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sıralanan disiplinlerin
bazılarının temel özellikleri şöyledir:<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">1.Bilim teorisi,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> felsefenin bilimlere
metot dikte edebileceği sanısıyla geliştirilmiş ve bilgi teorisini yerine geçebileceği
sanısını uyandırmıştır.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Fakat bunların olamayacağı
anlaşılmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Mengüşoğlu.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İlimlere, yöntem dikte etmenin saçma olduğu ve her
ilmin kendi yöntemini iş başında geliştirebileceği düşüncesini belirtmiştir <u>Bilgi
teorisi, özne ile nesne arasındaki bağ</u> <u>şeklinde tanımlanmış</u> ve özne
ile nesnenin <u>ne türden özelliklere</u> sahip oldukları üzerinde<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Durulmuştur.İdrak,
düşünme, anlama, izah etme gibi bilgi aktları ,aktlar aracılığıyla elde edilen
bilginin özellikleri üzerinde durmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">2.Mantık disiplininde,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
mantığın araştırma sahasının sınırlandırılması ve düşünce ile düşünme
arasındaki münasebet mantık hakkında
ortaya konulan yanlış görüşler mantığın<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">ilkeleri
yargının unsurları, yargıdan çıkarılan neticeler, kavramlar türünden sorunlar incelemiştir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">3.Ontoloji:</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Mengüşoğlu’na göre,
bütün insan bilgisinin </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">varolan</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">
</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir şeyin bilgisi olması nedeniyle, felsefi bilgi ile bilimsel bilgiyi
birbirine bağlamakta, hatta onları birleştirmektedir. Bilim ve felsefenin ortak
kaynağı olan, onları birbirleriyle birleştiren bu </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">varolan </span></i></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">da yine özel<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">bir
araştırma sahasına tabiidir. <u>Söz konusu saha, varlık alanı olarak kabul
edilir</u> ve orada araştırma yapan <u>disiplinin adı ontolojidir</u>. <b><i>Yeni
ontoloji,</i></b> varolanı var olan olarak tetkik eden ve var olandaki
determination prensiplerini varolanın nevilerini, <u>tarzlarını araştıran bir
ilimdir.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo91; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Tarihi varlık sahası</span></u></b><u><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> insan grupları, sosyal
birlikler arasında olup biten olayların sahası olduğu gibi, bütün insan
faaliyetlerinin neticesinde meydana çıkan başarılar da bu saha içinde yer alır.
<u>Bu sahaya </u></span><b><u><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">manevi varlık sahası</span></u></b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">
denmektedir</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">). </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Geist</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> tabirinin bir tercümesi olan <b>“manevi varlık”</b> sahasına, “<b>tarihi
varlık sahası”</b> adı verilmektedir<u>.<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l35 level1 lfo75; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(
Mengüşoğluna göre tarihi varlık sahası <b>Geist</b>
kavramına karşılık geliyor)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">Eski ve dar
manadaki tarih felsefesinin en başta göz önünde bulundurduğu saha,</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"> siyasi,
iktisadi fenomenler ve bu fenomenlerin gelişmesini sağlayan faktörler sahasıyla
metodoloji problemidir<span style="color: #984806;">.</span> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Halbuki
tarihi varlık sahasının felsefesi tabiriyle, </span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bütün insan
fenomenleriyle birlikte, onun başarıları ve bu başarılar ve fenomenleri tayin
eden prensipler (kategoriler) göz önünde bulundurulur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo91; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ortaçağ’da metafizik ve
ontoloji aynı manada kullanılmış ve varlığın ispatıyla uğraşmıştır. Metafiziğ in
vazifesi, her şeyin yaratıcısı olan Tanrı’yı, ruhun ebediliğini, kozmosun varlığını,
mantık yoluyla ispat etmektir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">lk defa Kant, sınırı çizilmiş, ve “</span><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">saha metafiziği”</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> adını alan bu spekülatif metafizikle mücadele etmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Kant için üç “saha metafiziği”</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> vardır:
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-Rasyonel kozmoloji, ( Kozmosun varlığını,)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2- Rasyonel teoloji, (
Ruhun ebediliğini,)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l24 level1 lfo17; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">4-<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">rasyonel Psikoloji. ( Tanrı’nın
varlığını ispatla ) meşguldür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Kant Kritik anlayışında</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bunları felsefe dışına atmıştır
Problemler metafiziğinin kurcusu Kant olmakla birlikte, onu felsefeye kazandıran
<u>Hartmann olmuştur.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hartmann’a göre</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> metafizik problem, <u>irrasyonel bir artık taşıyan problemdir.<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l35 level1 lfo75; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İrrasyonel tabiriyle de,
Hartman,, bilinmeyen, sonuna kadar çözülemeyen,çözülmesine imkan olmayan
problem kastedilir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo91; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Disiplinlere
verdiği anlamlar ve onların dayandıkları temelleri değerlendirme<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tarzı</span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Mengüşoğlu’nun </span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">nasıl bir felsefe anlayışına sahip olduğunu ortaya koymaktadır.
Mengüşoğlu, <b><u>felsefenin merkezine yeni
ontoloji dediği</u></b> Hartmann ontolojisine dayanan <b><u>felsefi antropolojiyi</u></b> koyma çabasındadır.Mengüşoğlu,
felsefenin bu dalına </span><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">felsefi antropoloji</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adı verdiğini ve Batı’da bu ad
altında yığınla yapılanlardan farkının, ontolojik temellere</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">dayanmış olmasını göstermiştir.
Bu nitelikte olan felsefi antropoloji, artık insanın</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">biyolojik özelliklerinden, iç
hayatından ruh ile beden arasındaki münasebetten, şuur</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">alanlarından değil, insanın <u>konkret
varlık bütününden,</u> bu varlık bütününde temelini</span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bulan varlık-şartlarından, <b><u>fenomenlerinden </u></b>hareket
edecektir </span><b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l35 level1 lfo75; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Mengüşoğlu’nun, felsefi
antropolojiyi kurmak istediği temel, <b><u>fenomenlerdir.</u></b>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu temelin oluşturulmasında <b><u>Husserl
fenomenolojisinin</u></b> etkisi büyüktür. </span><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Fenomenoloji ve Nicolai</span></u></i></b><b><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></u></b><b><i><u><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Hartman</span></u></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı kitabının Giriş bölümünde Husserl’in fenomenolojik anlayışına
ilişkin verilen bilgiler, felsefe anlayışını dayandırdığı zemini ortaya
koymaktadır Biryanıyla Hussserl etkisinde olduğu söylenebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefi antropolojinin</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bağımsız bir disiplin
olabilmesi için, insanın parçalanmaz,somut (konkret), bağımsız, otonom olması
gerekmektedir. Böyle bir bilginin ortaya çıkabilmesi için, ilimden, felsefeden,
dinden gelen önyargılardan kurtulmak gerekir <u>Felsefi antropoloji,</u> insanın kozmostaki
yerini, insanın çeşitli alanlardaki başarılarını,onun yapıp etmelerini,tavır takınmasını,değer duygusunu, bilgisini, tarihliliğini,
hürriyetini; ideleştirme, çalışma, kendisini bir şeye verme, inanma önceden
görme, önceden planlama gibi fenomenleriyle dil, din, devlet kurma gibi “<b>varlık şartlarını”</b> ele almaktadır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo91; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefi Antropoloji’nin</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bir başka karakteristik yanı, felsefede alışıla gelen bir “<b>sistem”,</b> bir <b>“izm”</b> olmayışı, araştırmalara açık kapılar bırakmış olmasıdır;
ancak ele alınacak “<b>varlık</b> <b>şartları”</b> bütün insan öbeklerinde
bulunmalıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Vicdan problemi, disharmoni,antagonizm problemleri bu çeşit “<b>varlık şartları”dır</b>. Ontolojik
temellere dayanan bu çalışmanın gayesi, insanın varlık yapısında ortaya çıkan
problemleri işlemektir <u>Yaptığı çalışmaların insanın bütünüyle<b> otonom</b> bir varlık olduğunu gösterdiğini
belirtmiştir.</u> Ayrıca insanın <b>biopsişik</b>
bütünlüğünü göstermek de çalışmanın hedeşeri arasında sayılmıştır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Mengüşoğlu, felsefeyi, <u>felsefi antropoloji üzerinden tanımlayıp,
temellendirmiştir</u>.Felsefenin uğraştığı sorunlarını, </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">izm</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">lerle</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> hesaplaşarak felsefi bir tutumla inceleyip tanıtmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Özet olarak:</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Takiyettin Mengüşoğlu, felsefeyi daha çok teknik anlamda ele almıştır.Soruları
eleştirel bir tarzda ele almışve fenomenlerden hareket etmenin gerekli olduğunu
savunmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> Ona göre felsefi
antropoloji, insanı somut bir bütün olarak görür; onu ruh ve bedene ayırmaz ve
insan fenomenlerini bu bütünlükten kalkarak ele alır. Felsefi antropoloji
temellendirmek için yoğun olarak <u>ontolojiyle uğraşmıştır.</u> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: white; font-family: Webdings; mso-bidi-font-family: Webdings;">N</span><span style="color: white; font-family: "HelveticaCondBlack","sans-serif"; mso-bidi-font-family: HelveticaCondBlack;">A M <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">NERMİ UYGUR<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Eserleri<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Edmund Husserl’de Başkasının
Beni Sorunu<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Dilin Gücü</span></i><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-bidi-font-weight: bold;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefenin Çağrısı<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Dünya Görüşü<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Güneşle<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">İnsan açısından edebiyat<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">100 Soruda Türk Felsefesinin
Boyutları</span></i><b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;"><o:p></o:p></span></b></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Kuram Eylem Bağlamı
Çözümleyici Bir Felsefe Denemesi</span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">.</span><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-bidi-font-weight: bold;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Dil Yönünden Fizik Felsefesi</span></i><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-bidi-font-weight: bold;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Yaşam felsefesi</span></i><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold; mso-bidi-font-weight: bold;"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Kültür Kuramı </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;"><o:p></o:p></span></b></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Bunalımdan Yaşama Kültürü,<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Çağdaş Ortamda Teknik <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">içi Dışıyla Batı’nın Kültür
Dünyası,<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tadı Damağımda. <o:p></o:p></span></i></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Edmund Husserl’de Başkasının Beni Sorunu</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Başlıklı kitabının amacını Uygur şöyle
açıklamıştır: Başkasının beni sorunuyla ilgili olarak Husserl’in ileri
sürdüğü savları, arka planlarından kalkarak, taşıdıkları güçlüklerin altını
çözerekten, yeniden kurmak, objektif bakımdan bağlı bulundukları -çok kez
kuşatıcı- başka savların içine yerleştirmek, çepeçevre yorumlamaktır
Uygur’un kitabı nın başlığını da açıklayacak sorulardan bazıları şunlardır:
<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal" style="color: #c00000; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l75 level1 lfo80; text-autospace: none;"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ben yapayalnız mıyım?<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #c00000; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l75 level1 lfo80; text-autospace: none;"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Benden ayrı bir ben ya da başka benler
de var mı? <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #c00000; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l75 level1 lfo80; text-autospace: none;"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Başka benlerin varlığı kuramsalolarak
ne kadar belgelenebilirler? <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #c00000; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l75 level1 lfo80; text-autospace: none;"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Başka benler dış dünyada, kendi bilincinin
dışındaki dünyada, ne çeşitten bir yer işgal etmektedirler ? <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal"><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Genel olarak ben nedir?</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Gibi sorular çerçevesinde konu
incelenmiştir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Dilin Gücü</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ona göre, dilin güçlü etkisi kültür
varlığının her yanında kendini duyurur. Toplum, din, edebiyat, tarih,
bilim, eğitim, gibi kültürün her yöresi, en iç öğelerine dek zorunlulukla
dilin damgasını taşır.Bu kitap, yaşamın böylesine önemli bir temelini çeşitli
yönlerden anlama serüvenine adamış kendini. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefenin Çağrısı</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">çalışma Uygur’un <u>baş yapıtı sayılır</u>.
Uygur, kitabın ilk<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">baskısına Önsöz’de şunları söylemektedir:kitap Felsefe nedir?
Sorusuna belli bir aydınlık getirme savaşındadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kitapta şu konular incelenmiştir:</span></u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal" style="color: #c00000; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l98 level1 lfo82; text-autospace: none;"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir Felsefe Sorusu Nedir?;<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #c00000; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l98 level1 lfo82; text-autospace: none;"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefede Temellendirme; Felsefe mi
Metafizik mi?;<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #c00000; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l98 level1 lfo82; text-autospace: none;"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bölük- Pörçük Felsefe;<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #c00000; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l98 level1 lfo82; text-autospace: none;"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe - Dünü ve Yarını.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Dünya Görüşü</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı küçük kitapçıkta, </span><b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">dünya görüşü</span></i></b><b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">nün</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> ne türden
temellere oturduğu ve nasıl bir yapıya sahip olduğun tartışmıştır. Bu bağlamda
bilimsel bilgiyle ilişkisi, bilginin güvenilirliği, çelişmeli durumları,
hayatla ilişkileri ve dünya görüşünün veriliş tarzları eleştirel bir bağlamda
tartışılmıştır.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Güneşle </span></u></i></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı kitap,
Uygur’un <u>denemeci </u>yanını ortaya çıkardığı çalışmalardan biridir. Çeşitli
konuları felsefi bir yorumla edebi tarzda yazmaktır. Konuları n kısa,
derinlikli ve edebi bir biçimle anlatılması, düşünce üretimin yollarından biridir.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İnsan açısından edebiyat </span></u></i></b><span class="AltKonuBalChar">Ona göre edebiyat ,evrene insan açısından bakma ,evreni
dille yorumlamak.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">100 Soruda Türk Felsefesinin Boyutları </span></u></i></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Türkiye’de
felsefe yapmanın şartlarını ve felsefeyle uğraşanların durumlarını
sorgulamaktadır. Konuya girerken,felsefe tanımlarının kölesi olmamayı,
felsefeyi darlaştırmamayı, felsefeyi yeniliklere açık tutmayı felsefeyi
ileriki olanaklara kapamamayı öncelikle benimsenmesini,felsefeye ilişkin
elden geldiğince uzmanca bir anlayışın oluşması ve bu anlayışı da elden <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">geldiğince geniş tutulması
gerektiği üzerinde durmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Kuram Eylem Bağlamı Çözümleyici Bir Felsefe Denemesi</span></u></i></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">.
Bir kavram olarak kuram ile bir kavram olarak eylem arasındaki kavramsal
ilişkileri incelemektir Özetlenirse, birbirlerinden ayrı tasarlanamayan
dilsel-kuramsal-semantik-mantıksal bakımlardan, kuram ile eylem anlatımını,
tüm bildirdiğiyle, sezdirdiği, çağırdığı, ittiği, kesiştiği, sınırladığı,
bütünlediği, içerdiğiyle gözden geçirdiğini söylemek gerekir </span><span style="font-family: "TradeGothicCond","sans-serif"; mso-bidi-font-family: TradeGothicCond;"><o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Dil Yönünden Fizik Felsefesi</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kitabın amacı, fizik bilimini bir
felsefe konusu olarak işlemek, bunu yaparken de dikkati daha çok dilde
toplamaktır Bu amaca uygun olarak
kitap,<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1. </span><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Fizik ve Felsefe,</span></i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">2. Fizik Dilinin Çok boyutlu
Çözümlenmesi</span></i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ve <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<i><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">3.Fizik Diliyle ilgili
Bazı Felsefe Sorunları</span></i><i><span style="color: #984806; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">olmak üzere üç kısma ayrılmıştır.
Söz konusu kısımlar alt başlıklar halinde ayrıntılı bir şekilde tartışılmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Yaşama felsefesi </span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">. </span></i><u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Uygur tarafından şöyle tanıtılmaktadır:</span></u><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
Yaşama felsefesi, somut soyut tüm boyutlarıyla insan yaşamının içine dağ
yarıklarından iner gibi inmektedir. insan yaşar. Bitkiler ve hayvanlarsa
sadece canlıdırlar. insan niçin, neye göre, nasıl yaşadığını araştıran bir
varlıktır. Bir bakıma herkes yaşama filozofudur.... Susulan yerde felsefe
barınmaz... Felsefeyi sevmek, felsefe yapmakla kuru laf olmaktan çıkar. Felsefeyi
sevmediğini söyleyen bile felsefe yapıyorsa bir bakıma felsefeyi seviyor demektir
Felsefeyi sevmek felsefeyle var olmaktır. Felsefeyle var olamak için de
felsefede yok olmak gerekir<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 72.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Kültür Kuramı</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Kültür bilimlerinin varlık yönünden
düzenlenmesine ilişkin bir mantık çalışmasıdır.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Nermi Uygur’un yayınları, felsefe çalışmaları ve denemeler olmak
üzere içerik açısından ikiye ayrılır. Felsefe çalışmaları analitik felsefe
anlayışı çerçevesinde gerçekleşmiştir. Analitik anlayış, düşüncelerin dil
üzerinden temellendirilmesidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l35 level1 lfo75; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Nermi Uygur, <b>analitik anlayışın</b> Türkiye’de önde
gelen temsilcilerinden biridir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nermi Uygur’un</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ikinci uğraşısı olan denemeler, hayata ilişkin bir takım
sorunlar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">meraklar, duyguların edebi bir tarzda ifade edilmesidir. Uygur
denemeleri çok vakit ayırmış ve düşüncelerinin önemli bir kısmını denemeler
üzerinden ortaya koymuştur. Nermi Uygur, felsefeci ve denemeci kimliğini birlikte
geliştirip yan yana kullanmayı bilmiş bir düşünürdür.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;"> Felsefe Anlayışı<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo91; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefenin Çağrısı</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Adlı Kitap, felsefenin
felsefesi üzerine beş denemeyi kapsamaktadır. Felsefe Nedir? sorusuna belli bir
aydınlık getirme savaşındadır. Felsefenin incelediği tek tek sorunları
çözmekten çok, temel yapısıyla tüm felsefenin kuruluşunu konu diye almakta,
dolayısıyla felsefe sorunlarının içini daha iyi görmeyi sağlamaktadır Felsefe
nedir? sorusuna cevap vermeyi deneyeceğini, bu görevi de felsefeye özgü soruların
yapısını aydınlatarak yerine getireceğinin altını çizmiştir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu görevi yerine getirirken neleri yapmayacağını da bildirmiştir: </span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1-</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Felsefe nedir sorusunun karşısına eksiksiz
bir çözüm formülüyle çıkmamak. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2-Felsefe sorularını ya da disiplinleri sıralamamak <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3-Felsefe sorularının felsefe tarihinden derlememek. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">4-Felsefeye yepyeni sorular buyurmak işine girişmemek <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe sorusu, kuruluşu gereği, cevabı “sorulana” bağlı olan bir
soru değildir.Sorunun cevabı, başkaları tarafından değil, soran tarafından verilmesi
gerekir Felsefede herkes, gidebileceği
yere kendi ayağıyla (sorularıyla) gider Felsefe sorularının, dünya ile evren
ile bağları açık olmadıkları gibi tam olarak <u>cevaplandırılamazlar.</u> Her
cevap denemesi sorunun yeniden sorulmasını gerektirir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo91; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Nermi Uygur, felsefede </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">t<b>emellendirmelerin</b> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">de felsefenin yapısına ilişkin olduğu görüşündedir. Ona göre felsefe cevabında temellendirme
esastır. </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Temellendirme </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">sözü, temellendirme kavramı, tümüyle felsefenin işleyişini
özetlemeye yardım eder Felsefede temellendirme
nedir? Her felsefe temellendirmesi, belli bir felsefe sorusunun
temellendirmesidir. Temellendirmeler, felsefede, ancak sorularıyla birlikte temellendirme
adına hak kazanmaktadırlar.Yaygın sanı, önce koyumun (aksiyom) olduğu sonra
temellendirmenin geldiğidir. Görünüşte böyledir.Temellendirme, felsefede bir
denemedir. Felsefe temellendirmesi bitmemişliktir Temellendirme deyince, çok
kez </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">tanıtlama </span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(demonstratio)</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> akla gelir. Felsefe tanıtlamalar
ötesi bir çalışma bölgesidir. Felsefe temellendirmelerine sözün genel geçer
anlamında tanıtlama gözüyle bakılamaz <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo91; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefede temellendirmenin başarı
ölçüsü nedir? sorusunu soran Uygur’a göre, tek ölçü yoktur birçok ölçü vardır.
Bir felsefe temellendirmesini doğrulamada başvuracağımız her dayanak, bu
temellendirmenin başarısı için bir ölçüdür Bu Anglosakson felsefenin </span><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">doğruluma</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">sorununa gelip dayanmaktadır Asıl
soru şudur: </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Bir <b>felsefe temellendirmesi</b></span></i><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span></b><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">nasıl doğrulanır</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">? </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Her felsefe temellendirmesi doğruluk ölçüsünü kendi içinde taşır.
Gerçeğin başka türlü olabileceğini sanmak, felsefe temellendirmelerine dıştan
ölçüler buyurmak, yanlışlarla avunmak olur <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo91; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Yetkin bir felsefe temellendirmesi var mıdır</span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">?</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> sorusunun sorulabilmesi, felsefe temellendirmesinin, yetkince,
varlığını sarsacak bir hava yaratmaktadır. Yetkinlikten, hiçbir felsefe tartışmasına
yol açmamak anlaşılıyorsa, felsefe temellendirmesi yetkin değildir. Felsefe
temellendirmesi, tanıtlama ötesi kuruluşundan ötürü, felsefe temellendirmesi
olduğu için, böylesine bir yetkinliğe ulaşamaz <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo91; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Nermi Uygur, <u>metafiziği
felsefeden ayrı bir düşünce biçimi</u> olarak kabul etmektedir. Ona göre,
metafizik ile felsefe arasındaki bağ önemli bir sorundur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Metafizik,</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <u>özel bir düşünme etkinliğine
bu etkinlikte ortaya konana verilen addır.</u> Bütünüyle evreni bilme
denemesidir.Varlığa çevrilmiş ve varlığı çepeçevre bir bilgide kavramaya çalışır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe ise, hem yönelişi hem başarısı metafizikten ayrılır</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">.Felsefe ne çeşitten olursa olsun dil yapıtlarına yönelir; bu yapıtlar
felsefenin konusudur. Felsefe, yerine göre değişik bir söz (ya da işaret) dağarcığı
ile söz (ya da işaret) dizisinden yararlanarak “dile” getirilen görünümleri bu
dile getirilişlerinde araştırıp geliştirmeklegörevlidir. Felsefenin başarısı
verdiği bilgilerdir. Felsefenin konusu, doğrudan doğruya evren değil, evreni bilme
savı güden bilgilerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe, “evren nasıldır? Diye sormaz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sorduğu, evreni bildiğimiz bilgiler nasıldır? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Neye göre sağlamlık dereceleri belirlenir? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bilgi nedir? çeşidinden
sorular sorar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Dolayısıyla metafizik ile felsefe birbirlerinden başka etkenlik
alanlarıdırlar. Gerek soruları gerekse cevap denemeleri başkadır. Metafiziğin
baş sorusu,“özüyle evren nasıl kurulmuştur?” felsefeye girmez. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Özet olarak:</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Nermi Uygur, analitik felsefe anlayışını benimseyip sürdürmüştür.
Felsefenin tarihsel disiplinlerindeki sorun yumakları üzerine çalışmak yerine,
felsefe yapmanın şartları, felsefi tutumun özellikleri üzerinde yoğunlaşmıştır.
Felsefe sorusunun özellikleri, felsefede temellendirme yapmanın şartları gibi
konularla felsefi bir tavrın nasıl geliştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Ayrıca tek felsefe anlayışının olmadığını, felsefede sorunlara yaklaşımın çok
çeşitli olduğunu da göstermiştir.Felsefeye yaklaşımlara mesafeli
dururken,kendini yaşama felsefesi çerçevesinde ifade etmektedir. Dil felsefesi
sorunlarına, özellikle de Türkçe’nin imkanlarıyla düşünmeyi bir tutku olarak
benimsemiştir. Felsefeyi, felsefe sorunlarına getirilen cevaplar yerine, bir
yöntem olarak temellendirmeyi denemiştir. Felsefenin yöntem olarak
temellendirilmesi, felsefe tarihinde yer alan sorunların tamamını belli bir
bütünlük içinde<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">görme imkanı sağlamaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Uygur’un bu tutumu en açık bir şekilde </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefenin Çağrısı, Kuram Eylem Bağlamı</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı çalışmalarında kendini
göstermektedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l35 level1 lfo75; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Wingdings;">Ø<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe hakkında felsefe yapmak
onun en önemli uğraşısıdır. O meta-felsefe yapmayı sevmektedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Uygur’un felsefe anlayışının diğer yanı, </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">insan Açısından</span></i></b><b><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span></b><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Edebiyat, Güneşle,Yaşama
Felsefesi</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gibi çalışmalarında ifadesini bulan denemeler çerçevesinde ortaya
koyduğu yaşama felsefesidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">İSMAİL TUNALI<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Eserleri<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Grek Estetik’i <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sanat Ontolojisi <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">B.Croce Estetik’ine Giriş <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefe</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"><o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Marksist Estetik <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Estetik <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefenin Işığında Modern Resim
<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Denemeler <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Estetik Beğeni <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sanat Ontolojisi Temelinde Yeni
Bir Resim Anlayışı <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Çağdaş Filozoflar <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tasarım Felsefesine Giriş<o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tasarım Felsefesi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"><o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Modern Resimden Avangart Resme <o:p></o:p></span></i></li>
<li class="MsoNormal"><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefeye Giriş <o:p></o:p></span></i></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefenin Işığında Modern Resim</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Adlı kitap, resim örneğinden hareketle
modern sanatın felsefi temellerini sergileyen bir çalışmadır. Modern sanatın
sanat olup olmamasının sorgulanmasından başlayarak modern dönemde etkili
olan sanat akımları çeşitli yönlerden incelenmiştir. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Kitabın ilk kısmı</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, İmpressionist Bir Bilgi
Objesinin Varlık Kavrayışının Temellendirilmesi, <b>Estetik Bakımdan İmpressionizm</b> yada İmpressionist Bir Estetik
objenin Temellendirilmesi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Aksiyolojik Bakımdan</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> İmpresyonizm yada İmpresyonist Güzellik Teorisinin İlkeleri başlıklı
bölümlerinden oluşmaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Soyut Resim adlı ikinci kısım</span></u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">,
Genellikle Soyutluk Üzerine, Soyut Sanat Akımları başlıklı bölümlerden oluşmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Grek Estetik’i</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı çalışmayı, Eskiçağ Yunan dünyasında
ortaya çıkan estetik<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">sorunların felsefe açısından ele alınışını temellendirmek kaygısını
taşımaktadır. Doğrudan metinlerden hareketle yorum yapmayı yöntem olarak tanıtmaktadır.
Kitabı hazırlamanın diğer bir amacı olarak da modern estetiği giden yolda hazırlanmaktır
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Kitap, <u>Güzellik Felsefesi ve Sanat Felsefesi olmak</u> üzere iki
ana bölüme ayrılmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Güzellik Felsefesi,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Ksenophon,Platon,Aristoteles,Plotinos gibi düşünürlerinden düşüncelerinden hareketle incelenmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanat Felsefesi</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bölümünde de yaratıcı sanat eylemi, taklit olarak sanat, düşünce
olarak sanat,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">sanat ve devlet gibi konular yanında,Aristoteles’in sanat anlayışı
çevresinde taklidin özellikleri, sanat ve tabiat, sanatın arıtıcılığı, trajedi
teorisi incelenmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sanat Ontolojisi</span></u></i></b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></u></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanat ontolojisi, sanat eserlerini varoluşları
yönünden inceleyen felsefedir .Sunulan bu çalışma, yalnız bir teori, bir
sanat teorisi olmayıp, aynı zamanda o, bir metodolojiyi birlikte getirmektedir
<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Kitapta ilkin <b>genel
ontolojinin</b> özellikleri verilmiş bu bağlamda, eski ontoloji, modern
ontoloji, var olanın özellikleri, varlık tabakaları, kategoriler, manevi varlık
sahası gibi sorunlar incelenmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Sanat Ontolojisi bölümünde</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">,sanat ontolojisinin kuruluşu;estetik nesne anlayışı;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">nesneleştirme; sanat eseri ve estetik nesne ilişkisi; varlık
tarzları; sanat eserinde </span><b><span style="font-family: GaramondBold, serif;">varlık tabakaları</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">; edebiyatta, resim, plastik sanatlarda, yapı eserlerinde ve müzik
eserlerinde<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">varlık tabakaları; güzelliğin ontolojik belirlenmesi; estetik değerin
temellendirilmesi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">konuları üzerinde durulmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: #92D050; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<b><span style="font-family: TradeGothicCondBold, sans-serif; font-size: 10pt;">Varlık tabakaları</span></b><span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">, bir bütün olarak varlığı kavramak için varlığın
sahip olduğu özellikleri bilmek gerektiğini Aristoteles ortaya koymuştur. Buna
göre varlık öncelikle inorganik ve organik olarak<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: #92D050; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">ayrılır. Organik alan da bitkiler,
hayvanlar ve insanlar olmak üzere üçe ayrılırlar. Bölümlerin her biri<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: #92D050; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: TradeGothicCond, sans-serif; font-size: 10pt;">varlık tabakası olarak kabul edilirler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">B. Croce Estetiğine Giriş</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı kitap, adından da anlaşıldığı
gibi ünlü italyan düşünür Benedetto Croce’nin estetik anlayışına ilişkin
bir çalışmadır. Söz konusu kitap, Croce’nin hayatını anlatan bir giriş ile
<u>beş bölümden oluşmaktadır</u>. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bölümler başlıkları şöyledir<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Estetiğin Bir Bilgi Problemi Olarak Temellendirilmesi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Estetik Duygular, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Güzel ve Güzellik, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Beğin Problemi, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Estetik ve Linguistik</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">. ….Bu yapılandırmayla Crce’nin
estetik anlayışı ortaya konmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Marksist Estetik</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Çalışmada amaç, Marksist estetiğin
bilgi-insan temelleri ile onun toplum-insan temellerini, öte yandan sanat
yapıtının bireysel varlığında, estetiğin insana dayalı ana ilkeleri ele
alarak göstermek olarak belirtilmiştir. Bir başka deyişle, Marksist estetiğin
hümanist bir felsefe, bir düşünce sistemi olduğunu göstermek amaçlanmı ştır
<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kitabın bölüm başlıkları şunlardır: <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir Bilgi Problemi Olarak Sanat, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir Toplumsal Problem Olarak Sanat, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir Ontolojik Problem Olarak Sanat.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Estetik</span></u></i></b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></u></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kitabın girişinde, estetik
(aisthesis), duyulur algının, duyusallığın sağladığı bilgi ile ilgili bir
bilim olarak düşünüldüğü belirtilmiştir Tunalı’ya göre Estetik fenomenin
ontik bütünlüğünde <u>dört temel yapı elamanı yer alır.</u> <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bunlar sırasıyla</span></u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Estetik süje, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Estetik obje, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Estetik değer ya da estetik yargıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Estetik fenomen ya da estetik varlık</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu dört ögenin bir ontik bütünlüğü olarak meydana gelir.<u>İşte
felsefi estetiğin konusunu bu ontik bütünlük oluşturur.<o:p></o:p></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefi estetik,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bütün varlık alanını çevreler ve kucaklar. Felsefi estetiğin
ödevi, bu estetik<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">varlığı ontik elemanlar yönünden araştırmaktır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dört bölümden oluşan kitabın bölüm başlıkları şunlardır: <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Estetik Süje Çözümlemesi, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Estetik Obje Çözümlemesi, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Estetik Değer Çözümlemesi, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Estetik Yargı Çözümlemesi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Estetik Beğeni</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Adlı çalışma, makalelerden oluşmaktadır.
<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Çok farklı zamanlarda yazılmış olan bu yazılar, çeşitli estetik
sorunlara eğiliyor ve onlara çağdaş bir çözüm getirmek amacını güdüyor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Estetik Beğeni </span></u></i><u><span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">adlı kitapta yer alan onbeş
makale şu başlıkları taşımaktadırlar:<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İntegral Bir Estetik Olarak Ontolojik Estetik, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Varlık Kavrayışı İle İlgi İçinde Aristo Poetikası, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Modern Sanat Problemi, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kant Estetiki ve Problemleri, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Estetik Beğeni, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Soyut Sanatta Realite Kavrayışı, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Benedetto Croce’de Estetik’in Bir Bilgi Problemi Olarak Temellendirilmesi,
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Friedrich Kainz 75 Yaşında, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanatın Psikolojik anlamı ve Norninger’in Üslup Analizi, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Marksist Estetikte Gerçeklik, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Obje ve Suje Problemi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Roman Ingerden’in Estetik’ine Bakış, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sanatta Eğitim Sorunu Üzerine, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yeni Sanat Üzerine Felsefi Düşünceler, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Soyut Sanat Üzerine Psikolojik Bir Temellendirme, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #c00000; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Soyutun Sanattaki Anlamı</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tasarım Felsefesi</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Adlı çalışma, Tunalı tarafından, kırk
yıllık felsefe çalışmalarının son halkası olarak tanıtılmaktadır. Ona göre
</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tasarım Felsefesi</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,
doğaya alternatif varlık anlayışını sanat üzerinden geliştirme çabasıdır Tasarım felsefesi, </span><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">tasarım</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ı,
doğaya alternatif bir insani varlık modeli olarak tanımlayan ve bunu bir
hipotez olarak bilim, felsefe, teknik ve sanatta örnekleme temeline dayanmaktadır
<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tasamı Felsefesi iki bölümden oluşmaktadır. <o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Tasarım ve Tasarım
Modelleri</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">adlı ilk bölümde, bilim, felsefe, teknik ile sanatın tasarımla ilişkileri
üzerinde durmaktadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Endüstri Tasarımı </span></i></b><b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">başlıklı</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ikinci bölümde, endüstride, ürü, estetik değer, biçim, estetik
algı, empati, enformasyon, sosyalstatü, meta, moda gibi unsurların oluşumunda
tasarımın rolü tartışılmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="square">
<li class="MsoNormal"><b><i><u><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefeye Giriş</span></u></i></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tunalı’ya göre felsefe, farklı varlık
alanlarını kuşatan, var olanın varlığını ele alır. Bu anlamda felsefe,
tümel yani evrensel bir bilgidir. Felsefe bilgisi, bilgelikle özdeş bir
bilgidir. Bilgelik sınırlı bir alanın bilgisi değil, tüm varlık alanlarını
kaplayan “varolanın varlığını” yani evrensel varlığın bilgisidir.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<u><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Söz konusu kitaptaki bölümler ve kısa içerikleri şöyledir:<o:p></o:p></span></u></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Felsefe Nedir?</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <b>başlıklı bölümde,</b>
bilgi tanımı, bilgi türleri, felsefe problemleri, varlık<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">alanları, felsefenin gereği gibi konuları içerilmektedir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bilgi Felsefesi başlıklı
bölümde,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> temel kavramlar ve sorular, mantık, doğru bilginin
imkanı ve imkansızlığı,rasyonalizm, ampirizim, pozitivizm, analitik felsefe,
pragmatizm fenomenoloji gibi sorunlar üzerinde durulmuştur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bilim Felsefesi başlıklı
bölümde,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bilimin doğuşu, tarihsel gelişimi, bilimin
felsefenin konusu olması, bilimi niteleyen özellikler, bilimsel yöntem, bilimle
ilgili tartışmalar, açıklama ve öndeyi, gibi sorunlar incelenmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Varlık Felsefesi başlıklı
bölümde,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bilim ve felsefe açılarından varlık,
metafizik-ontoloji, temel sorunlar sıralanıp tartışılmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Estetik başlıklı bölümde,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> felsefe açısından sanat, sanatın içerik açısından tanımlanması,
estetiğin temel kavramları, güzellik sorunu, estetik yargılar gibi konular ele
alınmıştır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Din Felsefesi, başlıklı bölümde,</span></b><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> din ve teoloji ayrımı, din felsefesinin temel kavramları, temel
sorunlar, Tanrı ile ilgili sorunlar konu edinilmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: #0070c0; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Felsefe Anlayışı<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l28 level1 lfo97; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><img alt="*" height="13" src="file:///C:/Users/enisd/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif" width="13" /><span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-family: GaramondLight, serif;">İsmail Tunalı, çalışmalarının
hemen hepsini <b><u>estetik konusunda yapmış</u></b>
ve bu alanın kaynak eserlerini üretmiştir. Çalışmalarının tamamı estetik olduğundan,
felsefe anlayışı da bu çerçevede şekillenmiştir. Onun felsefe anlayışı, yukarıda tanıtılan </span><b><i><span style="color: #c0504d; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Felsefeye Giriş</span></i></b><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kitabında kısaca ele alınmaktadır.
Bir bilgi türü olarak tanıtılan felsefe, farklı varlık alanlarını inceleyen ve
homojen bir yapısı olan bilimsel bilgiden, tümelin bilgisi olması nedeniyle ayrılır.
Böyle bir bilgi tümel olduğundan, felsefede bu bilgiye hakikat adı verilir ve
bu anlamda felsefe, hakikati araştıran tümel bir bilim olarak kabul edilir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Tunalı’ya göre felsefe konusu olan varolanın varlığını farklı varlık
alanlarında araştırdığından, farklı felsefe disiplinleri ortaya çıkmaktadır.
Felsefe disiplinleri felsefenin bütünlüğünü sağlayan unsurlar arasındadır. Söz
konusu disiplinlere ilişkin düşünceler çağlara bağlı olarak sürekli değişirler.
Eskiçağ, Ortaçağ ve Yeniçağ gibi çağlar arasındaki farklılıklar yeni felsefe
disiplinlerinin ortaya çıkmasıyla yakından ilişkilidir .<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-73556619856754696022015-05-04T03:49:00.000-07:002015-05-04T03:49:05.595-07:00Modern Felsefe<h3>
MODERN FELSEFE –HEGEL </h3>
<h3>
Mutlağa giden yol </h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Kanta karşı alman idealistler (var olan her ne varsa biline
bilir)savını öne sürdüler </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
İdealistlere göre her bilgi zihnin ürünüdür.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Hegelde bu noktayı kabul ederek (her gerceklik
ussaldır,ussal olan gerçektir)demiştir.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Kategorilerin yada tümellerin nesel statüye sahip olduğunu
söylemek,onların bilen özneden bağımsız valıklar olduğunu söylemektir.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Hegel iki öne sürümde bulunur</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
1.bilinmeyen bir kendinde- varlık kabul edilemez</div>
<div class="MsoNormal">
2.gerçekliğin doğası düşüncedir,sonul gerçeklik mutlak
ideadir.bu durumda tüm gerçeklik yani evren mutlak ideanın bir açınımından
başka bir şey değildir.</div>
<h3>
<o:p> </o:p></h3>
<h3>
Mutlak varlığın doğası ve serüveni </h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Mutlak varlık</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
1.tek evrensel gerçekliktir</div>
<div class="MsoNormal">
2.bilginin ve felsefenin biricik konusudur</div>
<div class="MsoNormal">
3.salt bir bütünlüktür</div>
<div class="MsoNormal">
4.kendi kendisinin oluş sürecidir</div>
<div class="MsoNormal">
5.bu süreç cemberseldir</div>
<div class="MsoNormal">
6.ulaşmak istediği sonul amacıbaşlangıçta erek olarak ortaya
koymuştur.</div>
<div class="MsoNormal">
7.mutlak nesnesi olan düşünmedir yani kendi kendini düşünen
öznmedir.</div>
<div class="MsoNormal">
8.bunu söylemekle mutlağın tin (gesit)olduğunu söyleriz.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Hegele göre gerçeklik salt bir töz değil aynı zaman da
öznedir.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Evren yada olgusallık (kendini düşünen düşünce olarak
)tanımlanabilir. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon;">Mutlağın yaşamı üç ana evreden
oluşur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">1.mantık(metafizik</span>)___kendinde
mutlağı inceler </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">2.doğa felsefesi</span> ___kendi için mutlağı inceler </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">3.tin felsefesi</span> ___kendi ve
kendi için mutlağı inceler </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
Mantık ve diyalektik süreç</h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon;">Mantıktaki üç temel üçlü sırası
ile şöyledir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
1.varlık mantığı (tez)</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
2.öz mantığı (anti-tez)</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
3.kavram mantığı (sentez)</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Varlık ve özmantığın sentezi __kavram mantığı oluyor.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue;">1.varlık mantığı</span>:bu alandaki
üçlü şunlardır </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
1.varlık (tez)</div>
<div class="MsoNormal">
2.yokluk (anti-tez)</div>
<div class="MsoNormal">
3.oluş (sentez)</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Varlık ve yokluğun sentezi __oluş </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Varlık tezinden yokluk anti-tezi çıkar </div>
<div class="MsoNormal">
</div>
<div class="MsoNormal">
Oluş varlık ile yokluğun birliğidir. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Hegel kantın bilgi kategorilerini varlık kategorilerine
dönüştürür bunlar_nitelik,nicelik,ölcü.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
1.nitelik sözü edilen üçlüyü kapsar </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
2.üçlünün ögeleri birlik yada bütünlük olarak niceliği
anlatır. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
3.ölcü ise nitelik ve niceliğin sentezidir. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Yani nitelik (tez)</div>
<div class="MsoNormal">
Nicelik (anti-tez )</div>
<div class="MsoNormal">
Ölcü (sentez) konumundadır. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue;">2.özmantığı:</span> bul andaki üçlü şöyledir.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
1.öz </div>
<div class="MsoNormal">
2.kuvvet</div>
<div class="MsoNormal">
3.edimsellik </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Hegel :öz ve varoluş-kuvvet ve beliriş-töz ve ilinek-neden
ve sonuç-etki ve tepki-ilişkiyada bağıntı kategorilerini ele alır. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Öz:</span>görünenin arkasında ya da
altında yatan olarak düşünülür </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Edimsellik:</span> öz ve dış
görüngüsel varlığın birliğidir. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue;">3.kavram mantığı :</span>bu alandaki üçlü şöyledir.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
1.öznellik (tez)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
2.nesnellik (anti-tez)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
3.kavram yada idea (sentez)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">1. öznellik:</span>burada özne açısından tümel kavramın biliği önce yargıda
bölünür ve daha yüksek bir düzeyde tasım(kıyas)ta yeniden kurulur. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">2.nesnellik:</span>bu bölümün üçlüsü<span style="color: red;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Mekanizim-kimyasallık-ereksellik <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">3.kavram mantığı yada idea:</span>ideanın kendi momentleri <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Yaşam <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Bilgi <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Ve ikisinin birliktelğini anlatan
__mutlak ideadır. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon;">Mutlak idea: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
öznellik ve nesnelliğin usaal
yaşamı ile zengilleştirilmiş bilgidir.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Mutlak ide kendisini nesnesinde ve
nesnesini kendisi olarak bilen,öz bilinç -kişilik-kendini düşünce kavramı yada
kategorisidir. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
Doğa felsefesi </h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Doğa ideayı kendisininıdışında olarak yansıtır. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Mutlakın kendi belirtişindeki özgürlük
kendiğilinden-özgürlüktür.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Doğa tez olarak ussal ideanın karşıtıdır.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Doğa ile ideanın birliği __ruh kavramın da dile gelir </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Mantık en soyut kavramla __varlık ile başlar </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Doğa felsefesinde en soyut şey olarak __uzay kavramı ile
yola çıkar </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Uzay ile ruhun arasında _doğa yer alır </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Doğada,mekanik,fizik ve organik bir hüküm sürer </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Ruh özgürlüğün dünyasıdır </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Doğa zorunluluğun dünyasıdır.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
HEGELİN TİN FELSEFESİ </h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Tin felsefesinde ele alnına konular:öznel tin,nesnel
tin,mutlak tin…</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
1.öznel tin (tez)</div>
<div class="MsoNormal">
2.nesnel tin (anti-tez)</div>
<div class="MsoNormal">
3.mutlak tin (sentez)</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Yani öznel tin ile nesnel tinin sentezi _mutlak tindir. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon;">Mutlak tinselliğini:</span>
öncelikle bireysel zihinlerde daha sonra ailede,sivil toluluklarda ve develet
gibi krumlarda kendini geliştirir.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Son olarak din,sanat ve felsefe gibi kurumlarda kendini en yüksek düzeye ulaştırır. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon;">Öznel tin :</span>insan zihninin içsel çalışmalarını işaret eder <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon;">Nesnel tin: </span>zihnin toplumsal ve politik kurumlarda ki dışsal
cisimleşmelerine göndermede bulunur. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Bilginin doruğunda __mutlak tinin
başarısı olan din,sanat ve felsefe yer alır. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">1.Öznel tin:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Bu bölüm şöyle gelişiyor ilk
olarak (öznel tinin adımları)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
1.antroploji <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
2.tinin fenomolojisi<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
3.psikoloji <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Bu bölümde hegel antopoloji alt
başlıgında ruh kavramı ile ilgilenir. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Ruh mutlakın tin halinde kendine
geldiği ilk yerdir. (ruh burada yalnız en alt düzeyde henüz ayrımlaşmamış biri
olarak düşünülen öznel tin)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Daha sonraki aşama tinin
fenomolojisi geliyor ,hegelin bu alanda ele aldığı kavramlar şöyle <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Duyu deneyimi<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Algı<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
anlama yetisi<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
arzu<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
öz -bilinç<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
efendi-köle diyalektiği <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
akıl …gibi kavramlardır. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Not:duyu algısı bilincin ilk temel
görünümüdür. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Son olarak psikolojinin ele
kavramlar :<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Niyet etme <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Temsil etme <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Anımsama<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
İmgelem<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Bellek<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Düşünce<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Pratik itkilerin dürtülerin
betimlenmeleir <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Duyum sonrası arayışlar <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Hegel bu aşamada sonlu tinin yada
zihnin hem kuramsal hemde pratik-eylem
yanlarını inceler.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon;">Kuramsal yanları:</span>düşünme,bellek,imgelem ve sezgi olarak incelenir.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon;">Pratik yanlar:</span>dürtüler,itkiler,duygular ve istenç olarak incelenir.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Bu kuramsal ve pratik yanların
birliği özgür istenç olarak senteze ulaşır. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">2.nesnel tin: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Bu aşamada insan istenci düşünce
ve dürtü (akıl ve yürek) özgürlükle birleşir. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon;">Nesnel tini oluşturan diyalektik
üçlü süreç şöyle.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
1.hak yada yasa<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
2.öznel ahlak <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
3.toplumsal ahlak<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">1.hak yada yasa:</span>bu birinci bölüm mülkiyet,sözleşme ve ceza ile
örneklenebilen yasal hakları ve ödevleri içerir.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">2.öznel ahlak :</span>bu bölüm niyet ve vicdan ahlaklılığı ile ilgilidir. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Ahlaksal istenç özgür-istençtir.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Özgür istence dayalı eylen amaçlı
eylemdir <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Amaç:ahlakın ilk
evresidir,ikincisi niyet ve iyiliktir <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Tikel istencin kendinde
isten.(ussal istenç) kavramı ile birliği iyidir,yani olgusallaşmış özgürlük
dünyanın mutlak son ereği denebilicek şeydir.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">3.toplumsal ahlak:</span>bu üçüncü kısım kendi içinde yine bir üçlü adımı içerir<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Aile<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Sivil toplum <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Devlet <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Nesnel tinin ilk ve etik evresi
ailedir.aile tümelin ilk örneğidir. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
Hegelin tarih felsefesi </h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Hegel göre üç türlü tarih yazımı vardır </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon;">1.dolaylı tarih yazımı :</span>olayları,
eylemleri ,durumları betimler </div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon;">2.düşünsel tarih:</span>öğretici
niteliktedir.</div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon;">3.tarih felsefesi <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Dünya tarihi hegele göre tinin
kendisinin özgürlük olarak bilincine erişme sürecidir. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Sonsuz tin tarihte insan bilinci
yoluyla edimselleştiği zaman dünya tini adını alır. <o:p></o:p></div>
<h3>
Mutlak tin <o:p></o:p></h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Mutlak tin ,sanat din ve felsefe üçlüsünden oluşur. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
HEGELİN SANAT VE FELSEFE ANLAYIŞI </h3>
<h3>
<span style="color: red;"> </span></h3>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">1.hegelin estetik kavramı:</span>hegele göre güzellik duygusaldan ödünç alınan bir
ussaldır.ussalığın duygusal cisimleşmesi üç ilkesel yolda gerçekleşir. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Sembolik,klasik,romantik sanat
biçimleri <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue;">a.sembolik sanat:</span>insanlık tarihinde ilk en uygun yol olarak sembolik sanat
türü karşımıza çıkmaktadır.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Bu sanatın en güzel örnekleri
mısır sanatında karşımıza çıkar.(mimari yapıtlar bu sanata uygundur)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue;">b.klasik sanat:</span>duyulur cisimleşmenin ikinci formudur.(bu sanata heykel
uygundur)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue;">c.romantik sanat:</span>Hıristiyan dönemin sanat ürünleri ve hegelin kendi yönüne
denk gelen her türlü sanatsal yaratmaya hegel bu kategoride yer verir.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">2.sanat ürünlerinim sınıflanması <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Hegel sanat ürünlerini
mimari,heykel,resim,müzik ve şiir tarzında sınıflama yoluna gitti <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Mimari :</span>sembolik sanata uygundur.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Heykel:</span>klasik sanata uygundur <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Resim ,müzik,şiir:</span>romantik sanata uygundur<span style="color: red;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Mimari:</span>hegele göre en temel sanat türü mimaridir.insanların ilk
denediği sanat türüdür.onun metaryeli tinsiz zihindir.ilk mimari ürün
tapınaklardır.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Hegel ilk tapınakları yapan
inasanları inşa ettikleri yeri temzileyen olarak imgeledi ve bunu sınırlılığın
çalı çırpılarını temizlemek olarak betimledi.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Heykel:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Resim,şiir,müzik:</span>bu sanat dalıyla heykel ve mimari arasındaki en büyük fark
üç boyutlu olmamasıdır <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Resim __iki boyutludur<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Şiir__epik ,lirik,dramatik diye
ayrılır. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
Doğal güzel</h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Hegel estetik üzerine söylevlerin ikinci bölümünde doğal
güzel üzerine bazı açıklamalarda bulunmaktadir. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Hegel doğal güzelliği (dünyanın düz yazısı)olarak niteler. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
Din felsefesi </h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Dinsel bilinç üç ana moment yada evreden geçmiştir. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
1.tümellik </div>
<div class="MsoNormal">
2.tikellik</div>
<div class="MsoNormal">
3.bireysellik </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Birinci evre tümellik evresidir :</span>bu evrede tanrı ayrımlaşmamış ,tümel ve sonsuz olarak
biricik gerçekliktir.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">İkinci evresi tikellik</span>:bu aşamada tanrıyı düşünmekle kendim ile o sonlu ve sonsuz
arasındaki ayrımı getirmiş olurum <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Üçüncü evresi bireysellik:</span>tikelin tümele,sonlunun sonsuza geri dönüşünü imler.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Dinlerin ayrımı :doğa üzerinde üç
tür din tipi vardır. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green;">1.İlki doğa dinleri :<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
1.büyü dini <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
2.çin ve hint dinleri <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
3.iran süriye ve mısır dinleri <o:p></o:p></div>
<h3>
<span style="color: green;"> </span></h3>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green;">2. tinsel bireysellik dinleri <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Yahudi,yunan,roma dinleridir. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Yahudi dininde :</span>tanrı aşkın yücelik olarak insanın ve dünyanın üzerinde
yükselir.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Yunan dininde:</span>tanrı mutlak güzel ve iyiyi temsil eder.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Roma dininde:</span>jüpiterin görevi devleti egemenliği korumaktır.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green;">3.hıristiyanlık <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Bu dinde tanrı aşkın değil
içkindir. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Not:</span>vorstellung
kavramı(tasarım):imgesel yada resimsel bir kavramdır.<o:p></o:p></div>
<h3>
<o:p> </o:p></h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
<o:p> </o:p></h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-67268210486554512302014-12-28T05:34:00.001-08:002014-12-28T05:36:44.323-08:00Bilim felsefesi Ünite 4 ve 5<h2>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small; font-weight: normal;"><i>Bircan hanımdan alıntı</i></span></h2>
<h2>
ÜNİTE:4 BİLİMSEL
TEORİLERİN YAPISI </h2>
<div class="MsoNormal" style="margin-right: -68.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-right: -68.4pt;">
<span class="Balk3Char"><span style="font-size: 13.0pt;">GİRİŞ</span></span>:</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-right: -68.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
Ünitede amaçlanan, “bilimsel teori” kısaca “teori” kavramını ortaya koymaktır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-right: -68.4pt;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir teori bilimsel <span style="color: red;">yasalardan
</span>oluşur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-right: -68.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yasalar,
yasa-görünümlü önermelerle dile getirilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Eğer yasa-görünümlü önermenin mantıksal-olmayan tüm terimleri<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> gözlem terimi ise</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,
bu önerme bir deneysel yasayı, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> teorik terim ise</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,
bir teorik yasayı dile getirir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bilimsel teorinin iki yaklaşımını ele alıyoruz:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Teorilerin sözdizimsel yaklaşımı:</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> bir teori, teorik postulatlarla
(aksiyomlarla), bu postulatlar da geçen <span style="color: green;">teorik
terimler</span> ile <span style="color: green;">gözlem terimleri</span> arasındaki
bağlantıyı kuran bağlantı postulatlarından
oluşur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_Böylelikle
teorik postulatlar ile bağlantı postulatlarından yalın olguları ya da
düzenlilikleri dile getiren gözlem önermeleri türetilebilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_Böylece
teori açıklama yapar ya da öndeyide bulunur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Teorilerin anlambilimsel yaklaşımı</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sözü,geçen postulatların (aksiyomların) yanısıra gerçek bir
nesne dizgesini ve/veya özelliklerini temsil eden<span style="color: red;"> </span></span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">model</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denilen <span style="color: red;">matematiksel yapılar</span> bulunur ve teorinin doğruluğu bu
modellere dayanır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
BİLİMSEL YASALAR </h3>
<h3>
Gözlem terimleri ve deneysel yasalar </h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Evrenin
her yerinde her zaman geçerli olan düzenliliklere <span style="color: blue;">yasa,
<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yasaları
dile getirebilecek nitelikte önermelere de </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yasa-görünümlü önerme</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Belli bir bilim dalınınn konusuna giren
yasalar bir </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bilimsel teori</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, kısaca </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">teori</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,
çerçevesinde dizgeleştirilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gözlem terimi:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gözlem önermelerinde geçip gözlemlenebilir
bir nesne dizgesini, olayı ya da özelliği gösteren terime </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">gözlem terimi</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">basınç” </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">(p)</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> “<span style="color: blue;">hacim” </span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">(V)</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve “<span style="color: blue;">sıcaklık” </span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">(T</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">)
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">terimleri birer gözlem terimidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
terimler gözlemlenebilir bir nesne dizgesi olan </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a </span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gaz kitlesinin</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
gözlemlenebilir<span style="color: red;">(basınç,hacim.sıcaklık) </span>özeliklerini
gösterir bu özelikler <span style="color: green;">gözlemle ve ya deneyle
ölçülebilen niceliksel özeliklerdir.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Not:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">buradaki </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">basınç,hacim,sıcaklık</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gözlem
terimleri içerisinde yer alır,gözlem terimleri demek gözlemlenebilir demektir
bu terimler </span><span style="color: teal; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">deneysel olarak ölcülebilir ve gözlemlenebilir niceliklerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">“t”</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">terimi de gözlem veya deneyle ölçülebilen gözlemlenebilir
zamanı gösterir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Dolayısıyla </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">“t</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">” </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">terimi de bir
gözlem terimidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gözlemlenebilir
nesne dizgelerine </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">makro-nesne dizgesi</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bunların
özelliklerine de </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">makro özellik</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">de denir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gözlemlenebilir
nesne dizgelerine <span style="color: red;">makro-nesne dizgesi</span>,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bunların
özeliklerinede <span style="color: red;">makro-özelliklerdir<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">NOT</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">:burada </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">a gaz kitlesi</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> gözlemlenebilir bir nesne
dizgesi(yani makro-nesne dizgesi) oluyor,onların özelikleride yani </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">basınc,hacim sıcaklık,</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">da (makro- özelik oluyor )<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Böylece
sözü geçen üç gaz yasasısını sırasıyla dile <span style="color: green;">getiren
yasa-önermelerinin<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">mantıksal-olmayan tüm terimlerinin birer gözlem terimi olduğunu
görüyoruz</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
çeşit yasa-önermelerinin karşılığı olan yasalara </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">deneysel yasa</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nitekim
bu yasaları dile getiren tümel-koşullu önermeler, sonlu sayıda gözlem
önermelerinden tümevarımsal çıkarım (genelleme) yoluyla türetilebilirler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Teorik Terimler ve Teorik Yasalar<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gözlem terimi</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">” ile “<span style="color: red;">teorik terim</span>”
ayrımı “<span style="color: blue;">gözlemlenebilir” ile “gözlemlenemez”</span>
ayrı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">mına
koşuttur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Gözlem terimleri______gözlemlenebilir lerdir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Teroik terimler
______gözlemlenemzelerdir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1_Gerçekçilik karşıtlığını benimseyen bilim felsefecileri</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
yalnız duyu organlarıyla gözlem<span style="color: red;"> </span>aygıtı kullanmadan<span style="color: red;"> </span>doğrudan algılanan nesne ve
özelliklerin <span style="color: blue;">GÖZLEMLENEBİLİR</span> olduğunu
ileri sürerler. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">odadaki
cıvalı termometreye bakılarak saptanan odan›n <st1:metricconverter productid="20ᄚC" w:st="on">20°C</st1:metricconverter> sıcaklığında olma<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">özelliğini
<span style="color: blue;">gözlemlenebilir saymazlar</span> Onlara göre asıl
gözlemlenebilir olan özellik, termometrenin cıva sütununun tepesinin <span style="color: blue;">“<st1:metricconverter productid="20”" w:st="on">20”</st1:metricconverter>
işaretli çizginin hizasında bulunması özelliğidir</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Başka
bir deyişle gerçeklik karşıtlığını benimseyen bilim felsefecileri yalnız </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">gözlem verileri</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ni</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> gözlemlenebilir
sayıp, </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">gözlem sonuçlarını</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
gözlemlenebilir saymazlar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2_Gözlemlenebilir-gözlemlenemez</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> ayrımını
kabul eden bilim felsefecilerinin çoğu yalın
gözlem aygıtlarıyla saptanabilen nesne ve
özellikleri <span style="color: blue;">GÖZLEMLENEBİLİR, </span>elektron mikroskobu gibi karmaşık aygıtlarla
saptanabilen nesne ve özellikleri <span style="color: blue;">GÖZLEMLENEMEZ</span> saymaktadır.<span style="color: blue;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorik terimler:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Belli bir teorinin ilişkin olduğu <span style="color: green;">gözlemlenemezleri gösteren terimler demektir.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">molekül- molekül kütlesi- molekül
hızı- molekül kinetik enerjisi- molekül sayısı</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> kinetik gaz
teorisine ait <span style="color: blue;">teorik terimlerdir<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorik önerme:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> içinde geçen mantıksal-olmayan
terimlerinin tümü teorik terim olan önermeye </span><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">teorik önerme </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denir.
(buna göre teorik önermelerde hiçbir gözlem verisi bulunmaz)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorik yasa:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorik önermelerin dile getirdiği yasalara </span><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">teorik
yasa </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
Ünitede teori örneği olarak <span style="color: blue;">kinetik gaz teorisinin</span>
bir alt teorisi olan </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">tek atomlu<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">(monatomic) ideal gazlaın kinetik teorisi</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ni </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">ele alıyoruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Gaz molekülleri gibi çok kücük olan (gözlemlenemez nesne
dizgelerine)__</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">mikro- nesne dizgesi</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Onların özeliklerine de ____</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">mikro-özellik denir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Burada (1) önermesi__</span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir teroik önerme dir</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">(kitaptan 1 önermesine bakınız)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Yasa-Görünümlü Önermeler<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bilim
insanları <span style="color: teal;">bilgisine eriştikleri yasaları bilim diline
ait yasa-görünümlü önermelerle</span> dile getirirler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Her
yasa evrendeki bir <span style="color: #ff9900;">düzenliliktir</span>, ama her
düzenlilik bir <span style="color: #ff9900;">yasa </span>değildir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yasa görünümlü önermelerin tanımları:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">1.Herhangi bir yasa-görünümlü </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">önerme
doğru ise</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> bir yasayı gösterir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2.</span><span style="font-family: GaramondLight, serif; font-size: 10pt;"> </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Her
yasa-görünümlü önerme (ister doğru ister yanlış olsun) </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tümel-koşullu</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">önerme</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> biçimindedir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">3. Hiçbir yasa-görünümlü önermenin kapsamı yalnız bir veya yalnız
belli sonlu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">sayıda nesne dizgesine, zaman anına veya uzay yerine </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sınırlı </span><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">değildir</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">4. Her yasa-görünümlü önerme, eğer doğru ise yasacı açıklamalarda </span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">öncül</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak kullanılabilir</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">; ancak yasa-görünümlü olmayan
tümel-koşullu önermeler,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">doğru olsalar bile yasacı açıklamalarda öncül işlevinde bulunamaz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Şimdi bu tanımları örneklerle inceleyerek bakıyoruz<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.Herhangi bir yasa-görünümlü önerme doğru ise bir yasayı
gösterir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> (Bir yasayı gösteren önermeye de, daha önce
belirtildiği gibi, </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yasa-önermesi</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denir.)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örnek:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Bütün metaller yeterince ısıtıldığında
genleşir”<span style="color: blue;"> önermesi(doğru olan bir yasa görünümlü Önerme,hemde
tümel koşullu önermedir)<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2.</span><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Her yasa-görünümlü önerme (ister doğru ister yanlış olsun)
tümel-koşullu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">önerme biçimindedir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örnek:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Bütün metaller yeterince ısıtıldığında
genleşir<span style="color: blue;">(tümel koşullu bir önermedir)<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">((Ancak her tümel koşullu önerme yasa-görünümlü önerme değildir))<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örnek:</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> t </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">anında </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">s
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sepetinde bulunan bütün elmalar kırmızıdır<span style="color: blue;">(önermesi tümel-koşullu bir önerme olmasına rağmen yasa-görünümlü
bir önerme değildir)<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3. Hiçbir yasa-görünümlü önermenin kapsamı yalnız bir veya yalnız
belli sonlu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sayıda nesne dizgesine, zaman anına veya uzay yerine sınırlı </span><i><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">değildir.</span></i><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örnek:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bütün saf altın küreler 100.000 kilogramdan
hafiftir<span style="color: blue;">.(yasa görünümlü olmayana bir önermedir)<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Temel
yasa-görünümlü önerme ile dile getirilebilen yasaya </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">temel yasa, <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">türetilmiş
yasa-görünümlü önerme ile dile getirilebilen yasaya da </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">türetilmiş yasa</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Newton’un
devinim yasaları ile Newton’un genel çekim yasası <span style="color: blue;">temel
yasalardır. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kepler’in
yasaları ile Galileo’nun serbest düşme yasası ise <span style="color: blue;">türetilmiş
yasalardır.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">4. Her yasa-görünümlü önerme, eğer doğru ise yasacı açıklamalarda
öncül<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak kullanılabilir; ancak yasa-görünümlü olmayan tümel-koşullu
önermeler,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">doğru olsalar bile yasacı açıklamalarda öncül işlevinde
bulunamaz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örnek:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.
</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a1 </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">nesne
dizgesi bir elmadır ve </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">t </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">anında </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">s
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sepetinin içinde </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">u1 </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yerinde bulunuyor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2.
</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">s </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sepetinin içinde </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">t
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">anında bulunan bütün elmalar kırmızıdır..<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3.
O halde, </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a1 </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">nesne dizgesi </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">t
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">anında </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">u1 </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yerinde kırmızıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Çıkarımı
bir tümdengelimsel çıkarımdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yukarıda
verilen tümden gelimsel çıkarımın 1. ve 3 öncülü doğru olmasına rağmen çıkarım bir
açıklama sağlamaz sebebi <span style="color: red;">2. öncülün bir yasa görünümlü önerme olmamasıdır.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">2. öncül</span></i><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> s </span></i><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sepetinin içinde </span><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">t </span></i><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">anında bulunan bütün elmalar
kırmızıdır</span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(tümel koşullu önerme olup yasa görünümlü önerme
değildir)</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yukarıda açıklamıştım dönüp bakın.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">BiLiMSEL TEORiLER<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Her
bilimsel teori, kısaca </span><i><span style="color: teal; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">teori, aksiyom </span></i><span style="color: teal; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">veya </span><i><span style="color: teal; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">postulat</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak adlandırılan yasa-görünümlü<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">önermeler
içerir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorinin
aksiyomları, doğru olduklarında, ilgili bilim dalının </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">temel yasalarını</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> ifade ederler<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teoriler
genellikle <span style="color: green;">gözlemlenemez nesne dizgelerine ve
bunların özelliklerinede</span> ilişkindir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bilim
felsefecileri teorilere yapıları bakımından biri </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">sözdizimsel (sentaktik</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">)<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öbürü </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">anlambilimsel (semantik</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">) </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olmak üzere iki
farklı biçimde yaklaşmışlardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sözdizimsel yaklaşım</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">da:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> her teori
aksiyomlar (postulatlar) ile onlardan türetilebilen önermelerden oluşan
aksiyomlaştırılmış dizgeden başka bir şey değildir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Anlambilimsel yaklaşım</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">da:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> ise her teori aksiyomlar ile onlardan
türetilebilen önermelerin yanı sıra teorinin konusu olan nesne dizgeleri ile
bunların özelliklerini temsil eden </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">model </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denilen
<span style="color: blue;">matematiksel yapılar içerir</span>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Her iki yaklaşımda teori kurmanın başlıca amaçları:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1_önceden
bilinen deneysel yasaları açıklamak<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2_daha
önce bilinmeyen deneysel ya da teorik yasaları ortaya çıkarmak ve <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3_daha
önce bilinmeyen yalın olgulara veya
yasalara ilişkin öndeyilerde bulunmaktır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">1.Bilimsel Teorilerin Sözdizimsel Yaklaşımı<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Bilimsel
<span style="color: green;">Teorilerin Sözdizimsel Yaklşımı</span>, </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">XX.
yüzyılın ilk yarısında mantıkcı empirist<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
bilim
felsefecileri tarafından geliştirilmiştir.<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: magenta; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Genellikle gerçekçilik karşıtlığı görüşünü benimseyen bu
felsefeciler</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> bilimin konusu olan <span style="color: blue;">nesne dizgeleri</span>
ile onlara <span style="color: blue;">ilişkin özellikleri,</span> <span style="color: blue;">olayları ve olguları,</span> daha önce belirttiğimiz gibi, <span style="color: teal;">gözlemlenebilir </span>ve<span style="color: teal;"> gözlemlenemez</span> olmak üzere iki kategoriye ayırıp yalnız
<span style="color: #33cccc;">gözlemlenebilir<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kategorisine
ait şeylerin var olduğunu ileri sürmüşlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gözlemlenebilirleri
gösteren terimler </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">gözlem terimi</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dir</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öte
yandan bilimde sözü edilen <span style="color: #993366;">molekül,
atom,elektron,proton,nötron</span> gibi en<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> azından dolaysız olarak gözlemlenebilirleri göstermeyen
terimler de </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">teorik terim</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">lerdir.</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gerçekçilik karşıtı bilim felsefecilerine göre <span style="color: blue;">teorik terimler</span>, gözlem terimlerinin tersine <span style="color: blue;">hiçbir varlılığı göstermezler<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mantıkçı
empiristlere göre, <span style="color: blue;">teorik terimler</span> ile <span style="color: blue;">gözlem terimleri</span> arasında kurulan<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bağlantılar,
teorik terimlerin </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">kısmen</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yorumlanmasını sağlar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Söz
konusu bağlantılar, bağlantı postulatları aracılığıyla olur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Bağlantı postulatları,</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
içinde hem <span style="color: green;">teorik terimler</span> hem de <span style="color: green;">gözlem terimleri</span> geçen önermelerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yorumlama,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> anlam vermek demektir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorik
terimlerin, bağlantı postulatlarına dayanarak kısmen yorumlanması,o terimleri tam anlamlı değil de </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">kısmen anlamlı</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kılar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorik
terimleri kısmen yorumlanmış olan teorilere </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">kısmen yorumlanmış</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> teoriler </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kısmen yorumlanmış teori</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> kavramını aydınlatmak için, örnek olarak
daha önce sözü edilen </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">kinetik</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">gaz teorisi</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ninin bir alt türü olan </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">tek-atomlu (monatomic)
ideal gazların kinetik teorisi</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ni </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kısmen yorumlanmış teori biçiminde dile getiriyoruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kısmen yorumlanmış teoriler şu ögelerden oluşur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> 1_</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
Teorinin dili. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2_
Teorik postulatlar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3_
Teorinin bağlantı postulatları<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">4_
Teorinin açıklamaları ve öndeyileri.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
<span style="color: blue;">1.Teorinin dili<o:p></o:p></span></h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorinin dili</span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">teorinin terimleri</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> ile bu terimlerden
oluşan <span style="color: green;">önermeleri </span>kapsar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorinin terimleri:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">mantıksal terimler</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ile </span><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">mantıksal-olmayan
terimler</span></i><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">e</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> ayrılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mantıksal terimler:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> bir yandan “<span style="color: green;">değil”,
“ve”, “veya”, “ise”, “bütün”, “bazı”</span> gibi temel mantık<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">değişmezlerini,
öbür yandan teoride kullanılması gereken <span style="color: green;">tüm
matematiksel terimleri</span> kapsar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Mantıksal-olmayan terimler:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> daha önce belirtildiği gibi <span style="color: green;">gözlem terimleri</span> ile <span style="color: green;">teorik
terimlere</span> ayrılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Şimdi
gözlem terimleri ve teorik terimleri imceliyoruz<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Gözlem Terimleri<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örnek
olarak kinetik gaz teorisinin bir alt türü olan </span><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">tek-atomlu (monatomic) ideal</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">gazların kinetik teorisi</span></i><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ni</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
seçtiğimizi söylemiştik<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
teorinin gözlem terimleri </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a, b,c</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gibi çeşitli gözlemlenebilir gaz kitlelerini dile getiren <span style="color: green;">tekil terimler ile <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">sırasıyla </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">basınç, hacim ve mutlak sıcaklığı
gösteren </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">P, V, T</span></i><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">fonksiyon terimleridir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gaz
kitlesinin </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">M kütlesi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ile
kapladığı </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">u </span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">uzay bölgesini</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> gösteren terimler de <span style="color: green;">gözlem terimleri<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">arasında yer alır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gözlem terimleri</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> gaz kitlelerinin </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">makro-özellikleri</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ni</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> gösterir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gaz kitlesinin kendisi</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> de bir </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">makro-nesne</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dizgesidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Teorik Terimler<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorik
terimler t<span style="color: blue;">ekil</span> ve <span style="color: blue;">genel</span>
olmak üzere ikiye ayrrılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tekil teorik terimler</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir yandan </span><span style="color: red; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">a</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1, </span><span style="color: red; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">a</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2, </span><span style="color: red; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">a</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3, ..., </span><span style="color: red; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">b</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1, </span><span style="color: red; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">b</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2, </span><span style="color: red; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">b</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> ... gibi <span style="color: green;">tek tek gaz moleküllerinden</span> söz eden tekil terimler,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">öbür
yandan </span><span style="color: red; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">a</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, </span><span style="color: red; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">b</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, ... gibi çok sayıda gaz moleküllerinden
oluşan <span style="color: green;">molekül topluluklarından</span> söz eden tekil
terimlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Genel teorik terimler </span></i><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">de ikiye ayrrılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.Bir
yandan “<span style="color: green;">molekül”, “gaz molekülü”, “tek-atomlu gaz
molekülü”, “helyum gaz›</span> <span style="color: green;">molekülü”</span> gibi
terimler <span style="color: blue;">gözlemlenemez </span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">nesne dizgesi</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">türlerinden söz eden </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">teorik terimlerdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">2.</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Öbür yandan aşağıdadaki </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">nicelik
terimleri<span style="color: blue;">,(koordinat,kütle,hız,ivme,kuvvet)</span>
gibi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gözlemlenemez
tek-atomlu gaz moleküllerinin </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">niceliksel özellik</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">lerini
gösterdiğinden, <span style="color: blue;">teorik terimlerdir</span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<h3>
<span style="color: blue; font-size: 12.0pt;">2.Teorik postulatlar<o:p></o:p></span></h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Bir teorinin teorik postulatları,<span style="color: green;">o
teorinin diline ait teorik önermeler olup</span>,diğer teorik önermelerden
türetilemez.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Öte yandan bu diğer teorik önermeler,teorik postulatlardan
tümden gelimsel çıkarımla türetilebilir.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Postulat_1</div>
<div class="MsoNormal">
Postulat_2</div>
<div class="MsoNormal">
Postulat_3 verilmiş bunları bakmaya gerek yok </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h3>
<span style="color: blue;">3.Bağlantı postulatları<o:p></o:p></span></h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Bağlantı postulatlarına,</span>içinde
<span style="color: green;">hem teorik terimler</span> <span style="color: green;">hemde
gözlem terimleri</span> geçtiğinden bunlara <span style="color: blue;">karma
teorik önermeler</span> denir</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">teorik postulatlarda</span> yalnız <span style="color: green;">teorik
terimler</span> geçtiğinden, bunlarada <span style="color: blue;">salt teroik
terimler denir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue;">P,V,T </span>teorinin gözlem terimleri arasında yer alan terimlerdir.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon;">Teorinin </span><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bağlantı postulatlarında yer alan teorik terimler şu özelikleri
gösterir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<st1:metricconverter productid="1. a" w:st="on"><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1. </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a</span></i></st1:metricconverter><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gaz kitlesini oluşturan </span><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">a </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">molekül topluluğundaki </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">N
</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">molekül sayısı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> 2. Bu <span style="color: blue;">moleküllerin her birinin kütlesi. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3. </span><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">a</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1, ..., </span><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">a</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">N <span style="color: blue;">moleküllerinin hızı <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">4.a</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1,
..., </span><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">a</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">N
<span style="color: blue;">moleküllerinin kinetik enerjileri<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İçinde</span><span style="color: teal; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">:P,V,T, ve N,m,v1,e1 </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gecen terimler bağlantı postulatı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İçinde:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">sadece</span><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> N,m,v1,e1 </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">terimleri gecen postulatlarda
teorik postulatlardır</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: blue; font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">4.Teorinin açıklamaları ve
öndeyileri<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorinin
<span style="color: green;">teorik postulatları</span> ile <span style="color: green;">bağlantı postulatları</span> bir arada <span style="color: blue;">teorinin
aksiyomlarını</span> oluşturur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Postulat</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> sözcüğü teorilerin sözdizimsel yaklaşımını
ortaya koyan manttıkçı-empirist bilim felsefecileri tarafından kullanılmıştır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ancak
bilim insanları bu felsefeciler tarafından “<span style="color: blue;">postulat”</span>olarak
nitelenen bilimsel önermeleri </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">“<span style="color: blue;">temel yasa”</span>
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">veya </span><i><span style="color: #3366ff; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">“</span></i><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">aksiyom”</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak nitelemişlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorinin amaçları:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.önceden
bilinen deneysel yasaları(birleştirici açıklama biçiminde) </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">açıklamak</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2.önceden
bilinmeyen deneysel veya teorik yasaların veya olguların var olduğunun </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">öndeyi</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sin de </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">bulunmaktır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
açıklamalardan ve öndeyilerden her biri <span style="color: blue;">teorinin
diline ait bir önermeyle dile</span> getirilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Böyle
bir önerme birinci durumda bir </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">açıklama-önermesi <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ikinci
durumda ise bir </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">öndeyi-önermesi</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dir</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Her açıklama-önermesi ya da öndeyi-önermesi, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo6; tab-stops: list 36.0pt; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: GaramondLight;">(a)<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">teorinin
aksiyomlarından<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo6; tab-stops: list 36.0pt; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-fareast-font-family: GaramondLight;">(b)<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorinin
diline ait önceden doğrulanmış gözlem
önermelerinden tümden gelimsel çıkarımla türetilebilmelidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Kinetik Teoride Açıklama<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Tek-atomlu</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir ideal gaz
kitlesinin içselenerjisi, </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">içsel Enerji Yasası</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak adlandırılan ve salt PV=2/3 E yasası ile ifade edilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.içsel enerji yasası:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">_denklemde gecen P,V,E terimleri bir </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gözlem
terimidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">_</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öte yandan bu denklem </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">tek-atomlu
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ideal gazlara özgü <span style="color: blue;">içsel enerji
yasasıdır</span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_içsel
Enerji Yasası’nı dile getiren (4) denkleminde teorik terim geçmediğinden, söz
konusu yasa <span style="color: blue;">önceden bilinenbir deneysel yasadır<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denkleminin </span><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">Q </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">teorisinin çerçevesinde türetilmiş olması, bu
yasanın açıklanması anlamına <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gelir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2.ideal gaz yasası:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
denklemde, </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">herhangi bir
idealgaz kitlesi olduğunda, </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">P, V, T, a’ </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">nın
sırasıyla eş zamansal <span style="color: blue;">basıncını, hacmini ve mutlak
sıcaklığını</span> gösterir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_bu
denklemde P,V,T, önceden belirtildiği gibi <span style="color: blue;">gözlem
terimleridir<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_öte
yandan N terimi a gaz kitlesini
oluşturan molekül saysını gösterir.dolayısıyla N terimi bir <span style="color: blue;">teorik terimdir.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_Buna
göre ideal Gaz Yasası <span style="color: blue;">deneysel yasa değildir</span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_Ancak
(5) denkleminde </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">P, V, T </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gözlem
terimleri bulunduğundan ideal Gaz Yasası’nı dile getiren önerme <span style="color: blue;">teorik önerme de değildir. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bundan dolayı</span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ideal Gaz Yasası ne deneysel yasa ne de
teorik yasadır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_ideal
gaz yasası <span style="color: blue;">karma-teorik</span> bir yasadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3.Birleşik gaz yasası:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bileşik gaz yasası olarak bilinen P1,V1,T1… denkelemleriyle dile
getirilen kinetik teoriden bağımsz ve ondan önce bilinen </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">deneysel bir yasadır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">4.Boyle-Mariotte Yasası: </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> PV=K1 <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">5.avogadro hipotezi</span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">V=k2 n denkelemi ile dile getirilir bu hipotez </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">karma-teoriktir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Not</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">:yapmanız gereken şey yukarıda
söz geçen denklemleri öğrenmek olucak sınavda bu denklem hangi yasaya ait tir
diye soru gelebilir.burda denklemleri yazmam mümkün olmadı <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">İp ucu vereyim:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">4. nolu denklem içsel enerji yasasına ait </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(önceden bilinen deneysel bir yasadır)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">5.nolu denklem ideal gaz yasasına ait </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(karma bir teroik yasadır)</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">6.nolu denklem boyle-mariotte yasasına ait </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(ideal gaz yasasından türetilmiştir)</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">7.nolu denklem avogadro hipotezine aittir</span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(karma teorik bir yasadir)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Kinetik Teoride Öndeyide Bulunma<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Foton Gazlarının içsel Enerjisi Yasası:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
Kinetik teoriden bağımsız ve ondan önce<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bilinmeyen </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir yasa örneğidir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">8.nolu
denklem foton gazlarının içsel yasası denklemidir<span style="color: blue;">(bu
denklem kinetik teoride bir öndeyide bulunma örneğidir)<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">2.Teorilerin Anlambilimsel Yaklaşımı<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öte
yandan teorilerin <span style="color: red;">anlambilimsel yaklaşımını</span>
benimseyen görüşte, <span style="color: blue;">teori aksiyomlaştırılmış</span> <span style="color: blue;">önermeler dizgesinin</span> yanı sıra, <span style="color: blue;">matematiksel yapılar olan modeller</span> kapsamaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Model:</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gerçek(yani evrende
varolan) bir <span style="color: blue;">nesne dizgesini</span> veya <span style="color: blue;">özelliklerini </span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">temsil</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">eden <span style="color: blue;">maddeselya da matematiksel</span> bir nesnedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> :</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">biyolojide
DNA molekülünün yapısını temsil eden metal parçalarından yapılmış nesne DNA
molekülünün bir maddesel modelidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Buna
karşılık önceki bölümde sözü edilen <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tek-atomlu
Helyum-4gaz molekülü topluluğunun </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">noktasal </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tanecikler
olarak temsil edilmesi, evrende var olangerçek nesne dizgeleri sayılan bu
molekül topluluğunun bir matematiksel modelini oluşturur. </span><b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; mso-bidi-font-family: GillSansBold;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">incelediğimiz
<span style="color: red;">anlambilimsel yaklaşımda matematiksel modellerin temel
bir işlev</span>i vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bundan
böyle “model”sözcüğünü hep “matematiksel model” ifadesinin kısaltması olarak
kullanacağız..<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">“Model”</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> kavramını aydınlatmak amacıyla tek
postulatı yani ideal gaz yasası,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olan
teoriyi ele alınır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ideal
gazların kinetik teorisinin anlambilimsel yaklaşımındaki modelleri, yukarı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">da
sözü edilen modellere, mikro-nesne dizgelerinin (yani gaz moleküllerinin)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">temsilcileri
ve ilgili mikro-özelliklerin (moleküllerin koordinatları, hızları, kinetik<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">enerjileri
vb.) temsilcilerini eklemekle oluşturulur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Böyle oluşan matematiksel yapıların teorinin
bir modeli olması için kinetik teorinin tüm postulatlarını (gerekteorik
postulatları gerekse bağlantı postulatlarını) yerine getirmelidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Bu postulatlar anlambilimsel yaklaşımda
modellerin yerine getirmesi gereken koşullaro dile<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">getirip,
</span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">temel yasa</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak
adlandrılır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dikkat
edilirse anlambilimsel yaklaşımda<span style="color: blue;">(ideal Gaz Yasası
gibi) </span>temel yasaların <span style="color: blue;">asıl işlevi,</span> ait
oldukları teorinin modellerinin tanımlanmasında ortaya ç›kar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(Açıkcası
bu son konuyu çok anlamadım…)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h2>
ÜNİTE :5 BİLİMSEL
HİPOTEZLERİN PEKİŞTİRLMESİ </h2>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">SALT TÜMEVARIMCI GÖRÜŞ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Francis Bacon</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> dan kaynaklanan bu görüşte <span style="color: blue;">tümevarım</span>, doğruya erişmenin tek geçerli yöntemidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
görüşte bilimsel yöntem üç aşamadan oluşur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.<span style="color: blue;">Gözlem veya deney</span> yoluyla ilgili bilim dalının
konusuna giren yalın olguların bilgisi türetilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
bilgiler, yapılan gözlem ve deneylerle doğrulanmış gözlem önermeleri ile ifade
edilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örnek:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak yeterince ısıtıldıgında genleşen </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1,...,
</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">n metal parçalarını gösterebiliriz. </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">F</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,
“yeterince ısıtılır”, </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">G </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">de, “genleşir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2.</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gözlem veya deneyle doğrulanmış sonlu sayıda
gözlem önermesinden tümevarımsal çıkarımla bir tümel-koşlullu önerme türetilir.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Böyle
bir önermeye </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">tümevarımsal genelleme</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">önermesi de denir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örnek: </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yukarıdaki doğrulanmış gözlem
önermelerinden </span><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">"</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">x(Fx</span></i><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">®</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Gx</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">)
tümevarımsal genelleme önermesi türetilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3.</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Türetilen tümevarımsal genelleme önermesi
başka gözlem veya deneylerle<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">daha
da pekiştirilebilir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örnek</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">: bilim insanı daha önce gözlemlenmeyen </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">an</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">+1
gibi bir metal parçasını ısıtr ve ısıtınca genleştiğini gözlemler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Salt tümevarımcı görüşün şu üç eleştirisi yapılabilir: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.
Tümevarımsal genelleme önermesinin <span style="color: green;">yanlışlanabileceği
göz ardı edilir.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> 2. Bilimsel yöntemde tümevarımınyanı sıra <span style="color: green;">tümdengelime de gereksinim olduğu göz ardı edilir. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3.
Tümevarımsal genelleme önermesi <span style="color: green;">bilimsel açıklama
için kullanılamaz</span>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Isıtılan
</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">an</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">+1 metalparçassının neden genleştiği
sorusunun yanıtı “Bütün metaller yeterince ısıtıldığında genleşir” önermesinin doğruluğu olamaz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Çünkü
sorulan zaten niye bir metalin ıstıldığında genleşiyor olduğu sorusudur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">HiPOTEZ-PEKİŞİRMESİ GÖRÜŞLERİ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
görüşlerde bilimsel yöntem hem <span style="color: blue;">tümdengelimse</span>l
hem <span style="color: blue;">tümevarımsal </span>çıkarım biçimlerini<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hem
de <span style="color: blue;">hipotez kurmayı </span>içerir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bilim
insanları sınamaya-değerbuldukları gözlem önermelerini gözlem ve/veya deneyle sınarlar.Doğrulananlar
kabul edilir, yanlışlananlar ret edilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öte
yandan bilim insanları yaratıcı hayal güçleriyle diledikleri <span style="color: blue;">gözlem-önermesi-olmayan</span> bilimsel önermeleri,<span style="color: green;">özellikle düzenlilik ifade edebilen tümel-koşullu
önermeleri</span> sınamak amacıyla </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">hipotez</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
sıfatıyla geçici olarak kabul etmeye yetkilidir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Sınanan
hipotez pekiştirilirse kalıcı olarak kabul edilir; ama çürütülürse ret edilir,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öte
yandan belli bir zamanda pekiştirilmiş bir hipotez sonraki bir zamanda
çürütülüp ret edilebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
nedenle hipotezler bazı görüşlerde pekiştirildikten sonra da “hipotez” olarak
nitelenmeye devam edilir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ancak
genel olarak belli bir zaman ile belli bir yere sınırlı olmayan düzenlilikleri<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ifade
eden pekiştirilmiş hipotezlere </span><b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">yasa </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denilir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Örnekleme Yoluyla Pekiştirme Yöntemleri<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Nicod Yöntemi<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">S›nama
amacıyla ortaya konulan hipotez <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">(1)</span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="color: red; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">"</span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">x(Fx </span></i><span style="color: red; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">® </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Gx</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">)</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> biçiminde bir tümel-koşullu önerme, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">F </span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ile </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">G </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ise gözlem önermelerinin yüklemi olabilen
yüklemler olsun.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="Balk1Char"><span style="font-size: 16.0pt;">.</span></span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gözlem
önermesi olan </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Fa </span></i><span style="color: red; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">Ù </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ga</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tümel-evetleme
önermesininin bir </span><b><span style="color: blue; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">olumlu örneklemesi</span></b><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;"> </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olduğu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="Balk1Char"><span style="font-size: 16.0pt;">.</span></span><i> <span style="color: red;">Fa </span></i><span style="color: red; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">Ù </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">~</span><i><span style="color: red;">Ga</span> </i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tümel-evetleme önermesinin de ’bir de </span><b><span style="color: blue; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">olumsuz örneklemesi</span></b><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;"> </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olduğu
söylenir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Yukarıda Söz konusu olan şey <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(1)
hipotezinin ilgili bilim insanları topluluğunca t zamanında pekiştirilmiş olması,
bu topluluğun üyesi olan bilim insanlarının t zamanına dek yaptıkları gözlem
ve/veya deneyler<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sonucunda
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(i)
yeterince büyük sayıda olumlu örnekleri gözlemlemiş olmaları ve<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(ii)
hiçbir olumsuz örneklemeyi gözlemlememiş olmaları demektir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> salt tümevarımsal görüşte türetilebilen
(1) biçiminde bir tümevarımsal genelleme olan <span style="color: blue;">(2)
Bütün metaller yeterince ısıtıldığında genleşir</span> önermesini bir hipotez
olarak ele alalım<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_Tümevarımsal
çıkarımın öncülleri (2) hipotezinin <span style="color: blue;">olumlu
örneklemelerini</span> oluştururlar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_Olumsuz
örnekleme gözlemlenmemiş olduğu varsayılırsa, bu olumlu örneklemeler (2)hipotezini
<span style="color: blue;">pekştirir.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_Dikkat
edilirse belli bir zaman anında pekiştirilmiş hipotez daha sonra bir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olumsuz
örneklemenin gözlemlenmesi sonucu olarak(yani hipotezin yanlışlanmasıyla) <span style="color: blue;">çürütülebilir.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Not:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">burada sınavda bu konuyla
ilgili hangisi olumlu yada olumsuz diye sorulmuş<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Fa </span></i><span style="font-family: Symbol;">Ù </span><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;">Ga </span></i><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">olumlu <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<i>Fa </i><span style="font-family: Symbol;">Ù </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">~</span><i>Ga <span style="color: red;">olumsuz </span>( dikkat ederseni olumsuzda Ga öncülünün önünde değillme
işareti var sembolik mantıktaki gibi o yüzden olumsuz oluyor)</i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Hempel Yöntemi <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nicod
yönteminin uygulanabildiği hipotezlerden farklı biçimde olan hipotezler de<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örnek:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(3) Her yıldızın en az bir gezegeni vardır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotezi
(1)yani nicodun hipotezi ( </span><span style="color: red; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">"</span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">x(Fx </span></i><span style="color: red; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">® </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Gx</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">) </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">biçimin deki</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gibi değildir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(3)
hipotezinin biçimi şu şekildedir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(4) </span><span style="color: blue; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">"</span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">x(Fx </span></i><span style="color: blue; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">® $</span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yGyx</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">) <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">(4) biçimdeki</span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotezler-bunlara
“<span style="color: blue;">tümel-tikel niceleyicili hipotezler</span>”
denir ve <span style="color: red;">Nicod<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yöntemi ile sınanamazlar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">İşte
Hempel, Nicod yöntemini her türlü hipoteze uygulanabilecek bir şekilde
genelleştirmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
genelleştirilmiş yönteme de </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Hempel yöntemi</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
yöntem niceleme mantığı diline ait bir önermenin belli bir evrende </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">açılımı</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kavramına dayanır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_Buna
göre sınanan hipotezin yeterli sayıda ögesi olan </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">U
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gibi bir sonlu evrendeki açılımı,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> doğrulanmış gözlem önermelerinden <span style="color: blue;">tümdengelimli geçerli bir çıkarımla</span> türetilebilirse <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotez
Hempel yöntemince </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">pekiştirilmiş </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sayılır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">_Öte
yandan doğrulanmış bir gözlem önermesi hipotezin <span style="color: blue;">değillemesini
pekiştirirse</span> hipotezin kendisi Hempel yöntemince <span style="color: blue;">çürütülmüş olur. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Nicod ile Hempel Yönteminin Karşılaştığı Güçlükler<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Kuzgun Paradoksu:</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hempel</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
yönteminde pekişmemesi gereken bazı hipotezlerin pekiştirildiğini gösteren
paradoksa verilen addır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Not:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bu konu sınavda sorulmuş ben anlarım diyen
aşağıda ki örneklere baksın ben yazmadım</span><span style="font-family: Wingdings; mso-ascii-font-family: GaramondLight; mso-bidi-font-family: GaramondLight; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: GaramondLight; mso-symbol-font-family: Wingdings;">J</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sonsuz Öğeli Evren Sorunu:</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öğle
bazı önermeler vardır ki, ancak sonsuz öğeli bir evrende doğru olup, sonlu bir
evrende tutarsızdır; yani tüm <span style="color: blue;">yorumlamalarda yanlıştır</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Örneğin:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
“Her doğal sayıdan büyük bir doğal sayı vardır” önermesi, <span style="color: blue;">sayallığı (</span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">cardinality</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">)</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> sonsuz olan tüm doğal sayılardan oluşan
evrende doğru olmasına karşın, bu evrenin sayallığı sonlu olan herhangi bir altkümesinden
oluşan evrende tutarsızdır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dolayısıyla
bu önerme (hipotez) Hempel yöntemince <span style="color: blue;">pekiştirilemez.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.Böylelikle
Hempel yöntemince <span style="color: blue;">Kuzgun Paradoksu’ndan</span> ötürü
pekişmemesi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gereken
bazı hipotezlerin <span style="color: blue;">pekiştirildiğini,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> 2.sonsuz öğeli evren sorunundan ötürü de pekişmesi
gereken bazı hipotezleri <span style="color: blue;">pekiştirilmediğin</span>i görüyoruz<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Başka bir deyimle Hempel yönteminin uygulama alanının </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">birinci (kuzgun paradoksu)</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> sorundan ötürü </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">fazla geniş,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">İkinci(sonsuz öğeli evren) sorundan ötürü de </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">fazla dar olduğu söylenebilir</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Teorik Hipotezler Sorunu</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">:</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Ünite 4’te gözlem
terimi/teorik terim ayrımından söz etmiştik.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Eğer bir hipotezde geçen mantıksal-olmayan
terimlerin <span style="color: blue;">hepsi teorik</span> ise, o <span style="color: blue;">hipotez teorik hipotezdir.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Teorik hipotezler-hipotezin mantıksal biçiminden
kaynaklanan bazı özel ve ilginç olmayan durumlar dışında-Hempel yöntemince
pekiştirilemez.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nitekim
hipotezin verilen bir evrendeki açılımnın türetileceği gözlem önermesinde yalnız
<span style="color: blue;">gözlem terimleri geçer</span>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
nedenle teorik hipotezin sözü geçen evrendeki açılımından söz edilemeyeceğinden,
gözlem önermesi ile hipotezin açılımu arasındaki <span style="color: blue;">tümdengelimsel
çıkarımdan söz edilemez <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Glymour’un Kendi-kendini Pekiştirme (Bootstrap Confirmation)
Yöntemi<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örnekleme
Yoluyla Pekiştirme Yöntemi’nin <span style="color: #339966;">en gelişmiş biçimi</span>,
<span style="color: red;">Glymour’un </span></span><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Kendi-<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">kendini
Pekiştirme (Bootstrap Confirmation) yöntemi</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Glymour’un </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ortaya koyduğu <span style="color: blue;">kendi-kendini
pekiştirme yönteminde</span>,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">deneysel hipotezlerin yanı sıra,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hempel yönteminden farklı olarak,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">teorik hipotezlerin</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> de <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">örnekleme yoluyla</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> pekiştirliebileceği,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">böylelikle
<span style="color: maroon;">hipotezli tümden gelimsel pekiştirme yönteminin</span>
tersine ,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bu
<span style="color: teal;">hipotezlerin bütüncül olarak değil,</span><span style="color: blue;">tek tek</span><span style="color: teal;"> sınanabileceği ileri
sürülmektedir.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Glymour’un pekiştirme kuramı şöyle özetlenebilir</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">E </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kanıt önermelerinin kümesi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">pekiştirilmeye çalışılan hipotez</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">T</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ise<span style="color: #33cccc;">, </span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotezini de içeren, birtakım hipotezlerin mantıksal sonuçlarının
kümesinden oluşan teori olsun. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Buna
göre </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ile
diğer hipotezler </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">T</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">teorisinin aksiyomları olur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Genel
olarak </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">teori</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,
bir <span style="color: green;">aksiyomlar kümesinden türetilen önermelerden</span>
oluşur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
kümeye aksiyomların </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">mantıksal kapanışı</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">da denir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
durumda </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">E</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kanıt kümesinin </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">hipotezini </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">T</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">teorisine</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> dayanarak</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">pekiştirmesi,
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kısaca
</span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Pkfl(E, H, T)</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bağıntısının yerine gelmesi-başka bir deyişle <span style="color: blue;">biçimsel olarak </span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">geçerli</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olması-aşağıdaki
koşullarla belirlenir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Glymour’un pekiştirme yöntemini örneği:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">E</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">: </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">{</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Za</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,
</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ya</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">}<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">: </span><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">"</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">x (Zx </span></i><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">® </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sx</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2 : </span><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">"</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">x
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">[</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Zx </span></i><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">® </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sx </span></i><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">« </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Yx</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">)] bu şekildedir <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">E</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">de geçen </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Z </span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ile </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Y </span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">birer gözlemsel</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
terim,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">S</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">terimi ise, </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">E</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">de geçmediğinden, <span style="color: green;">bir teorik terim</span> olup, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">de, bu nedenle, <span style="color: green;">teorik bir hipotezdir. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dolayısıyla pekiştirme, bir teorik hipotezin pekiştirilmesidir</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">T</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">teorisi de </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H </span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ile </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> aksiyomlarından
oluşur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Pkfl</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(</span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">E, H, T</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">) </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">biçimsel bağıntısının
bir yorumu verildiğinde, aşağıddaki beklentilerin yerine gelmesi doğal olacaktır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">.Pekiştirme bağıntısının<span style="color: red;"> </span></span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">biçimsel</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak geçerli olması
durumunda verilen yorumda </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">sezgisel</span></i><i><span style="color: #339966; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak da geçerli olması, yani </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">E</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kanıtlar kümesinin </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">T</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">teorisine dayanarak
</span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotezini <span style="color: red;">sezgisel olarak pekiştirmesi beklenir</span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2.</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Pekiştirme bağıntısının biçimsel
koşullarını yerine getiren </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">T </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">teorisinin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">iki
farklı aksiyomlaştırılması verildiğinde, verilen yorumda pekiştirme bağıntısı<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bunların
<span style="color: green;">birinde sezgisel olarak geçerli ise</span> öbüründe
de <span style="color: green;">sezgisel olarak geçerli</span> olmalıdır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dolayısıyla
yukarıdaki örnek <span style="color: green;">Glymour’un pekifltirme yönteminin
nasıl yürüdüğünü gösterir.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ancak (i) ve (ii) </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">koşulunun her zaman yürümediği <span style="color: red;">Christensen’in karşı-örnekleri ile</span> gösterilmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
ise <span style="color: red;">Glymour</span> yöntemine<span style="color: #33cccc;"> </span>yapılan <span style="color: red;">en önemli </span>eleştirilerden birini oluşturur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Christensen’in Karşı-Örnekleri<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Christensen’in </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">karşı-örnekleri her iki beklentinin, yani
(i) ile (ii)’nin, her zaman yerine<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gelmediğini
ortaya koymaktadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Christensen’in
karşı-örneklerinden birini aşağıda açıklıyoruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Christensen
örneğindeki </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Zx, Yx </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve
</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sx </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">açık önermelerini sırasıyla <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">x</span></i><i><span style="font-family: GaramondLightItalic, serif;"> </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">kuzgundur</span><span style="color: #33cccc; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">x’in</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> belli bir türden tüyü vardır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">x</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">siyahtır olarak
yorumluyor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öte
yandan</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">a, <span style="color: blue;">H</span> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotezindeki
bağlı<span style="color: blue;"> x</span> değişkeninin gözlemlenmiş belli bir değeri
olan nesne olsun <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Buna göre söz konusu </span><i><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">E, H </span></i><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(pekiştirilmek istenen hipotez), </span><i><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1 ve </span><i><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2 şöyle yorumlanır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">E</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">:</span><span style="color: #3366ff; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gözlemlenmiş
nesne bir kuzgundur, Gözlemlenmiş nesnenin belli türden<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tüyü
vardır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">H:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Bütün kuzgunlar siyahtır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Bütün kuzgunların
belli türden tüyü vardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">: Eğer bir nesne
kuzgun ise, bu nesnenin siyah olması ile belli türden tüyü olması eşdeğerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
durumda yorumlanmış </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotezinin <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">birinci
aksiyomlaştırmada <span style="color: blue;">sezgisel olarak pekiştirilmediğini</span>,
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ancak
ikinci aksiyomlaştırmada <span style="color: blue;">sezgisel olarak
pekiştirildiğiini görüyoruz.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nitekim
birinci aksiyomlaştırmada kanıt olarak belli türden tüyü olan bir kuzgunun
gözlemlenmesine ve<span style="color: blue;"> </span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1</span><span style="color: #33cccc; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">aksiyomuna,
yani tüm kuzgunların belli türden tüyü olmasına, bakarak <span style="color: green;">aynı kuzgunun bir de siyah olduğu sonucuna sezgisel olarak
varamayız. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dolayısıyla
</span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotezinin <span style="color: green;">sezgisel olarak pekişltirildiğini söyleyemeyiz. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öte
yandan ikinci aksiyomlaştırmada aynı kanıta ve </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2 </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">aksiyomunun<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yorumuna
bakarak <span style="color: green;">salt mantık yoluyla bu gözlemlenmiş</span>
kuzgunun bir de siyah<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olduğu
sonucunu çıkartıyoruz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Gözlemlenmiş
kuzgunun siyah olması ise<span style="color: #33cccc;"> </span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotezinin bir <span style="color: green;">olumlu örneklemesidir.</span> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">O zaman da hipotez bu kez sezgisel olarak pekiştirilmiş oluyor. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Hipotezli-Tümdengelimsel Pekiştirme Yöntemi<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hipotezli-Tümdengelimsel Pekiştirme Yöntemi’nde,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
pekiştirilecek hipotez ile <span style="color: red;">önceden</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">doğrulanmış </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">gözlem önermelerinden yeni
gözlem önermeleri türetilir.</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Türetilmiş
gözlem önermeleri de <span style="color: blue;">(sınamaya-değer bulunup)</span>
gözlem ve/veya deneyle<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sunanırlar.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Eğer
bu türetilmiş gözlem önermeleri doğrulanırsa <span style="color: blue;">hipotez
pekiştirilmiş olur.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ama
eğer bazı türetilmiş gözlem önermeleri yanlışlanırsa <span style="color: blue;">hipotez
çürütülmüş<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(üstelik yanlışlanmış)</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> olur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hipotezli-Tümdengelimsel
yöntemde bir hipotezin çürütülmesi, Nicod yöntemince bir hipotezin çürütülmesi
ile koşut olmuş olur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Hipotezli-Tümdengelimsel Pekiştirme Yönteminin Karşılaştığı<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Güçlükler<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Kuzgun Paradoksu</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">: </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu paradoksun
Hipotezli-Tümdengelimsel Pekiştirme yönteminde de çıktığını söyleyebiliriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Buna
göre Hipotezli-Tümdengelimsel pekiştirme yöntemi gereği, gözlemlediğimiz bir
beyaz ayakkabının “<span style="color: blue;">Bütün kuzgunlar siyahtır”</span>
hipotezini pekiştirdiğini söylemek durumunda kalırız ki, bu daha önce sözü edilen
<span style="color: green;">Kuzgun Paradoksu’dur. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Alternatif Hipotezler Sorunu: </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ilkece bu gözlem
önermesi sonsuz sayıda birbiri ile bağdaşmayan alternatif hipotezi pekiştirir.ozamanda bu gözlem
önermesinin sonsuz sayıda bir biri ile bağdaşmayan alternatif hipotezi pekiştirmesine karşın niye H hipotezini
diğerlerine yeğliyoruz sorunu ile yani hipotezler sorunu ile karşı karşıya
kalıyoruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Duhem-Quine Sorunu: </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hipotezli-Tümdengelimsel Pekiştirme
Yöntemi’nin genel<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yapısında
aslında çoğu kez hipotez ve çeşlitli gözlem önermelerinden oluşan<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">başlangıç
koşulları (</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">initial conditions</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">)
dışında bir bir de genellikle niceliklerin ölçülmesinde<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kullanılan
ölçüm aygıtlarının işleyişine ilişkin ilkeler ve bu aygıtların güvenirliğine
ilişkin önermelerden oluflan yardımcı hipotezler (</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">auxiliary
hypotheses</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">) bulunur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Not:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sınavda buradan soru gelebilir
hipotezli-tümdengelimsel pekiştirme yönteminin karşılaştığı güçlükler
aşağıdakilerdne hangisidir diye sorulabilir.(yukardakilerden üçünden biri)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Bayesci (Olasılıkçı) Pekiştirme Yöntemi<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Bayesci</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> <span style="color: blue;">Pekiştirme
Yöntemi</span></span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’nde</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
hipotezler, </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">kanıt önermeleri</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">de diyeceğimiz eldeki doğrulanmış gözlem önermeleri ve </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">arkadüzlem</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bilgisini dile
getiren önermelere göre <span style="color: green;">koşullu olasılıklarına
dayanılarak sınanırlar.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Burada
olasılık teorisinin </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Bayes Teoremi</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak tanınan olasılık yasası kullanılır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
nedenle bu pekiştirme yöntemine</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> <span style="color: blue;">Bayesci
Pekifltirme Yöntemi</span> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denmişltir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bayesci sınama yönteminde </span><i><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H </span></i><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gibi hipotezin </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">pekiştirilme ve çürütülmesi</span><span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> şöyle tanımlanır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;"> </span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotesizin pekiştirilmesi:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> sınama sonrası-olasılık
derecesinin sınam-öncesi olasılık derecesinden </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">büyük
olması demektir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hipotezin çürütülmesi:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> ise sınama-sonrası olasılık
derecesinden sınama-öncesi olasılık derecesinden </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">küçük
olması demektir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bayesci
pekiştirme yönteminde sınanan hipotezlerin sınama-öncesi olasılık derecesinin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hep
0’dan büyük ve 1’den küçük olduğu,yani hipotezlerin <span style="color: blue;">kesin
olarak<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yanlış</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> veya</span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> kesin olarak doğru </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olarak bilinmediği kabul edilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bunun
dışında Bayesci yöntemde<span style="color: blue;"> </span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gibi bir hipotezin
sınama-öncesi olasılık derecesi, bu <span style="color: green;">hipotezikabul
eden ilgili bilim insanları topluluğuna </span>ve <span style="color: green;">hipotezi kabul edildiği zamana<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bağlıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Buna
göre<span style="color: blue;"> </span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotezinin böyle bir toplulukta<span style="color: #3366ff;"> </span></span><i><span style="color: #3366ff; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">t</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">zamanındaki sınama-öncesi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olasılık
derecesi, hipotezin toplulukça<span style="color: blue;"> t</span> zamanında
kabul-edilebilirlik derecesiyle<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">özdeşleştirilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Genel
olarak Hipotez-Pekiştirmesi Görüşü’nde, hipotezler bilim insanlarınca hayal
gücüyle serbest olarak sınama amacıyla kabul edildiğinden,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bu
görüşün bir biçimi olan Bayesci (Olasılıkçı) yöntemde,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir
hipotezin </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">sınama öncesi olasılık
derecesi</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotezi kabul eden
bilim insan›n›n öznel tutumuna bağlıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ancak
hipotezin sınama-öncesi olasılık derecesi öznel olmakla birlikte, sınama sonrası
olasılık derecesi </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">nesnel</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bayesci (olasılıkçı)yönteminin üstünlüklerinden biri </span><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kuzgun paradoksuna bir çözüm getiriyor olmasıdır.</span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bayesci
sınama yöntemi </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">eski kanıt sorunu</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak adlandırılan bir sorunla karşı karşıya kalır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bayesci
sınama yönteminine göre, <span style="color: blue;">Einstein’in Genel Görelilik
Teorisi’ni pekiştirmez<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">SALT TÜMDENGELİMCİ-HİPOTEZ-YANLIŞLAMACI GÖRÜŞ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Karl R. Popper’in</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> öncülüğünü yaptığı <span style="color: blue;">Salt Tümdengelimci-Hipotez-Yanlışlamacı</span> (kısaca Tümdengelimci-Yanlışlamacı)
görüşte <span style="color: green;">tümevarımsal çıkarım yoktur</span>, tek
geçerli çıkarım biçimi <span style="color: green;">tümdengelimsel çıkarımdır.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dolayısıyla,
Bayes yöntemince böyle bir hipoteze 0’dan büyük sınama-öncesi olasılık derecesi
veremeyiz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
ise <span style="color: green;">Bayes yönteminde sınamanın olanaksız olduğu</span>
anlamına gelir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Daha
önce <span style="color: blue;">Hipotezli-Tümdengelimsel Pekiştirme yönteminde</span>,
hipotezler, gözlem<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">önermelerine
dayanarak tümevarımsal çıkarımla <span style="color: green;">pekiştirilebilirler,</span>
tümdengelimsel<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">çıkarımla
da<span style="color: green;"> çürütülebilirler</span> demştik. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Popper’e dayanan Tümdengelimci-Yanlışlamacı görüşte ise,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
pekiştirme olanaksız olduğundan, hipotezler gözlem önermelerine dayanarak
tümevarımsal çıkarımla pekiitirilemezler ama <span style="color: teal;">tümdengelimselçıkarımla
yanlışlanabilirler. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ancak
Popper’e dayanan </span><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Tümdengelimci-Yanlışlamacı görüş</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">te,
gözlem önermeleri, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hipotezli-Tümdengelimsel
Pekiştirme yöntemini savunan mantıkcı pozitivistler ya da empiristlerde olduğu
gibi gözleme dayanarak kesin ve ya da kesine yakın bir biçimde doğrulanan
önermeler değil, <span style="color: green;">son çözümlemede ilgili bilim
insanları topluluğunun aldığı özgür </span></span><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">karar</span></i><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">la kabul edilmiş</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">önermelerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Popper
bu önermeleri </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">temel önermeler</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak adlandırıyor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bilim
insanlarının yükümlülüğü, serbestçe kabul ettikleri hipotezleri tek tek sınayarak
yanlışlananları ret etmek ve böylece </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">uzun sürede</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yanlışlanmayan hipotezleri kabul edip her türlü bilimsel çalışmada
kullanmaktır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
türlü hipotezlere Popper </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">dayanıklu hipotezler</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">der.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ancak
<span style="color: blue;">dayanıklılık zamana bağlıdır</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Belli<span style="color: blue;"> </span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">t</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> gibi bir zamanda dayanıklı hipotez daha
sonraki <span style="color: blue;">t2</span> zamanında <span style="color: blue;">yanlışlanıp
ret edilebilir.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">HİPOTEZ-BULUŞU GÖRÜŞÜ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Charles S. Pierce</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> ’ün öncülüğünü yaptığı </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Hipotez-Buluşu</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">görüşünde, hipotezler
bilim insanlarının salt hayal gücünün ürünü olarak kabul edilmezler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hipotezler
bilim insanlarının önceden doğruladıkları gözlem önermelerine dayanarak<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tümdengelimsel olmayan bir çıkarımla türetilir</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Eğer
tümdengelimsel olmayan bütün çıkarımları tümevarımsal olarak nitelersek,
Hipotez-Buluşu görüşündeki çıkarımın<span style="color: blue;"> tümevarımsal</span>
olduğu söylenebilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: teal; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Salt Tümevarımcı görüşte</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> öngörülen bu çıkarım biçimi açıklayıcı
yeni hipotezlerin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">buluşunu
sağlayamaz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir
açıklayıcı yeni hipotez, onu türetmek için kullanılan gözlem önermelerinde
geçen terimlerin dışında bu önermelerde geçmeyen <span style="color: green;">yeni
terimler kapsar. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Böyle
bir hipotez bilimsel aç›klama için elverifllidir. Hipotez-Bulşlu görüşü önceden
bilinen ancak henüz açıklanmamış dolayısıyla şaşırtıcı belli bazı olguları açıklama
amacını güder.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Buna göre Hipotez-Buluşu görüşünün genel biçimi aşağıdaki
gibidir:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(i)
</span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">E</span></i><span style="color: #33cccc; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
gözlemlenmiş olan şaşırtıcı olguyu dile getiren önermedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(ii)
Eğer </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotezi doğru olsaydı, </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">E</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yi açıklamış olurdu.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(iii)
O halde, </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">H</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotez olarak kabul edilebilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-1872468642671722472014-12-28T05:31:00.003-08:002014-12-28T05:31:43.185-08:00Bilim Felsefesi Ünite 6<h1>
<span style="font-weight: normal;"><span style="font-size: large;"><i>Bircan hanımdan alıntı</i></span></span></h1>
<h1>
ÜNİTE:6 BİLİMSEL
TEORİLERİN GELİŞİMİ </h1>
<h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</h3>
<h2>
GİRİŞ:</h2>
<h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Bilim tarihinden her bilim daılına ilişkin olarak şunları
öğreniyoruz.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
(i) Bilimsel
bilgiler dağarcığı <span style="color: green;">zaman içinde büyümüştür</span>. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
(ii) Kabul edilen
bilimsel teori <span style="color: green;">zaman içinde değişip gelişmiştir</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Şöyle ki, belli bir zamanda kabul edilen <span style="color: red;">yeni teori,</span> yerine geçtiği eski teoriden daha çok <span style="color: red;">gelişmiştir.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Bilim felsefesinde, teorilerin gelişimine ilişkin birbirinin
karşıtı olan iki çeşit görüş vardır. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Bunlar <span style="color: blue;">birikimsel gelişim görüşleri</span>
ile <span style="color: blue;">devrimsel gelişim görüşlerdir</span>.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Birikimsel gelişimde:</span> bir
teorinin yerine gelen daha gelişmiş olan <span style="color: blue;">yeni teori
eski teoriyi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue;">kapsar. </span>Başka bir deyişle eskisinin bir genleşmesidir.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Devrimsel gelişim:</span>
görüşlerinde yeni teori, yerine geçtiği eski teori ile bağdaşamaz. Dolayısıyla
yeni teorinin kabul edilmesi, eski teorinin ret edilmesi anlamına gelir. </div>
<div class="MsoNormal">
O halde <span style="color: blue;">yeni teori eskisini
kapsayamaz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Birikimsel gelişim görüşleri olarak:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Ernest Nagel’in indirgemeci
gelişim görüşü ile <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Imre Lakatos’un bilimsel araştırma
programları metodolojisine dayalı
gelişim görüşünü ele alıyoruz.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Devrimsel gelişim görüşü olarakda <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Thomas S. Kuhn’un bilimsel devrimli gelişim görüşünü ele
alıyoruz.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</h3>
<h3>
NAGEL’iN iNDiRGEMECi GELiŞİM GÖRÜŞÜ</h3>
<h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">Nagel’in ortaya koyduğu indirgemeci
gelişim görüşünde,</span> </div>
<div class="MsoNormal">
bir teorinin yerine geçen <span style="color: blue;">ikinci
bir teorinin</span> birincisinden daha gelişmiş olması, </div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue;">birinci teorinin onun yerine geçen
ikinci teoriye indirgenmesi</span> veya başka bir deyişle ikinci teorinin
birinci teoriyi indirgemesi demektir</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Nagel’e göre 1.teorinin 2. teoriye indirgenmesinin gerekli
ve yeterli olan üç koşulu vardır.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Bu koşullardan ilk ikisi <span style="color: blue;">biçimsel
koşullardır</span> sonuncu <span style="color: blue;">koşul olgusaldır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Koşul 1:</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">indirgenen teorinin
postulatlarında geçen her terim, indirgeyen teorinin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">postulatlarında geçmelidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Koşul 2:</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">indirgenen teorinin
her postulatı, indirgeyen teorinin postulatlarından<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tümdengelimsel çıkarımla türetilebilmelidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Koşul 3:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> indirgeyen teori pekiştirilmiş bir teori
olmalıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Genel olarak indirgemeci gelişimde,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> indirgeyen teori,
indirgenen teoriyi açıklar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Böyle
bir açıklama, <span style="color: blue;">teorilerin sözdizimsel yaklaşımında</span>
birleştirici biçimde, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorilerin anlambilimsel (semantik) yaklaşımında</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
ise nedensel-düzeneksel biçimde<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir açıklamadır..<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">LAKATOS’UN BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROGRAMLARINA<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">DAYALI GELİŞİM GÖRÜŞÜ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">1.Gelişen Teori Dizileri ile Yozlaşan Teori
Dizileri<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Lakatos
herhangi bir bilim dalında ardı ardına
ortaya konulan teoriler dizisini ele alarak, </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">gelişen teori dizisi</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> ile </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yozlaşan teori dizisi</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
ayrımını yapmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Laktosun
teori gelişimi görüşünde,verilen teori dizisinde (birincisi dışında)her teori
bir iönceki teoriden daha gelişmiş ise bu teori dizisine <span style="color: blue;">gelişen teori dizisi denir.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: GillSansBold, sans-serif; font-size: 13pt;">2.Gelişen Teori Dizilerinin Yapısı<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Lakatosun
görüşünde bir teori dizisine ait her teorinin <span style="color: blue;">postulatlar
kümesi</span>,<span style="color: blue;">temel hipotezler</span> <span style="color: blue;">kümesi</span> ile <span style="color: blue;">yardımcı
hipotezler kümesinin</span> bileşimidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dizideki
tüm teorilere ortak olan temel hipotezler kümesine teori dizisinin <span style="color: red;">katı çekirdeği</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dizideki
her teorinin yardımcı hipotezler kümesinede o teoriye özgü <span style="color: red;">koruyucu kuşak</span> denir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Hem teorik hem deneysel</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> olarak gelişen bir teori dizisine </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">gelişen teori dizisi</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Her
deneysel olarak gelişen dizi, tanımı gereği aynı zamanda teorik olarak da gelişen<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dizi olduğundan, “<span style="color: green;">gelişen dizi”</span>
ile “<span style="color: green;">deneysel olarak gelişen dizi</span>” ifadeleri
eşanlamlıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</h3>
<h3>
3.Anomoli</h3>
<h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Bir teorinin hipotezlerinden tümden gelimsel olarak
türetilen bir önermenin<span style="color: green;"> değillemesi</span> gözlem
veya deneyle doğrulanmış bir gözlem önermesi ise bu önermenin dile getirdiği
olguya sözü geçen teoriye ilişkin bir <span style="color: blue;">anamoli</span>
denir.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">4.Bilimsel Araştırma Programlarının Yordamı<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir
</span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bilimsel arştırma programı</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> bir teori dizisinin </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">katı çekirdeği</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ile </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yordam</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ı </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denilen yöntemsel
kurallardan oluşur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yordamı
oluşturan kurallar kesin olmayıp yalnızca <span style="color: blue;">yönlendirici
olan kurallardır</span>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yordam,
</span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">negatif yordam</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ile </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">pozitif yordam</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">a</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> ayrılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Negatif yordam</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> teori dizisinin
katı çekirdeğini korumayı amaçlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Pozitif yordam </span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ise</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, teori dizisini
oluşturan teorilere özgü olan koruyucu kuşakların adım adım ortaya konulmasını
yönlendirir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">KUHN’UN BİLİMSEL PARADİGMA DEĞİŞİKLİĞİNE <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">DAYALI DEVRİMSEL GELİŞİM GÖRÜŞÜ<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Bilimsel Paradigma<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Thomas
S. Kuhn ortaya konulan görüşünde bir
bilim dalında belli bir zamanda bilim insanları topluluğunca kabul edilen teori
bir </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bilimsel paradigma</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tarafından yönlendirilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">Disiplinermatriks </span></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olarak adlandırılan bilimsel paradigma teorinin yasa-önermeleriyle birlikte, bunları
yönlendiren yöntem kurallarından oluşur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kuhnun ortaya koyduğu <span style="color: red;">disipliner matriks</span>
anlamındaki bilimsel paradigma kavramı <span style="color: green;">sembolik
genellemeler,metefizik ilkeler,modeller,bilimsel değerler </span>ve<span style="color: green;"> örnek problem çözümleri</span>
ögelerini içerir.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dolayısıyla
Kuhn’un ortaya koyduğu bu kavram <span style="color: red;">Lakatos’un </span><span style="color: blue;">“bilimsel araştırma programları” </span>kavramına benzer.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Aralarındaki önemli ayrım,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> <span style="color: red;">bilimsel
paradigmanın</span> (bilimsel araştırma programının<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tersine)dolaysız
olarak teoriyi değil de, <span style="color: green;">teoriyi kabul eden bilim
insanları topluluğunu yönlendirmesidir<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorinin
yönlendirilmesi, ancak dolaylı <span style="color: blue;">olarak bilim insanları</span>
topluluğu aracılığyla gerçekleşir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Öte
yandan Lakatos’un bilimsel araştırma programı, <span style="color: blue;">tek bir
teoriyi </span>değil de <span style="color: blue;">bir teori dizisini</span>
yönlendirir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Ancak
böyle diziyi oluşturan teorilerin <span style="color: red;">ortak katı
çekirdeklerinden ötürü</span> aynı teorinin zaman içindeki farklı teori aşamaları</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sayılabilir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">(i)Sembolik Genellemeler:</span></b><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;"> </span></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Sembolik
genellemeler, </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">tümel-koşullu önermeler ya da denklemler
biçiminde sembolleştirilmiş veya böyle sembolleştirilebilen <span style="color: green;">yasa-görünümlü önermelerdir.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">Bu bilimsel paradigmanın
sembolik genellemeleri,</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">önceki bölümde
incelenen </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">kinetik gaz</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">teorilerine ilişkin temel hipotezler, yardımcı hipotezler ve
bunlardan türetilen <span style="color: green;">(ideal gaz denklemi ile Van der
Waals denklemi gibi) </span>yasa-önermelerinde oluşur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">(ii) Metafizik ilkeler ve Modeller </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bilim
dalının konusu olan varlıkları belirten <span style="color: blue;">metafizik</span>
<span style="color: blue;">ilkeler</span> ve <span style="color: blue;">modeller</span>
de bilimsel paradigmada yer alırlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin:</span><span style="font-family: GaramondLight, serif;"> klasik kinetik gaz paradigmasında,moleküllerin
varlığı ilkesi bir metafizik ilkedir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: GaramondLight, serif;">Öte yandan bir tek-atomlu gaz </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kitlesini oluşturan
molekül topluluğunu, birbiriyle esnekçe çarpışan bilardo topu topluluğuna
benzetmek bir model oluşturur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: red; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">(iii) Bilimsel De¤erler:</span></b><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;"> </span></b><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Bilimsel
değerler, </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">herhangi bir bilim dalındaki alternatif<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">teoriler
arasında hangisinin </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">daha gelişmiş</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olduğunu belirten ölçütlerdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Başlıca bilimsel değerler:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dakiklik<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Tutarlılık<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kapsamlılık<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yalınlık<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Verimliliktir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1. Seçilen teori </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">dakik </span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olmalı,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> yani teoriye dayanarak türetilen öndeyiler
ile gözlem<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve
deney sonuçları arasında uyum olmalıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Özellikle
niceliklerin hesaplanan değerleri, ölçülen değerlerine yaklaşık olmalıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Aynı
niceliğin farklı yöntemlerle ölçülen değerleri de birbirine yaklaşık olmalıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Avogadro sayısı on üç farklı yöntemle
ölçülmüş olup ölçü sonuçları birbirine çok yakın çıkmıştır<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3. Seçilen teori </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">kapsamlı </span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olmalı,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> yani teoriden yeni ve beklenmeyen olguların
öndeyisi türetilebilmelidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin: </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kinetik gaz teorisinde van der Waals
denklemine dayanarak kritik noktaların değeri van der Waals sabitlerine bağlı
olarak hesaplana bilmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">4. Seçilen teori </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yalın </span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olmalıdır,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> yani teori, birbiriyle ilişkisiz görünen
karmaşık<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olgular
arasında yalın bir düzenlilik ortaya koymalıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> kinetik gaz teorisi,gaz kitlelerinin basıncı
ve sıcaklığı ile gaz moleküllerinin devinimi arasında yalın bir bağıntı kurmuştur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">5. Seçilen teori </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">verimli </span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olmalıdır,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> yani teori ilgili bilim insanlarına yeni
problem<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ve
araştırma alanları sağlamalıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin: </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kinetik gaz teorisi, çeşitli gaz
moleküllerinin farklı sıcaklıklardaki ortalama hızlarını hesaplama problemine
yol açmıştır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yukarudaki
beş değer, ilgili bilim insanları topluluğunun alternatif teoriler arasındaki
seçimini yönlendirmekle birlikte bu seçimi zorunlu kılmaz. Son karar bilim insanları
topluluğunun takdirine kalır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nitekim
bu değerlere dayanan teori seçimi şu iki güçlükle karşılaşır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(a)
Değerlerden her biri somut uygulamaları bakımından <span style="color: blue;">kesinlikten
yoksundur</span>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(b)
Değerler, bir arada ele alındığında <span style="color: blue;">birbiriyle
çatışabilirler</span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Olağan Bilim Dönemi<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Belli
bir bilim dalındaki bilim insanları topluluğunca kabul edilmiş paradigmanın<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">içerdiği teori</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> (bilimsel araştırma programınca yönlendirilen
teori dizisi gibi) belli<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir
zaman aralığında başarılı bir biçimde kullanılıp bir <span style="color: blue;">birikimsel
gelişim gösterir</span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Başka
bir deyişle, teorinin aşamaları gelişen bir teori-aşamaları dizisini oluşturur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yani
her aşama bir öncekinden daha gelişmiştir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Söz
konusu birikimsel gelişim sürecine,ilgili bilimsel paradigma çerçevesindeki </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">olağan bilim,<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bu sürecin içinde yeraldığı zaman aralılığına
</span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">olağan bilim dönemi</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">denir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Olağan
bilim döneminde bilim insanları topluluğu tek paradigmayı rakipsiz olarak kabul
ederler.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin : </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">klasik kinetik gaz paradigması
çerçevesindeki olağan bilim dönemi <span style="color: green;">1856 - 1880</span>
yılları arasındadır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Olağan bilim problemleri üç çeşide ayrılır <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 3.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.Olgu-toplama problemleri, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 3.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 3.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2.Teori-sunama problemleri ve<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 3.0pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> 3.Teori-geliştirme problemleri.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: blue; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">(i)Olgu-toplama problemleri:</span></b><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;"> </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
problemler, ilgili nesne dizgelerinin doğasını belirten özelliklerin (özellikle
nicel özelliklerin) gözlem ve/veya deneyle saptanması problemleridir.ü<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: blue; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">(ii) Teori sınama problemleri:</span></b><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;"> </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bunlar
teoriyi sınamaya yarayan olguları saptama problemleridir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: blue; font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;">(iii) Teori-geliştirme problemleri:</span></b><b><span style="font-family: "GaramondBold","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondBold;"> </span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bilimsel
paradigmanın içerdiği teorinin birikimsel gelişimine yol açan etkinlikler <span style="color: red;">deneysel</span> ve <span style="color: red;">teorik </span>olmak
üzere iki çeşide ayrılır:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">1.</span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Deneysel teori-geliştirme
problemleri:</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Deneysel teori-geliştirme
problemlerinin iki çeşidi vardır: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">(i) </span>Teoride geçen sabitlerin (söz gelişi kinetik gaz
teorisine ilişkin <i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">N</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; font-size: 8.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">A </span></i>Avogadro sayısı ve <i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">R </span></i>gaz
sabitinin) değerlerinin deneysel olarak ölçülmesi</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red;">(ii) </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teoriye ilişkin deneysel yasaların (örneğin
Boyle-Mariotte, Charlesve Gay-Lussac yasalarının) deneye dayanarak ortaya
konulması.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">2.Teorik teori-geliştirme problemleri:</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Teorik teori-geliştirme problemleri, yani bilimsel paradigmanın
içerdiği teorinin gözlem ve/veya deneye dayanmaksızın geliltirilmesidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "GillSansBold","sans-serif"; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-family: GillSansBold;">Anomaliler, Bunalım Dönemi ve Bilimsel Devrim</span></b><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Olağan
bilim döneminde, bilimsel paradigmanın içerdiği teori er geç </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">anomaliler</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">l</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">e Karşılaşır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Anomalilerin
ortaya çıkması ise şu üç şıktan birine yol açar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1_Bilimsel
<span style="color: blue;">paradigma kısmen değiştirilerek</span> anoma</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">li </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">giderilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2_Bilimsel
<span style="color: blue;">paradigma hiçbir değişime uğramayıp</span> anomali
giderilemeden(gelecek zamanda giderilebileceği umuduyla) geriye kal›r.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> 3_ Bilimsel <span style="color: blue;">paradigma
ret edilip,</span> bilimsel devrimle yerine geçen bilimsel paradigmada anomali
giderilir.<o:p></o:p></span></div>
</h3>
<h3>
Giderilebilen anomali</h3>
<h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
şıkta anomali, yeni ve beklenmeyen bir olgunun </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">buluş</span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">u</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> anlamına gelir. Bu
yeni olgu bazen yeni bir maddenin buluşuna ilişkindir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Örneğin:</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> oksijen ve X-ışınlarının buluşu anomali
oluşturan bilimsel buluşlardır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kuhn’a
göre bilimsel buluş, olağan bilim etkinliği değil de </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">olağandışı bilimin etkinliği</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sayılır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
etkinlik sınırlı bir değişim olan </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yıkıcı-yapıcı</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">paradigma değişikliğine yol açar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Böyle bir paradigma değişikliğinin </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yıkıcı </span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yönü,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
teorinin bazı yardımcı hipotezlerinin yadsınmasına (reddine) yol açmasıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yadsınmış
(ret edilmiş) yardımcı hipotezlerin yerine kabul edilen yeni yardımcı
hipotezler bu değişime yol açmış olan <span style="color: blue;">anomaliyi </span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">giderir</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">başka
bir deyişle anomaliyi oluşturan olgu </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">açıklanmış </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir
olgu niteliğini alır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bu
nedenle anomaliye </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">giderilebilir anomali</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">diyoruz. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bir paradigmanın değişikliğinin yapıcı yönü</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
ise olağan bilim döneminde olağandışı etkinliği yoluyla bir </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">gelişim</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sürecini
üretmesidir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Böyle
bir süreç, Lakatos’un bilimsel araştırma programının yönelttiği gelişen teori aşamaları
dizisine benzer. Nitekim böyle bir paradigma değiğikliğinde, <span style="color: green;">teorinin katı çekirdeğini oluşturan temel hipotezler
korunur.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</h3>
<h3>
Giderilemez Anomali<span style="color: green; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></h3>
<h3>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bazı
anomalileri, kabul edilmiş paradigmanın içerdiği teori çerçevesinde gidermek
olanaksızdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">A
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olgusunun </span><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">Q </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">teorisi için bir </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">giderilemez anomali</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olması, </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">A’ </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yı dile getiren </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">“A”
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">önermesi ile </span><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol;">Q</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">’nın </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">temel</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotezlerinin bir arada tutarsız (çelişlkili)olması demektir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Böyle
bir anomaliye </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">giderilemez anomali</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">diyoruz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Olağan
bilim döneminde giderilemez anomaliler ancak gelişim sürecinde <span style="color: green;">gözardı edilebilirler</span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Buna
karşılık, gelişim süreci sonlanınca, giderilemez anomalilerin varlığı artık
bilim insanları topluluğunca <span style="color: green;">göz ardı edilemezler. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: maroon; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Olağan bilim döneminin sonunda <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">a)
giderilemez anomalilerin artması,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> b) çözüm bekleyen olağan bilim problemlerinin
azalması <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">c)
yeni bilimsel buluşların azalması veya bütünüyle durması, kabul edilmiş olan
bilimsel paradigmaya ve onun içerdiği teoriye olan güveni sarsar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Böylece
olağan bilim dönemi kapanıp </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bunalım dönemi </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">başlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Bunalım
dönemin</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">de, daha önce göz ardı edilen giderilemez anomalileri </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ad hoc hipotez</span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">lerle</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">gidereme
girişimleri ortaya çıkar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Dolayısıyla
bilim insanları bu anomalileri gidermeyi amaçlayan </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">olağandışı</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bilimsel etkinliklere
yönlenirler. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bilim
insanları bu amaçla teorilerinde değişiklikler yaparlar. Ancak, Lakatos’un
deyimiyle, teorinin <span style="color: red;">katı çekirdeğini oluşturan temel
hipotezler </span>bunalım döneminde de bilim insanlarının<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">çoğunluğunca
korunurlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Az
sayoda bilim insano kato çekirdeği bile farklo olan yeni alternatif teoriler
ortaya koyarlar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bunlardan
biri ilerde bilimsel devrim yoluyla kabul edilip eski teorinin yerine geçer.
Böylece eski teori bakımından giderilemez olan <span style="color: blue;">anomaliler
yeni teori çerçevesinde giderilebilirler.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Başka bazı bilim insanları ise aslında
giderilemez olan anomalileri katı çekirdeği değiştirmeksizin </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ad hoc </span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">(amaca özel)</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
hipotezler ortaya koyarlar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Ad hoc hipotez,</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">anomali olarak
bilinen bir olguyu açıklayacak (dolayısıyla anomali olmasını giderecek) biçimde
kurgulanmış olup hiçbir yeni öndeyi veya açıklamaya katkısı olmayan <span style="color: #3366ff;">hipotez demektir<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Demek
ki giderilmez anomali </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ad hoc acıklama</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">ile yapılıyor. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Anomali
giderilmez olduğundan, açıklanan önerme, dolayısıyla içerdiği </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ad hoc </span></i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotez, yanlış olmalıdır. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Nitekim
bunalım döneminde ortaya konulan </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ad hoc </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotezler
ileride <span style="color: blue;">çürütülürler. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bunalım dönemi</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, Lakatos’un deyimiyle, <span style="color: blue;">teori aşamaları dizisinin yozlaşmış</span> olduğu dönemdir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bunalım
döneminde </span><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ad hoc </span></i><span style="color: green; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">hipotezlerin ortaya konulması</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> yozlaşmanın bir belirtisidir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</h3>
<h3>
<span style="font-size: 12.0pt;">Anomalilerin Bi</span>limsel Devrim Yoluyla
Giderilmesi</h3>
<h3>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Herhangi
bir bilim dalında </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bilimsel devrim,</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">kabul edilmiş olan ve olağan bilim döneminden sonra bunalım
dönemine girmiş eski bilimsel paradigmanın, bilim insanlarıtopluluğunca<span style="color: blue;"> </span></span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">ret</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">edilip yerine eskisiyle hiç bağdaşamayan </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yeni</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir bilimsel paradigmanın
</span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">kabul</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">edilmesi
demektir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kuhn’un
“<span style="color: red;">bilimsel paradigma”</span> kavramı yerine Lakatos’un “<span style="color: red;">bilimsel araştırma”</span> kavramını kullanarak “<span style="color: blue;">bilimsel devrim</span>” kavramı eşdeğer bir biçimde şöyle
tanımlanabilir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Bilimsel devrim,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> aynı bilim dalındaki eski bilimsel araştırma
programı yerine,<span style="color: red;">katı çekirdeği</span> <span style="color: red;">eskisindekiyle bağdaşmayan </span>yeni
bir bilimsel araştırma<span style="color: red;"> </span>programının kabul edilmesi demektir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Kuhn, yeni bir teorinin ortaya konulmasını
buluş değil de <i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">icat</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">
</span></i>sayıyır. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Buluş </span><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yeni bir olguya</span><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">,icat</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> ise yeni bir teoriye ilişkindir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Daha
önce görüldüğü gibi <span style="color: blue;">yeni bir olgu buluşu</span>, </span><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">sınırlı </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">olan bir yıkıcı-yapıcı</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
paradigma değişimine yol açar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: blue; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Yeni bir teorinin icadı ise</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">, </span><i><span style="color: green; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">snırsız </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">olan
bir paradigma değişikliğine, başka bir deyişle, </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bilimsel devrime </span></i><span style="font-family: GaramondLight, serif;">yol açar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> Bilimsel devrim </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">yıkıcı-yapıcı
</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">bir değişimdir. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Yıkıcı </span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yönü,</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
eski teorinin temel hipotezlerinin, en azından bazılarının, reddine yol açmasıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><i><span style="color: red; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">Yapıcı </span></i><span style="color: red; font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yönü</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">
ise,kabul edilen yeni teorinin ret edilen eski teoriden daha gelişmiş olmasıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Kuhn,
</span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bilimsel devrimin </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">başka bir deyişle </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">devrimsel gelişim</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">sürecinin şu üç
özelliğini<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Belirtmiştir.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">1.
Devrimsel gelişlim </span><i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bütünsel</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">dir, azar azar gerçekleştirilemez. Tutarsozlığa
düşmemek<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">için
birbiriyle bağlantılı olan birçok değişiklik eşzamanlı olarak yapılmalıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">2.
Devrimsel gelişimin birincisi ile bağlantılı
olan ikinci bir özelliği, bilimsel terimlerde<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="color: blue; font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">anlam değişimine</span></i><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;"> </span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">yol açmasıdır.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">3.</span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: GaramondLight;"> </span><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">Daha genel olarak, devrimsel gelişim, </span><i><span style="font-family: "GaramondLightItalic","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLightItalic;">bilim
dilin</span></i><span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">de “<span style="color: blue;">devrimsel”</span> denilebilen bir
anlam değişimine yol açar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GaramondLight","serif"; mso-bidi-font-family: GaramondLight;">=SON=<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</h3>
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-79509306656038020082014-02-02T09:17:00.001-08:002014-02-02T09:17:05.641-08:00<span style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 17.940000534057617px;">Natura :Ölümsüz yapı</span><br style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 17.940000534057617px;" /><span style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 17.940000534057617px;">Excellentissimam : aşkın</span><br style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 17.940000534057617px;" /><span style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 17.940000534057617px;">Sudur: gr.prodos – lat. Emanito</span><br style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 17.940000534057617px;" /><span style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 17.940000534057617px;">Summum bonum : Tanrı en yüksek iyidir</span><br style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 17.940000534057617px;" /><span style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 17.940000534057617px;">Rationes seminales : köken ilkeler</span><span class="text_exposed_show" style="background-color: white; color: #333333; display: inline; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 17.940000534057617px;"><br />İlluminatio : aydınlanma<br />Anamnesis : hatırlama, anımsama<br />Metempsykhosis: ruh göçü<br />De vita beata : Mutlu hayat - Agustinus’un kitabi<br />Liberum arbitrium: Seçme özgürlüğü<br />Civitas dei : Tanrı devleti – Agustinus’un kit.<br />De consolatione philosophiae : felsefenin tesellisi – Boethius’un kit.<br />Philosophia perennis: Felsefenin zamandışı, hep devam eden eylem olması<br />Trivum : Mantık, retorik, gramer<br />Quandrvium: Aritmetik, geometri, astronomi, müzik – 4 matematik bilimi<br />Esse : varlık<br />Esse ipsum saf varlık – Tanrı<br />Veritas : hakikat<br />İd quad est : öz<br />Rectitudo: adalet<br />Ratio : akıl<br />İntelligentia: Aklın üstündeki anlama yetisi<br />Sensus: duyu<br />Judicium: yargı<br />İmaginatio: imgelem<br />Sermones : im<br />İdea: saf form<br />Proslogion: Anselmus – kit.<br />Ontolojik Tanrı Kanıtlaması : Anselmus – En iyi, en mükemmel, en büyük<br />Periphyseon : Eriugena kitap<br />Füsis : doğa (Gr.)<br />Ousia : Öz (Gr.)<br />Natura: doğa (lat.)<br />Essantia: öz (lat.)<br />Birinci Ousia (Boethius ve sonrasında substantia) Aristo’da işaret edilenler<br />İkinci Ousia (Boethius ve sonrasında essantia) Aristo’da tümeller Septem artes liberales : Yedi özgür sanat : Trivum +quadrivum</span>Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-52076644009898944162013-11-30T06:32:00.001-08:002013-12-09T12:45:36.377-08:00İnkilap Tarihi 1<br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333; font-family: Times, "Times New Roman", serif;">HENÜZ BİTMEDİ...</span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333; font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Ünite 1<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;">1571 İnebahtı-Kıbrısın Fethi - 1574 </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;">Tunusun
fethi -1578 Fas'ın fethi - (2.Selim)</span></b></span><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333; font-family: Times, "Times New Roman", serif;">1579 Sokullunun Ölümü</span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333; font-family: Times, "Times New Roman", serif;">1639 Kasr-Şirin
4.Murat - 1648 Vesfalya Antlaşması-</span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333; font-family: Times, "Times New Roman", serif;">1683 2. Viyana Bozgunu - Merzifonulu Kara
Mustafa Paşa-</span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">1699 Karlofça ile Osm. Macaristandan çekildi.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">1703-1730 Lale devri - III<u>.Ahmet</u> - Damat İbrahim Paşa-1711
Prut Savaşı -Rus Orusu bozguna uğrar -Azak Kalesi Alınır-1718 Pasorafça
anlaşması - Osm. devleti Avusturya'ya mağlup olur-1729 İbrahim Müteferika matbayı
kurar1 Ekim 1730 Patronulu isyanıyla lale devri biter I. Mahmut tahta çıkar<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u><span style="font-size: large;">I. Mahmut Devri 1730- 1754</span></u>-1731 Humbaracı Ocağı kurulur/
1736 hendesehane topçular için- 1746 kağıt fabrikası kurulur<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u><span style="font-size: large;">III. Mustafa 1754 - 1774</span></u>-1768 Osm.Rus savaşı - Küçük
Kaynarca Anlaşması - Ruslar Karadeniz'e yerleşir- Ortodoks tebanın hamisi olur-
Kırım kaybedilir. Karlofça'dan sonra en ağır anlaşma.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u><span style="font-size: large;">I.Abdülhamit (1774-1789)</span></u> Boğaz tahkim edilmiş- Sürat
Topçuları ocağı kuruldu<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u><span style="font-size: large;">III. Selim 1789- 28 mayıs 1807</span></u> Kabakçı Mustafa İsyanı<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">24 şubat 1793 Nizamı Cedit kurulur – Masrafların
karşılanması için İrad-ı Cedit kuruldu<o:p></o:p></span></span></b></div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">1729 da Londra’da 1797 de Paris, Viyana, Berlin’de daimi elçilik
açılır<o:p></o:p></span></span></b><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Fransızlar 1789 da Mısıra saldırır. Osmanlı Fransızlara
karşı 3 ocak 1799 da Ruslarla, 5 ocak 1799 da anlaşır. İngiliz ve Ruslar
Fransayı 1801 de Mısırdan çıkarır. Karşılığında İng. Mısıra yerleşmek, Rusya
Ege ve Morayı kışkırtmayı düşünür. Osmanlı Fransayla anlaşır, 1805 de Mısıra
Mehmet Ali paşa atanır. Paşa İngilizleri Mısırdan çıkarır 1807. <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">1808 Nizamı Cedit lağvedlir.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><u><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">II. Mahmut 1808-1839<o:p></o:p></span></span></u></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">7 ekim 1808 Senedi İtifak –Alemdar Mustafa Paşa hazırlar-
1-Yeniçeri ocağı düzenlenir 2- Ayanların malları babadan oğla geçer, hakları
korunur 3-Halktan haksız vergi ve ceza alınmayacak, suç işlendiğinde soruşturma
yapılmadan ceza verilmeyecek, reayaya zulm yapılmayacak. Kağıt üzerinde de
kalsa otorite ilk kez sınırlanıyor. İlk anayasalaşma hareketi.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">• İlk isyan Sırplar tarafından çıkarılır. Eylül 1830 da
özerk Sırbıstan kurulur.• Şubat 1821 de Rum İspalati Eflakta ikinci isyan Mora’da
patladı.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Mehmet Ali Paşa isyanı bastırır. Rusların savaş tehdidi
karşısısndan 7 ekim 1826 da Akkerman anlaşması yapılır. İngiltere ve Rusya 1827
de Navarin'de Osmanlı donanmasını yakar. Avrupa devletlerinin baskısı ile 14
eylül 1829 da Edirne Anlaşması ile Yunanlılar Bağımsızlığını ilan eder.•
Kavalalı Mehmet Ali Paşa 1811 de Kölemen Beyliğini ortadan kaldırır 1818 de
vahabi isyanını bastırır. Batılı bir ordu kurar. Pamuk üretimi ile zenginleşir.
1833 de Suriye'yi ele geçirir Anadolu'ya girer. Ruslardan yardım istenir. 8 temmuz
1833 de Ruslarla Hünkar anlaşması yapılır. Boğazlar Ruslara açılır16 Eylül 1838
de Mısıra karşı İngilizlerden destek alınarak Balta limanı anlaşması yapılır,
Duyunu Umumiye varacak çok geniş ticari ayrıcalıklar verilir.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333; font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> </span></b></div>
<div style="background: white;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #333333;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">• 17 haziran 1826 da Yeniçeri ocağı kaldırılır. Vakayı
Hayriye denir.Asakir-i Mansure-i Muhammediye ocağı kurulur.• Avrupa’ya öğrenci
yollanmış. 1827 de tıp 1831 de Mızıka-i Hümayun 1834 de Mektebi Ulumi Harbiye
ile Mektebi Maarifi Adli ile Mektebi Ulum-ı Edebi açılmıştır• 1815 de saray
Topkapı’dan Dolmabahçe’ye taşınmış. 1828 e fes giyilmiştirs<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; line-height: 115%;"></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Ünite 2<o:p></o:p></span></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u>Türkiye’de Reform Arayışları
1839-1908<o:p></o:p></u></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Tanzimat Fermanı : 3 Kasım 1839 –
Gülhane hattı hümayunu<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo1; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">Devlet tebaya vatandaş statüsü verir<o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo1; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">Herkesin can.mal, namusu gğvence
altına alınır.<o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo1; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">Yeni kanunlara ihiyaç duyulduğu ve
bunların meclis eliyle karar alma ve idaresi yapılacak<o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo1; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">Mali denge ve vergilerin konması ve
toplanmasında vatandaşları ezmeyecek usullerin bulunması.<o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo1; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">Fermanın mahkemelerde
tescillenmesi<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ve ruhuna aykırı olanların
yasaklanması ona bir anayasa havası vermekte<o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo1; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">Yalnız devleti ve dini korumak değil,
ülkeyi ve milleti kalkındırmak da hedef alınmış.</span></b></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo1; text-indent: -18pt;">
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"></span></b></span> </div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: left; text-indent: -18pt;">
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">Tanzimatın en önemli hedeflerinden biri olan mali denge ve vergilerin konması ve toplanması hususunda vatandaşı ezmeyecek usullerin geliştirilmesi ve gerçekleştirilmesidir.</span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Tanzimat Dönemi Meclisleri:<span style="mso-spacerun: yes;">
</span><o:p></o:p></span></span></u></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">- Meclis-i Ali-i Tanzimat<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>-Meclis-i Ahkam-ı Adliye –Şurayı Devlet<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">İlk başta tek bir meclis olarak 1838 de yasama ve yürütme
için kuruldu: Meclisi Valayı Ahkamı Aliye<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">1854 de Adliye (yargı)<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>ve Tanzimat (yasama) olarak ikiye ayrılır.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">1868 yılında Danıştayın başlangıcı sayılan Şurayı Devlet
kurulur.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span> </div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">1840 da sancak merkezlerinde kurulan MUHASILLIK MECLİSLERinin
görevi, sancaktan alınacak vergilerin miktarını saptamak ve onların düzenli
toplanmasını sağlamaktı.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">KIRIM SAVAŞI VE DIŞ BORÇLANMA<o:p></o:p></span></span></u></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">1853-1856 Kırım Sav aşında başlayan dış borçlanmanın
boyutları zamanla artarak devam etmiş, 1875 de devlet iflas etmiş, 1881 de
Duyunu Umumiye kurulmuştur. Bu borç 1954 e kadar ödenmiştir.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>Savaş sonrasından imzalanan Paris antlaşması ile Rusyanın güneye inmesi engellenmiş olmasından dolayı olumlu bulunmuş </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">ISLAHAT FERMANI – 18 Şubat 1856 – Paris anlaşmasından evvel
kabul edilir.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">1-Müslüman ve Müslüman olmayanlar olmak üzere iki toplum sınıflanmış.Müslüman olmayanların askeri ve sivil okullara girme hakkı
tanınmış, devlet memuru olabilmiş, askerlik zoruluğu <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>(isterlerse bedel karşılığı muaf
tutulabiliyorlar) getirdi.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">2-Yabancılar Osm.da g.menkul alabiliyor, iltizam usulune son
verilmiş, maaşların düzgün ödeneceği tahhüt edilmiş.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">İSLAHAT FERM. TEPKİLER : 1858 de Cidde de Müslümanlar
Hristiayan tüccarlara saldırmış, İngiliz ve Fransızlar Ciddeye asker çıkarmış, suçlu gördüklerini idam etmiş, Lübnana Hristiyan bir yönetici atanarak ayrıcalıklı hale getirilmiştir. -1859 da Müdafayı Şeriat ayaklanma düzenleyip
Abdülmeciti tahtan indirmeyi planlamış.Yapılan ihbar neticesinde yakalanıp
“Kuleli Askeri lisesine kapatılıp, yargılanıp, bir kısmı idam edilmiştir
–KULELİ VAKASI<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">UYGULAMASI :<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>1858
Arazi Kanunnamesi <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>1871 İdareyi Umumiye
Vilayet<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">1878 Dersaadet ve Vilayet Belediye Kanunları yapıldı.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">VİLAYET NİZAMNAMESİ – 1864 –Ülke yönetimi vilayet, sancak,
kaza ve köy olarak tanzim edilir, yönticilerin yetkileri tek tek sayılır.
Belediyeler seçimle gelir.</span></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Vilayet Meclisleri tabi üyeler ve seçimle gelen üyelerden oluşur:</span></span></b><br />
<strong><span style="font-family: Times;">Tabii üyeler Mülki amir, memurlar, ruhani reisler</span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;">Seçimle ise dört üye seçilir 2 si Müslüman 2 gayrimüslüm olarak.</span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;"></span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;"></span></strong> </div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Tanzimat Devri Batılılaşma Uygulamaları :<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></span></u></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 37.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><u><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; text-decoration: none;"> </span></o:p></span></u></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level1 lfo2; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">1-<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";">
</span></span></span></b><!--[endif]--><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">1843 askerlik yaşı 20, süresi 5 yıl
olmuş<o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level1 lfo2; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">2-<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";">
</span></span></span></b><!--[endif]--><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">1845 ordu <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>merkezlerinde “askeri idadi” açılmış.<o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level1 lfo2; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">3-<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";">
</span></span></span></b><!--[endif]--><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">Donanma güçlenmiş, Bahriye nezareti
kurulmuş.<o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level1 lfo2; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">4-<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";">
</span></span></span></b><!--[endif]--><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">1846 daMeclisi Maarifi Umumiye
kurulmuş, Bahriye, Harbiye, Tıbbiye dışındaki okullar buraya bağlanmış<o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level1 lfo2; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">5-<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";">
</span></span></span></b><!--[endif]--><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">İltizam usulu kaldırılmış. 1847 de
ilk modern bütçeye geçildi.<o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level1 lfo2; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">6-<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";">
</span></span></span></b><!--[endif]--><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">Fransız ceza kanunu aynen çevrilip
1851 de Ceza Kanunname-i Hümayun olarak kabul edildi. 1850 de Fransız ceza
kanunu aynen Kanunnamei Ticaret adıyla kabul edildi.<o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u>EKONOMİK KRİZ VE SONUÇLARI</u></span></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u></u></span></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u>1</u>874 yılında Balkanlarda karışıklık dolayısıyla paraya ihtiyaç duyulmuş, Sadrazam Mahmut Nedim paşa devlet gelir giderini hesplatmış, sonuçta 5 milyon açık çıkmış. Borçların ertelenmesi düşünülmüş ve Avrupaya bildirilmiş. Avrupa kamuoyu Osmanlı aleyhine dönmüş.</span></span></b><br />
<strong><span style="font-family: Times;"></span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;">(Rumi 1923) 93 harbi 1877-1878 Osm. Rus savaşı başlamış.</span></strong></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u>93 Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi:</u></span></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u></u></span></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Paris antlaşması ile Karedenize çıkması engellenen Rusya Avrupanın içinde bulunduğu karışıklıktan yararlanarak bu kararı tanımadığını ilan eder-1871.</span></span></b><br />
<strong><span style="font-family: Times;"></span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;">23 Aralık 1876 tarihinde İst. Haliçte toplanan "Tersane Konferansı"da barışçık yollardan çözüm aranır. Sırbistan, Karadağ, ve Romanya'ya bağımsızlık verilmesi istenir. Bulgaristan özerk olacaktır. Osm. bunu rededer.</span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;"></span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;">Ruslar Balkanlar ve Kafkasya önünden harekete geçer. İst. Yeşilköye kadar gelir.Doğuda Erzurum Rus işgalinde Nene Hatun direnişi ile kurtulur.</span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;"></span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;">Ayastefanos - Yeşilköy antlaşması sonucu :</span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;"></span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;">1- Sırbıstan, Karadağ, Romanya, Bulgaristan bağımsız olur</span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;">2-Kasr,Artvin, Ardağan, Doğu Beyazıt Ruslara kalır.</span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;"></span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;">İngiltereye Berlinde iyi bir anlaşma imzalaması karşılığı Kıbrısa yerleşir Bulgaristan Osm.lıya bağlı bir prenslik haline gelir.Doğu Rumeli ve Makedonya Doğru Beyazıt Osmanlıya kalır. Ruslara 60 milyon lira savaş tazminatı kabul edilir. </span></strong></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<span style="font-family: Times;"></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u>Duyun-ı Umumiye İdaresinin Kuruluşu:<o:p></o:p></u></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>Rusyaya ödenecek tazminat zaten kötü olan Osm. maliyesini daha çok bozmuş.</o:p></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>20.Aralık 1881 de İstanbulda Duyunu Umumiye kurulmuştur. Komisyonda ing. fran. Alm. Avust. İtaly. ve Galata bankerlerinden temsilci bulunur. Gelir kaynakları tuz, tütün,balık,ipek pul, damga Bulg verg. Kıbrıs vergisi, Doğu Rumeli vergisi.</o:p></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>Lozanda 2/3 si Türkiye Cumhuriyetine devredilir.</o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u>Yeni Osmanlı Düşüncesi ve I.Meşruiyet:</u></span></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u></u></span></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Yeni Osmanlı hareketinin öncüleri Şinasi, Namık Kemal,Ziya Paşa, Ali Suvai gibi şair ve yazarlar vardır. İlerlemenin hür kurumlara dayandığı bunun da kamuoyu desteği ile yapılabileceğini düşünürler. Halkı bilinçlendirmek için gazete çıkarırlar.</span></span></b><br />
<strong><span style="font-family: Times;"></span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;">Sultan Abdülazizle mücadele eden bu yazarlar bu amaçla gizli cemiyetler kurarlar. Kuleli Vakasında faal olurlar.</span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;"></span></strong><br />
<strong><span style="font-family: Times;">31 Ağustos 1876 da II. Abdülhamit tahta çıkar. </span></strong></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">ANYASALI YÖNETİM DENEMESİ: I. MEŞRUİYET<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> Meşrutiyet, devleti medeni memleketlere seviyesine çıkaracak mevcut bütün idari, siyasi ve sosyal problemleri çözecek mucize bir ilaç gibi gözüküyordu.</o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u>1876 Kanuni Esasi (Anayasa):<o:p></o:p></u></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p><strong> Mithat Paşa ve Sait Paşa iki anayasa taslağı hazırlar. Sait Paşanın taslağı Fransız any.sının tercümesidir.</strong></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p><strong></strong></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p><strong>Mithat Paşanın tasarısı "Kanuni Esasi 23 Aralık 1876 da kabul edilir. Tersane konfersının açılışına denk getirilir. Rusların İstanbul'un önlerine kadar gelmesi sonucu meçli kapanır, anayasa rafa kalkar.</strong></o:p></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u>1876 Kanuni Esasinin Özellikleri:<o:p></o:p></u></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Seçimler:<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Meşruiyetin Yeniden İlanı Çabaları:<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">II. Meşruiyetin İlanı:<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 55.5pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">II. Meşrutiyet 23 Temmuz 1908<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">Ünite 3</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">Terakki – İlerleme</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">İttihat – Birlik</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">--</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">1876 Kanun-i Esasi:</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<a href="http://11.md/" target="_blank"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: blue; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">11.md</span></b></a><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">. İslam dini resmi dindir. Hükümdara
ahlam-ı şeriye -> yürütme görevi verilmiştir.</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">7. md . Şeyhülislam devlet örgütü içine
alınmıştır. KE de son söz padişahın.</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">--</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">-İtthadı İslam -> İslam birliği
2. Abdülhamitin politikasıdır.</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">2. Abdülh. Rusya ile İngiltere arasında
kalmış bu yüzden denge politikası izlemek zorunda kalmıştır. Bu politika onun
dışarıda bağımsız olduğu izlemini yaratmıştır.</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">Buna göre: Müslüman tebaasını İslam
bayrağı altında toplamak/Sünni-şii birliği sağlamak/İngiliz politkalarını
başarısız kılmak temek hedefidir. </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">Bunun için : Arap şeyhlerini
ödüllendirir/Sürre alaylarına daha fazla itibar edilir / Hicazdan Yemene
telgraf hattı kurulur.</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">- Osmanlıda İslamcılık fikrini Cevdet Paşa
(tarihçi/devlet adamı) Şirvanzade Rüştü paşa savunur.</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">--</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">1878 Berlin Anlaşması ile </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt 20.85pt;">
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Arial; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">1-</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Arial; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">Sırbistan,
Karadağ, Romanya bağımsızlığını ilan eder.</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt 20.85pt;">
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Arial; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">2-</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Arial; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">Bosna
Hesrek -> Avusturya Macaristana bağlanır. </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt 20.85pt;">
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Arial; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">3-</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Arial; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">G. Müslim nüfus
%20 azalır ve Osmanlıcılık düşüncesi değer kaybeder.</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">Osmanlıcılık : Osm. İçinde din/dil/ırk
gözetilmeksizin osmanlıcılık ruhu ile barış içinde yaşama.</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">1876 KE. Göre:</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">114 md. ilköğretim zorunlu</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">15/16 Çeşitli dinsel inanışlardakiler
kendi istedikleri şekilde eğitim yapar, öğretim yöntemi seçer.</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;">2. Abdülhamit (Marifperver ünvanlı) – ilk
kız idadisini,öğretmen okulunu, Sanayii nefiseyi, Mülkiye mektebini açmıştır.
Özürlüler için açılan okullardan ilki sağır ve dilsizleri içindir.</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: TR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">4. Ünite <o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Avrupa ve Türkiye (1838-1918)<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">1838-1914 SÖMÜRGECİLİKTEN DÜNYA
SAVAŞINA AVRUPA<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">coğrafi keşifler dünya ticaret yollarının değişmesi Avrupa'daki sosyal ve ekonomik alanlarda meydana gelen gelişmeler Osmanlı devletinde yapısal değişikliğe yolaçan ve devleti kökünden sarsan temel etkenler olarak karşımıza çıkmaktadır</span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><u>Deniz Aşırı Sömürgecilik</u></span></span></b><br />
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span></span><br />
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Coğrafi keşiflerin etkisiyle yeni dünyadan gelen değerli madenler doğu Akdeniz'e ulaşınca Amerika altını ve gümüş önce ispanya'da fiyatları altüst etmiştir coğrafi keşiflerle geleneksel kıta arası ticaretin yolları değiştiği gibi hindistan Avrupa denizyolu da Avrupalı devletlerin kontrol altına geçmiştir </span></span><br />
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span></span><br />
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">keşifler Avrupa siyasi yapısını değiştirmiş aynı zamanda düşünce dünyasındaki gelişmelerle rönesans ve reform hareketlerine zemin hazırlamıştır. Akdeniz kıyısındaki Limanlar nın önemi kaybetmesine karşılık atlas okyanusunda atlas okyanus kıyısındaki limanlar önem kazanmıştır özellikle </span></span><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><o:p>İspanyollar ve Portekizliler girmiş topraklar elde ederek ilk sömürge imparatorlukların temellerini bu yüzyılda atmışlardır </o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><o:p>zenginlikle anlaşıp toprak sahibi olmak düşüncesinden değerli madenlere sahip olmak düşüncesine dönüşmüştür bu da burjuvazinin ortaya çıkmasına sebep olmuştur </o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><o:p>iktisadi ve ticari güçlerin millileştirilerek ilk ticaret ve yerli endüstri geliştirilerek dış ticaret ülkenin çıkarlarına uygun olarak yapılacak hatta elçiler yalnızca siyasi diye iktisadi ve ticari ilişkilerde de ustalıkla yürütülecek kişilerden seçilecektir böylece devletin varlığını devam olan yalnızca askere gidecek diye ekonomik sağlanmalı</o:p></span></span><br />
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><o:p>Deniz yollarının birdenbire önem kazanmasında gemi yapımı tekniğinin gelişmesi büyük önem büyük etkisi olmuştur modern araçlar denizi yolunu hem güvenliğini hem de hızını arttırmıştır Osmanlı devletinin hakimiyetindeki tarihi ticaret yolları ise kaçınılmaz olarak eski önemini kaybetmiştir </o:p></span></span><br />
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><o:p>1815ten SONRA devletlerarası mücadelelerde sanayileşme temeline dayalı politikalar hakim politikalar hakim olmuştur</o:p></span></span><br />
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><o:p>Siyasi denetimin sağlanabilmesi de ekonomik yatırımda bulunacak olan yerlerde toplumsal sistem ve yönetim biçimilerinin kontrol edilmesiyle mümkündür. bunun yanısıra yatırımda bulunabilmek öteki devletleri şirketlerinin rekabettenden kurtulabilmek ancak askeri güç ile sağlanabilirdi. Sanayileşmiş ve siyasi gücünü yitirmiş olan devletlerin emperyalist devletlerin baskısına boyun demekten başka yapacak birşey yoktu.</o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Ondokuzuncu yüzyılın sonlarına itibaren doğuda zengin kömür petrol ve Sanayi için gerekli diğer hammadde kaynaklarının bulunması Sanayileşmiş devletlerin politikalarını bu yönde etkilemiştir. ürettiklerini satacak Yenipazarlar olarak gördüler. zengin madenlerin yeraltı coğrafi olarak ele geçirmek isteyen devlet arasıdaki mücadele 20nci yüzyılda doğuya kaymıştır.</span></span></div>
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">
</span></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> Fransa Almanya ve Rusya gibi devletlerin gümrükleri yüksek tarifeler ve korumaları İngiltere'nin yeni sahalara yönelmesine günlüklerini yüksek tarifelerle korumaları İngiltere'de yeni sağlığına yönelmişlerse olmuştur İngiltere yanlısı üretilmiş madde satışı bakımından değil hammadde bakımındanda önemli gördüğü Osmanlı İngilizler 1850 tarihinde ticaret kenti ağzına almışlardı bu imtiyazlı İngilizler başlangıçta diğer milletler gibi günü var mısın % 5 oran tadarken çok geçmeden bunun % 3 indirmeyi başardılar devletine yönelmiştir Bunu 1838 ortaya Baltalimanı anlaşmasını imzalamak sonunda kalmıştır </span></span></div>
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">
</span></span><br />
<span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
Bu arada hangi din ve mezhepten olurlarsa olsunlar azınlıkların iktisadi alana yönelmeleri ve burada başarılı olmaları onsekizinci yüzyıldan itibaren tedricen büyüyen azınlık sermayesine ortaya çıkardı ki bu husus zaaflar içinde bulunan Osmanlı'dan iktisadi yapısına zora soktu İngiltere karşında yeterli pazarlık gücüne sahip olmayan Osmanlı devleti ekonomik çıkarlarından ziyade askeri siyasi çıkarlarının geliştirmek istemiştir.</div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
Mısır meselesi yüzünden devletin gelirleri giderlerini karşılaması hale geldiği için ise 1854te dış borçlanma başlamıştır .</div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
1507de SULTAN ikinci Beyazıt tarafından Fransa'ya ticari kaptırasyon bahşedilmiş 1536da kanuni SULTAN Süleyman birinci François'ya öncekinden daha geniş kapitülasyon vermişlerdir.</div>
<table cellpadding="0" class="cf adz"><tbody>
<tr><td class="ady"><div class="iw ajw">
<span class="hb">Himaye altındaki kişi olarak tanıma yetkisi verilen konsoloslar sayısına Osmanlı tebaasından olan Hıristiyanlarda kapitülasyonlar tanınmış olan ayrıcalıklardan yararlanıyorlardı Tabiyet ile Osmanlı devleti Osmanlı hukuku karşısında Hristiyan türkerler dokunulmazlık elde etmiş oluyorlardı kapitülasyonlar zaman içersinde siyasi idare adli eğitim ve benzeri alanlarda devlet aleyhinde bir güç haline gelmiştir</span></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<div class="utdU2e">
</div>
</span></span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Sanayi İnkilabı<o:p></o:p></span></span></b><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Bu itibarla Sanayi İnkılâbına Salt bir teknik olarak değil bir ilişkiler dizisi olarak ele almak gerekmektedir. Zira teknik alandan başlıyarak ekonomik ve sosyal alanları da etkileyen değişiklikler sonuçu statik bünyeli tarım toplumundan büyümeyen yetenekli dinamik sanayi toplumuna dönüşüm sözkonusu olmuştur. Ancak politik çabalar sonuç getirmeyecek ve bir paylaşım savaşı olarak nitelenen birinci Dünya Savaşı kaçınılmaz hale gelecektir.</span><br />
<span style="font-family: Times;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p><strong> </strong>Avrupa kıtası gelişmiş endüstri işletmelerinin ihtiyaçları karşılayacak hammadde imkanlarla sahip olmadığından üstelik gerekli hammaddeyi daha ucuza temin etmek mümkün olduğundan sanayileşen ülkeler Dünya'yı yönelmişlerdir ayrıca gitgide büyüyen işletmelerin ürettikleri malları iç pazarlarda taleplerini aşmıştır.</o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>Sanayileşmiş ülkelerin gerek hammadde ihtiyacını karşılaması gerekse yeni pazarlara açılmak istemesi dünya üzerinde siyasi ve askeri mücadeleyi daha da kızıştrmıştır.</o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>Demiryolu ulaşımı kadar yelkenli gemilerin yerini alan buharlı geminin payıda burada büyük olmuştur Süveyş ve Panama kanallarının açılması da dünya ticaretinde önemli bir ivme kazan</o:p></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">EMPERYALİST REKABET VE KUVVETLER
ÇATIŞMASI</span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p><strong>İngiltere : Ortadoğuyla</strong> bağlantısını güçlendirmeye çalışmış ve hindistan'a giden ticaret güzergahından güvenliğini İngiliz politikasının temelini oluşturmuştur. Ortadoğuda karlı ticaret nedeniyle İngiltere İspanya Fransa Portekiz'de sömürgecilik rekabetinde Osmanlıyla iyi ilişkiler kurmaya özen göstermişlerdir. 19. yüzyıl İngiltere'nin Osmanlı devletinin toprak bütünlüğünü savunur bir politika izlediğini görmekteyiz.</o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p><br /></o:p></span><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>Örn.1827 yılında Navarin'de Türk donanmasının yakılmasında Fransa ve Rusya ile birlikte hareket eden İngiltere Osmanlı Toprakları üzerinde Rus nufuzunun artacağı endişesi ile Osmanlı Rus savaşı sırasında bu kez Osmanlı devleti'nin yanında yer almıştır.</o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>Ortadoğuda zengin petrol yataklarınınn bulunmasıyla birlikte Osmanlı hakimiyetindeki bu yerlerde etkisini artırmak hatta buralarda egemenlik kurmak İngiliz politikasının ana stratejisi olmuştur İngilizler Rusların Akdenize inmesi ihtimaline karşı Ermenileri Osmanlı devletine karşı kışkırtmıştır</o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p><strong>Rusya:</strong> Rusya Yakınçağ da güçlü bir devlet olarak ortaya çıkmıştır. İstanbul'u ele geçirmek ve sıcak denizlere inmek isteyen Rusya'nın bu dönemde Osmanlı devletinde yaşayan Ortodoks Hristiyanları üzerinde etkisi artmıştır. İstanbul üçüncü Roma olacak bir Slav devleti kurmak şeklinde tanımlanabilecek Pan-Slavizim ekseninde şekillenecektir. Çar ikinci Aleksandr döneminden itibaren Rus siyasetinde etkili olmaya başlayan Panislavizm siyasi alandaki en önemli temsilcisi İstanbul'da elçi olarak göreve 1864 yılında başlayan general Nikolay Pavloviç hizmeti yerdir</o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>Amaçları 1856 paris anlaşmasında yer alan Rusya'nın Karadeniz donanma bulundurma yasağının kaldırılması, İstanbul ve boğazlarda Rus nufuzunun sağlanması ve Balkanlar'daki bütün Slavlardan Rusya'nın nüfuzuna sokulmasıdır. Balkan Savaşları çıkmasında da bu önemli bir etken olmuştur.</o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>Rusya Balkanlara Rusya'nın çok sayıda subay silah ve para göndermemiştir ayrıca çeşitli şehirlerinde Bulgar, Sırp ve karadağlıları Türklere karşı eğitmeye başlanmıştır.</o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p><strong> Avusturya Macaristan:</strong> Balkanlar'da genişleyen Avusturya ise Balkanlarda da hakimiyet kurarak Selanik'e ulaşmak ve adalar denizine çıkmak istiyordu. Avusturya'da yönetimi ele geçiren ünlü devlet adamı Metternich ülkede de yaşıyan unsurları alman kültürü içinde eriterek devlete bağlılığını sağlamak düşüncesi imparatorluk yapısına sahip diğer devletlerda olduğu gibi uzun vadede başarılı olmamıştır.</o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>Avusturya her ne kadar Sanayileşmiş isede büyük devletler içinde bir varlık gösterecek duruma gelmemişti. imparatorluk Savunması savunma ödenekleri için diğer büyük devletlerle karşılaştırılınca çok azdı.</o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>Osmanlı devletinden Bosna hersek gibi bazı toprak parçalarına elde etmekten geri kalmamıştır </o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p><strong> Almanya'dan yaşama alanı olarak doğusunda bulunan Rusya'nın denetimindeki toprakları görmesi Rusyayı, güçlü bir donanma kurarak İngiltere sömürgelerinde göz gitmesi de İngiltere'yi tedirgin etmiş bu iki devletin yakınlaşmasına yol açmıştır. Hal böyle olunca bu zamana kadar Rusya'nın güneye inmesini engellemek için Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü isteyen İngiltere politikasından vazgeçmiş Rusyayı safına çekebilmek için Osmanlı Toprakları üzerinde tavizler vermekten çekinmemiştir. Ancak İngiltere Osmanlı Toprakları üzerinde oluşturacağı küçük devletlerin daha kolay denetleneceğini düşünmüştür.</strong></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>**</o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>Amerika birleşik devletleri Osmanlı ülkesinde nüfuz edebilmek için misyonerlik faaliyetlerine girişmiştir. 19. yüzyıl başlarından itibaren gelişen Misyonerlik faaliyetlerinin doruğa ulaştığı 20. yüzyıl başları aynı zamanda kapitalizmin geliştiği sanayi devrimlerini tamamlayan ülkelerin dünya ham madde kaynakları ile pazarlarını paylaştıkları tarihtir.</o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>Misyonerlikte, Amerika yaklaşık üçte birlik bir paya sahip olduğunu, bu yönde en önemli gelişmeyi ABD'ye göstermiş olduğu dikkat çekmektedir. abd takriben 5000 Protestan Kilisesi'nde fanatik mensuplarının bağışlarıyla desteklenen ve asıl amaçlarının Hıristiyanlığı yaymak olduğu açıklanan misyonerler Osmanlı devletinde bu amacı aşan faaliyetlerde bulunuyorlardı.</o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p>1850 yılında Protestan Ermenilere ayrı bir millet statüsü verilmesinin perde arkasında da amerikan misyonerleri yer almıştır. Amerikan misyonerlerin açtıkları gerek okullar gerekse diğer kurumlar marifetiyle Osmanlı devletinde varlık alanı yaratılmış böylece kısa sürede Siyasi ve ekonomik nüfuz</o:p></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"> kazanmışlardır.</span><br />
<span style="font-family: Times;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">OSMANLI DEVLETİNİN ÇÖKÜŞÜ I.DÜNYA
SAVAŞI<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Osmanlı Devletinin Savaşa Girmesi:<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Osmanlı Devletinin İttifak
Arayışları:<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo3; text-indent: -36pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">I.<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";">
</span></span></span></b><!--[endif]--><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">DÜNYA SAVAŞINDA CEPHELER<o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Kafkas Cephesi:<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Kanal Cephesi:<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Çanakkale Cephesi:<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Irak Cephesi:<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Galiçya Cephesi:<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Hicaz Cephesi:<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Filistin Cephesi:<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin: 0cm 0cm 0pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin: 0cm 0cm 10pt 54pt; mso-add-space: auto;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;">Osmanlı Ermenilerinin Yeniden Yerleştirilmesi<o:p></o:p></span></span></b></div>
<span style="font-family: Times, "Times New Roman", serif;"></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p> </o:p></span></b></div>
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-71408316501292402462013-10-06T05:12:00.001-07:002013-10-06T05:17:35.851-07:001 Felsefe Tarihi - Felsefenin İlk Ortaya Çıkışı - İlk Filozoflar.mp4<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="344" src="//www.youtube.com/embed/GDvyrkqPU1Y" width="459"></iframe><br />
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-39537293298574870652013-10-06T05:10:00.000-07:002013-10-06T06:23:31.004-07:002 Felsefe Tarihi - Sokrates Öncesi Doğu Filozofları
<iframe frameborder="0" width="480" height="270" src="http://www.dailymotion.com/embed/video/xmrv26"></iframe><br /><a href="http://www.dailymotion.com/video/xmrv26_2ifsodf_school" target="_blank">2İFSÖDF</a> <i>by <a href="http://www.dailymotion.com/YasamBoyuOgrenim02" target="_blank">YasamBoyuOgrenim02</a></i>Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-70874749638072140652013-10-06T05:09:00.003-07:002013-10-06T05:54:27.115-07:003 Felsefe Tarihi - Sofitsler & Sokrates<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="344" src="//www.youtube.com/embed/fYu2_kxGzj8" width="459"></iframe><br />
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-11362711308372269812013-10-06T05:01:00.000-07:002013-10-06T05:18:33.249-07:004 Felsefe Tarihi - Platon - İlkçağ Felsefei<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="344" src="//www.youtube.com/embed/TWazANiazQU" width="459"></iframe><br />
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-72084041455703899412013-10-06T05:00:00.000-07:002013-10-06T05:18:15.352-07:005 Felsefe Tarihi - Aristoteles - İlkçağ Felsefesi<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="344" src="//www.youtube.com/embed/508B0IkeqFo" width="459"></iframe><br />
Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-1247766359055584602012-05-19T09:05:00.002-07:002012-05-19T09:05:51.202-07:00ETİK 4. ÜNİTE<span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">ETİK 4. ÜNİTE </span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">-18. VE 19. YÜZYILLARDA ETİK-AYDINLANMA-</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Aydınlanma kavramının içeriğini ve aydınlanmanın insan için önemini en özlü şekilde dile getiren filozof"immanuel kant" tır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Kant'a göre aydınlanma,insanın kendi suçuyla düşmüş olduğu bir ergin olmama durumundan kurtulmasıdır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*İnsanın hayatı aklı ile aydınlatmasıdır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Aydınlanma yüzyılı 18. yüzyıldır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*İnsanların düşünürken ve değerlendirirken dinsel ve geleneksel değer yargılarına bağlı olmaktankurtulmasıdır.-</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">THOMAS HOBBES-</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İnsanlar doğuştan bencildir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*İnsanların eylemini yöneten güdü 'kendini koruma ve sevme içgüdüsüdür.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*İnsanların hepsinin ortak ereği barıştır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Etik,insanların barış ve güven içinde yaşaması için bir araçtır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*İnsan doğuştan etik bir varlık değildir,etik ilkeler türün yararı için akıl yoluyla ortaya konur.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Etiği dinden bağımsız şekilde ele almıştır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">-JOHN LOCKE-</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Etik sorunları toplumsal ve hukuksal bakımdan ele alır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*İnsan zihni bir tabula rasa'dır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*İyi ve kötüyü belirleyen şey haz ve acıdır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">-BERNARD DE MANDEVİLLE-</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*İnsanda esas olan ve onu başarıya götüren şeyin "bencillik" olduğunu belirtmiştir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Etik boyutun toplumun iyiliğine ve kültürün gelişmesine bir katkısı yoktur.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Bütün insanların erdemli olduğu bir toplum olamaz.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">-FRANCİS HUTCHESON VE ANTHONY ASHLEY COOPER, EARL OF SHAFTESBURY-</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Hutcheson ve shaftesbury etik duyarlılığın temelinde bir duygunun bulunduğunu düşünmüştür.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Duygu insanı, iyiye,güzele ve doğruya yöneltir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Hutcheson;*İnsandaki ahlaksal ayrımlar yapma yetisinin ahlak duygusu olduğunu belirtmiştir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*İnsanda doğal olarak bir güzellik duygusu vardır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Eylemlerdeki istemeyi belirleyen şey akıl değil duygudur.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Erdemli kimse ile sanatçı arasında benzerlikler vardır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Ahlak duygusunun altıncı duyu olduğundan söz eder.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">(ÖZGECİLİK;kişilerin eylemlerinde hiçbir çıkar beklemeksizin başkalarının gözeterek eylemde bulunmalarını benimseyen anlayıştır).</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">-DAVID HUME-</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Ahlak algılarının anlama yetisinin işlemler arasında değil beğeniler ve duygular arasında sınıflandırılmasıgerektiğini belirtir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Aklı ve duyguları birbirinden kesin olarak ayırır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Erdemlerin ve kötülüklerin övülen ve yerilen belli özellikler olduğunu öne sürer.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Erdemleri 4'e ayırır</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">.*İnsanın ahlaksal karaktere sahip olabilmesi ve toplumsal erdemlerle hareket edebilmesi için ihtiyacıolan şey "sempati"dir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Haz ve acının eyleme geçirici başlıca duygular olduğunu düşünür.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">-İMMANUEL KANT-</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Yunan felsefesinin fizik etik ve mantık olarak 3 bilime ayrıldığını söyler.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Ona göre etik;belirli nesnelerle ve bu nesnelerin bağlı olduğu yasalarla ilgili olan içerikli felsefedenözgürlüğün yasalarına ilişkin olana etik denir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Özgürlük her şeyden önce bir düşüncedir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Saf aklın eleştirisinde 4 anitomi üzerinde durur,özgürlük bunlardan biridir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Ahlak yasasının 3 buyruk şeklinde dile getirir: 1-kesin buyruk,2-ödev buyruğu,3-pratik buyruk'tur.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Ahlak yasası akıl yetisiyle ortaya konur.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*İyi istemek ahlak yasasının buyurduğu şekilde istemektir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Koşulsuz buyruğun buyurduğu şekilde istemektir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">-JOHN STUART MİLL-</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Toplun sorunlarına,iktisat ve politika konuların,özgürlük ve kadınla ilgili sorunlara eğilmiştir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Bentham'ın temellerini attığı faydacılığı benimsemiştir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Eylemlerimiz mutluluğu sağladığı ölçüde doğrudur,mutsuzluğa yol açtıklarında ise yanlıştır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Mutluluk aynı zamanda ahlaklılığında ölçütü olmaktadır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*İnsanın ulaşmak istediği hazları "düşünce hazları" ve "beden hazları" olarak ikiye ayırmıştır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Mill'in faydacılığı'nda mutluluk arzu edilen tek şeydir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">*Erdemse haz'za götürdüğü ve acıdan uzaklaştırdığı için arzu edilmektedir</span>Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-10412063559473604512012-05-19T09:04:00.000-07:002012-05-19T09:04:09.940-07:00İNSAN VE TOPLUM - ÜNİTE 6-<div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>DEMOGRAFİ VE NÜFUS</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"> Doğum, göç ve ölüm=bu temel süreçlere <strong>demografik süreç </strong>denir.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"> NÜFUS YAPISINI OLUŞTURAN SÜREÇLER</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">Temel biyolojik özellikler <strong>yaş ve cinsiyettir.</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>Yaş ve cinsiyet</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"> Yaş yapısı genellikle 5 sınıf aralığının oluşturduğu gruplar halinde verilir(örn=25-29 yaş grubu).</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"> Bağımlılık oranı=her 100 çalışabilir durumda olan düşen bağımlı sayısı olarak yorumlanır</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">Bağımlılık oranının yüksek olması, o ülkenin gelişmekte olan ülkeler arasında olduğunu gösterir.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"> 15 yaşından küçük nüfusun yaygın olduğu ülkeler <strong>AFRİKA, ASYANIN BİR KISMI, LATİN AMERİKA ve KARAİPLER</strong>dir.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>YAUKEY ve ANDERTAN’</strong>a göre=nüfusun yaşlı olması gelişmişlik göstergesidir</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"> Haneler-toplumsal birimlerdir.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"> Toplumsal tabakalaşmayı ölçen 2 değişken vardır. <strong>MESLEK ve GELİR</strong>dir</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>KABA DOĞUM HIZI</strong><strong>: </strong>bir yıl içinde tüm yaş grubundan annelerin yaptıkları doğum sayısının genel nüfusa oranıdır.(her 1000 kişiye göre oranı gösterir)</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>GENEL DOĞURGANLIK HIZI:</strong> kadınların doğurganlık yaşı olarak 15-49 değil 15-44 yaş aralığı kabul edilen oranıdır.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>YAŞ GRUPLARINA GÖRE DOĞURGANLIK HIZI(YGGDH)</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">1 yıl boyunca, bir yaş grubunda yer alan kadınlara düşen doğum sayısıdır,yıl ortalamasındaki sayı dikkate alınır (HER 1000 KADIN)</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>TOPLAM DOĞURGANLIK HIZI</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">Doğurganlık hızının aralıklı toplamı (WEİGHTEDSUM) alınarak yaş grubunun sınıf aralığını oluşturan 5 ile çarpılır. (örn:A ülkesi TDH=444x5= ? gibi)</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>NÜFUS KURAMLARI</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>MALTHUS:</strong> yiyecek üretimi aritmetik oranla arttığı bu nedenle toplumlarda nüfus artışını kontrol edecek mekanizmalar geliştirildiğini öne sürer</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>SADLER:</strong> doğurganlığın nüfus ile ters orantılı olduğunu öne sürer</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>DOUBLEDAY:</strong> beslenme türünün doğurganlığı etkilediğini öne sürer</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>DUMANT:</strong> sosyal damarların yoğun olduğu yerlerde doğurganlık düşüktür der.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>FETTER:</strong> doğurganlıkta insan davranışlarındaki iradenin belirleyici olduğunu öne sürer</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>NİTTİ:</strong> bireyselliğin yüksek olduğu toplumlarda doğurganlık düşüktür der.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>BRETTANO:</strong> zevke düşkün insanın artan zenginlikle farklı eğlencelere yöneldiği için doğurganlık düşer der.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>UNGERN-STENBERG:</strong> akılcı zihniyetin topluma hakim olmasıyla düştüğünü öne sürer.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"> ‼<strong>nüfus kuramları arasında en ünlüsü MALTHUS’unkidir</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>NÜFUS ARTIŞININ SINIRLARI:</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">MALTHUS(nüfus ilkesi üzerine bir çalışma adlı eseri vardır)</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">*yiyecek insan için zorunludur.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">*cinsler arası çekim (tutku) zorunludur.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"> Sefalet bu kanunun yüksek sonucudur, ahlak düşkünlüğü ise yüksek ahlakın sonucudur.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>MALTHUS’a göre</strong> nüfus artışını kontrol etmek üzere 2 kontrol mekanizması olabilir</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">1-ölüm hızını artıran pozitif kontrol mekanizması</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">2-doğum hızını düşüren önleyici kontrol mekanizması</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">(1803 de eklediği) 3- ahlaki kısıtlama</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>YOĞUNLUK </strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"> 1-Doğurganlık nüfus yoğunluğu ile ters orantılıdır.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"> 2-doğurganlık ölüm hızı ile doğrudan değişir(doğurganlık+ ise ölüm hızı + dır)</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>BESLENME PRENSİBİ</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>THOMAS A DOUBLEDAY: </strong>bitkiler ve hayvanlar üzerinde beslenmenin yarattığı etkileri inceleyerek elde edilen sonuçları insanların doğurganlığı içinde geçerli olduğunu savunur.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>SOSYAL DAMARLAR</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>DUMANT:</strong> bir toplum üyesinin o toplumun değerlerine göre saygınlık kazanabilmek için, ortaya çıkan bireysel dürtülerdir.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"> Kişisel gelişimi engellenen insan hayvansal dürtülere boyun eğer. Sosyal damarlar etkinse sosyal hareketlilik yüksektir.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>DUMANT</strong>: yüksek doğurganlığın nedeni yoksulluk ve cehalettir.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>ARTAN BİREYSELLİK KURAMI</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>FRANCESCO S. NİTTİ:</strong> bireyselliğin etkisini inceler. NİTTİ’nin ideal toplumunda zenginlik dağıtılır ve sosyal damarlar artar.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>ARTAN ZENGİNLİK KURAMI</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>L. BRANTENOYA:</strong> insanoğlu zevk düşkünüdür. Zenginlerde; çocuk mükemmelleştirilecek birey olarak görülür.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">BRANTENOYA:“yoksullarda sevk seçim imkânı yoktur, yüksek doğurganlığın nedeni cehalettir” der</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>DOĞURGANLIKTA AZALMA VE AKILCILIK</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>RODERİCH-STENBERG:</strong> “yalnız zenginler değil proletarya(işçi sınıfı) arasında da doğurganlıktaki düşüşün nedeni biyolojik değil zihinseldir” der.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">Kadınlar erkekleşmeye başlamıştır burjuvazideki düşük doğurganlığın nedeni budur.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>ÖLÜM VE MORBİDİTE</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>*</strong>sonu ölümle bitecek olan hastalıkları, salgınları açıklar</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>MORBİDİTE HIZI:</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>VAKA ÖLÇÜMÜ:</strong> belli bir zamanda bir hastalıkla ilgili teşhis</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>YAYGINLIK ÖLÇÜMÜ:</strong> Belli bir hastalığa sahip olan bireylerin nüfus içindeki oranı.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>KABA ÖLÜM HIZI</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>YAŞA BAĞLI ÖLÜM HIZI:</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">Çocuk ölümleri için 3 temel kategori kullanılır</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">1-YENİ DOĞAN: yaşamın ilk gününden 28. gününe kadar</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">2-BEBEK: yaşamın ilk yılı.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">3-ÇOCUK: yaşamın ilk yılından 5. yılına kadar olan zamanı kapsar.</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>GÖÇ ÖLÇÜMLERİ</strong></div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>GELEN GÖÇ:</strong> bir grup insanın, bir nüfusun ya da alt nüfusun yerleştiği bölgeye yerleşmek amacıyla gelmesidir.(gelen göç hızı: gelenlerin sayısı/yerleşim yerindeki nüfusx1000)</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>GİDEN GÖÇ:</strong> bir grup insanın başka bir yere yerleşmek için, belirli bir bölgeden gitmesidir.(GİDEN GÖÇ: giden sayısı/yerleşim yerindeki nüfusx1000)</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>NET GÖÇ:</strong>belli bir zaman diliminde, bir coğrafi bölge için gelen ve giden arasındaki fark(gelen göç+giden göç sayısı/toplam nüfus x1000)</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><strong>KATKILI (GROSS)GÖÇ:</strong> belli bir zaman aralığında, gelen, giden göçün toplamıdır(gelen+giden/toplam nüfusx1000)</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div>Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-44763044960477071852012-05-19T08:35:00.001-07:002012-05-19T08:35:36.877-07:00<span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">GAZZALİ.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Ebu Hamit Muhammet b.Muhammed el-Gazali ismi Hüccetülislam ve Zeynüddin Abuhamet ve Alpazar lakapları el-Cüveyni hocası</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Kelam,batınılık,felsefe,tasavv</span><wbr style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;"></wbr><span class="word_break" style="background-color: white; display: inline-block; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;"></span><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">uf üzerine incelemeler yaptı </span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Gazalinin amaçı kesin bilgiye ulaşmak</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Hakikatı arayan 4 grup</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Kelamcılar,batiniler,filozofla</span><wbr style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;"></wbr><span class="word_break" style="background-color: white; display: inline-block; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;"></span><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">r ve sufiler</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Filozofların görüşlerini eleştirmek için </span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Feha fütül-felasife(filozofların habersizliği)</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Gazaliye göre matematigin metafizikle alakası yoktur.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Gazali felsefi ilimleri</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Matematik,mantık,fizik,metafiz</span><wbr style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;"></wbr><span class="word_break" style="background-color: white; display: inline-block; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;"></span><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">ik,siyasi ve ahlaki olarak ayırır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Bunlardan matematik,mantık ve fizik kanıta dayalı epistomolojik açıdan güvenilir bilgilerdir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Gazalinin filozofları en çok eleştirdiği konu sebeb sonuç ilişkisi</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Gazali filozofların amaçları adlı eserine geçmeden önce ibn-sinanın eserlerini incelemiştir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Gazali filozofların tutarsızlıgıeserini yazarken kelamcılardan yararlanmıştır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İBN SİNA</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Asıl adı Hüseyin Buhara yakınlarında doğdu.Talebesi Cuzcani başustad anlamında eş-şeyhur reis ünvanı verildi.Batııda Avicenna olarak bilinir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İbn Sina:dil-edebiyat,dinilim,geom</span><wbr style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;"></wbr><span class="word_break" style="background-color: white; display: inline-block; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;"></span><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">etri,aritmetik,astronomi,mantı</span><wbr style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;"></wbr><span class="word_break" style="background-color: white; display: inline-block; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;"></span><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">k ve felsefe dersleri aldı.Tıp tahsili yaptı.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Ontoloji ve psikoloji yanı sıra bilgi problemi üzerine en fazla durandır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">El kanun adlı eseri batıda okutuldu.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Var olanları 2 kısımda inceler.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">1-Tanrı,akıl/melek ve dogal nesneler insan iradesine baglı olmayanlar</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">2-Varlıgı insan irade ve fiili ile meydana gelen unsurlar</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İlk kısımdaki bilgiye teorik (nozari)felsefe</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İkinci kısımdaki bilgiye pratik (ameli)felsefe</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Varlık zorunlu varlıkdır.(tanrı)</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Tanrı metafizigin inceledigi bir konu degil araştırdıgı en temel sorundur.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Varlık akıl yoluyla (sarih insani akıl)kavranan bilgidir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Varlıkları duyularla ve akıl yoluyla idrak edilenler olarak ayrılır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Türel varlıkları:Suret/kuram ve külli/türel olarak temellendirir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İnsan aklında 3 türel yahut mahiyet bulunmaktadır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İlkine dogal (tabii) ikincisine akli üçüncüsüne mantıki mahiyet adını veren ibnisina gercek ve asıl olan tabi mahiyettir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Nefis 3e ayrılır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Bitkisel,hayvansal,insani nefis</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Bitki beslenme büyüme ve üreme</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Hayvani duyu idrak ve hareket</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İnsani:bitkisel ve hayvani nefile birlikte akıl ve düşüncedir.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İnsan nefsini oluşturan güçler;</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İdrak </span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Hareket</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Düşünce</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İyi/kötü,güzel/çirkin,yararlı/</span><wbr style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;"></wbr><span class="word_break" style="background-color: white; display: inline-block; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;"></span><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">zararlı:ameli akıl yapar.meşşai gelenegini izler.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Peygamberlere kutsal akıl adını verir.fail akılla ilişki kurabilecekler.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Aklın kendini bilmesi veya ispatlayan ilk olacaktır.Buna (boşlukta uçan adam)benzetmesi denir. </span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İBN RÜŞD</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Asıl adı Muhammed kurtuba (cordoba) da doğdu</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Lakapları eş şarih cammentator ,aben roşd aven roşd averroes averroys</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Tıp alanında el kullıyat eserı kaleme almıs</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Din ilimlerı metafızık mantık tabııat ılımlerı zoolojı psıkolojı asronomı tıp sıyaset ve ahlak ılımlerı ıle ılgılenmıstır</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Gazzelı ye karşı tutarsızlıgın tutarsızlıgı eserını yapmıstır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İnsanın varlık gayesi nazeri ve ameli yetkınlıge ulasmaktır.bunlardan bırı gercek /dogru bılgı</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Dıgerı gercek/ıyı amel</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Ona gore hakıkatın varlıgı (ontolojık)bılgı(epıstomolojık</span><wbr style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;"></wbr><span class="word_break" style="background-color: white; display: inline-block; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;"></span><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">)ve ahlak (tetkık)ıle alakalıdır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Varlık (vucud)terımı yerıne huvıyet(kımlık) zat(ız) soy ve vahıt(bır)terımlerı ıle es anlamlı saydıgı mevcud(var var olan)terımını kullanmıstır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Varlık:bır seyın duyulur ozellıgı</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Nelık :aynı seyın akledılır ozellıgıdır</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Varlıgı ılk madde (heyula)</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Nelık suret(from) ılıskısıne benzetır</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Varlık nelık ılıskısını :madde suret ılıskısıne benzetır</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Varlıgı uc ayrı ılkede bahseder</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">a)Ilk madde(heyula) b)surat(from) c)yaratan ılk ılke(Tanrı)</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İbn Ruşd alemın sureklı yaratmanın var oldugunu savunur</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Bılgı sorununu varlık nefıs ve akıl olarak ele alır</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İbn Rüşd madde ,suret etkı (faıl)amac (gaye) olmak uzere dort sebebten bahseder.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">İnsan ıdrakına konu olan nesnelerın bırı duyular dıgerı akledılır olmak uzere ıkı tur suretten bah seder</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Duyular ılk made ıle bırlestıgınde basıt cısımlerı (toprak su hava ates)olusturan yaslık-kuruluk sogukluk-sıcaklık ıtıbarı ıle dort maddeyı olustururlar</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Edılgın ve etken akıl arasındakı ılıskıye ıttısalı </span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">dınle felsefe ılıskısını arkadas hakıkat dost sut kardes olarak ıfade eder.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">OSMANLIDA DUSUNCE HAYATI</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Islam dunyasında dusunce harekatı kelam tasavvuf ve felsefedır.</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Kelamla felsefeyı kaynastıraan Fahreddın Razı</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Tasavvufla felsefeyı kaynastıran Muhıddın ıbnul arabı</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Kelam tasavvuf felsefe yenı anlayıs getıren Gazalı</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Fahreddın razı nın kelam felsefe uzerıne eserı el mabahısul-mesrıkıyye - el muhassal</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Razı Gazelı tarafından sunnı bır cızgıye yaklastırılmıstır</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Tasaffunun oncusu temsılcısı ıbnul arabı dır</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Molla fenarı Osmanlının ılk sehul ıslamı</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Sadeddın taftazanı yazdıgı serhul akaıd </span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Ibnul arabının kurdugu varlık felsefesının ozu varlıgın bırlıgıdır </span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Fatıh sultan mehmed ın talebı uzerıne molla abdulrahman camı Ed durretul fahıre adlı eserını yazmıstır</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Osmanlı medreselerınde akaıdun nefesı-el akaıdul adudıyye –el mevakıf fıl kelam –el melasıt hıdayetul hıkmet –hukmetul ayn</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Muradıye okulu mensup ebu hafs necmeddın omer b. Muhammed nefesı kaleme aldıgı akaıdul nefesı eserıdır</span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Eserıddun ehberı tarafından kalemle alınan hıdayetul hıkmet mantık fızık ve metafızıkten olmak uzere uc kısımdan olusur </span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Necmeddın katıbı hıkmetul ayn </span><br style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;" /><span style="background-color: white; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; text-align: left;">Taskoprulu felsefeyı nazarı/teorık ve amelı/pratık olarak ınceler.</span>Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-58590450205911814742012-05-19T08:34:00.002-07:002012-05-19T08:34:14.048-07:00ünite 5<div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">Unite 5 FENOMENOLOJIMakro:ınsan davranışlarını toplumsal yapı bıcımlendırır..toplumsal yapı butunMikro:bireysel aktörler eylemler etkıler*pozitivizme karşıdır ve mıkrodurFenomenolojı bıreyın eylemlerı:amaçsal eylemdir.eylemın nedensel açıklamasının mumkun olmayacağını söyler.diger yaklaşımlardan ayrıldığı nokta:nesnellik gerceklestırılemez.cunkı ınsan kendı varsayım ve goruslerınden ayrılamazFenomenolojı(gorungu bılımı): (kavramları anlamlandırma) –bir dereceye karsı ayrılmış olan buyuk ıhtımalla sıradan ve şüpheli durumun açıklanmasıdır.-dıs dünyanın bızden bağımsız verılı gerceklık sahıbı olmadığıdır*-fızıksel dünya gorelıdır.duygular sezgıler yoluyla algılanan dünya-yoksulluk ceza vs kavramları ınsanlar yaratmış-kaza cınayet,ıntıhar,ölüm,ecel,evlılık gıbı seyler farklı yorumlanabılırToplum:gundelık yaşamımızda,ortak varsayımlar aracılığıyla yarattığımız ve yenıden yarattığımız birseyFenomenolojı ılk olarak : hegel tarafından ‘’aklın fenomenolojısı’’ kullandı Husserl tarafından gelıstırıldı=gundelık yasamda sorgulamaksızın verılı kabul ettıgımız gerceklıgın bılıncımız tarafından nasıl inşa edıldgını anlamaya calısan felsefı ekol,bır yöntemKant: dünya hakkında cesıtlı algılarımız vardır.ama bu algılar dünyanın gerçekte ne olduğuna karşılık gelmiyor olabılır HUSSERL: -‘mantıksal araştırmalar’ ‘kesın bır bılım olarak felsefe’‘saf bir fenomenolojı ve fenomenolojık felsefe uzerıne dusunceler’‘avrupa bılımlerının krızı ve transandantal fenomenolojı’-nesne ozne ayrımı yok.nesne belırlı turdekı yonetımsel deneymlerımız tarafından ınsa edılmektedır-dunya,ınsanların ona yukledıgı anlamlara bağlı olarak gorelıdır-nesnenın anlamları,nesnenın kendısınde degıl oznenın kendısındedır.-sınıflandırma ınsan zıhnının urunudur ve onemlıdır-sosyologların gorevı toplumsal dünyanın özunu anlamakParanteze alma-fenomenolojık ındırgeme-epoche:toplumsal dünyayı ıncelerken sağduyuya ve deneyıme dayalı butun bılgılerımızı,sahıp olduğumuz doğal tutumu bır kenara bırakmamız,yok sayma surecıEidetic analız Weber ‘in ideal tıpı gıbı soyut tıplestırmeler kurmaya çalışır.bellı bır olgunun ozunu görmek,keşfetmek ve olguya ılıskın bu tıp soyut tıplestırmeler gelıstırmek seklınde gerceklestırılen analız-fenomenolojık araştırmalarda dusunmedden once gorebılmek son derece onemlıdırHusserl-schutz habermas= lifeworld: yaşam dünyası,yaşantı dunyas,yasama evrenı ilk gelıstıren husserl dır.Fenomenolojıyı kullanan dusunurler:schutz, heidegger, Sartre,merleu-ponty,laing,copperFenomenolojı:ampırızm ve rasyonelınz arasında bı kopru kurar..bılgı sosyolojısı,kultur sosyolojısı,dıl sosyolojısıSCHUTZFenomenolojı ve sosyolojı arasında kopru kuran ılk kişi. Fenomenolojık sosyolojıyı kurmuuş.genel olarak kabul edılıp paylaşılan örtük bılgı turuyle ılgılenır-daha ıı bır sosyolojı gelıstırmek ıcın’’toplumsal dünyanın fenomenolojısının’’ uretılmesı gerektıgını savunmuştur-etnometodolojının temelını atmış.-onun dünya gorusu,toplumsal duzenın ortak varsayımlara ve yorumlamalara dayanan ve uzerınde uzlaşılmış bır gerceklık olduğunu ılerı suren yorumlayıcı bır gorustur-weber den ve mead den etkılenmıs-‘’toplumsal dünyanın fenomenolojısı’’ yaşam dünyasının yapıları’’(luckmanla yazmış)Fenomelojık sosyolojı:ınsanların fenomenler hakkındakı deneyımlerının toplumsal ve kültürel olduğunu,gundelık yasamda yasadıgımız yasam dünyası olduğunu ılerı sürer.-lifeworld(yasam dünyası)sıradan ınsanların rutın etkılesımıyle ınsa ettıklerı gündelik maddı ve toplumsal dünyayı ıfade eder..bu dünyada bırey pragmatık amaçlarını gerceklestırmeye calısır sorgulamaz.Eleştirileri:-ınsan ve toplum anlayışına yonelık.fenomenolojı;ınsan davranışı dıs güçler veya gerceklıkler tarafından sekıllendırılıp yonetılemez.ınsan bılınclı,ozgur,bağımsız,rasyonel varlıktır…ınsanın eylemlerı kendı amaçladıkları eylemlerdir..sosyolojı toplumsal dünyayı alamak ıstıorsa ona dahıl olmalıdır.-pozıvıtızm toplumsal dünyanın neden sonuç ılıskılerıyle yonetıldıgını,genel geçer kanunların var olduğunu savunur…fenomenolojı:bılımsel yontemı ve pozıtıvızmı reddeder.sosyologların kulturu,toplumdakı dıger ınsanların algılarını,yorumlarını,olgulara yukledıgı anlamları anlayabılmenın yolu,bu dünyanın ıcıne gırmek ve olgulara ıcerden bakmaktır.-nesnellıgın mumkun olmayacağını savunurlar.katılımcı gözlem teknıklerı kullanılırWebere olan eleştırısı:-toplumsal eylemın oznel olarak anlamlı eylemler olduğunu,bıreylerın eylemlere yukledıgı oznel anlamları anlamaya calıstıgını vurgular-dıger kısılerle aynı oznel deneyimlere sahıp olmak ımkansız-sagduyu bılgısı ,bılgıyı toplumsallaşma surecınde ogrenmıs ve kabul etmısler-weber anlamayı tekıl ozneler temelınde ele almış.schutz ıse ozneler arası bakış acılarından oluşan sıstem gıbı gorur ve weber ın toplumsal dünyanın ozneler arası karakterlerını ortaya koymakta yetersız olduğunu ılerı sürer.-bazen ınsanlar eylemde bulunurken bılınclerının başka noktada olabılecegını,bazı eylemlerın bos bır zıhınle bıle yapılabılcegını belırtır.Özneler arasılılık:öznellik ve nesnellik arasındaki bır kopru gorevı gören,bır olgunun bırden fazla ozne tarafından bıreysel ve oznel olarak deneyımlendıgı bır durum..Bunu oluşturan ogeler,sağduyu bılgısı,tıpleştirme, bakış acılarının karsıtlıgıSağduyu bılgısı:bılgı,toplumun uyelerının ortak olarak sahıp olduğu ve gundelık yasamın surmesı ıcın gereklı olan bılgı bırıkımıTipleştirme:sağduyu bılgısı,tıplestırme surecıyle oluşur ve bırıkır.tıpık olanları seçerek aynı tptekı seylerı bıraraya getırme surecı.tıplestırmeler sağduyuyu meydana getırıoBakış açılarının karşıtlığı:dıger ınsanların da dünyayı bızım gordugmuz gıbı gorup algıladığı seklındekı varsayımlarAmacıyla gudusu ve çünkü güdüsü:aralarındakı fark,amacıyla gudusunde eylemın amaç acısından açıklanması,çünkü gudusunse,amacın bıreyın gecmıs deneyımlerı acısından açıklanmasıdır.İlişkilerde karşılıklı anlama:biz ılıskılerınden onlar ılıskılerıne doğru gıden bı hayat..</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">Fenomenolojiye gore sosyolojik bılgı ve sosyolojının gorevıBıreylerın oznel bılınclerını kavramak degıl,anlamanın ıdeal tıplerle oluşturmak ve genel toplumsal tıplerle ılıskılendırılebılecek eylem ve ılıskı kalıplarını tanımlamaya çalışmaktadır.Kımse bır başkasının bılınc akısına gıremez-sosyolojı gundelık yasamda 1.dereceden ınsa edılen dusuncelerı ve eylemlerı soyutlayarak 2. Dereceden ınsa etmelıdırAtkinson:intiharlarla ılgıslı calısmlar….Fenomenolojiye getırılen elestırıler:dusuncelerının toplumsal dünyanın emprık çalışmasına nasıl uygulanabılecegıne daır fazla bırsey söylememekle ve toplumsal dünyanın fenomenolojısını ıslemsellestırmemekle elestırıldı.fenomenolojık analız teknık ve sıkıcı hal almaya başladı.Kımse varsayımlardan bağımsız,nesnel ve ustun bır analız yapamayacağına gore bılımsel analize dayalı her tur açıklamanın oznel bır yorumdan ıbaret olarak kalacağı ılerı surulmus</div>Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-36365266516942301612012-05-19T08:32:00.002-07:002012-05-19T08:32:46.408-07:00Unıte 5 6<div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">Unıte 5</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">Gruplar arası davranış:ınsanların kendılerını ve dıgerlerını aynı sosyal grubun uyelerı olarak gormelerını sağlayan herhangı bı algı bılıs veya davranışMuzaffer sherif:bır gruba aıt olan bıreylerın bıreysel yada kollektıf olarak,dıger grup yada onun uyelerıyle grup özdeşleşmelerı temelınde etkılesımde bulundukları her durumda,bız gruplar arası davranışın bır anında bulunuyoruz.Brawer ve miller:sembolik….-dayanısma ve ısbırlıgı ıceren olumlu etkılesımler antısosyal davranış ve sıddetı ıceren olumsuz etkılesımler-sosyal psıkolojı:gruplar arası ılıskılerde odaklanılan esas alan antı sosyal davraıslar yada sıddet ıceren olumsuz etkılesımlerGERÇEKÇI CATIŞMA KURAMI:Muzaffer sherif=hırsızlar mağarası1954 abd de 22 cocuk 3 haftalık kampa sokuluyor.2 grup oluşturuluyor kartallar ve akbabalar2.haftada rekabet yaratılmaya calısılıyo düşmanlık olusuyo3.haftada butunlesme aşamasıÜst düzey hedefler:gruplar arası bağlamda herbı grubun tek basına ulaşamayacağı sadece gruplar arası ısbırlıgıyle ulasabıleceklerı türden hedeflerGercekcı catısma kuramı:gruplar arasındaki çatışmanın gerçek çıkar çatışmalarından kaynaklandığını ılerı suren yaklaşım.SOSYAL KIMLIK KURAMI (tajfel)Asgari grup paradıgması:bir araya gelen bıreylerın ait oldukları grubu kayırmaları ve dıger gruba rekabet etmelerı ıcın psıkolojık düzeyde gereklı ve yeterlı koşullar nelerdir Klee & kandinski:rekabet yüzünden karsı gruba az para verıoSosyal kategorızasyon:sosyal dünyanın belırlı ozellıkler temelınde gruplara bolunmesı bız ve onlar..bilişseldirEn onemlı bulunan kategorıler:durustluk,iyi,mantık,kultur,yardımsever,yurtseverEn önemsiz bulunan kategorıler:müslumanlık,turkluk,şişman,zengin,şanslı,evli</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">Degerlendırme faktörü:durust –ıyı namuslu olup olmama durumuBetımleme faktörü:kadın erkek şişman zayıf genç yaşlıNormatıf düzen faktörü:suçlu suçsuz,sağcı solcuSosyo-demografık faktör:kentlı,zengın fakır,evlı bekarSOSYAL KIMLIK:bıreyın bır gruba aıdıyetıyle elde edılen kımlıktır.hem bılıs hem duygulsaldırSosyal kımlık kuramı:sosyal degısmeye aracılık eden psıkolojık sureclerı sosyal kımlık kavramı cercevesınde ise koyan bır gruplar arası ılıskıler kuramıdırSosyal kımlık ve sosyal degısme:alt statudekı grubun kollektıf bıcımde ust statüye gecmesı,kadınların est haklara sahıp olması gıbıSosyal hareketlılık:alt statudekı grup uyelerının kısısel olarak ust statüye gecmelerı. Mıcheal JacksonGruplar arası temasTemas denencesı allport tarafndan ortaya atılmış.,-etkılesımden cok ısbırlıgı ıceren ve uzun suren bır etkılesım olmalıdır.butunlesme resmı ve kurumsel destek çercevesınde olmalı….esıt statülü kıs yada gruplar arasında olmalı…benzerlik genelleme ve cok kulturlu bağlamda temas..Benzerlik:temas farklılıkları gun ısıgın çıkaracak.-gercekte gruplar son derece farklı olduklarından,olumlu beklentı yaratacak ve daha sonra temas kurulduğunda beklentıler yıkılacaktırGenelleme:bır butun olarak temsıl ettıklerı gruba ılıskın tutumlarını degıstırecegı varsayımıMuhasebecı yaklaşım:olumlu bılgılerın bırıkmesı,onlar hakkındakı kalıpyargıları ıyılestırecektırDegısme yaklaşımı:bılgının tam tersı bılgı verılmesı tutumlarda anı degısıme yol acarAlt gruplara ayırma:kalıpyargıyla tutarlı olmayan bılgı dolayısıyla bır alt tıp yaratırUst düzey hedefler:sherif gruplar arasındaki ılıskılerı ıyılestırmeyı basarmıstır.ust düzey hedeflerın en etkılı olanlarından bırı,2 karsıt grubun ortak düşman tarafından tehtıd edılmesıdır</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">İletişim:pazarlık yapma,arabulucudan yararlanma yada hakem yoluyla anlaşmaPazarlık yapma:sendıka ve ısverenn gıbı1.aşama:karsı grubun gucuunu ve dayanıklılığını degerlendırmek2.aşama:kişiler arası düzeyde gerceklesır.problemı daha kolay cozebılmek ıcın3.aşama:gruplar arası düzey ön plana çıkar.son kararın kendı gruplarının tarıhsel amaçlarıyla tutarlı olup olmadığından emeın olmak ısterlerArabulucudan yararlanma:1-kördugum halıne gelmıs sorun,sorunu yumusatabılır,tansyonu dusurebılır 2-tarafların bırbırını yanlış anlamasını azaltmalarına yardımcı olabılır 3- yenı uzlaşma yolları onerebılır 4-kamuoyuna açıklama tehdıtıyle engelleyebılırlerHakem yoluyla anlaşma:statü yüksek olmalı</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">Unıte 6</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">Le bon:kitleler cagı Moscovici:‘’20yuzyılın basında kıtlelerın zaferlerınden emındık,sonunda ıse liderlerın tutsağı olduk’’Kıtle davranışı:cok sayıda ınsanın aynı yer ve zamanda bır uyum ıcınde,yoğun duygusal ve sosyal normaları ıhlal eden davranışla ıcın kullanılmakta-daha önceden belırlenmıs lıder yok.onceden planlanmamış..sureklı degılKıtle davranışına ılk kurumsal yaklaşımlar: ılk kurumsal çaba le bon’a ait…ona gore kıtle;ilkel barbar ve korkunç..kıtlelesme sonucu kollektıf ruh kazanırKıtlelesme surecını açıkladığı psıkolojık mekanızmaları.:1-anonımlı(tanınmazlık) sorumluluğun ortadan kalkmasıdır.bıreyler zapdettıklerı ıcgudulerını serbest bırakırlar yenılmezlık sorumsuzluk2-bulaşma:karşılıklı olarak bırbırlerını taklıt ettıgını ıfade etmekte.kartopu gıbı gıderek buyur ve tum kıtleye yayılır davranışlarda hızlı ve beklenmedik degısmelerın olması3-telkine yatkınlık(etkıye açık olma) ikna edebılır hale gelırler..ilkel barbar içgudulerın yüzeye çıkmasıAllport:grup zıhnını reddetmış.toplum bireylerden oluşur…uyaran-tepkı-bıreyselcı yaklaşım..bırlestırme kuramı</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">Kımlıksızleşme:bıreyın davranışları uzerınde normalde varolan sınırlamaların gevşemesının saldırgan,antisosyal ve bencil davranışlara rol açmasına aracılık eden prıkolojık bır durumdur</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;">Reicher:tek basna bıreyı mantıklı ve aklı basında görerek yuceltmesının dıger yandan kıtledekı bıreyı kıtlenın kurbanı olarak gormesnın problemlı bır durum olduğunu ılerı surmektedır.ne tek basına bırey okadar mantıklıdır nede kıtledekı bırey okadar zavallıdırPostmes ve spears:bıreyın kımlıksızlestıgıne daır kanıt bulamadıklaını belırtıyorlarBelıren norm kuramı:kıtle davranışının normsuz ve başıboş olan bır davraıs bıcımı olmadığını,kıtlesel süreçte oluşturulan normlarla yonlendırıldıgını öne suren yaklasm</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="background-color: white; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 16px; padding: 0px; text-align: left; white-space: pre-wrap;"><br />
</div>Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-48619579883979906752012-05-19T08:30:00.000-07:002012-05-19T08:30:09.989-07:00MODERN SOSYOLOJİ 8. ÜNİTE<ul class="uiList" style="background-color: white; list-style-type: none; margin: 0px; padding: 0px; text-align: left;"><li class="pbm uiListItem uiListLight uiListVerticalItemBorder" style="border: 0px solid rgb(233, 233, 233); color: #333333; display: block; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px; padding-bottom: 10px;"><div id="fbDocument350369015028709"><div class="mtl fbDocument" style="line-height: 16px; margin-top: 20px;"><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>ÜNİTE 8 </strong>YAPISALCILIK VE POSTYAPISALCILIK</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Ontoloji varlığın ne olduğunu araştıran bir felsefe koludur. Toplumsalgerçekliğin esas doğasının ne olduğu yönünde ontolojik bir tartışma sosyolojikteorininde her zaman önemli bir boyutunu oluşturmuştur. Örneğin; Durkheim’ın </strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>bireylerin üstünde veüzerinde olarak tanımladığı toplumsal olgu kavramı,</strong><strong></strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Weber’in insanaktörler üzerinde vurgu yapan toplumsal eylem kavramı,</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Marx’ın ise üretimilişkileri üzerinde vurgu yapan materyalist yaklaşımı sosyolojik teoridetoplumsal gerçekliğin doğasına yönelik ontolojik bir tartışmaya yolaçmıştır(Jary ve Jary, 1991, s.441).</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Bilgi felsefesi olarakda adlandırılan ve Yunancada bilgi anlamına gelen episteme kavramından gelenepistemoloji nasıl bilebildiğimizi araştıran, yani bilginin kaynağını araştıranbir felsefe koludur. Epistemoloji ontoloji ile birlikte varoluş ve varlıklailgili tüm bilgilerin temeli olarak görülür.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>“Yapısalcılığınişlevselcilikten ve pozitivist Marksizm’den farklılaştığı nokta, nesneltoplumsal olgular ile toplumu nesnel, problematik olmayan bir dışsal verilerşeklinde gören anlayışını reddetmesidir” (Swingewood, 1998, s.347).</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>“Yapısalcılık,gerçekliği, şeyler ve toplumsal olgular temelinde değil, ögeler arasındakiilişkilere dayanarak açıklar”.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Oidipus karmaşasındaerkek çocuk annesine karşı hissettiği libidinal duygular nedeniyle babasınakarşı saldırgan duygular geliştirir ve babası tarafından penisi (kastrasyon yada hadım) kesilmek suretiyle cezalandırılacağı kaygısına kapılır. Kastrasyonkarmaşasının çözümü ile birlikte erkek çocuk anneden vazgeçer (ensest yasağınıtanır), babayla özdeşleşir ve kültürün düzenine girmiş olur.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Kastrasyon karmaşası:“Oidipus döneminde yaşanan penisini kaybetme (erkek çocukları) ya da penistenyoksun olma (kız çocuklar) kaygısı.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>İşaret, gösteren ilegösterilen arasıdaki eşdeğerlik ilişkisinin toplumsal olarak yerleşmesi vekural haline gelmesi sonucunda oluşur. Dilde gösteren ile gösterilen simetrikgibi görünse de kavram ve ses imgesi aynı harekette meydana gelirler. Dilselbir gösterenin tek başına gösterilen ile hiçbir bağı yoktur.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Mitolojiler kitabındaBarthes, “yeme, giyinme, tatile gitme, güreş etme gibi ayinlerin işaretsistemlerinin ‘mit’ olarak adlandırdığı başka bir anlamlandırma sistemi (yanibaşka bir dil) tarafından yönlendirildiğini bulur.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>LéviStrauss, Yunanmiti Oedipus’u öge yığınlarına ayrıştırarak çözümler. Bu ögeler kan bağıilişkileri, insanın dünyadan doğabilmesi için canavarların insanlar tarafındankatledilmesi ve mitteki karakterlerin isimlerinden oluşur. LéviStrauss’a göreanahtar öge“dünyadan doğmaktır”. Çünkü dünyadan doğmanın karşıtlığı kadından veerkekten doğmamızdır.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>“İdeolojik düzeyinsahip olduğu mekanizmalar kapitalist bir toplumsal formasyonda sadece üretimaraçlarının değil, aynı zamanda üretim güçlerinin de yani emek gücünün deyeniden üretimini, başka bir deyişle üretici bireylerinde sisteme uyumlu hâlegetirilmesini olanaklı kılmaktadır. İdeoloji bu işlevini ideolojik aygıtlariçerisinde bir üstyapı pratiği olarak gerçekleştirir.” (S.Üşür, 1997, s.41).</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Althusser gelenekselMarksizm’in altyapıüstyapı modelini, özcü bir nitelik taşıması ve emeksermayegibi tek bir egemen ögeyi öngören bir toplumsal totallik kavrayışına sahipolması nedeniyle reddeder. Bunun yerine ekonomik, politik ve ideolojikyapıların çokluğu, görece özerklikleri ve üstbelirlenmesinin vurgulandığı birtotallik kavramı geliştirir.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>“Örneğin ‘kahverengimasa yuvarlaktır’ derken ‘kahverengi’ ile eşzamanlı ilişkiye giren vekahverengi kavramının değerini veren yeşil, sarı arasında bir ‘ayıklama’yaparız. Kavramlar arasındaki bu ilişki birbirlerini dışta bırakmaları yoluylakurulur. Aralarındaki ilişki eşzamanlıdır, bir öncelik sonralık ilişkisiyoktur. Ayıklama süreci ‘masa’, ‘sandalye’, ‘koltuk’, yuvarlak, dikdörtgen,kare v.s. arasında geçerlidir” (Tura, 1996, 105).</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>“Semantik teori,kelimelerin anlamlarını veren bir sözlüğe dayanır. Sentaks ise yapılar(yüzeysel ve karmaşık yapılar, derin ve daha basit yapılar ve dönüşümkuralları) ile ilgilidir. Yani sentaks, semantik (anlambilim) ile fonetik (sesbilim)arasındaki ilişkiyi sağlar (Tura, 1996, s.106).</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Kitap 1835 yılıFransa’sında yirmi yaşında annesini, kız kardeşini ve erkek kardeşini öldürenPierre Riviére hakkındadır. Riviére’nin işlediği suçu ayrıntılarıyla yazdığıhatırat pek çok soruna işaret ettiğinden olacak, gerek dönemin tarihçileriarasında gerekse diğer alanlardan birçok kimse arasında derin bir ilgiuyandırır. (Sarup, 2004, s.99).</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Yapısöküm herhangi birmetnin içindeki ikili karşıtlıkların (açık-kapalı, iyi-kötü, devamlı-devamsızv.b.) metnin bütünlüğü açısından tutarsız kullanımlarını ele alarak yazarınkurduğu kavramsal ayrımların başarısızlığını açıklamak için geliştirilmiş birmetin okuma yöntemidir.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>1. Saussure dilbilimiçerisinde söz alanını ihmal ettiği için bazı görüşler tarafından eleştirilir.Bu eleştirilerin sonucunda söz alanının önemsemesi ile ortaya çıkançalışmaların ne olduğunu araştırınız.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Yapısalcı dil bilimtarafından bilim nesnesi haline getirilen dil karşısında söz alanı yineyapısalcı dil bilim tarafından eleştirildiği için saygınlık kazanmış ve söylemçözümlemesine dönüşmüştür. Söylem çözümlemesinde dil için geliştirilmişçözümleme araçları söz alanına taşınır. Dilin bir yapı olarak çözümlemesiaslında söylemin bir süreç olarak analizidir. Böylece, anlam dilin yapısı ileilişkilendirilirken, söylemde dil ile ilişkilendirilir ve iki ayrı yaklaşımortaya çıkar.(Sancar S.Üşür, 1997, 88).</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>2. Yapısalcıdilbilimin yapı ile dilin ilişkini nasıl kurduğunu araştırınız?</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Saussure’cu dil bilimiçerisinde işaretin gösteren ve gösterilenden oluştuğunu biliyoruz. Gösteren vegösterilen birbirlerinden önce var olmazlar ve ilişkilerinin dışında hiçbiranlamları yoktur. Dolayısıyla işaretler ancak bir “anlamlandırma sistemi”içerisinde anlaşılabilirler. İşte yapı da gösterenlere ve gösterilenlereanlamlandırma olanağı verir. Yapı bir farklılıklar sistemidir. Dilde ögelerininbirbirlerini farklılık yoluyla meydana getirdikleri bir yapı olarak ortayaçıkar (Coward ve Ellis, 1985, 2930).</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>3. Dili kullanan özneolmasına rağmen yapısalcı dilbilim içerisinde özne neden yapı tarafındanbelirlenir?</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Saussure’un dilbilimçalışmaları içerisinde dil eşzamanlı ve kapalı bir yapı olarak ele alınır. Bunedenden dolayı yapının bir figüranı olan özne, dil yani yapı neyi olanaklıkılarsa onu söyleme ve anlamlandırma iktidarına sahip olur. Burada dilinbireyler tarafından gündelik kullanımlarının altında yatan bu yapıda öznebilinçli bir seçme ve benimseme konumunda değildir (S. Üşür, 1997, 77).</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>4. LeviStrauss’a veyapısalcı dil bilime özne ile bağlantılı olarak getirilen eleştirilerdennelerdir?</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Hem yapısalcı dilbilimiçerisinde hem de LeviStrauss’un çalışmasında “Özne homojen ve kendi kendinidenetleyebilir olmaktan uzaktır; özne varlığının bile farkında olmadığı biryapı tarafından inşa edilir; yapıdaki ve bu yapıdaki dönüşümlerin nesnesidir”(S. Üşür, 1997, 80; Coward ve Ellis, 1985, 41). Dolayısıyla öznenin yapıtarafından inşa edilen bir nesne olarak ele alınarak onatabi kılınmasıyapısalcı çözümlemelere getirilen en önemli eleştiridir (S. Üşür, 1997, 80).</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>5. Ekonomik, politikve ideolojik düzeylerin birbirlerine karşı göreceli olarak özerk konumdaolmaları ne anlama gelir?</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Althusser’in yapıkavramında birbirlerine karşı göreli özerk olan ekonomik, politik ve ideolojikdüzeyler herhangi bir toplumsal formasyonun yapısal karmaşıklığındabirleşirler. Dolayısıyla buradaki nedensellik çizgisel değil, yapısaldır.Toplumsal formasyonun düzeyleri arasında eşitsiz bir gelişme vardır (Swingwood,1998, 359). Kendi iç belirlenim koşulları söz konudur. Her ne kadar düzeylerbirbirlerine karşı göreli olarak özerk olsalar da “son kertede” ekonomininbelirleyiciliği söz konusudur.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>ÖZET</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Yapısalcılığıtanımlayabilmek.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Düşünce tarihiiçerisinde herhangi bir çözümlemede “yapılar”a ontolojik, epistemolojik vemetodolojik olarak insan özneler karşısında öncelik tanıyan kuramsal yaklaşımagenel olarak yapısalcılık denilmektedir. Bir analiz yöntemi olarak yapısalcılık ilk olarak dilbilimde özellikle Ferdinand de Saussure’unçalışmalarında gelişti.1960’lardan sonra özellikle sosyal bilimlerde bir dizialanda geliştirildi. Yapısalcılığın uygulayıcıları arasında antropolog ClaudeLévi Strauss, edebiyat eleştirmeni Ronald Barthes, Psikanalist Lacan, Marksistfilozof ve sosyolog Louis Althusser ve filozof Michel Foucault ile Jacques Derrida’yeralırlar.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Yapısalcılığınkökenlerini ve dil bilim ile ilişkisini kavrayabilmek.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Yapısalcılık dilsözkarşıtlığında dilin analizine,dolayısıyla toplumsal pratiklerin analizineyönelerek çığır açmıştır. Yapısalcılık toplumsal bütünlükleri ve bunlarınişleyişlerini açıklayan mekanizmaları gösterir. Dilbilimin katkısı çözümlenmeyeçalışılan toplumsal pratiklerin, insanın dil kullanım özelliği ile birliktedolayımlanmış pratikler olduğu iddiası ile ortaya çıkar. Dolayısıyla, nesneldenen toplumsal pratikler dil ile adlandırılıp, anlamlandırılır ve toplumsalile zihinsel arasıdaki tek dolayım dil olur. Yapısalcılığın gelişmesinde S.Freud’un insan ilişkilerinin belirlenmesinin kaynağı olarak gördüğü bilinçdışıdüşüncesi önemli olmakla birlikte esas kökenleri Saurrure’un çalışmalarınadayanır. Saussure çalışmalarında dilin kendisinin yapısal özelliklerini eşzamanlı (senkronik) olarak inceler. Saussure dil içerisinde “dil” ve “söz”arasına bir ayrım getirir. Dil bir sistemdir ve söz ise dil sistemi içindekibireysel gerçekleştirme edimleridir. Bir eylem olarak konuşma ancak geçerlilikkazandığı sistemin bütünü üzerinden anlaşılabilir. Saussure göre dil, bireylerinkonuşmalarından bağımsız olarak var olan bir sistem ya da yapıdır. Saussuregöre dil yapısının unsurları göstergeler yani işaretlerdir. Yapısalcılığınkurucu elemanları da bu işaretlerdir.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Yapısalcılığınsemiyoloji (göstergebilim) ile ilişkisini açıklayabilmek.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Semiyoloji, basitçedil, edebiyat, sanat ve diğertüm alanlarda beliren işaretlerin ya da işaretsisteminin genel bir çalışmasıdır. İlk olarak Saussure’un çalışmalarında ortayaçıkan semiyoloji ancak 1960’larda kitle iletişim ile kültürel çalışmalardagelişme imkânı bulabilmiştir. En önemli ve öncü takipçisi de Roland Barthesolmuştur. İşaretler sistemini çalışmayı mümkün kılan semiyoloji insankültürünün araştırılmasında yapısalcı düşüncenin olabildiğince genişlemesinisağlar. Semiyolojinin konusunu oluşturan anlamlama dizgeleri el, kol, başhareketleri, ezgili sesler, nesneler, törenler, protokoller ve gösterilerdir.Bu dizgelerin hepsi dille bağlantılıdır. Her gösterge dizisi dille iç içedir vebir bölümü dil dizgesiyle yapısal bir yineleme içerisindedir. Giyecekler,yiyecekler v.b. nesne bütünleri dizge durumuna dil aracılığıyla ulaşırlar.Semiyoloji toplumsal anlamlandırmanın sistematik yapısının incelenmesi ileilgilidir. Bu noktada semiyoloji özellikle toplumdaki güç ilişkileri ile kültürelkodlar arasındaki ilişkilerin sorgulanmaya başlamasının önünü açmıştır. RolandBarthes’ın semiyolojiye yönelmesinin kökenlerinde de kültürel kodları, burjuvatoplumunun kendini donattığı temsil etme biçimleri olarak görmesindenkaynaklanır.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Yapısalcılığın sosyalantropolojide gelişimini özetleyebilmek.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Yapısalcılığın sosyalantropoloji ile olan ilişkisini Claude LéviStrauss kurar. LéviStrauss’unçalışmaları ağırlıklı olarak mitlerin yapısal çalışmasına dayanır. Ne var kiburada “mit” R. Barthes’da olduğu gibi burjuva toplumunun günlük yaşantısınınadlandırıldığı bir işaret ya da anlamlandırma sistemi değildir. Onun yapısalçalışmasında “mitler” daha çok “ilkel” toplumlardan özellikle de Güney Amerikatoplumlarından alınmıştır. LéviStrauss ana terim olarak işareti alır veyapısalcı kavramları antropolojik verilere dönüştürür. Kullandığı yapısalmodeller üretim ve değişim süreci içerisinde eşz amanlı (senkronik) anıvurgular. LéviStrauss tüm kültürlerdeki gündelik faaliyet lerin ve geleneklerintemelinde belirli evrensel kurallar yattığını düşünür ve çalışmalarında buevrensel kuralları keşfetmeye çalışır. Bu düşünceye göre özellikle akrabalık,yemek pişirme ve benzeri gözlemlenebilen gündelik gelenek, görenek ve kültürelalışkanlıkların temelinde, dil bilimdeki gramer ve anlam yapılarına oldukçabenzeyen, evrensel yapılar ve kurallar yatmaktadır. Ona göre kültüreletkinliklerimiz dil yapılarında olduğu gibi doğakültür, cennet/dünya gibikarşıtların sembolik uzlaşısı temelinde oluşmaktadır. Tüm bunların temelindeise insan bilincinin evrensel ilkelere göre işleyen yapıları yatmaktadır.LéviStrauss’un Totemizm (1969) ve Yaban Düşünce (1972) adlı çalışmaları bukavramsal düşüncenin ürünleri olarak ele alınabilir. Bu çalışmaların sonucundaLéviStrauss, örneğin totemizmin yalnızca kabile topluluklarına özgü ve tek birşey olduğu görüşüne karşı çıkar. Ona göre totemizm, genel görüngünün birparçasıdır ve bu da insan düşüncesinin örgütlenmesiyle ilgilidir.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>YapısalcılığınMarksist düşünce üzerindeki etkilerini değerlendirebilmek.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Louis Althusseryapısalcı Marksizm’in öncüsü ve en önemli temsilcisi olarak kabul edilmektedir.Althusser’in çalışması Marx’taki altyapı ve üstyapı arasındaki ilişki sorununaodaklanır. Althusser’de toplumsal bütünlük kompleks bir yapıdır. Althusser’egöre toplum veya onun deyimiyle toplumsal formasyon, ekonomik, politik veideolojik olmak üzere üç ana düzeyden (yapıdan) oluşur. Althusser her“toplumsal düzey”in belirli bir pratiğe ve ilişkilere bağlı olduğunu söyler.Ekonomik düzeydeki ekonomik pratiği tanımlayan“ Doğanın toplumsal ilişkileriçerisinde dönüştürülmesidir.” Politik pratikte ise toplumsal ilişkilerindönüştürülmesi söz konusu iken, “İdeolojik düzeyde ve pratikte ise, insanınkendi hayatıyla ilişkisi demek olan ideolojik tasarımlar dönüştürülür.”Geleneksel Marksizm toplumda her şeyin ekonomik altyapı tarafındanbelirlendiğini savunurken, Althusser her bir düzeyin görece bağımsız veya özerkolduğunu savunur.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Yapısalcılık ilepostyapısalcılık ilişkisini ve psikanalizle bağlantısını ilişkilendirmek.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Postyapısalcılığınöncülerinden Lacan’a göre bir tedavi yöntemi olarak psikanaliz, dil içinde vedil aracılığı ile gerçekleşir. Ona göre Psikanalizin nesnesi olan bilinçdışı dadilin mantıki bir sonucu olarak ortaya çıkar. Psikanalizi bir dil analiziolarak görür ve psikanaliz pratiğinde ulaşmak istediği sonuç bir “anlam”dır. Buise yapısal bir belirlenimdir. Lacan’a göre, “Birey kendisi de dil içerisindebelirlenmiş bir konumdan konuşur. Bu konum Oedipal söylem tarafından verilir.Psikanaliz için dile hangi konumdan girildiği önemlidir. Öznenin kendisidekendi sözünde bir dilbilimsel gösterenle temsil edilir. Böylece özneninkendisi de dilin kendisini temsil etmesini sağlayan gösterenin dil tarafındanbelirlenmesi ile belirlenmiş olur” (Tura, 1996, 99).</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Yapısalcılık ilepostyapısalcılığı karşılaştırabilmek.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Postyapısalcılarınyapısalcılara en önemli eleştirileri, sistemi ikili karşıtlıklar biçimindeanlamaya çalışmaları ve dilsöz karşıtlığında ya dile ya da söze vurgu yaparaktoplumu anlamaya çalışmalarıdır. Yine yapının özneye dışsal olması ve özneninyapı tarafından belirlenmesi postyapısalcılığın eleştirileri arasına girer. Buikili yapıların ve söz merkezciliğin eleştirisi için de J. Derrida yapısökümyöntemini geliştirir.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>Foucault da yapısalcılığınbütün ilişkileri dilsel, simgesel ve söylemsel bağlamda ele almasınıneleştirilmesinden hareketle diğer kuramcılar gibi iktidarla ilgilenir.Dolayısıyla, “bireylerin iktidar ilişkileriyle belirlendiğini, iktidarıntoplumsal gerçekliğin değişmez ilkesi olduğunu söyleyen” görüşe sahip oldu(Sarup, 2004, 110). İktidar ve söylem üzerine vurguları çalışmalarının anatemasını oluşturdu. Derrida’nın yapısökümle okumak istediği metinler isegeleneksel sosyal bilim anlayışı dediği kuramsal yapılarını ikili karşıtlıklarüzerine kuran anlayışları eleştirdi. Yapısöküm herhangi bir metnin içinde geçenkavramların metnin bütünlüğü açısından tutarsız ve ikircik kullanımından yolaçıkarak, metnin yazarının kurduğu kavramsal ayrımların başarısızlığınıaçıklamak amacıyla geliştirilmiş bir metin okuma yöntemidir. Foucault olayları,düz çizgisel ve gelişimsel dizgeler halinde anlatan geleneksel tarih yazımıanlayışını eleştirerek soykütüksel çözümleme ve arkeloji yöntemini geliştirdi.</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>KENDİMİZİ SINAYALIM1.Freud’un çalışmalarında insan zihninde var olan ve insan düşüncesinin doğasınıyöneten yapıları ortaya çıkaran alanı tanımlamada kullandığı kavramaşağıdakilerden hangisidir?a. Psikanalizb. Bilinçdışıc. Yapıd. Egoe. Dil</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>2. Saussure’e göredilin yapısının en önemli unsuru aşağıdakilerden hangisidir?a. Göstergeb.Gösterenc. Gösterilend. Söze. Bilinçaltı</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>3. Saussure’unçalışmalarında ortaya çıkan ve bir sistem olarak dil içerisindeki yapısalilişkilerle ilgilenen dil çalışmasına verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?a.Artzamanlı dil çalışmasıb. Eşzamanlı dil çalışmasıc. Psikanalizd. Yapısöküme.İşlevselci</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>4. Barthes’ınçalışmalarında göstergelerin “mit” olarakda tanımlanan gizil anlamlarını ifadeetmede kullanılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?a. Yananlamb. Düzanlamc.Çağrışımsal düzlemd. Adlandırmae. Kodlama</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>5. LéviStrauss’unyapısal antropolojisinin sistemi oluşturan unsurların iç değerlerine değil, biraraya gelme yollarına odaklandığı anahtar kavramlar aşağıdakiler denhangisidir?a. Farklılık ve ilişkib. Eşzamanlı ve artzamanlıc. Gösteren vegösterilend. Yapı ve öznee. İlkel ve gelişmiş</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>6. Lacan,LéviStrauss’un bütün toplumların temelini oluşturduğunu söylediği hangi yapısalçözümlemesine derinden bağlıdır?a . Tavşan dudakları ve ikizler mitininçözümlemesineb. Akrabalık sistemlerinin çözümlemesinec. Ensest tabusununyapısalcı çözümlemesined. Doğa ve kültür karşıtlığı çözümlemesinee. Kadınınmübadelesinin çözümlemesine</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>7. Aşağıdakilerdenhangisi Althusser’e göre toplumsal formasyonu oluşturan öğelerdir?a. Devletinbaskı aygıtlarıb. Devletin ideolojik aygıtlarıc. Ekonomik, politik ve ideolojikdüzeylerd. Adlandırma mekanizmalarıe. Çağırma mekanizmaları</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>8. Aşağıda verilendüşünüryöntem ikiliklerinden hangisi tarihin göz ardı ettiği bir dizi görüngüeşliğinde, görülmeye değer olaylardan ayıklanarak dışlanan tek tek olaylaradönen ve onları canlandırmaya, korumaya çalışan yöntemdir?a. M. FoucaultArkeolojik yöntemb. J. DerridaYapısökümc. L. AlthusserToplumsal Formasyond. M.FoucaultSoykütüksel Çözümlemee. S. FreudSerbest Çağrışım Tekniği</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>9. Aşağıdakilerdenhangisi J. Derrida’nın yapısökümlekarşı çıktığı düşünce biçimidir?a. Bulunuşmetafiziğib. Dolayım durumuc. Artzamanlı düşünced. Eşzamanlı düşüncee. Dil/sözkarşıtlığı</strong></div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><br />
</div><div style="padding: 0px; white-space: pre-wrap;"><strong>10. Aşağıdakilerdenhangisi F. Saussure ve R. Barthes’ıbirbirinden farklılaştıran karşıtlıktır?a.Doğakültürb. Kadınerkekc. Aşağıyukarıd. Açıkkapalıe. Dilsöz</strong></div></div></div></li>
<li class="ptm uiListItem uiListLight uiListVerticalItemBorder" style="border-color: rgb(233, 233, 233); border-style: solid; border-width: 1px 0px 0px; display: block; padding-top: 10px;"><form action="http://www.facebook.com/ajax/ufi/modify.php" class="live_350369018362042_131325686911214 commentable_item autoexpand_mode" data-live="{"seq":350491785016432}" id="uu1crm_5" method="post" rel="async" style="margin: 0px; padding: 0px;"><div class="UIActionLinks fsm fwn fcg"><span style="color: #3b5998; font-family: Arial; font-size: x-small;"><br />
</span></div></form></li>
</ul>Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4746889127965822245.post-28478949748980973882012-05-14T03:07:00.000-07:002012-05-14T03:07:57.953-07:00FELSEFE- Niceleme Mantığı<h3>FELSEFE- Niceleme Mantığı</h3><a href="http://mrvmrtile.blogcu.com/felsefe-niceleme-mantigi/3397872#edittitle" id="edittitle" name="edittile"></a><div class="clear"></div><div style="color: #454545; margin-bottom: 10px;"></div><div class="MsoNormal"><a href="" name="U13K2"></a><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Niceleme Mantığı</span></b></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Önermelerin niceleyicilerini de (her, bazı) sembolleştirip niceleyicileri de dikkate alarak denetlemeler yapan mantık alanı niceleme mantığıdır. Niceleme mantığına yüklemler mantığı da denir. Yüklemler mantığı önermeleri<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>iç yapıları ile sembolleştirir.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Niceleme mantığının konuları şunlardır :</span></div><div class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Niceleyiciler :</span></b><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> Niceleme mantığında karşımıza iki yeni sembol çıkar. Tümel niceleyici (</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">) = “her” anlamına gelir. Önermeler mantığındaki tümel evetleme eklemini (</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ù</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">) karşılar. </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Tikel niceleyici (</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">$</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">) =”bazı” anlamına gelir. Önermeler mantığındaki tikel evetleme eklemini (</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ú</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">) karşılar.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Niceleme mantığında, önermeler mantığından farklı olarak yüklemler (F, B, H) ve bilinmeyen adlar (X, Y, Z) olarak sembolleştirilir. </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Bilinen adlar yerine “a”, “b”, “c”, bilinmeyen adlar yerine “x”, “y”, “z” sembolleri kullanılır.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Niceleme mantığında,</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Bütün</span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>insanlar<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ölümlüdür. </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">x(Fx</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Þ</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Gx)</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>F<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>G </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">O halde</span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Ali<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ölümlüdür. (Ga)</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;"></span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>a<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>G</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> x (Fx</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Þ</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Gx) Fa</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;"></span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Ga biçiminde sembolleştirilir.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Niceleme mantığında olumsuz önermelerin ifadesi de aşağıdaki gibidir.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Ali</span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>insan<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ölümlü değildir.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>F<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>~G</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">önermesi</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">x(Fx </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Þ</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> ~Gx) biçiminde sembolleştirilir.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Bazı</span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>insanlar<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ölümlü değildir.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">$</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>F<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>~G</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">önermesi</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">$</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">x(Fx</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ù</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">~Gx) biçiminde sembolleştirilir.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></div><div class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Açık Önermeler :</span></b><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> İçinde “x”, “y”, “z” gibi bilinmeyen adların geçtiği önermelere açık önerme denir. </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Gx, </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">xFx, </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">$</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">x(Fx</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ù</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Gx), x+y=0, x>8 gibi önermeler açık önermedir.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">“</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">x ölümlüdür.” “x>8” gibi önermelerin doğruluk değerlerini bilemeyiz.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Fx</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Þ</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Gx(x insansa, x ölümlüdür.) açık önermesi x değişkeniyle p(x), q(x) biçiminde gösterilir. “x” in yerine “a” sabiti konulduğunda, durum p(a), q(a) biçimine dönüşür.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Fx</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Þ</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Gx önermesi özellenir ve,</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Fa</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Þ</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Ga önermesi elde edilir. (Fa</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Þ</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Ga önermesi evrensel bir önerme değildir.)</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Böylece önerme doğruluk değeri olan önermeye dönüşür.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Açık önermeler Evrensel kümeye ( E ) göre de doğruluk değeri alırlar.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Örneğin,</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">X için (x ölümlüdür.) </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">xFx</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Önermesinin evrensel kümesi</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">E: {insan, at, taş} olsun. E: {a,b,c}</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Evrensel kümedeki değerler x’in yerine tek tek konur.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">İnsan<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ölümlüdür</span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ù</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> At ölümlüdür </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ù</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> Taş ölümlüdür.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>D<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>D<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Y </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">D</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ù</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">D</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ù</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Y</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">º</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> Y doğruluk değeri alır.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">xFx önermesinin E:{a,b,c} evrensel kümesindeki açılımı da,</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Fa</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ù</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Fb</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ù</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Fc olur.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Tümel niceleyici bir önermenin bir evrensel kümede gerçekleşmesi için (D değerli olması) evrensel kümedeki tüm nesnelerce doğrulanması gerekir. Aynı önermenin bir evrensel kümede gerçekleşmemesi için (Y değerli olması) evrensel kümedeki en az bir nesne tarafından yanlışlanması gerekir.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Tikel niceleyici bir önermenin bir evrensel kümede gerçekleşmesi için (D değerli olması), evrensel kümedeki en az bir nesne tarafından doğrulanması gerekir.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Aynı önermenin bir evrensel kümede gerçekleşmemesi için (Y değeri alması için), evrensel kümedeki tüm nesnelerce yanlışlanması gerekir.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Bir açık önerme bir önerme eklemi ile doğruluk değeri olan bir önermeye bağlanırsa açık önerme özelliğini kaybeder.</span></div><div class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Niceleme Mantığında Önerme Çeşitleri :</span></b><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> Niceleme mantığında tekil ve genel olmak üzere iki tür önerme vardır.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Tekil Önerme :</b> İçinde niceleyici geçmeyen (</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">,</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">$</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> bulunmayan) önerme tekil önermedir.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>“p”, “q”, “Fa”, “Gab”, “p</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ù</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">q”, “Fa</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ú</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Ga”, “~p”, “~Fa” gibi tekil önermeler basit ve bileşik olmak üzere ikiye ayrılır.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Basit Tekil Önerme :</span></b><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> Önerme eklemi (“</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ù</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">”,”</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ú</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">”,”</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Þ</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">”,”</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Û</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">”,”~”) almayan ve içinde niceleyici geçmeyen önermeler basit tekil önermedir. (“p”, “q”,”Fa”,”Gab” gibi).</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Bileşik Tekil Önerme : </span></b><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Önerme eklemi alan ve içinde niceleyici geçmeyen önermeler bileşik tekil önermedir. (“p</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Þ</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">q”, “Fa</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Ú</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Gb”,”~p”,”~Fa” gibi)</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Genel Önerme :</span></b><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">xFx, </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">$</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">xGx, ~</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">xFx,</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">$</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">(Fx</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">Þ</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Gx) gibi, içinde en az bir niceleyicinin geçtiği önermedir. Genel önermeler de basit genel ve bileşik genel olmak üzere ikiye ayrılır. </span></div><div class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Basit Genel Önerme :</span></b><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> Niceleyiciyi etkileyen önerme ekleminin bulunmadığı önermeler basit genel önermedir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Tümel Basit Genel Önerme<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>:Tümel niceleyicisi bulunan ve niceleyicinin önerme eklemi almadığı önermeler tümel basit genel önermedir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Tikel Basit Genel Önerme : Tikel niceleyicisi bulunan ve niceleyicinin önerme eklemi almadığı önermeler tikel basit genel önermedir.</span></div><div class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Bileşik Genel Önerme :</span></b><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> Niceleyiciyi etkileyen önerme ekleminin bulunduğu önermeler bileşik genel önermedir.</span></div><div class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Niceleme Mantığında Eşdeğerlik Kuralları :</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 108pt; mso-list: l1 level3 lfo1; tab-stops: list 108.0pt; text-indent: -18pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">1.<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";"> </span></span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">~</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">~xFx</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">º</span></span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">$</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">x~Fx</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 108pt; mso-list: l1 level3 lfo1; tab-stops: list 108.0pt; text-indent: -18pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">2.<span style="font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font: 7pt/normal "Times New Roman";"> </span></span></span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">$</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">xFx</span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">º</span></span><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-char-type: symbol; mso-hansi-font-family: Arial; mso-symbol-font-family: Symbol;"><span style="mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Symbol;">"</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">x~Fx önermeleri eşdeğerdir.</span></div><div class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Niceleme Mantığında Çözümleme Kuralları :</span></b><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> Niceleyicilerle kurulan genel önermeler önermede bilinmeyen ad (x,y,z) geçtiği için açık önermedir. Genel önermeler, bilinen bir ada (a,b,c) göre niceleyicilerden arındırılırsa önerme özellenmiş olur. Bu nedenle de tümel niceleyicilerde tümel özelleme, tikel niceleyicilerde tikel özelleme kuralları uygulanır.</span></div><div class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Tümel Özelleme Kuralı :</span></b><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> Tümel niceleyici ile yapılan bir önermede bilinmeyen adların yerine her zaman bilinen aynı adın kullanılmasına tümel özelleme kuralı denir. </span></div><div class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Tikel Özelleme Kuralı :</span></b><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> Tikel niceleyici ile yapılan bir önermede, bilinmeyen adların yerine her biri için farklı bir bilinen adın kullanılmasına tikel özelleme kuralı denir.</span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><a href="http://mrvmrtile.blogcu.com/felsefe-niceleme-mantigi/3397872">http://mrvmrtile.blogcu.com/felsefe-niceleme-mantigi/3397872</a></span></div>Enis Dikerhttp://www.blogger.com/profile/05147392928209623163noreply@blogger.com0